آیا بر اساس قطعنامه 598 خسارات مادی وارد شده به ایران جبران خواهد شد؟
پاسخ مثبت دادن به این سؤال ساده نخواهد بود، اما آنچه كه میشود گفت این است كه شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه 598 از تداوم جنگ و خسارات مادی و غیرمادی وارد به طرفین در این جنگ ابراز نگرانی عمیق كرده و در بند 6 و 7 آن لزوم شناسایی متجاوز و بازسازی پس از جنگ را تأیید کرده است. به این صورت كه شورا در بند 6 قطعنامه از دبیركل درخواست مینماید با مشورت ایران و عراق مسئله واگذاری تحقیق درباره مسئولیت درگیری به یك هیئت بیطرف را بررسی كند و هر چه زودتر آن را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش بدهد تا ضمن آن متجاوز معین گردد. این امر خود به خود به معنی این است كه هر وقت متجاوز تعیین شد، تجاوزگر ملزم به پرداخت غرامت به طرف مقابل میباشد.
شورای امنیت در بند 7 قطعنامه مذكور ابعاد عظیم خسارات وارده در حین جنگ و نیاز به تلاشهای بینالمللی مناسب برای بازسازی پس از پایان درگیری را تصدیق میكند و در این زمینه نیز از دبیركل درخواست مینماید كه یك گروه كارشناسی برای مطالعه موضوع بازسازی به شورای امنیت معرفی نماید.
خلاصه اینكه از مفاد بندهای 6 و 7 قطعنامه چنین برمیآید كه سازمان ملل قصد داشته است كه علیالظاهر متجاوز را شناسایی و مسئولیت تجاوز را معین نماید كه این امر طبق اصول حقوق بینالملل پرداخت غرامت به وسیله تجاوزگر را به دنبال دارد. دیگر آنكه شورای امنیت در این قطعنامه لزوم بازسازی را نیز تصدیق كرده است. حال آیا شورای امنیت در این قطعنامه منظورش این بوده است كه به ایران خسارات مادی پرداخت شود؟ یا خیر؟ به نظر میرسد كه جواب مثبت ندارد زیرا در هر دو بند مذكور سازمان خسارات وارده به هر دو كشور را گوشزد كرده و لزوم بازسازی هر دو كشور را یادآوری میكند و متجاوز را نیز معلوم نكرده كه بتوان گفت بر مبنای آن ایران باید از عراق غرامت جنگی دریافت میكرد.
با وجود این، در گزارشی كه دبیركل سازمان ملل بعد از آتشبس منتشر كرد، عراق به عنوان متجاوز معرفی شده كه خود به خود طبق اصول حقوق بینالمللی، ملزم به پرداخت غرامت به ایران میباشد و بر اساس بند 7 قطعنامه 598 نیز شورای امنیت تأكید میكند كه تلاشهای بینالمللی را برای بازسازی طرفین جنگ سازمان دهد ولی تا به حال هیچ اقدامی در این باره صورت نگرفته است.