آیا ایران با پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت، توانست خواستههایش را در جنگ تحقق بخشد؟
قبل از پاسخ، باید خواستههای ایران را در جنگ برشماریم و سپس قضاوت نماییم كه آیا این قطعنامه خواستههای ایران را تحقق بخشیده است یا خیر؟ در یك جمعبندی كلی از سخنان حضرت امام و دیگر مقامات رسمی ایران میتوان خواستههای ایران را در جنگ به طور مختصر چنین بیان نمود:
1ـ خروج بدون قید و شرط نیروهای عراقی از سرزمینهای ایران.
2ـ تعیین متجاوز و مجرم و محكومیت او به وسیله یك هیئت بینالمللی.
3ـ تعیین خسارات جنگی به وسیله یك هیئت بینالمللی و پرداخت آن.
در قطعنامه 598 از هر دو طرف خواسته شده كه بیدرنگ آتشبس را برقرار كرده و كلیه عملیات نظامی در زمین، دریا و هوا را متوقف سازند و نیروهای خود را به مرزهای شناخته شده بینالمللی برگردانند. در این خصوص شورای امنیت از دبیركل سازمان ملل میخواهد ضمن مشورت با ایران و عراق، در خصوص تعیین یك هیئت بیطرف برای تحقیق در مورد مسئولیت جنگ، بررسی كرده و نتیجه را هر چه زودتر به شورای امنیت گزارش بدهند. همچنین این شورا از دبیركل میخواهد كه هیئتی از كارشناسان را برای مطالعه مسئله بازسازی تعیین و گزارش آن را به شورای امنیت ارائه دهد.
در مجموع این قطعنامه نسبت به قطعنامههای قبلی پیشرفتهایی داشت و از مزیتهایی برخوردار بود، اما در حقیقت تا پایان جنگ نتوانست اهداف ایران را تحقق بخشد. باید به خاطر داشت كه تعیین متجاوز كه از بندهای مهم این قطعنامه بود، تنها پس از تجاوز عراق به كویت بود كه دبیركل سازمان ملل، عراق را به عنوان متجاوز اعلام كرد و هنوز كه چندین سال از پایان جنگ میگذرد، هیچ اقدام جدی و بینالمللی مبتنی بر این قطعنامه برای تعیین خسارات جنگی و پرداخت آن به ایران صورت نگرفته است.