نقش امام خمینی در مرحله چالش‌های امنیتی ـ نظامی چه بود؟
مرحله اول یعنی مرحله چالش‌های امنیتی ـ نظامی، در پی پیروزی انقلاب در بهمن 1357 با مبارزه برای استقرار نظام جمهوری اسلامی آغاز شد كه با دو چالش اساسی از درون و بیرون روبه‌رو بود. در این مرحله اقدامات و تلاش‌های امام به شرح زیر قابل تبیین است:
1ـ امام نخست تهدید امریكا و عراق و كلیه تحولات امنیتی در داخل را در یك دایره به هم پیوسته داخل و خارج، در چارچوب سیاست‌های امریكا علیه انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و با هدف جلوگیری از استقرار نظام و برقراری نظم و امنیت در كشور تعریف كردند. در واقع، ارزیابی استراتژیك امام از اوضاع و تعریف تهدیدات و به هم پیوستگی و ارتباط آن امكان انسجام جبهه داخلی و كسب آمادگی برای مقابله را، كه فضای آن به‌طوری جدی پس از اشغال لانه جاسوسی به وجود آمده بود، افزایش داد. فضای ذهنی حاصل از این تهدیدات در این مرحله و به‌ویژه به هنگام تجاوز عراق علیه ایران، نقش بسیار مؤثری در اعتماد به نفس و تسلط روحی و روانی مردم برای مقابله با تجاوز عراق داشت.
2ـ امام در چارچوب این مفهوم‌سازی، به عنوان یك اقدام استراتژیك، ارتش بیست میلیونی را برای دستیابی به بازدارندگی در برابر مداخله نظامی احتمالی امریكا تشكیل دادند. مدل رفتاری امام در تشكیل بسیج، علاوه بر نگرانی و ناامیدی از توانمندی نیروهای كلاسیك نظامی برای مقابله با تهدید امریكا، اساساً برگرفته از مدل پیروزی انقلاب با تكیه بر حضور میلیونی مردم در صحنه مبارزه بود. امام مجدداً با فراخوانی مردم برای حفظ نظام و انقلاب، بر بسیج، سازماندهی و آموزش نظامی مردم تحت عنوان "ارتش بیست میلیونی" تأكید كردند.
3ـ حمایت از نهضت‌های آزادی‌بخش به عنوان یك سیاست تهاجمی و مكمل سیاست بازدارندگی، در پی افزایش دامنه تهدیدات امریكا علیه ایران در بهمن سال 1358 رسماً اعلام شد.
4ـ رویكرد امام در برابر چالش‌های امنیتی ـ نظامی در داخل و خارج، اساساً توجه به داخل بود. حتی پس از تهدید امریكا به مداخله نظامی، امام مجدداً بر آسیب‌پذیری داخلی تأكید كردند. به نظر می‌رسد امام با توجه به شناختی كه از جامعه عراق داشتند، مردم عراق را برای انقلاب مستعد می‌دانستند؛ چنان‌كه بلافاصله پس از شروع جنگ، پیام‌هایی را به منظور تهییج مردم عراق برای انقلاب و مقابله با رژیم بعثی ارسال كردند. امام خمینی امریكایی‌ها را نیز به دلایلی فاقد انگیزه و توان لازم برای حمله نظامی به ایران می‌دانستند. در نتیجه بیشترین توجه و تأكید امام بر داخل بود. ضمن اینكه اساساً تهدید خارجی و وقوع جنگ را با حمایت امریكا بعید نمی‌دانستند.
