نقش امام خمینی در مرحله آغاز جنگ چه بود؟
گرچه تلاش‌ها و اقدامات امام در مرحله قبل تأثیر چندانی بر پیشگیری و بازدارندگی از وقوع جنگ نداشت ولی آثار و پیامدهای آن، در برابر تجاوز عراق در صحنه نبرد با مقاومت و در پشت جبهه، با افزایش انسجام درونی و بسیج اجتماعی برای دفاع همه‌جانبه مردمی آشكار شد و بر جای ماند. فرایند این تحولات، مهار و كنترل آثار تجاوز عراق در صحنه جنگ و در داخل كشور بود كه در روند تحولات بعدی جنگ نقش برجسته‌ای داشت.
در عین حال، مواضع و اقدامات راهبردی امام را در این مرحله به شرح زیر می‌توان مورد تأكید قرار داد:
1ـ تبیین استراتژی مقاومت مردمی و همه‌جانبه با تكیه بر بسیج عمومی برای مقابله با تجاوز دشمن برای تأمین دو هدف صورت گرفت. نخست جلوگیری از پیشروی دشمن و وادار ساختن متجاوز به عقب‌نشینی از خاك ایران و دیگری "تنبیه متجاوز" با تأكید بر پرداخت هزینه تجاوز به ایران و در نتیجه محو هرگونه اندیشه و مقاصد تجاوزكارانه در مورد انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران.
2ـ امام با تفسیر ماهیت عقیدتی و سیاسی جنگ، با تأكید بر مفهوم "جنگ اسلام و كفر" و "صدام عامل امریكا" در واقع مفهوم به هم پیوستگی جنگ و انقلاب را مشخص و ماهیت جنگ و تجاوز به ایران را روشن ساختند.
3ـ ایجاد ساختار و سازمان دفاعی برای مقاومت، با تشكیل شورای عالی دفاع و صدور فرمان‌های جدید به منظور هماهنگی نیروهای مسلح و اداره جنگ در جبهه‌ها و پشتیبانی از جنگ در داخل كشور. این بخش دیگری از اقدام راهبردی امام بود كه علاوه بر تأثیرگذاری اولیه آن در برابر تجاوز عراق، زمینه‌های شكل‌گیری ابعاد سازمان دفاعی ایران را در مراحل بعدی جنگ فراهم ساخت.
4ـ مدیریت بحران: بی‌ثباتی اولیه حاصل از پیامدهای تجاوز عراق با دعوت مردم به آرامش و تبدیل التهابات سیاسی و مناقشات درونی به نگرانی از تهدید موجودیت نظام، سبب گردید علاوه بر انسجام درونی، زمینه توجه و پرداختن به امر دفاع در برابر متجاوز فراهم شود.
5 ـ بهره‌برداری از وقوع جنگ برای نقد و نفی مشروعیت سیاسی ـ اعتقادی رژیم بعثی عراق به منظور ایجاد تحول انقلابی در درون عراق و ترغیب و تشویق مردم و ارتش عراق برای به دست‌گیری حكومت، بخشی از اهداف اساسی امام در برخورد با حادثه جنگ بود.
