در دوران جنگ، چه نهادهایی در امر تبلیغات مسئول بودند و چگونه عمل نمودند؟
در زمان جنگ در سطح ملی، ستادی با عنوان "ستاد تبلیغات جبهه و جنگ" زیر نظر شورای عالی دفاع تشكیل شده بود. این ستاد متولی امر تبلیغات و اخبار جنگ بود كه اغلب اخبار جنگ از كانال این ستاد به صدا و سیما، روزنامههای داخلی و خبرگزاری جمهوری اسلامی داده میشد و از طریق این خبرگزاری نیز به خبرگزاریهای خارجی منعكس میشد.
لذا در رأس تبلیغات جنگ، ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع قرار داشت و در سطوح پایینتر، واحد تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاهها، تیپها، لشكرها و یگانها مستقیماً فعال بودند. بعد از آن هم واحدهای تبلیغات ستادهای مشترك نیروهای مسلح و سازمانهای تبلیغی كشوری، به ویژه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، صدا و سیما و غیره فعالیت میكردند. قابل ذكر است كه در امر تبلیغات جنگ، استراتژی واحدی به ویژه در عملیات روانی و برون مرزی وجود نداشت و دامنه تبلیغات دشمن را نه تنها نمیپوشاند، بلكه بعضاً دچار انفعال نیز بود. در چنین اوضاعی، بیشترین نقش مثبت و ایجابی در تبلیغات جنگ را امام خمینی یك تنه انجام میدادند و ابزار و فرصتهای تبلیغی صرفاً منعكس كننده بودند، نه آنكه از آن همه هجمههای تبلیغی امام علیه استكبار و دشمنان بهرهبرداری كنند.
تبلیغات جنگ در سطح خردتر و در داخل كشور را سازمانها و نهادهای مختلف درگیر در جنگ نیز انجام میدادند. مثل ارتش كه در درون خودش سازمان عقیدتی ـ سیاسی داشت و یا سپاه كه معاونت تبلیغات و معاونت فرهنگی داشت و تا حدودی آنها مسئله تبلیغات را در میان رزمندگان انجام میدادند. اما به طور رسمی و مستقیم، وزارتخانهها در تبلیغات جنگ نقشی نداشتند؛ لیكن وظایف مختصری را بر عهده گرفته و آن را انجام میدادند. به عنوان مثال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با استفاده از امكانات خود در زمینههای فرهنگی، هنری، تبلیغاتی، مطبوعاتی و انتشاراتی فعالیتهایی را انجام داد از جمله: تهیه فیلمهای مستند 16 و 35 میلیمتری و فیلمهای داستانی 16 میلیمتری درباره جنگ؛ همكاری با سایر مراكز هنری در تهیه و ساخت فیلم جنگی؛ نشر كتب فارسی و عربی درباره جنگ عراق و ایران (اعم از مستند، قصه و شعر و غیره)؛ تهیه تراكتهای چسبان با تیراژ زیاد؛ تهیه آلبوم مصوّر از جنگ و تجاوز رژیم بعثی به ایران به سه زبان عربی، انگلیسی و فارسی؛ چاپ تقویم و توزیع آن میان رزمندگان جبهههای نبرد؛ تهیه جزوههای سرود، دعا و فرازهایی از سخنان امام خمینی و توزیع آن در جبههها؛ چاپ بروشور و آرم و نشان و مدال برای رزمندگان در جبههها؛ چاپ ماهانه هشت مجله به زبانهای عربی، انگلیسی، اردو، فرانسه، تركی و فارسی و غیره جهت استفاده دانشجویان ایرانی و مسلمان خارج از كشور؛ تهیه كارتپستال رنگی درباره جنگ و تهیه و چاپ پوسترهای مختلف به زبانهای عربی، انگلیسی و فارسی در طرحهای مختلف و مطالبی درباره جنگ تحمیلی و نظایر آن.
سایر مراكز تبلیغاتی نیز در زمینه تبلیغات جبهه و جنگ فعالیتهایی را در جبههها و پشتجبههها برعهده داشتند و اینطور نبود كه "ستاد تبلیغات جبهه و جنگ" به تمام فعالیتهای این مراكز فرهنگی خط بدهد و آنها را به طور رسمی كنترل كند و یا بودجه آنها را بپردازد. كشور ما در دوران جنگ مثل سایر زمینهها، بر اساس سعی و خطا و كسب تجربه به مفاهیم و ارزشهای جدیدی دست یافت.