مواضع و شرایط مسئولان و مقامات ایران در دوران جنگ برای پذیرش آتشبس و صلح با عراق چه بود؟
تمامی دولتهایی كه در دوران جنگ در جمهوری اسلامی روی كار آمدند، بر تداوم جنگ تا احقاق حقوق مردم ایران و دستیابی به صلحی شرافتمندانه تأكید داشتند. با توجه به اینكه تجاوز به خاك كشور و اشغال بخش مهمی از سرزمین ایران مسئلهیی حیاتی بود و حفظ تمامیت ارضی و امنیت ملی، از اهداف اولیه و اساسی هر دولتی است، قاعدتاً تمامی دولتهای زمان جنگ بر عقب راندن دشمن از مناطق اشغالی و شكست آن تأكید داشتند. از طرفی با توجه به اینكه فرماندهی كل قوا بر عهده امام خمینی بود، تصمیمگیری در امور اساسی جنگ، به ویژه درباره صلح از اختیارات امام بود. البته امام نظر فرماندهان و كارشناسان نظامی را درباره مسائل مختلف جنگ میپذیرفتند، همانطور كه در قضیه پذیرش قطعنامه 598، امام نظر كارشناسان نظامی را تأیید كردند. بنابراین تصمیم نهایی درباره جنگ از طرف امام اتخاذ میشد و امام نیز شرایط پایان جنگ و پذیرش صلح را تعیین نمودند. شرایط امام برای پذیرش صلح چنین بود:
1ـ خروج بیقید و شرط نیروهای عراقی از خاك ایران.
2ـ تعیین متجاوز و محكومیت او توسط یك هیئت بینالمللی.
3ـ تعیین خسارت جنگی توسط یك هیئت بینالمللی و پرداخت آن.
بر همین اساس تمامی دولتهای وقت برای پذیرش صلح، شرایط امام را در نظر میگرفتند و بدون تحقق این شرایط حاضر به پذیرش صلح نبودند و تا تحقق صلح عادلانه، بر ادامه جنگ تأكید و اصرار داشتند. البته طبق اصول قانون اساسی اعلان شروع و پایان جنگ جزء اختیارات رهبری میباشد و دولتها به عنوان قوه مجریه در چارچوب وظایف و اختیارات باید خود را با آن سیاست هماهنگ سازند.