چه عواملی در تصویب قطعنامه 598 مؤثر بوده است؟
قطعنامه 598 در شرایطی تصویب گردید كه ایران به رغم تمامی تضییقات سیاسی، اقتصادی و نظامی توانست خود را آماده حمله بزرگ دیگری برخلاف میل ابرقدرتها و قدرتهای بزرگ و منطقهای بنماید. این حمله بزرگ كربلای5 نام داشت كه بلافاصله چند روز بعد از عملیات كربلای4 ، با هدف انهدام ماشین جنگی عراق در شرق بصره و پیشروی به سوی بصره اجرا شد. این عملیات به دلیل موفقیت چشمگیری كه داشت، بزرگترین عملیات انهدامی جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود. با اجرای این عملیات، ایران برتری نظامییی را كه نسبت به عراق در عملیات والفجر8 و تصرف فاو به دست آورده بود، تثبیت كرد و با نزدیكتر شدن به بصره امكان پیدا كرد كه با اجرای عملیات دیگری در جبهههای جنوب، پیروزی قاطعی به دست آورد؛ لذا تلاشهای بینالمللی برای جلوگیری از این پیروزی احتمالی، مجدداً با شدت و حِدّت و برنامهریزی مشخصتری افزایش یافت.
در این زمان امریكا و شوروی و دیگر قدرتهای بزرگ جهانی از شكست عراق مطمئن شده بودند و طبیعی بود كه ضمن ارزیابی مواضع گذشته سعی نمایند از این روند جلوگیری كنند. امریكا به دنبال ضعفها و ناكامیهای پیدرپی اخیر، از جمله رسوایی سفر مكفارلین به تهران و بیاعتباری در نزد رژیمهای منطقهای، عدم توانایی حل مسئله گروگانها در لبنان و مانند آنها، سعی داشت كه از طریق جنگ تحمیلی اعتبار از دست رفته خود را به عنوان ابرقدرت به دست آورد و نشان دهد كه همانطور كه اعلام نموده، نخواهد گذاشت جنگ با پیروزی ایران به پایان برسد و دولت صدام را بر سر قدرت حفظ خواهد كرد. امریكا با این اهداف در صدد بود كه قطعنامهای در سازمان ملل تصویب نماید كه ایران را وادار به پذیرش صلح نموده، از پیروزی آن جلوگیری كند. در این زمینه سیزدهمین اجلاس سران هفت كشور صنعتی در ونیز در 20 خرداد 1366 طی یك بیانیه سیاسی رسمی درباره جنگ ایران و عراق، از سازمان ملل خواست كه با فشار به ایران و عراق برای قبول مذاكره، هر چه سریعتر اقدامی برای پایان جنگ به عمل آورد.
اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز ضمن مخالفت خود با حذف صدام (به عنوان متحد قدیمی شوروی در منطقه) و با موضعگیری صریحتر علیه انقلاب اسلامی و همچنین با توجه به سابقه فعالیتهای سیاسی بیشتر در منطقه، سعی میكرد جایگاه خود را در تعیین سرنوشت جنگ به عنوان یك طرف مهم تثبیت نماید و نیز امیدوار بود كه بتواند در صورت توافق با غرب امتیازاتی نیز از آنها بگیرد.
به هر حال، شرق و غرب در این مرحله تصمیم جدی گرفته بودند كه نگذارند ایران به یك پیروزی قاطع نظامی برسد. در چنین اوضاع و احوالی بود كه سرانجام سازمان ملل متحد قطعنامه 598 را در 29/4/1366 به اتفاق آراء به تصویب رساند.