چه مقدار از بودجه جنگ در ایران صرف خرید تسلیحات خارجی شد؟
با توجه به اینكه سیستم تسلیحات و تجهیزات نظامی ایران از قبل وابسته به بلوك غرب، به ویژه امریكا بود، در دوران جنگ امكان خرید تسلیحات و مهمات، به خصوص انواع پیشرفته آن به طور مستقیم از سازندگان آن میسّر نبود، لذا ایران مجبور بود از منابع متعدد و به طور غیرمستقیم بخشی از نیازهای خود را تأمین كند. در این شیوه خرید علاوه بر اینكه ایران با موانع متعدد، پیچیده و همراه با تأخیرهای طولانی، كلاهبرداری و ... مواجه می‌شد، ناچار به پرداخت به قیمت بازار سیاه و تحمل افزایش هزینه‌های بسیار بود. این وضعیت در حالی بود كه از نظر بودجه ارزی نیز در فشار شدید قرار داشت. هرچند دسترسی به مقدار دقیق خریدهای تسلیحاتی میسّر نیست، لكن در اینجا به نقل ارقامی از كتاب "درس‌هایی از جنگ مدرن" نوشته "كردزمن" اكتفا می‌شود. وی كه این آمار را به نقل از برآوردهای‌سازمان "سیا" در كتابش درج‌كرده، آنها را غیرقابل اعتماد می‌داند.
هزینه واردات جنگ‌افزار برای ایران(1980-1986)
|
سـال |
1980 |
1981 |
1982 |
1983 |
1984 |
1985 |
1986 |
|
جنگ‌افزار (میلیارد دلار) |
41/0 |
1 |
6/1 |
925/0 |
4/2 |
7/1 |
8/1 |
در كتاب مذكور میزان دسترسی ایران و عراق به منابع تسلیحاتی خارجی در سال‌های 1982 تا 1986 بررسی شده و در جمع‌بندی آن آمده كه طی این سال‌ها مجموع خریدهای تسلیحاتی ایران از كشورهای مختلف بلوك غرب و بلوك شرق و سایر كشورها حدود 5/8 میلیارد دلار و مجموع خریدهای تسلیحاتی عراق حدود 32 میلیارد دلار بوده است. تفاوت فاحش این دو رقم وقتی آشكارتر می‌شود كه به چگونگی خرید نیز توجه شود، خرید ایران از دلالان با قیمت بازار سیاه و خرید عراق به طور مستقیم از تولیدكنندگان.
