چرا عراق جنگ نفتكشها را راهاندازی كرد؟ جنگ نفتكشها بر ایران چه تأثیری داشت؟
عراق از اوایل جنگ دریافت که نمیتواند در جنگ زمینی بر ایران غلبه کند، مگر اینکه عقبههای استراتژیک ایران را مورد تهدید قرار دهد؛ از جمله این تهدیدات حمله به صنایع مادر، تأسیسات نفتی، نفتكشها و مراکز اقتصادی بود. عراق میکوشید صدور نفت را که اصلیترین منبع درآمد ارزی ایران بود، محدود کند. این ابتکار مؤثر واقع شد، ولی با ورود سپاه پاسداران در جنگ نفتكشها این معادله تا حدودی به هم خورد. در مراحل بعدی، عراق در صدد برآمد تا با تشدید حمله به کشتیهای دیگر کشورها در خلیج فارس، علاوه بر ایجاد محدودیت در صدور نفت ایران، نظر کشورهای دیگر را در حمایت از خواستههای خود جلب کند. عراق با اتکا به فروش نفت از طریق لولههایی که از کشورهای عربستان، اردن و ترکیه صادر میشد و همچنین کمکهای مالی کشورهای منطقه به ویژه عربستان و کویت، مشکلی برای خود احساس نمیکرد ولی با توجه به محدودیتهایی که برای ایران به وجود میآمد، این اقدام به نفع عراق بود.
با حمله عراق به نفتكشها، ایران از سه طریق تحت فشار فزاینده قرار میگرفت:
1ـ کاهش درآمد نفتی از طریق محدود کردن صدور نفت.
2ـ افزایش هزینههای تولید و صدور نفت از طریق انهدام منابع نفتی، انهدام پایانههای نفتی و افزایش حق بیمه نفتكشها.
3ـ تخلف کشورهای صادرکننده نفت به ویژه عربستان و کویت با افزایش صدور نفت و کاهش قیمت آن. این روند تا آنجا پیش رفت که قیمت نفت كه در سال 1359 به بشکهای41 دلار هم رسیده بود، در سالهای پایانی جنگ به 15 دلار كاهش یافت. البته قیمت 15 دلار حداقل قیمت نفت نبود بلکه در سال 1365 که یکی از سالهای بحرانی جنگ بود، قیمت نفت تا بشكهای 6 دلار هم کاهش یافت.