كسری بودجه هزینههای جنگی عراق چگونه تأمین میشد؟
عراق در موقعیتی جنگ را به ایران تحمیل كرد كه اوضاع بینالمللی و منطقهای برای حمله عراق مساعد بود. سران عراق عنوان میكردند كه انقلاب ایران خطری است كه كشورهای منطقه خاورمیانه را تهدید میكند و عراق حاضر به مقابله با این خطر است؛ بنابراین كشورهای منطقه باید از نظر مالی از عراق حمایت كنند. این كشورها كه با موج اسلامخواهی مواجه بودند از خواست عراق پشتیبانی كردند و میلیاردها دلار كمك مالی در اختیار عراق قرار دادند. شش كشور حوزه خلیجفارس (عربستان، كویت، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و عمان) كه سازمان شورای همكاری خلیجفارس را تشكیل دادند از عراق پشتیبانی نمودند. این كشورها در دوران جنگ، میلیاردها دلار كمك مالی در اختیار عراق قرار دادند و كویت و عربستان نیز علاوه بر كمكهای مالی، میلیاردها دلار نفت برای عراق فروختند.
فرانسه بیش از 5 میلیارد دلار تجهیزات نظامی فرانسوی به صورت عاریه در اختیار عراق گذاشت. امریكا نیز با دادن اعتبار مالی به كمك عراق شتافت و همزمان با آن فشار فزایندهای را بر متحدین خود برای جلوگیری از تأمین مالی و تسلیحاتی ایران وارد آورد. مصر و اردن نیز در مواقع حساس جنگ كمكهای تسلیحاتی و پشتیبانی زیادی به عراق كردند. شوروی نیز هر زمانی كه از سرازیر شدن جنگافزارهای مختلف قدرتهای غربی به عراق آگاه میشد، نقش حساسی را در كمك به عراق بازی میكرد. علاوه بر آن عراق از كمك سایر كشورها همچون ایتالیا و یوگسلاوی نیز برخوردار بود.
سرلشكر وفیق السامرایی، رئیس بخش ایران در سازمان اطلاعات نظامی عراق در این باره نوشته است:
«بیش از 45 میلیارد دلار از سوی كشورهای خلیج[فارس] به عراق داده شد كه بیش از نیمی از آن را عربستان سعودی پرداخت نمود. عراق بدون در اختیار داشتن چنین پول هنگفتی، قدرت ادامه جنگ را نداشت. اگر سرازیر شدن كمكهای مختلف به سوی عراق نبود، به طور قطع رژیم صدام حسین در سال 1982، یعنی سال شكستهای فراگیر، سرنگون شده بود.»
طبق برآوردهای انجام شده، از صد میلیارد دلار بدهی خارجی عراق، بخش اعظم آن مربوط به كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس بود كه عراق اصولاً این را بدهی نمیدانست و معتقد بود عراق سرباز است و به نیابت از كشورهای منطقه و حتی امریكا جنگیده است و شورای همكاری با همین هدف به عراق پول داده است و لذا نباید هیچگونه منّتی بر گردن عراق گذاشت. به هر صورت، كشورهای منطقه به ویژه كشورهای شورای همكاری خلیجفارس نقش عمدهای در تأمین منابع مالی جنگافزارهای عراق برای تداوم جنگ داشتند و بدون این كمكها، یقیناً عراق قادر به ادامه جنگ نبود.