گزارش نوبه‌ای اطلاعات از مقطع آخر جنگ (مرصاد) (۰۵ شهریور ۱۳۶۷)

با مطالعه این گزارش، که از سوی معاونت اطلاعات نیروی زمینی تهیه شده است، حال وهوای اوضاع درمناطق درگیری را می توان دریافت که چگونه از نابسامانی به کنترل و غلبه نیروهای خودی رسید؟ یکی از این نبردها، مرصاد است.

پیوست های پ و ت این سند، به طور خاص به عملیات مرصاد مربوط می شود که متن آن به طور مشروح در قسمت متن سند قابل مطالعه است.

پیوست پ

خلاصه گزارش اطلاعاتی از وضعیت منافقین و عملیات آنها

مقدمه: در پی گسترش توان نظامی منافقین در طول سال 66 و انجام عملیاتهای نسبتاً وسیع توسط ایشان و به‌خصوص پس از انجام عملیات موسوم به چلچراغ (تصرف مهران) در تاریخ 30/3/67، ارتش عراق به کمک منافقین و با برنامه استکبار جهانی توطئه وسیعی جهت انهدام و ساقط کردن نظام جمهوری اسلامی برنامه‌ریزی شده که با زمان‌بندی و برنامه‌ریزی مشخص تاحدود اوایل شهریور ماه کلیه برنامه‌ها جهت سقوط نظام جمهوری اسلامی آماده و در حال اجرا بوده است.

در گزارش ذیل قسمت اول اختصاص به وضعیت حدودی برنامه‌ریزی‌ها قبل از قبول قطعنامه 598 و پس از قبول آن دارد. در قسمت‌های بعدی استعداد و ترکیب و گسترش نیروهای منافقین توضیح داده می‌شود.

لازم به ذکر است جهت انجام این توطئه برنامه‌ریزی‌های وسیعی صورت پذیرفته که جزئی از آن انهدام نیروهای نظامی ارتش و سپاه و برنامه‌ریزی چند ماهه سیاسی جهت انزوای کامل سپاه و تضعیف آن قسمت‌هایی از این توطئه بوده است. صدام‌حسین در یک یا 2 سخنرانی خود پس از تصرف مهران توسط منافقین، ضمن تجلیل و قدردانی مفصل از ایشان اعلام می‌دارد که منافقین برنامه‌ریزی‌های مفصل‌تری داشته و کارهای بسیار وسیع‌تری انجام خواهند داد. همچنین سران منافقین در صحبت‌های خود از حضور در تهران صحبت کرده و سقوط رژیم ایران را قریب‌الوقوع می‌خواندند.

منافقین و عراق در یک برنامه‌ریزی مشترک که قطعاً ابرقدرت‌ها در آن شریک بوده‌اند و ما مطلع نیستیم را داشته‌اند که با قبول قطعنامه 598 از سوی ایران و اظهار عراق مبنی انجام تعجیل و برنامه‌ها دشمنان اسلام با یک تعجیل حدوداً یک‌ماهه تغییراتی در برنامه‌ها داده و به‌صورت فعلی مأموریت خود را انجام دادند.

با قبول قطعنامه 598 توسط جمهوری اسلامی، عراق و منافقین دچار شوک شده و به‌دلیل اینکه عراق در صورت قبول آتش‌بس امکان نگهداری منافقین یا حداقل امکان انجام عملیات مرزی و راه‌اندازی منافقین را ندارد، لذا به منافقین از طرف عراق اعلام شده که بایستی در مسئله عملیات شما تعجیل شده و سریع‌تر شما به ایران بروید و عملیات بکنید. در این وضعیت باتوجه به احتمال ضعیف حمله، عراق جهت تصرف خوزستان و این تحلیل که مردم ایران با قبول صلح از طرف رژیم با برداشته‌شدن فشارها آماده قیام برعلیه رژیم و پذیرش منافقین هستند حرکت به‌سمت تهران را در یک مرحله برنامه‌ریزی کرده و ارتش عراق حمله به غرب و انهدام 25% ارتش را بر عهده می‌گیرد و همزمان در جنوب جهت درگیر کردن و جذب نیروهای سپاه به جنوب وارد عمل می‌شود و طی 4 روز عملیات تقریباً نیروهای سپاه به جنوب گسیل می‌شوند.

سرکرده‌های منافقین مسعود و مریم در سخنرانی خود در جمع منافقین (یک روز قبل از عملیات) ضمن تشویق و ترغیب عناصر رزمی خود و تأکید بر فرمانبری، شیوه حرکت یگان‌ها را در عملیات بدین صورت تشریح می‌نماید: تی 350 به فرماندهی جهانگیر برای فتح قرارگاه غرب، تی سوسن برای فتح اسلام‌آباد، تی 12 سیمرغ برای پاکسازی شهر باختران و سپس یگان‌های دیگر با همکاری ل 28 از سنندج به تهران حرکت خواهند نمود.

البته باتوجه به عملیات عراق در منطقه عمومی سرپل، گیلانغرب و تصرف قرارگاه غرب، وی در پایان سخنرانی و در زمان توجیه مسئولین، تی جهانگیر را به کمک تی سوسن برای فتح اسلام‌آباد مأمور کرده و مابقی را به‌ترتیب ذکرشده توجیه می‌گرداند.

منافقین کوردل با این وضعیت و تصور اینکه در غرب هیچ نیروی منسجمی جهت مقابله با ایشان وجود ندارد برنامه‌ی حرکت جهت تصرف باختران ـ همدان ـ قزوین و تهران را به مرحله عمل می‌گذارند.

منافقین در تاریخ 3/5/67 پس از تک عراق تا کل‌داود از محور تنگه باویسی ـ تق‌تق به ریجاب و از کل‌داود به‌سمت کرند حرکت کرده ساعت 18:00 با یک تیپ کرند را به تصرف خود درآورده و با یک تیپ دیگر ساعت 20:40 برای تصرف اسلام‌آباد اقدام می‌نماید.

پس از تصرف اسلام‌آباد که با درگیری صورت می‌گیرد به قصد تصرف باختران حرکت می‌نماید که در تنگه‌ی چهارزبر و به‌علت ترافیک خودروهای مردمی و کُند شدن حرکت با پدافند نیروهای اسلام برخورد می‌نمایند.

الف- استعداد و لجستیک:

منافقین برحسب اطلاعات موجود حدود 30 تیپ رزمی جهت این عملیات تشکیل داده که هر تیپ 170 نفر نیروی رزمی (20 زن و 150 مرد) در سازمان داشته و به‌همراه نیروهای پشتیبانی به 280 نفر می‌رسند. در این حرکت منافقین دارای 120 دستگاه تانک سبک کاسکاویل برزیلی و 40 دستگاه نفربر PMP و 30 قبضه توپ 122م‌م و جمعاً حدود 90 قبضه خمپاره 82 و 150 قبضه 60م‌م و 1000 قبضه آرپی‌جی 7 و 700 قبضه تیربار کلاش و 20 دستگاه تفنگ 106 م‌م و 60 قبضه مسلسل دوشکا بوده‌اند.

همچنین منافقین دارای حدود 1000 دستگاه خودرو از انواع مختلف بوده و مهمات و آذوقه و سوخت و پوشاک جهت مسیر تا هدف راه به‌همراه خود داشته‌اند. کلیه‌ی نفرات دارای بی‌سیم جهت ارتباط با جناحین و مافوق بودند.

تعداد نیروی رزمنده‌ی دشمن حدود 5200 نفر و نیروی در صحنه به حدود 7000 نفر می‌رسیده است.

استعداد پرسنلی منافقین با داخل عراق به حدود 10000 نفر می‌رسیده است.

بنابر اظهارات اسرا چند روز قبل از آغاز عملیات منافقین کلیه نیروهای خارج از کشور خود را فراخوانی کرده که به حدود 2000 نفر می‌رسیده‌اند.

همچنین حدود 1200 تا 1500 نفر از اسرای افسر و درجه‌دار و سرباز عملیات‌های مختلف منافقین به ایشان پیوسته و در عملیات شرکت کرده‌اند (منافقین به ایشان قول داده بودند که در صورت انجام یک عملیات آزاد می‌شوند.)

منافقین جهت این عملیات دارای 5 قرارگاه عملیاتی و یک قرارگاه فرماندهی کل بوده‌اند، یک قرارگاه جهت تصرف مناطق مرزی تا اسلام‌آباد ـ یک قرارگاه جهت گردش به سمت سنندج ـ یک قرارگاه جهت تصرف باختران و همدان ـ یک قرارگاه منطقه قزوین و کرج و یک قرارگاه مسئول تصرف تهران بوده است. هریک از این قرارگاه‌ها بین 3 تا 11 تیپ را تحت امر خود داشته‌اند. در تهران جهت تصرف جماران، ستاد کل قوا، فرودگاه، سپاه، کمیته، نخست‌وزیری هریک یک تیپ  مأمور شده‌اند.

ب- سازمان: سازمان هر تیپ منافقین از 2 گد پیاده، 1 گد تانک و 1 گد ادوات، گد ارکان و پشتیبانی رزمی تشکیل شده است.

ب: شایستگی رزمی: با توجه به فعالیت‌های شدید عقیدتی سیاسی و ذهنیت‌های سازمان نفرات دشمن تا حد انتحار در عملیات شرکت کرده و از لحاظ روحی آماده تحمل فشار بودند لکن با ادامه‌ی فشار اکثراً شروع به اعتراض به نیروهای مافوق خود نمودند. از حیث آموزش پرسنلی در سطح خوبی بوده و در حد گروهان مانور مناسبی داشتند لکن از لحاظ سیستم رهبری نظامی رده‌ی گردان به بالا علم نظامی به هیچ‌وجه نداشته و اشتباهات فاحش عملیاتی داشتند.

5 تی از مرز تا اسلام‌آباد                به فرماندهی مهدی بردئیپ

5 تی از اسلام‌آباد تا باختران            به فرماندهی ابراهیم ذاکر

3 تی همدان                        به فرماندهی محمود قائمشهری (کشته شده)

2 تی از همدان تا قزوین                 به فرماندهی مهدی افتخاری (کشته شده)

8 تی مأموریت تهران                به فرماندهی محمود عطائی و معاونت ابریشم‌چی

همچنین با ادامه عملیات سیستم آماده‌رسانی ایشان ضعف خود را نشان داده و به‌شدت از لحاظ آب و غذا و مهمات در مضیقه بودند.

نقاط قوت دشمن:

1.  تجهیزات مناسب، سبک و متحرک
2.  شکل ظاهری و زبان مشترک
3.  داشتن انگیزه رزم و علاقه به حماسه‌سازی که نشانگر قدرت توجیه عقیدتی، سیاسی سازمان می‌باشد.
4.  داشتن عوامل نفوذی در طول مسیر و شهرها
5.  داشتن اطلاعات کافی
6.  استفاده خوب از سلاح‌های نیمه سبک مانند دوشکا و تیربار
7.  کمک فکری، نظامی و سیاسی کشورهای استکباری.

نقاط ضعف منافقین:

1.  نداشتن آموزش جنگ منظم و یگانی
2.  ضعف فرماندهی
3.  عدم برنامه‌ریزی جزئی و دقیق برای مراحل کار و نداشتن طرح عقب‌نشینی
4.  عدم گسترش در جناحین و محدود بودن به راه‌ها
5.  عدم به‌کارگیری توان موجود ادواتی و توپخانه
6.  نبودن انگیزه کافی برای جنگیدن در اسرای به سازمان پیوسته

مجموعه‌ی بررسی‌ها و اطلاعات موجود نشان می‌دهد که دشمن در طی این عملیات حداقل 2000 کشته در منطقه به‌جا گذاشته و 1000 نفر دیگر کشته و زخمی‌هایی که به عقب منتقل شده‌اند. همچنین تعداد حدود 700 نفر از ایشان در کوهستان‌ها پراکنده و به سمت مرز در حرکتند که نیروهای خودی در حال انهدام ایشان می‌باشند.

کلیه تجهیزات دشمن از اسلام‌آباد به جلو منهدم یا به غنیمت گرفته شده است.

پیوست ت:

خلاصه گزارش عملیاتی مرصاد:

مرحله اول: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از متوقف نمودن پیشروی منافقین در تنگه چهارزبر که توسط نیروهائی از ل 6 ویژه و قرارگاه نجف و ل انصار انجام شد در روز 4/5/67 با بکارگیری یگان‌هائی از لشکر انصار – ل 6 ویژه پاسداران- ل قائم و ل بدر و ل 57 ظفر (از نیروهای رمضان) و چند یگان از کمیته از محور چهارزبر و یگان‌هائی از قرارگاه رمضان و نبی‌اکرم از محور قلاجه تا سیلو و یک گردان از ل 71 و ل 27 از محور سه راه اسلام‌آباد پل‌دختر و هلی‌برد یک گردان از ل بدر در ارتفاعات تنگه روستای حسن‌آباد به قصد انهدام منافقین اقدام به تک نمود.

ل 71 در ساعت 5:00 موفق به تصرف سه راهی شده و ل 27 با ادامه عملیات ل 71 موفق به انهدام 30 خودروی دشمن می‌گردد. دشمن کوردل ساعت 7:00 تک نیروهای اسلام را در این محور دفع می‌نماید و موفق به تصرف مجدد سه‌راهی می‌گردد.

همچنین سپاهیان اسلام در محور قلاجه  موفق به تصرف اهداف خود می‌شوند که توسط دشمن این تک نیز دفع می‌گردد.

مرحله دوم:

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ 5/5/67 نیز با بکارگیری یگان‌های تحت امر و بکمک سه قرارگاه نجف، ق مقدم نیروی زمینی و ق سپاه هشتم از 3 محور زیر اقدام به تک نمود.

یگانهای تحت امر قرارگاه نجف که از محور چهارزبر تک نمودند عبارتند از:

7 گد از ل 6 ویژه پاسداران                   7 گد از ل انصار

3 گد از ل 12 قائم                      2 گد از ل 57 ابوالفضل

6 گد از ل 9 بدر                        3 گد از ل ویژه شهدا

1 گد از 57 ظفر                    2 گد از کمیته

1 گد از معاونت فرهنگی نجف                  3 گد از سپاه نیروهای مخصوص ولی‌امر

3 گد از س 5 انصارالمهدی

یگان‌های تحت امر ق مقدم نیروی زمینی که از محور جاده پل‌دختر اسلام‌آباد تک نمودند بشرح زیر می‌باشد:

4 گد از ل 27                      3 گد از ل 71

1 گد از ل                         1 گد از ل المهدی

2 گد از ناحیه لرستان                   1 گد از ل

17

یگان‌های تحت امر ق سپاه هشتم که از جاده قلاجه تک نمودند عبارتند از:

4 گد از نبی اکرم                       1 گد از ق رمضان

1 گد از مسلم‌بن‌عقیل                2 گد از ل نصر

1 گد از نیروهای متفرقه کرند و اسلام‌آباد     و عناصری از ل امام‌رضا و ارتش

سپاه نیروهای مخصوص موفق شدند در س 12:00 مورخه 6/5/67 با س 5 الحاق نماید

ل 27 حضرت رسول(ص) که موفق به تصرف تپه‌های راست سه‌راهی اسلام‌آباد تا قهوه‌خانه گردید در ساعت 16:00 همان روز توانست با س نیروهای مخصوص ولی‌امر و س 5 الحاق نماید. لازم به تذکر است که گدهای ناحیه لرستان پس از انهدام دشمن در سه راهی اسلام‌آباد صبح همان روز به عقب بازگشتند.

 هچنین ق س 8 موفق شد پادگان الله‌اکبر را تصرف نماید.

منافقین س 16:00 شروع به عقب‌نشینی نموده و نفراتی از آنها که محاصره شده بودند به ارتفاعات اطراف جاده پناه بردند.