امام خمینی در دیدار با نمایندگان پیش‌مرگان مسلمان که از دیگر شهرهای ناحیه کردنشین ایران در تهران حضور یافته بودند؛ مردم کرد را خطاب قراردادند و فرمودند: کردستان مال خود شماست و مردم دیدند گروه‌های سیاسی با مردم چه کردند. به مردم سفارش کنید که خودشان آن‌ها را از منطقه بیرون کنند.
در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی انقلاب برای ضربه زدن بر پیکره جمهوری اسلامی و تضعیف ریشه‌های نهال نوپای انقلاب، تجزیه قومی و سرزمینی کشور با توجه به وجود اقوام مختلف در ایران بود؛ حربه‌ای که تا بدین روز نیز دشمنان انقلاب از به کار بستن آن برای تضعیف امنیت ملی ایران ناامید نیستند.
یکی از این اقوام و مناطقی که از ابتدای انقلاب تا بدین روز همواره مورد تحریک دشمنان قرارگرفته، قوم کرد و منطقه کردستان بوده است.
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس مصمم است در چند شماره، روند حدوداً یک‌ماهه گروگان‌گیری شهر سنندج توسط معاندین و منافقین در فروردین و اردیبهشت ۱۳۵۹ و سپس آزادسازی آن را توسط نیروهای وفادار به انقلاب موردبررسی قرار دهد.
بدون شک بررسی تلاش‌ها و اقدامات انجام‌شده برای آزادسازی سنندج، یادآور ایثارگری‌ها و مجاهدت‌هایی است که برای حفظ آب‌وخاک میهن اسلامی‌مان انجام‌شده و سرمشقی برای نسل امروز و نسل‌های آینده ایران در حفظ یکپارچگی و وحدت ملت ایران است:
یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۹
در این روز رئیس‌جمهور در حکمی به ابو شریف (فرمانده سپاه) مأموریت داد به سنندج برود و بر امور جاری این شهر نظارت داشته باشد.
اعطای حکم نمایندگی به ابو شریف، در فاصله یک روز پس از تعیین مشاوران رهبری در شورای عالی دفاع ملی (آقایان خامنه‌ای و مصطفی چمران)، بیشتر از دیدگاه سیاسی و تحلیل معادلات قدرت در جناح‌بندی‌های سیاسی داخلی توجیه‌پذیر و قابل تفسیر بود. به‌علاوه انتخاب ابوشریف ازآن‌جهت تأمل‌برانگیز بود که رزمندگان پیش تاز نبرد در سنندج تا این روز جز سخنرانی و مصاحبه رادیوتلویزیونی، در موقع حضور موقت نامبرده در فرودگاه، دیدگاه آزادی و عقبه محور صلوات آباد، مشارکتی جدی در طرح‌ریزی عملیاتی و... از وی یاد نداشتند.
این اقدام رئیس‌جمهور به هر دلیل و با هر نیتی که انجام‌گرفته بود، از این نظر به فال نیک گرفته شد که در اوج پیشروی‌های مؤثر مدافعان انقلاب اسلامی، این بار به‌جای اعزام مهره‌ای سیاسی، اهل مذاکره و طرفدار مماشات با مهاجمان مسلح، قرار شد فرماندهی عملیات، جدی‌تر از گذشته پا به صحنه گذارد.
ازاین‌رو، رزمندگان عملیات آزادسازی سنندج، امیدوارانه منتظر ماندند تا تأثیرات این حضور را در تحولات نظامی روزهای آتی مشاهده کنند.
ادامه نبرد در محورها
در این روز فرماندهان درصحنه سنندج به دنبال پیروزی‌های پی‌درپی، تلاش می‌کردند به سرکوب و عقب راندن جنگجویان جدایی‌طلب ادامه دهند.
بنابراین در محورهای عباس‌آباد، فیض‌آباد و حسن‌آباد، جابه‌جایی و تحرک نیروهای سپاهی و ارتش بیشتر به چشم می‌خورد. در دو محور از محورهای یادشده، گروه‌هایی از پاسداران اعزامی از تهران، قروه و پیش‌مرگان مسلمان کرد و... فاصله خود را با مراکز تجمع و خطوط مقاومت افراد مسلح گروه‌های غیرقانونی نزدیک‌تر کردند، اما در محور حسن‌آباد با حضور فعال‌تر صیاد شیرازی، طرحی که تا آن لحظه متوقف مانده بود، به اجرا درآمد.
با هلی برن نیروهای هوابرد در ارتفاع آبیدر کوچک و دامنه‌های آن، سنگرهای پراکنده‌ای که همچنان از آن‌ها به‌سوی پاسداران مستقر در خانه‌های شریف‌آباد تیراندازی می‌شد و از آن‌ها تلفات می‌گرفت، تهدید شدند؛ به‌خصوص تپه‌های سه‌گانه حسن‌آباد به‌طور کامل تحت کنترل مدافعان انقلاب اسلامی درآمد.
بنابراین در این روز حلقه محاصره شهر تنگ‌تر شد و هم‌زمان یک گروهان از پاسداران تهران به‌اتفاق پیش‌مرگان مسلمان کرد و تعدادی از پرسنل لشکر ۲۸ به تپه حاجی‌آباد حمله و آن را تصرف کردند.
ترفند قجه ای در به اسارت در آوردن ضدانقلاب
در کتاب سرگذشت نامه حسین قجه ای به روایتی اشاره شده است که به نظر می‌رسد؛ مربوط به این مقطع از زمان وقوع حوادث است:
قجه ای برای در هم شکستن مقاومت آنان طرحی ریخت. گفت کسی تیراندازی نکند، فقط سنگ پرتاب کنیم. دقایقی نگذشت که در کمال تعجب دیدیم ضد انقلابیون درحالی‌که اسلحه‌هایشان را در دست گرفته بودند، خیلی راحت‌تر از سنگرشان خارج شدند. سریع حمله کردیم و عده‌ای را هم اسیر کردیم. بعد که علت بیرون آمدنشان را پرسیدیم، گفتند فکر کردیم این‌ها که سنگ می‌اندازند یا باید نیروهای خودی باشند یا افراد بومی منطقه. برای همین با خیال راحت آمدیم بیرون که کمین خوردیم.
مردم خودشان مخالفین را از منطقه بیرون کنند
هم‌زمان با این رخداد، امام خمینی در دیدار با نمایندگان پیش‌مرگان مسلمان که از دیگر شهرهای ناحیه کردنشین ایران در تهران حضور یافته بودند؛ مردم کرد را خطاب قراردادند و فرمودند: کردستان مال خود شماست و مردم دیدند گروه‌های سیاسی با مردم چه کردند. به مردم سفارش کنید که خودشان آن‌ها را از منطقه بیرون کنند. هم آن‌ها و هم خود شما کمک کنید. ان‌شاءالله وضع درست می‌شود.
در این ملاقات یکی از نمایندگان پیش‌مرگان مسلمان گفت: ما تابه‌حال مبارزه کرده‌ایم و تا آخرین قطره خون نیز در کنار همه یارانمان در راه شما و اسلام عزیز آماده فداکاری هستیم و از دولت جمهوری اسلامی می‌خواهیم که ما را در برابر گروه‌های ضدانقلاب تقویت کند.
دوشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۹
آغاز فرار یا اعلام عقب‌نشینی تاکتیکی
در آستانه غلبه نهایی مدافعان انقلاب اسلامی، مهاجمین مسلح در حین فرار یا در حال مقاومت به چنگ سپاهیان پاسدار می‌افتادند. همچنین افرادی که مستقیم یا غیرمستقیم طی روزهای گذشته در ارتکاب جنایت‌های ضد بشری علیه پیش‌مرگان مسلمان کرد، نظامیان و پاسداران شریک بودند؛ پی‌درپی به اسارت درمی‌آمدند و در همان حال به مسئولان اطلاعاتی مستقر در پادگان و فرودگاه تحویل داده می‌شدند.
در این روز سازمان چریک‌های فدایی خلق، یکی از گروه‌های اصلی آشوبگر در سنندج، طی اطلاعیه‌ای رسمی به نحو مسالمت جویانه ای موضع‌گیری کرد. این بیانیه نیز مشابه بیانیه‌های پیشین این گروه، هنگام قدرت‌نمایی عملی مدافعان انقلاب اسلامی منتشر شد و نشان می‌داد؛ پاسداران انقلاب اسلامی و ارتشیان انقلابی دور جدید پیروزی‌ها را به دست گرفته‌اند. ازاین‌رو، آنان به تغییر تاکتیکی در روش مبارزه باهدف ایجاد اخلال در این روند روی آوردند. بیانیه این سازمان چنین است:
سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران، یک‌بار دیگر اعلام می‌دارد که قطع جنگ و استقرار صلحی عادلانه در کردستان، خواست خلق کرد و همه انقلابیون ایران است. ما مسئولیت جنگ در کردستان و عواقب فاجعه‌بار آن را متوجه شورای انقلاب و شخص رئیس‌جمهور می‌دانیم و از همه مقامات مسئول و سازمان‌ها و نیروهای ضد امپریالیست و مردمی می‌خواهیم که برای پایان دادن هرچه سریع‌تر جنگ در کردستان اقدام نمایند.
در ادامه در ساعت ۱۷:۳۰ امروز، سید رحیم صفوی در گزارشی با عنوان اوضاع سنندج که برای مرکز فرماندهی در تهران ارسال کرد، از شکست آخرین مقاومت‌های جدایی‌طلبان خبر داد:
فعلاً در حال پیشروی هستیم، روحیه بچه‌ها خوب است و راه زمینی از طریق همدان به سنندج بازشده است و پست‌های کنترل و بازرسی توسط سپاه دایر شده و از نظر نیروی ورزیده باایمان، پاسدار و اسلحه و مهمات سنگین دچار کمبود می‌باشیم.
سروان سید حسام هاشمی در دست نوشته هایش تحرکات این روز را در محور فرودگاه (بلوار پاسداران، شریف‌آباد، حسن‌آباد) این‌گونه تشریح کرد:
رزمندگان اسلام تقریباً بدون درگیری، تپه مقابل (ضلع غربی تپه شهدا) را به‌طور کامل به تصرف درآورده و سپس از همان‌جا به‌سوی مرکز شهر، شروع به پاک‌سازی نمودند. حدود ساعت ۱۱ بود که به میدان اقبال رسیدند.
تردد نیروهای مسلح گروه‌ها از داخل و خارج شهر نشان می‌داد محاصره صد در صد شهر مستلزم الحاق دو محور حرکت مدافعان انقلاب اسلامی از سمت سیلو و پادگان به‌سوی فیض‌آباد و سه‌راه جاده سقز است. ازاین‌رو علی صیاد شیرازی طی بازدیدی از نحوه استقرار تیپ ۳ زرهی در حوالی سیلو، نقاط ضعف آن را متذکر شد؛ و پس از حمله به عباس‌آباد و آزادسازی محله‌های عباس‌آباد، گلشن و کوه سنگ سیاه، شرایط برای انجام عملیات بعدی فراهم گردید. به علت مقاومت شدید ضدانقلاب در عباس‌آباد، تمام اهداف موردنظر تأمین نگردید، اما با تصرف تپه، دید و تیر مناسبی بر شرق شهر سنندج به وجود آمد.
هم‌زمان محمد بروجردی به همراه نیروهای سپاه تهران و پیش‌مرگان مسلمان کرد، سرگرم نبرد برای تصرف مقر دشمن در سه‌راهی فیض‌آباد بودند.
به‌هرحال سنندج در این روز نسبت به‌روزهای گذشته لحظات آرامی را سپری کرد و تقریباً مقرهای ضدانقلاب تخلیه و از طریق جاده سقز امکانات خارج شد.
ادامه دارد...
منبع:
نداف، مجید، بیست‌ودو روز نبرد (آزادسازی سنندج)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، دانشگاه امام حسین (ع)، چاپ اول: ۱۳۹۹، صفحات ۵۲۲، ۵۲۳، ۵۲۴، ۵۲۵، ۵۲۶، ۵۲۷، ۵۲۹، ۵۳۳، ۵۳۴، ۵۳۵، ۵۳۷
