در خاورمیانه، جنگ ایران و عراق منجر به بروز شكاف بیشتر در جهان عرب گردیده است. كشورهای مصر، اردن، مراكش، قطر، كویت، عربستان سعودی، یمن‌شمالی، از عراق حمایت می‌كنند و کشورهای یمن جنوبی، سوریه و لیبی در كنار ایران قرار گرفته‌اند.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، به نظر می‌رسد در جمهوری اسلامی اختلافات بر سر چگونگی ادامه جنگ و به‌کارگیری نیروها بالاگرفته است. بنی‌صدر بر استفاده از ارتش و انجام عملیات كلاسیك تأکید دارد و تلاش می‌كند خود را یگانه حامی ارتش معرفی كرده و از این طریق موقعیت خود را در داخل كشور تثبیت كند.
در مقابل، نیروهای خط امام اتكا به جنگ‌های كلاسیك و جنگ‌افزارهای كلاسیك را كافی ندانسته، خواستار استفاده از شیوه‌های انقلابی و جنگ مردمی علیه عراق هستند.
از سوی دیگر استراتژی جنگ سریع عراق آثار شكست خود را كم‌كم نشان می‌دهد و رژیم عراق كه موفق نشده به اهداف سه‌روزه خود در جنگ نائل آید و خود را رو در روی یك جنگ طولانی می‌بیند، تلاش گسترده‌ای را جهت دریافت سلاح از شوروی و فرانسه در پیش‌گرفته است. برای همین، طارق‌عزیز پس از دیدار از مسكو، بلافاصله برای ملاقات با ژیسكار‌دستن وارد فرانسه شد.
در خاورمیانه، جنگ ایران و عراق منجر به بروز شكاف بیشتر در جهان عرب گردیده است. كشورهای مصر، اردن، مراكش، قطر، كویت، عربستان سعودی، یمن‌شمالی، از عراق حمایت می‌كنند و کشورهای یمن جنوبی، سوریه و لیبی در كنار ایران قرارگرفته‌اند.
در سطح بین‌المللی، آمریكا به‌منظور پیش‌گیری از آثار ناشی از عدم موفقیت عراق، مشورت‌هایی را با متحدین خود آغاز كرده است. آمریكا در پی ایجاد یك نیروی دریایی مشترك جهت محافظت از تنگه هرمز است.
شوروی كه از حضور بیشتر ناوگان‌های آمریكا به همراه ناتو در خلیج‌فارس نگران است واشنگتن را به تدارك تجاوز علیه ایران و سایر كشورهای منطقه متهم می‌سازد.
تحلیل‌ها و تفسیرها
رادیو آمریكا
شواهد و دلایل جنگ ایران و عراق: ۱ هر دو كشور می‌خواهند خلیج‌فارس را زیر كنترل كامل خود داشته باشند. ۲ جنگ ناشی از اختلافات تاریخی بین ایرانیان شیعه و اعراب سنی مذهب است. ۳ عراق مخالف تقسیم حاكمیت شط‌العرب است و ادعای حاكمیت مطلق بر آن را دارد. ۴ سقوط رژیم شاه و متلاشی شدن ارتش نیرومند ایران كه قدرت دست بالا را در خاورمیانه داشت و اینك عراق به‌صورت قدرت مسلم منطقه درآمده است.
رادیو مسكو
آمریكا مدعی است كه خواهان همكاری با كشورهای اسلامی بر پایه برابری حقوقی و احترام به‌حق حاكمیت ملی است، ولی در عمل خواستار آن است كه كشورهای اسلامی یا كاملاً تابع اوامر واشنگتن باشند یا حداقل روش نیك‌خواهانه در پیش گیرند و اگر یك كشور اسلامی خط‌مشی مستقل اتخاذ كند... كلیه وسایل زور و اقشار اقتصادی و دیپلماتیك تا مداخله نظامی را علیه آن به كار می‌گیرد.
برای همین است كه جمهوری اسلامی ایران را تحت شانتاژ و فشار بی‌سابقه قرار داده و ناوگان بزرگ خود را در نزدیكی سواحل آن مستقر كرده و در آوریل گذشته عملیات تجاوزكارانه مستقیم علیه ایران انجام داده است.
رادیو لندن
واقعیت امر آن است كه شوروی با نگرانی بین ایران و عراق موضع گرفته است. شوروی مایل نیست روابط خود را با هیچ‌یک از دو كشور قطع كند. امّا ادامه جنگ نه‌تنها دو كشور را در معرض خطر قرار خواهد داد، بلكه بی‌طرفی شوروی را نیز زیر سؤال خواهد برد. شوروی یا باید تجهیزات نظامی بیشتری در اختیار عراق بگذارد و خطر قطع روابط خود را با ایران بپذیرد یا با رد تقاضای عراق، سبب لغو قرارداد دوستی ۱۹۷۲ گردد. بنابراین، تشویق و نگرانی شوروی از ادامه جنگ واقعی است.
آسوشیتدپرس
صدام در این جنگ دنبال چه منافعی است؟ عراقی‌ها در جستجوی رهبری منطقه و به دست گرفتن رهبری كشورهای غیرمتعهد هستند، ولی سرنگون كردن رژیم آیت‌الله خمینی و تسلط بر خوزستان و شط العرب از اهداف اولیه رهبری عراق است.
رادیو امان
روزنامه كویتی الانبا می‌نویسد: صلح ایران و عراق برقرار نمی‌شود مگر این‌که خمینی از سیاست توسعه‌جویانه خود عدول كند. تهران باید سرزمین‌های عربی غصب شده و سه جزیره ابوموسی و تنب بزرگ و تنب کوچک را مستردد دارد.
منبع:
مهدی انصاری، حسین یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق: هجوم سراسری (کتاب چهارم)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ دوم ۱۳۷۵، صص ۱۲۰، ۱۲۱، ۱۲۶، ۱۲۷، ۱۲۸
