جان بولاک از روزنامه ایندیپندنت نوشت: با وجود بهای بسیار گزافی که ایران می‌پردازد تا پیروزی خود را نهایی کند، اما تصرف چند کیلومتر باقیمانده تا بصره ممکن است مدت‌ها به طول بینجامد.
نشریات و رسانه‌های بین‌المللی در تفاسیر و تحلیل‌های خود درباره نبرد شرق بصره، ضمن ادعای کندی پیشروی نیروهای ایرانی، روحیه بالای رزمندگان ایرانی را به شکل برجسته‌ای بررسی کردند.
رادیو آمریکا (امروز ۸/۱۱/۱۳۶۵) ضمن اشاره به تضاد موجود در دیدگاه مقامات دو کشور ایران و عراق در خصوص روند نبرد بصره گفت: ایرانی‌ها ادعا می‌کنند در کوشش برای رسیدن به بصره پیشرفت‌هایی داشته‌اند و هزاران سرباز عراقی را از پای درآورده‌اند، درحالی‌که عراقی‌ها هم مدعی هستند نیروهای مهاجم ایران را به‌کلی نابود کرده‌اند.
رادیو بی‌بی‌سی نیز در بخش خبری 19:45 خود با اعلام اینکه پیشروی نیروهای ایران به سمت بصره کند شده است و آنان درصدد تحکیم مواضع خود هستند، به نقل از کتی اونز از بخش شرقی بی‌بی‌سی گفت: یک هفته پیش، اطلاعیه‌های ایران حاکی از این بود که به‌زودی تعدادی از جزایر داخل شط العرب به دست نیروهای ایرانی می‌افتد، اما تاکنون چنین نشده و هیچ نشانه‌ای از پیشرفت در عبور از رودخانه و رسیدن به ابوالخصیب در حومه بصره، دیده نمی‌شود.
مقامات ایران می‌گویند که هدف آنان فتح بصره نیست. البته مسلم است که نیروهای ایران ۱۰ کیلومتر با بصره فاصله‌دارند و در موقعیت مناسبی برای ادامه حمله به این شهر هستند.
عملیات کربلای ۵ اطمینان خاطر زیادی به مقامات ایرانی داد و آن‌ها حالا به مردم نوید می‌دهند که پس از شش سال جنگ، اکنون به هدف خود نزدیک شده‌اند.
بااین‌حال به نظر می‌رسد رهبران ایران نتوانند پیروزی سریعی که وعده آن را به مردم داده بودند، عملی کنند؛ زیرا هرچند تا رسیدن به بصره فقط چند کیلومتر باقی است، اما حتی تصرف این شهر هم الزاماً به معنای نیل به خواسته ایران یعنی سقوط صدام نخواهد بود.
در همین حال، یک کارشناس وزارت دفاع آمریکا اظهار کرد: پیشرفت ایرانی‌ها در جبهه قابل‌برگشت است و اگر عراق بتواند از نیروهای خود به‌درستی استفاده کند، می‌تواند ایرانی‌ها را به عقب براند. باوجوداین، پیشروی اولیه نیروهای ایرانی موجب حیرت کارشناسان و رسانه‌های غربی شده است. رادیو آمریکا به نقل از کارشناسان وزارت دفاع ایالات‌متحده اعلام کرد:
نیروهای ایرانی به یکی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌های خود در جنگ دست‌یافته‌اند. ایران در تازه‌ترین دور نبرد توانسته است ۵۰۰ تانک و نفربر زرهی عراق را که ازنظر کارشناسان نظامی آمریکا رقمی بیش‌ازحد انتظار است منهدم کند.
گزارش لی استوکز خبرنگار خبرگزاری یونایتد پرس از کانال ماهی حاکی است: تعداد اندکی از پاسداران با نوارهای سرخ‌رنگ به دور سرشان و درحالی‌که فقط به چاقو مسلح بودند از رودخانه جاسم عبور کردند و خطوط غیرقابل نفوذ عراق را به تصرف خود درآوردند.
وی با اشاره به نفوذناپذیری این خطوط ازنظر کارشناسان نظامی، افزود: این راز همچنان باقی است که نیروهای نامنظم ایران که به چیزی به‌جز ایمان به خداوند مسلح نبودند، چگونه از دریاچه ماهی و رودخانه جاسم عبور کردند.
خبرگزاری یونایتد پرس در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به روحیه بالای نیروهای ایرانی، از قول یک پیرمرد رزمنده آورده است: ما صدام را خواهیم کشت و برادران مسلمان عراقی را از چنگ این دیکتاتور آزاد خواهیم کرد.
هفته‌نامه اکونومیست هم نوشت: ایران واجد دو عامل مهم است که عراق فاقد آن است؛ نخست، رزمندگان با شور و هیجان و دوم، رهبری که ابتکار عمل را در دست دارد.
خبرنگار روزنامه انگلیسی‌زبان دیلی تلگراف گزارش داد: رزمندگان ایرانی جوانان مسلمانی هستند که هرگز به شکست نمی‌اندیشند و آن را در خور فکر کردن نمی‌دانند. در نظر پاسدار و بسیجی ایرانی، اگر زندگی درراه غلبه بر نیروهای اهریمنی هدیه شود، فی‌نفسه پیروزی حاصل‌شده و پاداش در زندگی اخروی نصیب خواهد شد.
جان بولاک از روزنامه ایندیپندنت هم نوشت: با وجود بهای بسیار گزافی که ایران می‌پردازد تا پیروزی خود را نهایی کند، اما تصرف چند کیلومتر باقیمانده تا بصره ممکن است مدت‌ها به طول بینجامد.
منبع:
ابوالقاسم حبیبی، سعید حصاری، روزشمار جنگ ایران و عراق: بازتاب جهانی کربلای ۵ (کتاب چهل و ششم-جلد ۲)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۳۹۹، صص ۱۷۱، ۱۷۲، ۱۷۳
