محسن شیرمحمد گفت: به نظر من راهکاری به وجود بیاید که ما کاری کنیم که خواننده را جذب کند. من خودم شعارم در نوشتن و گفتن این است؛ مطلبی که می‌خواهم بگویم باید جدید باشد. چون جدیداست، جالب است و چون جالب است، جذاب هم است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت های سپاه؛ در حاشیه سی و ششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شاهد حضور یکی از نویسندگان و پژوهشگران جوان عرصه دفاع مقدس به نام آقای محسن شیرمحمد، در غرفه آثار مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه و بررسی آثار مرکز توسط وی بودیم. بنابراین فرصت را مغتنم شمرده و از ایشان دعوت کردیم تا مصاحبه‌ای را با ما انجام دهد که متن آن منتشر می‌شود:
۱-به‌عنوان اولین سؤال درباره سوابق شغلی و آثاری که در زمینه دفاع مقدس تألیف کرده‌اید؛ توضیح دهید.
من دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته روابط بین الملل می‌باشم. معلم آموزش‌وپرورش هستم و البته در دانشگاه فرهنگیان نیز به تدریس مشغول می‌باشم.
در حوزه دفاع مقدس کارم را با چاپ کتاب مردان آسمان شروع کردم که مربوط به زندگی‌نامه برخی از شهدای خلبان بود. یک کتاب دیگر نیز در این زمینه تألیف نموده‌ام که به‌طور خاص به زندگی‌نامه خلبان شهید علیرضا فتوحی شعار پرداخته است.
پس‌ازآن ارتباطم با دفتر مطالعات نیروی هوایی ارتش برقرار شد و در آنجا نیز تعدادی کتاب به‌صورت مستند تاریخی برایشان نوشتم که از جمله آنان عبارت بودند از: کتاب چشمان عقاب، کتاب تاریخ گردان ۱۱ شناسایی که در سال ۱۳۹۶ به‌عنوان کتاب برتر سال نیروی هوایی انتخاب شد و به زبان انگلیسی ترجمه شد.
یک اثر دیگر اینجانب، کتاب تاریخ پایگاه وحدتی دزفول است که دو سال پیش در روز چهارم خرداد و همزمان با روز ملی مقاومت دزفول در این شهر رونمایی شد.
کتاب‌های چشمان سپهر و برفراز دریاها نیز از دیگر کتب تألیف شده توسط اینجانب بود. همچنین در تدوین دایره المعارف دفاع مقدس توسط ارتش، بنده به‌عنوان تنها عضو غیرنظامی کارگروه نیروی هوایی بودم و امروز این دایره المعارف در هشت جلد به چاپ رسیده که در نمایشگاه نیز عرضه‌شده است.
۲- هدف از برگزاری این نمایشگاه را چه می‌دانید؟
فلسفه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب همان‌طور که از نام آن پیداست، نمایش و عرضه کتاب به‌صورت مستقیم برای علاقه‌مندان و مشتاقان حوزه کتاب، فرهنگ و هنر می‌باشد. به‌هرحال این‌یک فرصت خیلی خوب است که کتاب‌ها با موضوعات مختلف که توسط ناشران به چاپ رسیده در معرض دید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و علاقه‌مندان می‌توانند کتاب‌ها را به‌صورت فیزیکی ورق بزنند. ببینند و احیاناً کتاب‌های موردنظر خود را انتخاب کنند.
خب این یک موضوعی است که نه‌تنها در ایران بلکه در تمام دنیا ما شاهد آن هستیم و این نمایشگاه هم در تهران به‌صورت سالانه برگزار می‌شود.
۳-حضور مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه را با توجه به محصولات و آثار عرضه‌شده توسط این مرکز چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و اینکه پیشنهادات شما در خصوص عملکرد بهتر مرکز چیست؟
من خودم از سال ۱۳۷۲ یعنی چیزی حدود ۳۲ است که با کتاب‌های مرکز آشنا هستم. تمام کتاب‌های روزشمار مرکز را تهیه‌کرده‌ام و دیگر کتاب‌هایی که توسط مرکز به چاپ رسیده است.
موضوع جنگ ایران و عراق که اطلاق ما از آن، دفاع مقدس می‌باشد، یک‌برشی از تاریخ ایران در قرن گذشته شمسی می‌باشد.
اگر بخواهیم این پدیده را به‌صورت تاریخی بررسی کنیم، سه وجه می‌توان برای آن قائل شد: یک وجه آن ما بودیم، یک وجه کشور عراق که به ما حمله کرد. وجه سوم آن نیز کشورهای خارجی، ابرقدرت‌ها و کشورهای منطقه‌ای بودند.
اگر این موضوع را به‌صورت علمی بخواهیم بررسی کنیم، باید منابع هر سه وجه را در اختیار داشته باشیم، آن‌وقت است که می‌توانیم این پدیده را به‌صورت بی‌طرفانه مورد بررسی علمی و تاریخی قرار دهیم. از طرفی ما ایرانی هستیم و به هر صورت نمی‌توانیم این موضوع را به‌صورت بی‌طرفانه بررسی کنیم. قطعاً جانبداری بابت این موضوع خواهیم داشت.
در همین راستا، سازمان‌هایی هم که در ایران به این موضوع می‌پردازند، سازمان‌های نظامی و غیرنظامی هستند که هدف نهایی آن‌ها نیز در واقع، جمع‌آوری و تدوین مجاهدت‌ها و ایثارگری‌های ملت ایران در جنگ هشت‌ساله است تا برای نسل آینده به‌عنوان یک میراث ماندگار بماند.
در هر صورت ممکن است کشور ما در آینده‌ای نزدیک، مجدداً در معرض چنین تهدیداتی قرار گیرد. بنابراین باید نسل حاضر آماده باشند تا بتوانند در آن زمان و شرایط از کشور محافظت و دفاع کنند و این در واقع هدف نهایی و غایی است.
ولی به هر صورت یک نگاه علمی و تاریخی هم ما باید به این موضوع داشته باشیم. سازمان‌هایی که ما داریم، بعضاً از دیدگاه سازمانی خود به این موضوع نگاه کرده اندکه باید مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد.
در مجموع کارهایی که مرکز اسناد انجام داده، کارهای خوبی است؛ جمع‌آوری این خاطرات و اسناد کار خیلی بزرگ و خوبی است ولی نقد بر این کارها را خود مرکز نباید انجام دهد بلکه باید به متخصصینی که در بیرون از مرکز هستند واگذار شود که البته بی‌طرف هم باشند. در کل زحمتی که کشیده شده قابل‌تقدیر می‌باشد.
لزوم تکمیل اطلاعات آماری یگان‌های سپاه
موضوعی که من الان در همکاری با حوزه هنری دنبال می‌کنم، تهیه مقالاتی در زمینه جنگ است که یکی از این موارد مربوط به یگان‌های سپاه در دفاع مقدس می‌باشد. ما در ارتش آمار شهدا، جانبازان به تفکیک هر یگان را در دسترس داریم اما در کتاب‌هایی که الآن سپاه در مورد یگان‌های خود چاپ می‌کند، ما این آمارها را به‌صورت کامل نداریم و این‌یک نقطه‌ضعفی در مورد این کتاب‌ها می‌باشد.
دسترسی به منابع عراقی جنگ
دومین نکته و پیشنهاد به مرکز این است که کتاب‌هایی که در عراق به زبان عربی در مورد جنگ چاپ‌شده، ترجمه شود و اگر در سطح گسترده توزیع نشود، حداقل در دسترس پژوهشگران قرار گیرد تا برخی از ابهامات مربوط به جنگ برطرف شود.
به‌عنوان‌مثال در مورد عملیات بیت‌المقدس و روزهای پایانی این عملیات که منجر به فتح خرمشهر شد، در مورد انهدام و از بین رفتن پل شناوری که بعثی‌ها برای ارتباط و رفت‌وآمد به خرمشهر احداث کرده بودند، ابهامات و اختلافاتی وجود دارد.
یک روایت وجود دارد که این پل توسط نیروی هوایی ارتش ایران منهدم شده، درحالی‌که برخی دیگر از روایات آن را نقص می‌کند و همچنین این احتمال داده می‌شود که این پل پس از محرز شدن سقوط خرمشهر توسط بعثی‌ها از بین رفته باشد. پس اگر به منابع عربی دسترسی وجود داشته باشد این معما حل می‌شود.
علاقه‌مند هستم که بتوانم از منابع مرکز نیز در کارهای پژوهشی خود استفاده کنم و در زمینه تأمین مقالات مربوط به فصلنامه نگین نیز در موضوعات مختلف ایفای نقش کنم؛ به‌ویژه در مورد موضوعاتی که تاکنون به آن پرداخته نشده است.
شکاف بین نسل قدیم و جدید
وقتی‌که به من گفته شد که شما چون تألیفات دفاع مقدس دارید و در دانشگاه نیز تدریس دارید، بیایید درس دفاع مقدس را نیز تدریس کنید؛ بزرگ‌ترین مشکل من در کلاس این بود که اصلاً کسی علاقه‌ای به این درس نداشت. متأسفانه شکاف بزرگی بین نسل قدیم و نسل جدید به وجود آمده که مسئولش هم همان نسل قدیم هستند.
به هر صورت ثبت مسائل، تاریخ و انتشار این‌ها خوب است اما در نهایت باید چکیده آنان به نسل جدید انتقال داده شود و اگر این نشود، این‌ها فقط کتاب‌هایی می‌شود که خاک می‌خورند و ممکن است معدود پژوهشگری از آن استقبال کند.
بنابراین باید به نظر من راهکاری به وجود بیاید که ما کاری کنیم که خواننده را جذب کند. من خودم شعارم در نوشتن و گفتن این است؛ مطلبی که می‌خواهم بگویم باید جدید باشد. چون جدیداست، جالب است و چون جالب است، جذاب هم است...این شعار من هم است.
ما شهدایی در جنگ داریم که شخصیت بزرگی هم دارند اما آن‌قدر راجع به آنان گفته‌شده که عادی شده، اما شهدایی هم داریم که گمنام هستند و متأسفانه برخی از این‌ها زنده هستند و گمنام هستند.
به‌هرحال باید راهکاری در پیش‌گرفته شود که این مجاهدت‌های خاموش به نسل جوان انتقال داده شود که اگر نشود، متأسفانه برای این نسل ناشناخته می‌ماند و در بین نسل‌های دیگر هم به فراموشی سپرده می‌شود.
