دلایلی چند برای چرایی و ضرورت پژوهش در عرصه و حوزه دفاع مقدس و مقاومت وجود دارد که در این مجال به بارزترین دلایل پرداخته خواهد شد.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، به مناسبت برگزاری اولین دوره دوسالانه انتخاب آثار برتر پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت؛ جایزه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی دلایلی چند برای چرایی و ضرورت پژوهش در عرصه و حوزه دفاع مقدس و مقاومت وجود دارد که در این مجال به بارزترین دلایل پرداخته خواهد شد.
1- دست‌‌‌‌هایی درصددند تا واقعیت‌‌‌‌های دفاع مقدس را مورد تحریف قرار دهند. طرح شبهات، ابهام‌‌‌‌‌ها و سؤالات و پرسش‌‌‌‌هایی که بارها پاسخ آن داده‌شده است با قصد زمینه‌‌‌‌سازی برای تحریف واقعیت‌‌‌‌های جنگ مطرح میشود. پژوهش‌‌‌‌های علمی درباره موضوعات متنوع جنگ مانع از تحریف تاریخ جنگ خواهد شد.
2- با وجود گذشت چند دهه از شروع و پایان جنگ هنوز نتوانسته‌‌‌‌ایم دستاوردهای ارزشمند جنگ هشتساله را به جهانی که تشنه دریافت این دستاوردها و پیام‌‌‌‌هاست برسانیم؛ چراکه پژوهش‌‌‌‌های درخوری که موردتوجه و استقبال جهانیان باشد و قابل‌ارائه در مجامع و مراکز علمی باشد انجام‌نشده است.
3- بسیاری از سرفصل‌‌‌‌های روشن جنگ نیز حتی نیازمند بازخوانی و پژوهش مجدانه است؛ سرفصل‌‌‌‌هایی چون دلایل شروع و آغاز جنگ، مشارکت و حمایت مستقیم و غیرمستقیم بیش از سی کشور از آغازگر جنگ، دلایل طولانی شدن جنگ و نقش قدرت‌‌‌‌ها در این میان، دلایل ادامه و پایان جنگ و...
4- ما به‌عنوان یک کشور و نظام مستقل که می‌‌‌‌خواهیم روی پای خود بایستیم باید از درس‌‌‌‌ها، پیام‌‌‌‌ها و دستاوردهای دوران جنگ هشتساله که صحنه مقاومت و ایستادگی یک ملت بوده است بهره‌‌‌‌برداری کنیم و این مهم ممکن نیست مگر با پرداختن به پژوهش‌‌‌‌های متقن، علمی و نظام‌مند درباره موضوعات مختلف دفاع مقدس که امروزه کارایی دارد.
5- ادبیات جنگ که نمایشگر روح حماسی یک ملت مقاوم در صحنه جنگ است و فرهنگ ایستادگی را به نسل‌‌‌‌های آتی منتقل خواهد کرد برای غنای خود نیازمند تحقیق و پژوهش است. هر چه پژوهش درباره موضوعات و ابعاد گوناگون جنگ متقن‌‌‌‌تر، واقعی‌‌‌‌تر و علمی‌‌‌‌تر باشد ادبیات جنگ به همان میزان رشد یافته‌‌‌‌تر و تأثیرگذارتر خواهد بود. امروزه فاصله زیاد و معناداری بین کارهای پژوهشی و غیرپژوهشی در حوزه دفاع مقدس ملاحظه میشود. این فاصله و خلأ با برنامه‌‌‌‌ریزی، ایجاد انگیزه در پژوهشگران و مراکز پژوهشی و با اهمیت دادن به امر پژوهش باید پر شود. ادبیات جنگ باید بر پایه تحقیق و پژوهش بناگذاری و از آورده‌‌‌‌های پژوهش سیراب شود.
6- دفاع مقدس و مقاومت به‌عنوان یک تجربه گران‌بها و واقعی در تاریخ نه‌‌‌‌چندان دور این کشور، دارای ویژگی‌‌‌‌ها و مؤلفه‌هایی است که مایه برون‌‌‌‌رفت جامعه از مشکلات و معضلات خواهد بود. برخورداری امروزی از ویژگی‌‌‌‌ها و مؤلفه‌های آن دوران شکوهمند برای برون‌‌‌‌رفت از مشکلات و معضلات، مستلزم پژوهش‌‌‌‌های همهجانبه درباره موضوعات دفاع مقدس و روزآمد کردن آن‌هاست. دفاع مقدس و مقاومت پیام‌‌‌‌های روشنی برای اداره و مدیریت جهادی جامعه در عرصه‌‌‌‌های گوناگون دارد. این پیام‌‌‌‌ها از خلال پژوهش‌‌‌‌هایی که انجام خواهد شد قابل فراگیری و دسترسی است.
7- پژوهش و تحقیق یعنی برخورد معقول و منطقی با حوادث و رویدادهای تلخ و شیرین جنگ به‌منظور درس‌‌‌‌آموزی از آن است. بازتاب خاطرات برخورد احساسی و عاطفی با جنگ است که در جایگاه خود لازم و ضروری است اما برای بهره‌‌‌‌مندی حداکثری از معارف جنگ ناگزیر به پژوهش و تحقیق در ابعاد گوناگون جنگ هستیم.
8- رهبر معظم انقلاب با اعتقاد راسخی که به حقانیت دفاع مقدس و مقاومت دارند بارها و در مناسبت‌‌‌‌های مختلف فرموده‌‌‌‌اند که سالیان سال باید درباره دفاع مقدس نوشته شود و محصولات فرهنگی ازجمله فیلم و...تولید شود. لازمه استمرار در نوشتن درباره موضوعات دفاع مقدس و مقاومت و تولید محصولات فرهنگیِ تأثیرگذار که انعکاس بین‌‌‌‌المللی هم داشته باشد این است که پژوهشگران، محققین و مراکز پژوهشی با جدَیت تمام به میدان بیایند و با ارائه‌‌‌‌ی کارهای پژوهشی دستان نویسندگان و هنرمندان را پُر کنند. بی‌‌‌‌شک حمایت مادی و معنوی از پژوهشگران و مراکز پژوهشی شرط لازم و کافی تولید پژوهش‌‌‌‌های فاخر است.
9- انقلاب اسلامی در گام دوم خود به دنبال تمدن سازی و دست‌‌‌‌یابی به الگوی پیشرفت همهجانبه و در همه زمینه‌‌‌‌هاست. لازمه گام برداشتن در مسیر تمدن‌‌‌‌سازی، خوداتکایی، خودباوری، اعتمادبه‌نفس عمومی، برخورداری از قدرت و توان علمی، مدیریت خلاقانه، خطرپذیر و نوآوری و ابتکار است. دوران هشتساله دفاع مقدس تجربه موفقی است برای دست‌‌‌‌یابی به رمز و راز همه آنچه که لازمه حرکت در مسیر تمدن‌‌‌‌سازی و ارائه الگوی پیشرفت و بالندگی است. پژوهش و تحقیق روشی است مناسب برای شناخت و واکاوی عوامل موفقیت در کوران حوادثی که هر یک به‌‌‌‌تنهایی قادر بود یک کشور و یک ملت را از پای درآورد!
10- سبک زندگی ایرانی-اسلامی گمشده نسل حاضر در وانفسای تهاجم فرهنگ غرب برای حقنه کردن سبک و اسلوب زندگی غربی است. برای مقابله با این اندیشه، ارجاع و بازگشت به تجربه عملی و موفق زندگی در ساحت و زمانه دفاع مقدس راهگشا و درس‌‌‌‌آموز است. نگاهی به مؤلفه‌ها، ویژگی‌‌‌‌ها و سبک زندگی رزمندگان و شهدا سرمشقی است برای نسل نوجوان و جوان که طالب الگوهای عملی برای زندگی‌‌‌‌های موفق، بانشاط و سرزنده که تأمین‌کننده دو بعد حیات مادی و معنوی زندگی باشد، هستند. دست‌‌‌‌یابی به چنین الگوهایی در پرتو پژوهش و تحقیق بر مدار سبک و شیوه‌‌‌‌ی زندگی رزمندگان، ایثارگران، آزادگان، شهدا و خانواده آنان محقق خواهد شد. با تحقیق و پژوهش در لابه‌‌‌‌لای جزئیات زندگی آنان می‌‌‌‌توان به سرفصل‌‌‌‌ها و سرشاخه‌‌‌‌های اصلی و عملی زندگی‌‌‌‌های موفق دست یافت.
حسن علایی فعال
