ناکام ماندن نظامیان عراقی برای دستیابی به جاده اهواز - خرمشهر / آمار شهیدان و مجروحان عملیات بیت‌المقدس (از آغاز تا پایان چهارمین روز)

واحد امور پاسداران قرارگاه کربلا آمار شهیدان و مجروحان عملیات بیت‌المقدس (از آغاز تا پایان چهارمین روز) را اعلام کرد.

ﻋﻤﻠﯿﺎت «ﺑﯿﺖ‌اﻟﻤﻘﺪس» که در اداﻣﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ عملیات‌های آزادﺳﺎزى ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎﻟﻰ ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر ﻃﺮاﺣﻰ و اﺟﺮا ﺷﺪ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﺼﻠﻰ ﺟﺪﯾﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی را در روﻧــﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﻰ ﺑﻪ  وﺟﻮد آورد. در پی ﭘﯿﺮوزى اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت و آزادﺳﺎزى ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ، ﺗﺤﻮﻟﻰ راﻫﺒﺮدى در روﻧﺪ ﺟﻨﮓ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق در دﺳﺘﯿﺎﺑﻰ ﺑﻪ اﻫﺪاف تجزیه‌طلبانه‌اش در اﯾﺮان و ﺑﺮاﻧﺪازى ﻧﻈﺎم ﻧﻮﭘﺎى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳــﻼﻣﻰ ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ آزادى ﺧﺮﻣﺸــﻬﺮ ﺟﺮاﺣﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاﺛﺮ اﺷﻐﺎل آن ﺑﺮ روح و ﺟﺴﻢ ﻣﻠﺖ اﯾﺮان وارد ﺷﺪه ﺑﻮد، اﻟﺘﯿﺎم ﯾﺎﻓﺖ و ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎد ﺷﮑﺴﺖ و ﺣﻘﺎرت ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺻﺪام و ﭘﯿﺮوزى ﻣﻠﺖ اﯾﺮان ﺷﺪ. اﯾﻦ روﯾﺪاد ﻣﻬﻢ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺛﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﻰ در داﺧﻞ اﯾﺮان و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ‌اى و ﺟﻬﺎﻧﻰ ﮐﺸﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق را ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮى ﺗﻬﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌آمد، ﺑﻪ ﮐﺸﻮرى بی‌ثبات ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد. با توجه به اینکه عملیات بیت‌المقدس از دهم اردیبهشت سال 1361 تا سوم خردادماه 1361 انجام شد، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بر آن شده است تا اتفاقات این رویداد بزرگ و مهم را به‌صورت روزبه‌روز از کتاب روزشمار جلد نوزدهم جنگ ایران و عراق با عنوان «آزادسازی خرمشهر» به‌صورت گزارش بیان کند.

محول شدن منطقه نورد به قرارگاه قدس

ازآنجاکه قرارگاه قدس همه سرپل‌های خود در جنوب کرخه‌کور و منطقه نورد (جنوب غربی اهواز) را ازدست‌داده و فرماندهی این قرارگاه معتقد است ادامه عملیات از محور کرخه‌کور امکان‌پذیر نیست، مقرر شد این بار قرارگاه قدس از منطقه نورد (محور قدس٥) وارد عمل شود.

بر همین اساس، از نخستین دقایق بامداد امروز (چهارمین روز عملیات بیت‌المقدس) تیپ٤٣ بیت‌المقدس سپاه از حاشیه غربی جاده اهواز ـ خرمشهر (در جنوب منطقه نورد) و تیپ٢١ امام رضا (ع) سپاه از کانال بیوض (در غرب رودخانه کارون) به‌طرف مواضع دشمن حرکت کردند. هم‌زمان، توپخانه خودی نیز مواضع دشمن را زیر آتش قرار داد. پس از نزدیک شدن رزمندگان به مواضع عراقی‌ها، فرمان عملیات در ساعت ٠١:١٠ صادر و درگیری آغاز شد. دشمن با اجرای آتش توپخانه خودی از حمله نیروهای ایران آگاه شد و با هوشیاری ضمن سنگرگرفتن در مواضع مستحکم خود و بستن معابر نفوذی، با تانک و تیربار به روی آن‌ها آتش گشود. رزمندگان خودی که علاوه بر تحمل تلفات زیاد در محور کانال بیوض با میدان مین مواجه شده بودند، زمین‌گیر شدند و باوجود تلاش نیروهای خودی برای نفوذ به مواضع دشمن این مهم محقق نشد. درنهایت، ساعت ٠٢:٣٠ فرمان عقب‌نشینی ابلاغ شد و رزمندگان با انتقال اکثر شهدا و مجروحان به عقب بازگشتند.[1]

ناکام ماندن نظامیان عراقی برای دستیابی به جاده اهواز - خرمشهر

نظامیان عراقی در تلاش دیگر برای دستیابی به جاده اهواز - خرمشهر، امروز تا نزدیکی این جاده در حدفاصل کیلومتر ٨٠ تا ١٠٠ پیشروی کردند، اما با مقاومت رزمندگان ایران تا سه کیلومتری غرب جاده به عقب رانده شدند.

دستور آماده‌باش فرماندهان قرارگاه‌‏های عملیاتی فتح و نصر به یگان‏‌های تحت امر برای اجرای مرحله دوم عملیات بیت‏‌المقدس

قرارگاه‌های عملیاتی فتح و نصر که در مرحله اول عملیات بیت‌المقدس موفق شدند حدود ٨٠٠ کیلومترمربع از منطقه غرب رودخانه کارون را به‌عنوان ”سرپل” آزاد کنند و در حدفاصل کیلومتر٦٨ تا کیلومتر١٠٣ جاده اهواز ـ خرمشهر و بخشی از منطقه غرب جاده (در مقابل کیلومتر٩٥ تا کیلومتر١٠٣) خط پدافندی تشکیل دهند، می‌بایست هرچه سریع‌تر خود را برای ادامه عملیات از جاده اهواز ـ خرمشهر تا نوار مرزی و همچنین پیشروی به‌طرف جنوب (شلمچه و خرمشهر) آماده کنند. به همین منظور فرماندهان این دو قرارگاه امروز به یگان‌های تحت امر خود دستور دادند که هرچه سریع‌تر برای شناسایی مواضع دشمن در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر تا نوار مرزی و نیز از جنوب منطقه گرمدشت (کیلومتر١٠٠ جاده اهواز ـ خرمشهر) تا شلمچه و پل‌نو اقدام کنند و برای اجرای مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس آماده شوند.[2]

آمار شهیدان و مجروحان عملیات بیت‌المقدس (از آغاز تا پایان چهارمین روز)

در گزارش واحد امور پاسداران قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه کربلا آمده است: «در چهار روزی که از عملیات بیت‌المقدس سپری شد‌ه است، از رزمندگان ایران ١١٢٢ نفر شهید (به‌جز شهدایی که در منطقه جنوب کرخه‌کور برجای‌مانده‌اند) و ٥٢٢٤ نفر مجروح شده‌اند.» آمار شهدا و مجروحان به تفکیک چنین است:

شهدای منتقل‌شده از منطقه عملیات

 بازگشت نیروهای قرارگاه فجر در سومین تلاش خود در منطقه فکه

در سومین مرحله از عملیات قرارگاه فجر در منطقه شرق فکه‌، طرح کلی عملیات تغییر یافت. براین‌اساس، تک در شمال جاده فکه‌، به دلیل طولانی بودن مسیر‌، منتفی و مقرر گردید تمامی رزمندگان سپاهی و بسیجی تیپ٣٣ المهدی (عج) و تیپ١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) و رزمندگان ارتشی لشکر٧٧ خراسان در منطقه جنوب جاده وارد عمل شوند و پس از پاک‌سازی این منطقه از وجود دشمن، به‌طرف جاده و سپس شمال آن تا روستای ناصر فهد‌، که آخرین نقطه شمالی استقرار دشمن است، پیش روند.

حرکت رزمندگان این بار نیز با تأخیر آغاز شد. هنگام حرکت آن‌ها به‌طرف مواضع دشمن براثر برخورد یکی از خودروها با مین تعدادی از نیروها شهید یا مجروح شدند. با این اتفاق‌، تک رزمندگان کشف شد و دشمن با تانک و توپخانه، منطقه حضور نیروهای خودی را زیر آتش قرار داد و رزمندگان با روشن‌شدن هوا به‌ناچار عقب‌نشینی کردند.[5]

سرنگونی هواپیمای حامل وزیر امور خارجه الجزایر توسط جنگنده‌‏های عراقی در آسمان ایران

به‌ گزارش فرماندهی سپاه پاسداران منطقه٥ (تبریز)، هواپیمای حامل محمد بن‌یحیی‌، وزیر امور خارجه الجزایر به‌محض ورود به آسمان ایران، در فضای استان آذربایجان‌غربی هدف حمله سه جنگنده عراقی قرار گرفت و در جنوب منطقه قطور در محلی به نام کیوران سرنگون شد. در این حمله که در حدود ساعت ١٧:٣٠ رخ داد‌، هر ١٦ سرنشین هواپیما کشته شدند.[6]

حسین علایی در کتاب روند جنگ ایران و عراق آورده است: اگرچه الجزایر از آغاز جنگ ایران و عراق موضع بی‌طرفانه‌ای در پیش گرفت، اما بن‌یحیی اخیراً در کنفرانس کویت و نیز در آلمان‌غربی از جمهوری اسلامی ایران دفاع کرده بود. صدام او را مانع جهت‌گیری سیاسی دولت الجزایر به نفع عراق در جنگ می‌دانست.[7]

منابع

[1] سند شماره ٢٩/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه قدس، داود رنجبر، ٣٠/١/١٣٦١، ص٢٥؛ و سند شماره ٤٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه قدس در عملیات بیت‌المقدس، داود رنجبر، ٢٩/١/١٣٦١ تا ١٨/٢/١٣٦١، ص١٠٧.

[2] سند شماره ١٣٩٤١٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: به برادر عندلیب، ١٣/٢/١٣٦١، صص ١ و ٢؛ و - سند شماره ٧٣٨٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه فتح به تیپ عاشورا، ١٣/٢/١٣٦١، ص١.

[3] سند شماره ٣١٩٧٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد امور پاسداران (تعاون) به فرماندهی قرارگاه کربلا، ١٣/٢/١٣٦١.

[4] سند شماره ٣١٩٧٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد امور پاسداران (تعاون) به فرماندهی قرارگاه کربلا‌، ١٣/٢/١٣٦١.

[5] سند شماره ٠٠٣١/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه فجر، محمودی یکتا، ١٣٦١، ص١٣.

[6] سند شماره ٧١٨٥٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه٥ سپاه (تبریز) به فرماندهی کل سپاه، ١٦/٢/١٣٦١.

[7] علایی حسین، روند جنگ ایران و عراق، تهران: نشر مرزوبوم، چاپ اول ۱۳۹۱، ص ۴۵۸.