روزشمار
جمعه
6 ارديبهشت 1358
28 جمادي‌الاول 1399
26 آوريل 1979
878
آخرين وضعيت شهر نقده را روزنامه اطلاّعات به شرح زير گزارش داد : پنجشنبه ( 6/2/1358 ) استاندار آذربايجان‌غربي در مراسم تدفين شهداي ترك و كرد نقده شركت كرد و سپس با امام‌جمعه مهاباد مذاكراتي انجام داد . از سوي ديگر ، آقايان ابوطالبي ، خزائلي ، ارشدي و ابراهيم به نمايندگي از طرف حزب جمهوري اسلامي‌تهران براي بررسي وقايع نقده وارد مهاباد شدند و پس از مذاكره با عزالدين حسيني ، جريان امر را از زبان دكتر برزنجي ( رئيس بيمارستان نقده ) شنيدند . طي روزهاي گذشته مجاهدين كميته امام خميني و آيت‌الله طالقاني تلاش همه جانبه‌اي در رسيدگي به نيازهاي آوارگاه نقده انجام دادند . آوارگان نيز از بين خود كميته‌هاي تشكيل دادند و چند تلگرام به حضور آيات عظام و مهندس بازرگان ( نخست‌وزير ) ارسال نمودند . ساعت پنج بعدازظهر پنجشنبه ، يازده جنازه ديگر از نقده به مهاباد حمل و در اين شهر دفن شد . در دو روز گذشته علما و جمعيتهاي سياسي با پخش اعلاميه و ايراد سخنراني از راديو مهاباد ، برادران كرد و ترك را به تفاهم بيشتر و اخوت مستحكمتر دعوت كردند ؛ از جمله ، سخنراني حجتالاسلام عباس آزرم ( رهبر شيعيان مهاباد ) در مورد برادري ترك و كرد كه از راديو پخش شد .
شيخ‌عزالدين حسيني نيز اعلاميه‌اي به شرح زير صادر كرد :
بسم الله الرحمن الرحيم
مردم مبارز كردستان ! اينك كه از ثمرات انقلاب اسلامي، تمام مردم ميهن ما مي‌خواهند مستفيض بشوند ، عوامل ارتجاع دست به دست هم داده و با توطئه‌هاي خائنانه ، خلقهاي كرد و ترك را رو در روي هم قرار داده‌اند . ما ضمن محكوم كردن اين نوع دسيسه ها ، از تمام برادران ترك و كرد مي‌خواهيم با همت و روشن‌بيني خود بيش از اين به مرتجعين فرصت سوء استفاده ندهند . اينك كه برادران مسلمان شما بر اثر جنگ ناعادلانه آواره شده‌اند ، وظيفه وجداني به ما حكم مي‌كند كه در صورت امكان از كمك مادي به برادران كرد و ترك دريغ نورزيم .
روزنامه اطلاعات در بخش ديگري از گزارش خود نوشت : با آرام شدن اوضاع ، افرادي كه در جريان اين وقايع بي‌خانمان شده‌اند ، به سوي مهاباد سرازير شدند و براي كمك به اين افراد ،
علاوه بر جمع‌آوري كمكهاي جنسي ، دو شماره حساب 7000 و 6969 را شيخ عرالدين حسيني ( امام‌جمعه مهاباد ) و هيات‌هاي ديگر در بانك ملي افتتاح كردند . ( 1 )
روزنامه كيهان نيز خبر داد : عصر پنجشنبه كمكهاي جنسي مردم سلماس كه محمولة 42 وانت بار بود به نقده رسيد و در اولويت اول بين بيمارستانها توزيع شد ، البته با توجه به قطع ارتباط چند روزه و اوضاع ناآرام گذشته ، شهر همچنان با كمبود آذوقه روبه‌روست . ( 2 )
879
علي‌رغم اينكه درگيريهاي شديد نظامي‌در نقده به طور آشكار ناشي از قدرت‌نمايي مسلحانه حزب دمكرات كردستان در اين شهر بوده و نيز قطعي است كه اين قدرت‌نمايي با بسيج نيروي مسلح از سراسر كردستان براي بر هم زدن معادله قواي شهر به نفع كردهاي هوادار گروههاي محارب و برضد طرفداران انقلاب اسلامي( اعم از كرد و ترك ) طراحي شده بود ، با اين حال ، جنگ سياسي و تبليغاتي براي برطرف كردن پيامدهاي منفي اين حركت ، به شكست انجاميد ولي بهره‌برداري از برخي نتايج آن همچنان ادامه دارد ؛ از جمله ، امروز گروهي با عنوان " آوارگان نقده در مهاباد " در تلگرامي‌به كميته دفاع از حقوق بشر و رونوشت به دادستان كل كشور اعلام كردند : « جنگ ناخواسته و تحميلي به مردم زجركشيده كرد و ترك شهرستان نقده ، هزاران طفل و زن و پيرمرد كرد را در شهرستان مهاباد و روستاهاي منطقه آواره و سرگردان نموده و خبرهاي واصله حاكي است كه در زير پوشش تانكها و ارتش به اصطلاح اسلامي‌منازل و مغازه‌ها و محل كسب ملت كرد را غارت و سپس آتش مي‌زنند و حتّي به پيرمردان و پيرزنان و طفلان شيرخوار كردها نيز رحم نكرده ، ضمن دستگيري و اسارت ، مانند آلمان نازي به فجيع‌ترين وضع در جلو كميته امام به قتل مي‌رسانند و جنازه‌ها در منازل و خيابانها انباشته و متعفن شده‌اند و حتّي زخميان كرد را در بيمارستان مداوا نكردند كه از شدت خونريزي [ يا ] فوت [ شده‌اند ] ، يا مجاهدين و ارتش آنها را كشته‌اند و چندين قرية كردنشين اطراف نقده از قبيل قراء شريف‌الدين و دميرچي به دست ارتش به اصطلاح اسلامي و مجاهدين [ پاسداران ] به اصطلاح اسلامي غارت و سپس آتش زده شد و تعدادي از زن و بچه‌ها بوسيله تانكها كشته شده‌اند . » ( 3 )
تشكيلات حزب دمكرات در تهران نيز با صدور اطلاعيه‌اي سعي كرد كه اولين قربانيان نقده را - اعم از كرد و ترك - وابستگان خود بنامد و بدين‌گونه طرف مقابل را عامل اصلي و شروع‌كننده ماجرا معرفي نمايد . در اين اطلاعيه آمده است : « از آنجا كه با كمال تأسف هنوز در بسياري موارد مثل دوره طاغوتي از نشر بعضي حقايق و اخبار واقعي - كه شايد طرح آن بتواند موجب حل بسياري از مشكلات و مانع حتمي‌انفجارهاي غيرمنتظره گردد - خودداري مي‌شود ، مطالبي را از راديو و تلويزيون به عنوان خبر پخش مي‌كنند كه صرفا به مصلحت يك طرف و به زيان طرف ديگر ماجرا است . در مورد فاجعه و جنگ تحميلي خونين نقده ، جز با پخش اخبار ناصحيح كه به قول خودشان از طرف مقامهاي رسمي‌به آنان رسيده ، چيزي در اختيار مردم قرار نداده و حتي به منظور قلب واقعيات و پرده‌پوشي جنايات ، با تيتر درشت در صفحه اول روزنامه اطلاعات
شماره 15839 مورخ پنجم ارديبهشت از طرف سرپرست گروه اعزامي‌مجاهدين اروميه نوشته شد : « فاجعه نقده را اتصال سيم برق به وجود آورد . » ولي اين آقا نمي‌خواهد بگويد كه سه نفر از شركت‌كنندگان ميتينگ ، همان لحظه و در داخل استاديوم ورزشي محل برگزاري ميتينگ با تيراندازي توطئه‌گران و ايادي ارتجاع داخلي و وابستگان رژيم منفور شاهنشاهي به قتل مي‌رسند كه متاسفانه دو نفر از آنان از برادران ترك‌زبان هوادار حزب دمكرات و اهل نقده بودند . » ( 4 )
880
مسأله آتش‌بس در نقده و نحوة تداوم آن ، مورد توجه رسانه‌هاي خارجي است . يونايتدپرس گزارش داد : « تيراندازيهاي پراكنده در دهكده‌هاي كردنشين اطراف نقده ( در غرب ايران ) ادامه دارد ، لكن متاركه موقت جنگ كه از طرف نيروهاي نظامي‌دولتي در اين شهر جنگ‌زده اعمال شده ، سه روز متوالي است كه اجرا مي‌شود . براساس اين گزارش ، سخنگوي حزب دمكرات كردستان ادعا كرد كه تانكهاي نظامي‌كه توسط پاسداران انقلاب هدايت مي‌شدند به دهكده‌ها رفته و هزاران خانواده كرد را از آنجا به بيرون رانده‌اند . اين سخنگو ضمن اعتراض به گزارشهايي مبني بر اينكه تاكنون دويست جسد از خيابانهاي نقده جمع‌آوري شده ، گفت : حداقل پانصد تن از افراد دو طرف كشته شده‌اند . اين گزارش افزود : نماينده حزب دمكرات كردستان در تهران ، گفته است كه گسيل واحدهاي ارتشي به نقده تاسف‌انگيز بوده است . واحدهاي نظامي‌به همراه پاسداران انقلاب و پليس اوايل اين هفته پس از نقض آتش‌بس وارد نقده شدند . »
راديو لندن نيز گفت : در غرب ايران به دنبال شش روز زد و خورد بين كردها و تركهاي اين منطقه ، آتش‌بس برقرار شده است . اين راديو افزود : حداقل پانصد نفر و احتمالاً تا يكهزار نفر در اين زد و خوردها به قتل رسيده‌اند . ( 5 )
881
حجتالاسلام لاهوتي - كه به دستور امام خميني براي بررسي وضع روستاييان رانده‌شده اروميه به اين شهر رفته است - در اجتماع هزاران نفر از مردم اروميه در مسجد اعظم طي سخناني بشدت به فئودالهاي سابق اروميه اخطار كرد و از آنان خواست هر چه زودتر زمينهايي را كه به زور از روستاييان گرفته‌اند ، پس بدهند . به گزارش روزنامه كيهان ، وي ادامه داد : سرمايه‌داران و فئودالهاي سابق خيال مي‌كنند كه در نظام اقتصاد اسلامي‌به آنان اجازه داده مي‌شود تا به عنوان مالك از همه امكانات برخوردار باشند و در مقابل ، گروههاي ديگر در محروميت زندگي كنند . نماينده امام خطاب به روستاييان گفت : وقتي مي‌خواستند شما را از خانه‌هايتان بيرون كنند بايد مقاومت مي‌كرديد ، نه اينكه برويد در شهرداري متحصن شويد ! وي افزود : كساني كه از اسلحه سوءاستفاده كردند و يا آن كشاورزان را از روستاها بيرون كردند ، بايد هر چه زودتر از كار خود توبه كنند و زمينها را به دهقانان برگردانند . اكنون ما در مراحل سرنوشت‌ساز تاريخمان هستيم و ضدانقلاب در كمين نشسته است تا از حركات اشتباه گروههاي سياسي و مذهبي سوءاستفاده كند . حجتالاسلام لاهوتي با اشاره به حوادث نقده گفت : همه مي‌دانيم كه تاكنون در ايران مساله
سني و شيعه و يا فارسي و كرد مطرح نبوده ، ريشه اين مسأله در جاي ديگري است . من به عنوان يك مقام مسؤول مي‌گويم كساني كه حوادث گنبد و سنندج را به وجود آوردند در نقده نيز دست به تحريكات زدند و حوادث اخير اين شهر را ايجاد كردند . ( 6 )
882
علي‌رغم كوششهاي همه‌جانبه و پيگيرانة جريانهاي اسلامي‌شهر سنندج در ابطال انتخابات و بركنار كردن عناصري كه به اعتقاد آنها با بسيج و سازماندهي گروههاي غيرمذهبي در حوزه‌هاي راي‌گيري ، موفق به كسب آراء شده بودند ، شوراي شهر سنندج رسماً آغاز به كار كرد . كميته پنج نفري اداره امور شهر سنندج و مسؤول برگزاري انتخابات شوراي يازده نفري شهر ، پس از يك هفته رسيدگي به اعتراضات رسيده در مورد چگونگي انتخابات شوراي شهر ، اعلام كرد كه شوراي شهر سنندج قانوني است و از امروز اين شورا وظايف و فعاليت خود را آغاز مي‌كند ( خبر ضميمه دارد . )
دكتر مظفرپرتوماه ( نماينده آيت‌الله طالقاني در كميته پنج نفري ) گفت : در ظرف مهلت تعيين شده ، يكصدونوزده اعتراضنامه به كميته تسليم شد . اگرچه اين رقم نيم درصد كل راي‌دهندگان را تشكيل مي‌دهد و قابل اغماض است و نيز دليلي قانوني براي تجديد انتخابات به شمار نمي‌آيد ، ولي به موارد اعتراض رسيدگي شد . در بررسيهاي انجام شده ، اين نتيجه حاصل شد كه شانزده برگ از اعتراضنامه‌ها جنبه پيشنهادي در مورد كيفيت انتخابات دارد ؛ چهل و دو برگ ديگر در مورد تبليغات در امر انتخابات بوده و ربطي به تقلب در انتخابات ندارد ؛ سي برگ قابل رسيدگي بود كه مورد ادعا و شاكي و مشتكي مشخص نبود . در مورد بقيه اعتراضات از بيست نفر از معترضين نيز درخواست شده كه براي اداي توضيحات به كميته بيايند و بر فرض ، اگر موارد اعتراض آنها نيز صحيح باشد ، اين نسبتي برابر با يك در هزار دارد كه نمي‌تواند انتخابات را مردود كند . به اين ترتيب ، از روز پنجشنبه ( 6/2/58 ) شوراي موقت يازده نفري شهر سنندج با آنكه هنوز آيين‌نامه تفصيلي مربوط به وظايف آنها از طرف وزارت كشور ارسال نشده است ، رسماً فعاليت خود را آغاز مي‌كند . هم‌اكنون شورا مشغول تدوين آئين‌نامه‌اي است كه در چارچوب آن به مسائل موجود شهر رسيدگي كند . ( 7 )
883
آيت‌الله شبيرخاقاني تقاضاي هيأت اعزامي‌منسوب به امام خميني و آيت‌الله طالقاني را مبني بر عزيمت به قم رد كرد . هيأت اعزامي‌كه از قم براي مذاكره با شبيرخاقاني به خرمشهر رفته بودند از وي درخواست كردند كه براي استراحت به قم برود ، امّا شبيرخاقاني اين پيشنهاد را قبول نكرد و گفت خروج از خرمشهر را در وضعيت كنوني صلاح نمي‌داند . در اين مذاكرات ، شبيرخاقاني خطاب به هيأت اظهار كرد : گروهي با ايجاد تفرقه بين خلقهاي منطقه خوزستان مي‌خواهند آشوب به پا كنند و ما با تمام قوا از انجام اين كار جلوگيري خواهيم كرد . ( 8 )
884
گروهي كه در مطبوعات تحت عنوان " هيأت اعزامي‌خلق عرب مسلمان ايران " خوانده شدند، براي رساندن تقاضاي خود به دولت وارد تهران شدند . سخنگوي هيأت در پاسخ به اين سؤال كه اگر شبيرخاقاني ايران را ترك كند ، شما چه واكنشي نشان خواهيد داد ؟ گفت « ايشان مواضع مترقي نه تنها نسبت به مردم عرب بلكه نسبت به كليه مسائل مملكتي دارند . مراجع تقليد نقش هدايت‌كننده دارند و داراي رأي مستقل خواهند بود و مردم چون زبان ايشان را بهتر مي‌فهمند ، از ايشان پشتيباني مي‌كنند . » اين گروه نسبت به اينكه مطبوعات و بخصوص راديو - تلويزيون از آنها به نام عرب‌زبان ياد مي‌كنند ، بشدت اعتراض كردند و گفتند : وسايل ارتباط جمعي در مورد خواستهاي آنها تضييقات به وجود مي‌آورند . ( 9 )
در ارتباط با سفر اين هيأت ، خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه امروز رهبران مذهبي و دولتي درگير فعاليتي جهت تسكين و آرام ساختن اقليت عرب ناراضي ساكن خوزستان ( واقع در كرانه خليج‌فارس ) بودند . يك هيأت سي نفري از اعراق خوزستان به دعوت مهدي بازرگان وارد تهران شدند تا مسائل خود را در امور اقتصادي ، اجتماعي و بي‌عدالتي در كار اداري مطرح ساخته ، يك راه حل اصلاحي براي كنترل اين اقليت در مناطق جنوبي كشور به دست آورند . ( 10 )
885
ايران هرگونه دخالت در وقايع افغانستان را تكذيب كرد . وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به ادعاي مقامهاي افغاني مبني بر دخالت ايران در امور داخلي آن كشور ، با صدور اطلاعيه‌اي اعلام كرد : « چندي قبل از طرف مقامات افغاني اظهاراتي دائر به اعزام تعداد چهار هزار نفر از افراد مسلح نيروي نظامي‌ايران توسط دولت موقت انقلاب اسلامي‌به داخل خاك افغانستان بعمل آمد . منظور مقامات افغاني از اظهار چنين مطالبي اين بود كه منازعات و كشمكشهاي داخلي خود را كه در نتيجه مخالفت مردم با اقدامات دولت افغانستان عليه مراجع تقليد و علماي مذهبي آن كشور صورت گرفته بود ، با سرپوش دخالت ايران خنثي و به گونة ديگري جلوه دهند و افكار عمومي‌را نيز از حقيقت امر منصرف سازند . » در اطلاعيه وزارت خارجه تصريح شده است كه دولت جمهوري اسلامي ايران قصد هيچ‌گونه مداخله‌اي در امور داخلي كشورها و از جمله كشور افغانستان را نداشته و ندارد . ( 11 )
886
ايران براي شركت در اجلاسيه سازمان كنفرانس اسلامي‌كه در فاس مراكش تشكيل خواهد شد ، دعوت شده است . پوسته ( وزير امورخارجه مراكش ) در اين باره گفت : « هم‌اكنون مكاتبه‌هايي براي شركت ايران در كنفرانس اسلامي‌آينده كه قرار است هشتم ماه آينده در فاس ( در مغرب ) تشكيل شود ، صورت مي‌گيرد . » ( 12 )
887
به گزارش آسوشيتدپرس ، شيخ سعدعبدالله الصباح ( نخست‌وزير و وليعهد كويت ) نسبت به توطئه ابرقدرتها كه هدف آن ايجاد نفاق در منطقه نفت‌خيز خليج‌فارس است ، هشدار داد و گفت : « قدرتهاي بزرگ تلاش مي‌كنند تا منافع خود را در منطقه خليج( فارس ) كه از نظر منابع طبيعي و استراتژيك براي جهان بسيار پراهميت است ، گسترش دهند . » نخست‌وزير كويت تاكيد كرد كه تنها راه مقاله با خطراتي كه از رقابت ابرقدرتها ناشي مي‌شود ، همكاري واقعي كشورهاي اين منطقه است . وي هشدار آمريكا را مبني بر توسل به زور در صورت به خطر افتادن منافعش در منطقه ، محكوم كرد و گفت : « سياست زور ، اعزام واحدهاي دريايي و تهديد به اشغال سرزمينها ، راههاي عاقلانه‌اي نيست و كشورهاي اين منطقه آن را تحمل نمي‌كنند . » ( 13 )
ضميمه خبر شماره 882
در كميته پنج نفري اداره امور شهر سنندج ، دو نفر از گروههاي اسلامي، دو نفر از گروههاي پيش رو و يك نفر به عنوان نماينده آيت‌الله طالقاني عضويت داشتند . امّا نتيجة انتخابات شوراي يازده نفري شهر كه سه به هشت به نفع گروههاي مؤتلفه اسلامي‌بود ، بدرستي نشان داد كه گروههاي پيش رو علي‌رغم برخورداري از مزيت تشكيلات و فشلر تبليغاتي و اعمال تقلبهاي فراوان در صندوقهاي رأي‌گيري ، آنچنان وزنه‌اي سياسي نبوده‌اند كه در كميته موقت پنج نفري با گروههاي اسلامي‌همسنگ تلقي شده و دو عضو از پنج عضو آن را به خود اختصاص دهند .
منابع و مآخذ 6/2/1358
1 - روزنامه اطلاعات ، 8/2/1358 ، ص 3 .
2 - روزنامه كيهان ، 8/2/1358 ، ص 7 .
3 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 7/2/1358 ، ص 2 .
4 - روزنامه اطلاعات ، 6/2/1358 ، ص 2 .
5 - مآخذ شماره 3 ، ص 3 .
6 - روزنامه كيهان ، 6/2/1358 ، ص 7 .
7 - مآخذ شماره 6 ، ص5 .
8 - مآخذ شماره 6 ، ص 7 .
9 - مآخذ شماره 1 ، ص 8 .
10 - مآخذ شماره 3 ، ص 5 ، خبرگزاري فرانسه .
11 - مآخذ شماره 6 ، ص 5 .
12 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 6/2/1358 ، راديو رياض .
13 - مآخذ شماره 2 ، ص 4 ، آسوشيتدپرس .
