روزشمار
پنجشنبه
30 فروردين 1358
21 جمادي‌الاول 1399
19 آوريل 1979
777
امروز سنندج در آستانه درگيري مسلحانه عناصر و گروههاي مذهبي با گروههاي چپ قرار داشت . مذهبي‌ها از پشتيباني مردم مسلمان و غيرمذهبي‌ها از قدرت تشكيلات و توان تبليغات و تحرك و سازمان يافتگي بيشتر و بخصوص از مزاياي ميانجيگري مقامهاي سياسي شهر برخوردار بودند . در حالي كه ابتكار عمل و حالت تهاجمي‌گروه اول و منفعل بودن گروه دوم كاملاً آشكار بود ، جرياني از مذاكره و توافق پديد آمد كه در پايان آن ، امتياز چنداني نصيب گروه اول نگرديد و تشنج موجود در ساعات آخر شب پايان يافت . شرح اين رويداد براساس گزارش منابع مختلف - كه عموماً جانبدار گروه دوم بودند - به قرار زير است :
« بامداد امروز پس از به پايان رسيدن مهلتي كه تحصن‌كنندگان در مسجد جامع سنندج براي تخليه و تعطيل شدن دفاتر " چريكهاي فدايي خلق " و " جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب كردستان " تعيين كرده بودند ، گروه كثيري از مردم به سوي مسجد جامعه به حركت درآمدند و جمعيتي نيز در برابر دفتر جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب اجتماع كردند . » علامه مفتي‌زاده در تماس تلفني با كيهان درباره هدف اجتماع كنندگان گفت : « مردم معتقدند هواداران چريكهاي فدايي و جمعيت دفاع از آزادي موجب ناامني و بي‌نظمي در شهر شده‌اند و چون مردم نمي‌توانند وجود نظامي‌آنها را تحمل كنند ، لذا مي‌خواهند كه مراكز موجود برچيده شود . » با اين حال وي تصريح كرد : « من خواهان تعطيلي مراكز چريكها و جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب نبودم و مهلت تعيين‌شده براي تعطيل ، فقط براي كاهش تشنج در شهر تا تصميم‌گيري بعدي بود . » ( 1 )
علاوه بر اين ، علامه مفتي‌زاده پيامي‌به زبان كُردي از راديو سنندج براي مردم فرستاد و آنها را به نظم و آرامش دعوت كرد و نيز از آنان خواست كه در راه محو كامل آثار رژيم منفور گذشته متحد و يكپارچه شوند . وي هشدار داد : « هم‌اكنون در خارج از كشور توطئه‌هايي را عُمّال رژيم سابق ترتيب داده‌اند و بر شما است كه با از بين بردن نفاق و تفرقه با آنها مبارزه كنيد . » علامه مفتي‌زاده شايعة خواندن نماز جهاد را تكذيب كرد و گفت : « برخلاف اين شايعه‌ها ، به شهادت همه مردم من روز چهارشنبه 29 فروردين ماه چند بار مردم خشمگين را كه از مسجد جامع عازم دفتر هواداران چريكهاي فدايي خلق بودند به آرامش و رعايت نظم دعوت كردم و از آنها خواستم كه كاري نكنند تا در واپسين روز همگان بتوانيم به صورت هم چشم بدوزيم . » ( 2 )
در پي اين رويدادها ، هواداران سازمان چريكهاي فدايي در سنندج با ارسال تلفنگرامي‌براي مهندس بازرگان ( نخست‌وزير ) اعلام كردند كه « عده‌اي در سنندج قصد حمله به دفتر اين سازمان را دارند ؛ در صورتي كه دولت جلوي اين توطئه شوم را نگيرد ، ما مسؤول عواقب وخيم حاصله نخواهيم بود.» از سوي ديگر ، صديق كمانگر ( سخنگوي جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب سنندج ) در تماس با روزنامه كيهان گفت : « ما فقط در نگهباني پليس راه و راديو - تلويزيون دخالت داشتيم و در امور نگهباني شهر هيچ‌گونه دخالت نداشتيم . ديروز افراد مسلح به پاسگاه پليس راه " گريزه " رفتند و افراد وابسته به ما را خلع سلاح كردند و اسلحه آنها را بردند ، ولي كمترين مقاومتي هم صورت نگرفت . در مورد تلويزيون نيز موضوع به همين ترتيب بود ؛ يعني بدون واكنشي از افراد وابسته به جمعيت ما ، نگهباني تلويزيون به آنها واگذار شد . » وي افزود : « ما به هيچ‌وجه دفاتر خود را تعطيل نمي‌كنيم و از آنها دفاع خواهيم كرد . اگر حادثه‌اي پيش آيد ، مقصر بعضي رهبران اين شهر هستند و در اينجا دولت نيز با سكوت خود در برابر اين فشارها عملاً مقصر خواهد بود. » ( 3 )
در واكنش به اجتماع مسلمانان سنندج در مسجد جامع ، گروههاي مختلف غيرمذهبي در مقابل محل ژاندارمري سابق سنندج ميتينگي برپا كردند . در اين ميتينگ قطعنامه‌اي در هفت ماده به تصويب رسيد كه مفاد آن چنين است :
1 - اخلال در روز رأي‌گيري و تحميل عقيده و تحريك مردم به صورت رو در رو قراردادن مردم و استفاده از احساسات مذهبي آنان به شكل تقسيم مردم به دو دسته مسلمان و كافر مورد تنفر و انزجار ماست .
2 - كتك‌كاري و ضرب و شتم افراد با تجاوز به حريم مدارس و تهديد كسبه و بازاريان و تعطيل كسب و كار و ايجاد ناامني در روزهاي رأي‌شماري را به دست عوامل مخرب و آشوب‌طلب محكوم مي‌كنيم .
3 - ما هرگونه انحلال را در امر شورا به خاطر قدرت‌طلبي فردي و مخالفت با دستاوردهاي انقلاب خونين مردم ايران و دهن‌كجي به دمكراسي و تجاوز به آزاديهاي فردي و اجتماعي مي‌دانيم .
4 - ما سكوت مشكوك دولت را در مورد اعمال مغرضانه و نابخردانه و تسلط طلبي عده‌اي تجاوزگر و پشتيباني از آنان را بي‌اعتنايي به خواست مردم تلقي كرده و مسؤوليت عواقب شوم اين‌گونه اعمال را متوجه دولت مي‌دانيم .
5 - ما خواستار صلح و امنيت هستيم … كسي مزاحم آزادي ديگران نشود ؛ هركسي طبق عقيده خود بتواند به مردم خدمت كند ؛ آزادي عقيده و بيان و ساير آزاديهاي دمكراتيك مردم پايمال نگردد … ما خواستار اين هستيم كه كميته موقت كماكان اداره شهر را به عهده بگيرد . به اشغال تلويزيون پايان داده شود … نتيجه انتخابات را به مردم اعلام نمايند تا شوراي شهر بتوانند تصميمات
لازم و هماهنگ با خواستهاي مردم را به مرحله اجرا درآورد .
6 - ما تهديد عوامل اخلالگر را به حمله و به اصطلاح تعطيل دفاتر سازمانهاي مترقي و مردمي از جمله جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب " و دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق " و " شوراي زنان " و ديگر نيروهاي دمكراتيك تحت هر نام و لوايي كه انجام گيرد كاملاً ضدانقلاب و برخلاف خواست توده مردم ارزيابي كرده و ضمن محكوم كردن آن اعلام مي‌داريم كه به هيچ‌وجه در مقابل چنين دسيسه‌ها و توطئه‌ها سرخم نمي‌كنيم و به پشتيباني نيروهاي ملي و مترقي و مردم مبارز و زحمتكش از حقوق دمكراتيك خويش تا به آخر دفاع مي‌كنيم .
7 - ما خواستار آزادي فوري دستگيرشدگان مريواني كه حامل كاروان خواربار و پوشاك براي دهقانان غارت شده و رانده شده اطراف اروميه بودند ، مي‌باشند . » ( 4 )
در حمايت از تجمع ياد شده ، گروهي تحت عنوان " دانش آموزان وابسته به گروه پيشرو " در سالن دادگستري سنندج تحصن كردند و با انتشار قطعنامه‌اي خواستار موارد ذيل شدند : « 1 - پشتيباني از ميتينگ ياد شده ؛ 2 - خلع سلاح و اخراج عوامل مشكوك و اجنبي قياده موقت ؛ 3 - تعقيب و مجازات عاملين اخلال و ارعاب و تهديد مسلحانه كسبه و بازاريان و دانش‌آموزان ؛ 4 - لغو سانسور در راديو - تلويزيون واگذاري كليه اختيارات اداره راديو - تلويزيون سنندج به كميته پنج نفري از كاركنان سازمان ؛ 5 - تضمين امنيت براي معلمان و محصلان ؛ 6 - محكوم كردن هرگونه سانسور و تفتيش عقايد در محيطهاي آموزشي و فرهنگي ؛ 7 - تاييد صلاحيت معلمان را شوراي مشترك دانش آموزان و معلمان انجام دهند ؛ 8 - محكوم كردن هرگونه انحصارطلبي سياسي و آزاد بود احزاب و اجتماعات و آزادي كامل بيان و عقيده . » ( 5 )
به گزارش روزنامه كيهان از روز گذشته تاكنون در حالي كه امور ذكر شده جريان داشت ، اطراف مقرها و دفاتر سازمانهاي سياسي سنگربندي شد و جوانهاي مسلح پيرامون سازمانها به انتظار دفع حمله گروههاي ديگر نشسته بودند . از آن طرف نيز گروههاي كثيري به تحصن‌كنندگان در مسجد جامع پيوستند . قبل از حركت تحصن‌كنندگان به طرف قرارگاههاي سازمانهاي سياسي ، فعاليتهاي كه كليجي ( معاون استانداري ) براي ايجاد تفاهم بين گروههاي مذهبي و سياسي آغاز كرده بود و به نتيجه رسيد و از يك برخورد حتمي‌جلوگيري شد . متعاقب مذاكرات و فعاليتهايي كه براي جلوگيري از بحران به عمل آمد ، تحصن‌كنندگان مسجد‌جامع يك قطعنامه پنج ماده‌اي صادر كردند و از مقامهاي استانداري خواستند كه هر چه زودتر به خواسته‌هايشان رسيدگي شود .
بعدازظهر ، دكتر يونسي ( استاندار كردستان ) با حضور عده‌اي از نمايندگان تحصن‌كنندگان يعني علامه مفتي‌زاده و اعضاي كميته پنج نفري جلسه‌اي تشكيل داد . در اين جلسه به تحصن‌كنندگان اطمينان داده شد كه چنانچه با موجوديت شوراي شهر مخالفت نداشته باشند ، خواستهاي آنها در اسرع وقت مورد رسيدگي قرار خواهد گرفت . پنجشنبه شب در ادامه جلسه بعدازظهر ، مفتي‌زاده ، مظفرپرتوماه ( نمايندة آيت‌الله طالقاني ) و دو تن ديگر از اعضاي كميته موقت پنج نفري اداره شهر در مسجد جامعه حضور يافتند و پس از سخنراني مفتي‌زاده و قرائت پيام جديد
آيت‌الله طالقاني در ساعت 10 شب تحصن پايان‌يافت و گروههاي اسلامي‌كه با تشكيل شورا مخالف بودند ، موافقت كردند كه شورا با همان تركيب انتخابي كار و برنامه‌هاي خودرا شروع كند. (6)
به گزارش روزنامه اطلاعات ، تحصن هفت روزه مسلمانان سنندج در مسجد جامع با امضاي يك موافقتنامه پايان گرفت . در قسمتي از اين موافقتنامه آمده است : « پس از مشورت با آقايان دكتر يونسي ( استاندار كردستان ) و احمد مفتي‌زاده ( رهبر مذهبي مردم سنندج ) و نمايندگان تحصن‌كنندگان و نيز بررسي خواستهاي آنها - كه براي اولين بار به گروه پنج نفري ارائه شده - تصميم گرفته شد كه در برآوردن هفت ماده از قطعنامة هشت ماده‌اي آنان ، كميته پنج نفري تا آنجا كه در قدرت دارد با همكاري استاندار كردستان بكوشد به شرط آنكه در مورد ماده هشتم ، تحصن‌كنندگان را روشن كرده ، ازآنان بخواهند كه با اصل شورا و اعلام‌نتيجه انتخابات مخالفت نكنند . »
در اين موافقتنامه اضافه شده است : « مردم شهر پس از اعلام نتيجه انتخابات ، يك هفته فرصت دارند كه اگر اعتراضي دارند ، به صورت نوشته ارائه دهند تا به درخواستهاي آنان رسيدگي شود . بديهي است اگر اعتراضها وارد تشخيص داده شود و به‌اندازه‌هاي صحيح باشد كه انتخابات را باطل كند ، شوراي موقت يازده نفري پس از برگزاري انتخاباتي تازه منحل اعلام خواهد شد … »
اين موافقتنامه به امضاي استاندار كردستان ، اعضاي شوراي موقت اداره شهر سنندج و علامه احمد مفتي‌زاده و نماينده تحصن‌كنندگان در مسجد جامع رسيده است . ( 7 )
چگونگي ختم واقعه و توافق حاصله در گزارش سازمان چريكهاي فدايي خلق بدين شرح است : « در عصر روز 30/1/58 مذاكراتي بين سخنگوي دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ، سخنگوي جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب و دو نماينده از شوراي بازار و دو نماينده از جانب مفتي‌زاده در استانداري صورت گرفت . طي اين مذاكرات ، مطرح شد كه نماينده‌هاي مفتي‌زاده و تحصن‌كنندگان مسجد جامع از تبليغات سازمانها و گروههاي ياد شده ناراحت هستند ، لذا بايد اين تبليغات بخصوص در سطح دبيرستانها قطع شود و بنابراين بايد دفتر فداييان برچيده گردد . سخنگوي دفتر فداييان در پاسخ گفت كه مسأله عمده ما مذهب و ماركسيسم نيست و هر نيرويي در اين شرايط اين مسأله را پيش بكشد خائن به خلق است . مسأله مهم ارتجاع و استعمار و دسيسه‌هاي قياده موقت و بي‌نظمي شهر و بيكاري مردم و فقدان آزاديهاي لازم است . با اين حال ، در نهايت شركت‌كنندگان در پنج مورد به توافق رسيدند : 1 - كميته موقت اداره شهر را در دست داشته باشد . 2 - شوراي شهر پس از تشكيل بايد به كمك نيروهاي مردمي‌و مورد تائيد شوراي محل حتي توسط پاسبانهاي خوشنام انتظامات شهر را برقرار سازد . 3 - در صورت برقراري نظم ، كميته اسلامي‌و تمامي نيروهاي سياسي شهر مسلحانه در امر انتظامات شهر دخالت نداشته باشند . 4 - هيچ‌گونه توهيني نسبت به اسلام و هر ايده و عقيده ديگري صورت نگيرد و اگر كسي چنين توهيني در اعلاميه‌اي بنمايد ، شخص پخش‌كننده اعلاميه دستگير و به شوراي شهر تحويل داده مي‌شود . 5 - دفتر هواداران فدايي و جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب هر كدام حق داشتن مركز فعاليت را دارا باشند . » ( 8 )
در اين حال ، فواد روحاني ( نفر اول شوراي منتخب شهر سنندج ) در گفتگويي با روزنامه كيهان از بحثهايي كه درباره خلع سلاح چريكهاي فدايي در كردستان مطرح است ، چنين گفت : «اصولا اينكه مسأله جديدي به عنوان خلع سلاح چريكها مطرح شده باشد ، صحت ندارد . موضوع اين است كه پيش از انتخابات توافق كرديم كه پس از تعيين اعضاي شوراي شهر ، دفاتر گروهها تخليه و به جاي آنها پاسداران شوراي شهر و نيروهاي انتظامي‌مستقر شوند و اكنون كه هيجان عمومي‌برانگيخته شده است ، از چريكها و جمعيت دفاع از آزادي و انقلاب خواستيم كه اين تصميم را چند روز زودتر عمل كنند . »
كليجي ( فرماندار سنندج ) نيز گفت : « ما حتي‌المقدور سعي مي‌كنيم آرامش در شهر برقرار شود . به نظر من عده‌اي اشخاص غيرمسؤول آتش‌بيار معركه هستند و به خاطر مقاصد سوءشان نمي‌خواهند شهر روي آسايش ببيند . » ( 9 )
778
آيت‌الله طالقاني با فرستادن پيامي- كه نماينده ايشان در كميته موقت پنج نفري سنندج آن را خطاب به تحصن‌كنندگان مسجد جامع قرائت كرد - نسبت به اوضاع كردستان ابراز نگراني كرد . در اين پيام آمده است .
« بسم الله الرحمن الرحيم ؛ دوستان عزيز ، اهالي محترم سنندج ! سلام مي‌رسانم .
در اين روزها كه عده زيادي از مردم ايران نگران وضع شخصي من و خانواده‌ام بوده‌اند و راهپيماييهايي هم ترتيب داده‌اند ، من بر اثر دريافت اخبار ضد و نقيض از سنندج خيلي دربارة وضع كردستان نگران هستم و از خداوند متعال در نمازهايم و در خارج از آن التماس كرده‌ام كه برادران و خواهران عزيز كُرد را ياري فرمايد تا كاري نكنند كه شهر سنندج به آشوب كشيده شود . خواهشمندم ضمن ابلاغ سلام به همه اهالي شهر و بخصوص متحصنين از آنها از قول من خواهش كنيد كه به دو نكته زير توجه دقيق بفرمايند :
1 - چون اين شورا كه در سنندج انتخاب شده اولين شورايي است كه در راه رسيدن به جمهوري اسلامي در ايران انتخاب كرده‌ايد ، بايد كاري بكنيد كه با همبستگي و حُسن‌‌نيت و همكاري آن را طوري تقويت كنيد كه نمونه مناسبي براي شوراهاي شهرهاي ديگر ايران شود و البته اطمينان دارم كه اهالي محترم سنندج با رشد فكري و رشد سياسي كه دارند در پذيرفتن شورا - كه خدمت بزرگي به انقلاب ايران است - و تقويت آن با يكديگر همكاري خواهند كرد .
2 - من شخصاً منتظر آن هستم كه شوراي يازده نفري هرچه زودتر شروع به كار كند و الان دقيقه شماري مي‌كنم و در ضمن مشغول گرفتن امكانات لازم از دولت براي سنندج هستم كه بتوانيم در تكميل سد " قشلاق " و به راه‌انداختن كارخانه‌ها و توليد كار براي مردم كمكي انجام دهيم . من خيلي نگران كُردهاي آواره هستم كه در منطقه كردستان و شهرهاي مختلف ايران كاري پيدا نكرده‌اند و اميدوارم كه هرچه زودتر بتوانيم اين برنامه اشتغال را با سرعت اجرا كنيم . » ( 10 )
779
دادستان دادسراي انقلاب اسلامي‌آبادان خبر دستگيري سي نفر از هواداران مجاهدين خلق به دست ماموران كميته انقلاب اين شهر را تكذيب كرد . وي گفت : « گروهي كه خود را هواداران سازمان مجاهدين خلق معرفي مي‌كردند ، چندي قبل سازمان زنان آبادان را بدون اجازه اشغال كردند ، اما ماموران كميته از آنان خواستند ساختمان را تخليه كنند و آنان نيز اين كار را كردند و هيچ‌گونه درگيري و يا بازداشت در بين نبوده است . » ( 11 )
780
امروز هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق و " حزب كارگران سوسياليست " در شهركرد كه روزنامه كيهان تعداد آنها را هزار نفر ذكر كرد ، به نشانة اعتراض به حمله به ستاد هماهنگ‌كننده سازمان چريكهاي فدايي خلق در شهركُرد ، در دادگستري اين شهر متحصن شدند . ( 12 )
781
روزنامه كيهان در گزارشي نوشت : « آيت‌الله سيدعلي خامنه‌اي - كه همراه هيأتي به دستور امام خميني براي بررسي مسائل سيستان و بلوچستان به اين منطقه سفر كرده بود - در يك گفتگوي اختصاصي مطالبي را در خصوص ماموريت خود به سيستان و بلوچستان و چگونگي اوضاع آنجا با كيهان در ميان گذاشت . » ايشان كه دوازده روز در سيستان و بلوچستان با رهبران سياسي و مذهبي و مردم منطقه گفتگو كرده بود به كيهان گفت :
« ما نشانه ناآرامي‌در منطقه نديديم ؛ البته ناامني در جاده‌ها و حتي گاهي در شهرها كم و بيش مشاهده مي‌شد ، ولي چيزي كه نشانه يك ناآرامي‌سياسي باشد به هيچ‌وجه در منطقه وجود نداشت . ما به آنجا رفته بوديم تا نابسامانيها را از نزديك ببينيم و توقعاتي را كه مردم آن منطقه از اين انقلاب دارند از زبان خودشان بشنويم . بعد از تقديم گزارش مختصر بررسيها به امام و دولت ، امام خميني دستور دادند كه هرچه سريعتر در رابطه با دولت مسائل اقتصادي و فرهنگي و بهداشتي منطقه تعقيب شود و همه امكاناتي كه ميسر است براي رفع اين نابسامانيها بسيج شود . »
آيت‌الله خامنه‌اي همچنين اظهار داشت : « قسمتهاي مرزي ايران از جمله سيستان و بلوچستان با مسائل خاصي دست به گريبانند ؛ هم از نظر اقتصادي و فرهنگي دچار محروميتهاي زيادي بودند و هم از نظر بافت اجتماعي اين مناطق وضعشان با قسمتهاي مركزي كشور فرق دارد ؛ تركيبي هستند از اقوام مختلف و از طرفداران مذاهب مختلف و خود همين ، مسائل را بوجود مي‌آورد . محروميتها و فقر نيز زمينه يك سري نابساماني‌هاست . در سراسر بلوچستان هيچ‌گونه انگيزه تجزيه طلبي وجود ندارد و هيچ هيجاني در آنها از هر مفهومي مشابه تجزيه‌طلبي به وجود نمي‌آيد ؛ البته چون در طول زمان همواره مورد غفلت قرار گرفته‌اند و هيچ‌گاه از نظر دستگاهها حاكم گذشته جدي تلقي نشده بودند ، دوست دارند كه در داخل منطقه از اختيارات و امكاناتي برخوردار باشند ؛ مثلا مايلند فرهنگ بومي‌آنها ، لباس محلي آنها و در مناطق سني‌نشين فقه حنفي مورد توجه قرار بگيرد و اينها خواستهاي برحقي‌بود‌كه پيش‌از‌آنكه آنها بگويند همه‌به آن معتقد‌بوديم و مطرح مي‌كرديم . »
آيت‌الله خامنه‌اي در مورد مسأله سني و شيعه در منطقه گفت : « البته اختلاف شيعه و سني هميشه در بلوچستان بوده و در اين اواخر با توجه به پيشرفت جنبش ، رهبران مذهبي سني و شيعه تلاش كرده بودند از شدت اين اختلافات بكاهند ، ولي فرهنگي خيلي راسخ و قديمي‌كه بر ذهن اين دو فرقه از ديرباز حاكم بوده است ، طبيعي است كه مي‌تواند زمينه مساعدي براي اختلافات ايجاد كند . خوشبختانه حس كردم كه مردم بتدريج درك مي‌كنند كه روزگار اين اختلافات به سر آمده و علماي اهل سنت نيز كلاً و مطلقاً اعلام كرده‌اند و در قطعنامه‌ها نوشته‌اند و در سخنراني‌هايشان گفته‌اند كه امام خميني را رهبر خود و رهبر ملّت ايران مي‌دانند . »
آيت‌الله سيدعلي خامنه‌اي
وي افزود : گفتگوهاي ما فقط در زمينه اختلافات سني و شيعه نبود ؛ با همه قشرها تماس داشتيم هم در ديدارهاي عمومي‌و هم در تماسهايي با تك تك افراد از قشرهاي مختلف و تا آنجا كه مربوط به مسائل مذهبي و فرقه‌اي مي‌شود صحبتها بسيار موفقيت‌آميز بود و در ساير زمينه‌ها هم همين‌طور . خوشبختانه ديدارها مفيد بود به اين معني كه نابسامانيها و نيازها را از نزديك لمس كرديم و درد دل مردم را شنيديم . »
ايشان اضافه كرد : « بلوچستان و مردمش قرباني وابستگي ايران به آمريكا شده‌اند و مسأله ايجاد پايگاه نظامي‌در جنوب بلوچستان - كه به خاطر نقش استعماري آمريكا در رابطه با ايران نسبت به كل منطقه انتخاب شده - مهمترين تأثير را در وضع بلوچستان داشته است . به آساني مي‌شود فهميد كه سياست رژيم گذشته اين بود كه بلوچستان را يكسره به يك پايگاه نظامي‌تبديل كند و از آن به آساني بتواند نقش خودش را در حراست راه نفت به دنياي غرب ژاپن ايفا كند و اين مستلزم آن بود كه مردم را از وابستگي به خانه خودشان بيرون بياورد و البته رژيم گذشته در بلوچستان پول زيادي خرج مي‌كرد ، ولي اين پول بيش از آنچه به كار مردم بيايد ، به كار پايگاههاي نظامي‌مي‌آمد و به كار بعضي از سراني كه به نوبه خود نقش ژاندارم رژيم را نسبت به مردم مستضعف اين منطقه ايفا مي‌كردند . »
آيت‌الله خامنه‌اي در پاسخ اين سؤال كه در حال حاضر اوضاع بلوچستان و سيستان را آرام مي‌بينيد يا نه ؟ گفت : « بله اين منطقه را آرام مي‌بينيم ، ولي مستعد ناآرامي‌است و حتماً اگر اقدامات عمراني و رفاهي انجام بگيرد ، حربه از دست كساني كه سعي مي‌كنند با استفاده از زمينه‌هاي فقر و محروميت ، مردم را به دو دستگي و اختلاف دعوت كنند ، گرفته خواهد شد . » ( 13 )
با وجود اين ، راديو لندن در تفسيري از وضع عشاير سيستان و بلوچستان پيش‌بيني كرد كه ممكن است در آينده دردسر ناشي از تجزيه‌طلبي در بلوچستان به بار آيد . اين راديو به نقل از خبرنگار روزنامه " فايننشال تايمز " چاپ لندن اعلام كرد : « ايالت سيستان و بلوچستان ، انقلابي را پشت سر گذارده‌اند كه با انقلاب قبلي ايران يكسان نبوده است . درست تا روز نهايي انقلاب ، افراد عشاير بلوچ در شهر زاهدان از مجسمه شاه حفاظت مي‌كردند . اكنون بنا به بيشتر گزارشها ، كميته انقلابي زاهدان منحل شده و اداره امور به دست مقامهاي اداري شهر افتاده است . كارهاي روزمره به حالت عادي بازگشته و وضع سربازان در سربازخانه‌ها مانند دوره فرمانداري شاه است و حال آنكه واحدهاي ارتش در تهران در معرض تغييرات اساسي قرار گرفته‌اند و دچار اختلال سازماني شده‌اند . » در بخش ديگري از اين گزارش ، راديو لندن به نقل از استاندار بلوچستان مي‌گويد كه نبايد بلوچها از تسلط اهل تشيع به تسنن نگران باشند ، زيرا آيت‌الله خميني و مهندس بازرگان اعلام كرده‌اند كه هر حقي به مردم داده شود ، به ساير گروهها نيز داده خواهد شد . » ( 14 )
782
در پي عزيمت آيت‌الله طالقاني به قم در شب گذشته ، عدم انتشار خبرهاي موثق و روشن از قم و از دفتر آيت‌الله طالقاني در تهران ، چگونگي روند قضايا مسكوت ماند و بلكه نحوه انتشار اخبار ابهاماتي تازه ايجاد كرد . روزنامه كيهان نوشت : از سوي آقاي حسين طالقاني اطلاعيه‌اي درباره آغاز فعاليت دفتر حضرت آيت‌الله طالقاني در تهران انتشار يافت . متن اطلاعيه به اين شرح است : ضمن تشكر از احساسات پاك ملت مسلمان ايران به اطلاع مي‌رساند كه دفاتر كار حضرت آيت‌الله طالقاني از امروز پنجشنبه سي‌ام‌فروردين‌كما‌في‌السابق به كار خود مشغول خواهد بود . ( 15 )
ليكن روزنامه اطلاعات نوشت : ساعت 10 صبح امروز خبرنگاران ما براي كسب خبر به دفتر آيت‌الله طالقاني در پيچ‌شميران ( خيابان تنكابن ) مراجعه كردند اما با درهاي بسته دفتر و جمعيتي كه براي انجام امور خود مراجعه كرده بودند ، مواجه شدند . يك عضو اين دفتر در پاسخ خبرنگاران ما كه پرسيده بودند : « با توجه : خبر روزنامه‌هاي صبح و خبرگزاري پارس در مورد بازشدن دفاتر آيت‌الله طالقاني ، چرا هنوز اين دفتر بسته است ؟ » گفت : « من از منبع روزنامه‌ها و خبرگزاري براي چاپ اين خبر اطلاع ندارم ، اما هنوز دستوري براي باز كردن دفتر به ما داده نشده است . » همين شخص در مورد محل اقامت كنوني آيت‌الله طالقاني گفت : « تا آنجا كه ما اطلاع داريم ايشان هنوز در قم هستند . » ساعتي بعد آقاي محمدرضا طالقاني فرزند آيت‌الله طالقاني در يك تماس تلفني با تاكيد بر اينكه ايشان هنوز در قم هستند ، خبر بازگشايي دفاتر حضرت آيت‌الله را تكذيب كرد و گفت : « دفاتر تا دستور مستقيم خود آيت‌الله گشوده نخواهد شد . » ( 16 )
درباره اقامت آيت‌الله طالقاني در قم ، روزنامه اطلاعات نوشت : « حضرت آيت الله طالقاني مجاهد بزرگ اسلامي‌ديشب وارد قم شدند و بلافاصله به حضور امام خميني رسيدند . ملاقات و مذاكرات آيت‌الله طالقاني با رهبر انقلاب اسلامي ايران در حدود يك ساعت و نيم به طول انجاميد و گزارشي كه قبل از ظهر امروز به دست ما رسيد حاكيست كه حضرت آيت‌الله طالقاني هنوز در
قم به سر مي‌برند و اين امر نشان مي‌دهد كه مذاكرات تا صبح امروز هنوز خاتمه نيافته بود . بايد انتظار داشت كه آيت‌الله طالقاني مطالب مهمي‌ايراد كند و همچنين تصميمات تازه‌اي از جانب رهبري انقلاب اسلامي‌اعلام گردد . از مذاكراتي كه ديشب در قم انجام گرفته است هيچ اطلاعي در دست نيست ولي مي‌توان استنباط كرد كه آيت‌الله طالقاني در ملاقات با رهبر انقلاب اسلامي نظرات خود را در مورد مسائل گوناگون بيان خواهد كرد . » ( 17 )
روزنامه اطلاعات افزود : در عين حال يكي از فرزندان آيت‌الله طالقاني در مورد كيفيت ملاقات آيت‌الله طالقاني با امام خميني گفت : « پسر امام كه حامل پيامي‌از جانب ايشان براي آيت‌الله طالقاني بودند به تهران آمدند و پس از سه روز موفق به ملاقات با آيت‌الله طالقاني شدند و علاوه بر دادن پيام امام به آيت‌الله طالقاني ، مذاكراتي نيز انجام شد و همين مذاكرات سبب ديدار آيت‌الله طالقاني با امام شد . » ( 18 )
روزنامه كيهان نيز نوشت : « ناظران مذاكرات خصوصي امام با آيت‌الله طالقاني را با اهميت زيادي تلقي كرده‌اند . گفته مي‌شود مسائل عمده انقلاب ايران ، وضع دادگاهها و نيز كميته‌هاي انقلاب در اين مذاكرات مورد بررسي قرار گرفته است . با توجه به هشدار آيت‌الله طالقاني درباره خطراتي كه انقلاب ايران را تهديد مي‌كند و دسايسي كه عليه مردم در جريان است ، مذاكرات قم آثار و نتايج پردامنه‌اي را در پي خواهد داشت . آيت‌الله طالقاني تاكيد كرده است كه همه حقايق را پس از در ميان گذاشتن با رهبر انقلاب به اطلاع مردم ايران خواهد رساند . با توجه به سفر نخست‌وزير و مقامات مهم دولتي به قم در بحبوحه مذاكرات امام با آيت‌الله طالقاني ، ناظران در انتظار اعلام مطالب مهمي‌هستند كه از يك‌سو با مسائل جاري در ارتباط است و از سوي ديگر با اختيارات و برنامه دولت مربوط است . » ( 19 )
31/1/58 - قم - بام منزل امام خميني - پاسخ رهبر انقلاب و نخست‌وزير به ابراز احساسات مردم
سفر نخست‌وزير و مقامات دولت موقت به قم و ملاقات با امام‌خميني ، همزمان با حضور آيت‌الله طالقاني در قم نشانه‌اي از اهميت و حساسيت اوضاع جاري تلقي گرديد .
783
در واكنش به اعمال فشار دولت موقت و گروههاي سياسي مختلف براي انحلال كميته‌ها - كه با دستگيري فرزندان آيت‌الله طالقاني بشدت افزايش يافت - مسؤولان آنها به حضور امام خميني رسيدند و ضمن بيان عملكرد كميته‌ها ، لزوم حفظ آنها را يادآوري كردند . روزنامه كيهان در اين باره نوشت : « حضرت آيت‌الله مهدوي‌كني ( سرپرست كل كميته‌هاي انقلاب اسلامي ) به اتفاق حضرات آيات آقايان ملكي ، مرواريد ، گلپايگاني ، مفتح ، خميني ، باقري كني ، حقي ، عرفاني ، خسروشاهي ، زنجاني ، كرماني ، ايرواني ، دشتياني ، محمدي‌اراكي ( رؤساي كميته‌هاي چهارده‌گانه تهران ) و دكتر ماشاء‌الله طلاچيان ( معاون رئيس كل كميته‌هاي انقلاب اسلامي ) در قم به ديدار امام رفتند .
30/1/58 - قم ملاقات مسؤولان كميته‌هاي انقلاب اسلامي با امام‌خميني
در اين ديدار سرپرست كميته‌هاي انقلابي طي گزارشي خطاب به امام گفت :
« چنانكه خاطر شريف مستحضر است ، بعد از پيروزي انقلاب و سرنگوني رژيم طاغوتي پهلوي ، لزوم امنيت و ضرورت مبارزه با بقاياي رژيم و عناصر ضدانقلاب موجب شد كه حضرت‌عالي امري صادر فرموديد مبني بر اينكه ائمه جماعات و روحانيون رهبري اين مسؤوليت خطير را برعهده گيرند . در انجام [ دادن ] اين امر قهراً در اكثر مساجد و پاره‌اي از اماكن كميته‌هايي به وجود آمد . اين كميته‌ها موظف بودند اولاً سلاحهايي را كه در روز پيروزي به دست مردم افتاده بود ، جمع‌آوري كنند و ثانياً پاسداران و سربازان انقلاب را در جهت حفظ نظم و دستگيري عناصر مجرم و وابسته به رژيم سابق و پاسداري از انقلاب و ثمرات آن در چارچوب اجراي اوامر رهبر
عالي‌قدر و تقويت دولت موقت اسلامي‌رهبري نمايند ، لكن چون آئين نامه‌اي وجود نداشت و احيانا افراد ناصالحي هم اسلحه به دست آورده بودند ، در ميان كميته‌ها هماهنگي لازم وجود نداشت و قهرا نابسامانيهايي نيز در آن مشاهده مي‌شد . در چنين وضعي حضرت‌عالي ابلاغيه‌اي بدين مضمون صادر فرموديد كه اينجانب با همكاري گروهي از روحانيون صلاحيتدار وضع نابسامان كميته‌ها را سامان بخشيده و عنداللزوم تجديد سازمان دهم . حسب‌الامر با مشاوره و همكاري عده‌اي از روحانيون ، يك كميته مركزي تشكيل داده و پس از مشاورات لازم ، در شهر تهران چهارده كميته در چهارده منطقه تحت نظارت كميته مركزي تشكيل گرديد و مقرر شد كه كميته‌هاي فرعي كه در حوزه استحفاظي آن مناطق هست ، تحت نظارت و با رابطه با آنها انجام وظيفه كنند . براي اينكه كليه كميته‌ها در يك چارچوب و داراي خط مشي واحد باشد ، آيين‌نامه‌اي تنظيم گرديد كه عيناً تقديم مي‌گردد .
با تمام موانعي كه در سر راه وجود داشت ، خوشبختانه اين اقدام اثر فوق العاده‌اي به دنبال داشت و چنانچه آن نابسامانيها ادامه مي‌داشت ، مسلماً خطرات زيادي انقلاب را تهديد مي‌كرد و به هيچ‌وجه امنيت وجود نداشت . حضرت آيت‌الله ! آن نيرويي كه تا به حال حافظ امنيت ، جان و مال مردم و ثمرات انقلاب بوده و توانسته است توطئه‌هاي خائنانه عناصر ضدانقلاب را خنثي كند ، همين كميته‌ها بودند ؛ اينان هستند كه شب و روز قرباني مي‌دهند و شبي نيست كه يك يا چند نفر از آنها هدف گلوله خائنين قرار نگيرد . با اينكه هيچ‌گونه تعهد و اجباري براي پاسداري ندارند و حقوق و مستمري دريافت نمي‌كنند ، با صفا و صميميت و با فداكاري هرچه بيشتر تنها به خاطر مسؤوليت الهي و ملي و حتي گاهي با دو روز گرسنگي به پاسداري مشغولند .
اينك خلاصه‌اي از اقدامات و فعاليتهاي اين كميته به عرض مي‌رسد :
1 - توجه كامل به اجراي دستورات حضرت‌عالي در مورد انقلاب و امور ديگر ؛
2 - تقويت دولت موقت اسلامي‌و ارجاع امور به مراجع صالحه و تقويت نيروهاي انتظامي؛
3 - ايجاد امنيت در سطح كشور ؛
4 - پاسداري از انقلاب اسلامي‌و سركوب كردن توطئه‌هاي ضدانقلاب ؛
5 - دستگيري مجرمان و متهمان وابسته به رژيم سابق ؛
6 - حل و فصل امور مردم به صورت كدخدامنشي و ارجاع احكام به مراجع قضايي ؛
7 - رسيدگي به حوائج عمومي‌مردم ؛
8 - پاسداري از پادگانها و مراكز دولتي و اماكن دولتي و عمومي‌و … . و جلوگيري از تجاوز و حيف و مييل بيت‌المال ؛
9 - محافظت اموال مصادره شده يا اموالي كه فاقد سرپرست مي‌باشند تا تعيين تكليف قطعي آنها از طرف مقامات صالحه ؛
10 - نگهداري از اموال بيت‌المال عمومي و جلوگيري از حيف و ميل و چپاول افراد غيرمسؤول ؛
11 - پاسداري از مرزها و راههاي كشور ؛
12 - تشكيل گروههاي بازرس و ارسال آنها به مناطق و شهرستانها ؛
13 - اعزام مُبلّغ به نقاط مختلف براي تبليغ و حل و فصل امور و رفع اختلافات كميته‌ها و آگاهي آنها به وظايف قانوني و شرعي ؛
14 - اعزام گروههاي رفع اختلاف به كارخانه‌ها و جلوگيري از تعطيل آنها ؛
15 - جلوگيري از فرار عناصر خائن و ورود سلاح از خارج .
متأسفانه به واسطه اينكه سلاح زيادي در دست افراد ناصالح بوده و احياناً سوء استفاده‌هايي مي‌نمودند - و در خلع سلاح [ كردن ] آنان امكان درگيري و خونريزي مي‌رفت و كميته مركزي توانايي و اختياري در اين مورد نداشت ، لذا تا حدي اين نابسامانيها به حال خود باقي است و تا حدي موجب نارضايتي مردم گرديده . اينك كلانتريها و مراكز دولتي تا حدي شكل گرفته ، ولي در حال حاضر به تنهايي قادر به اداره امور كشور و حفظ امنيت و پاسداري از انقلاب اسلامي نيستند . از طرفي گروههاي ضدانقلاب و غيرمذهبي به صورت مسلح وجود دارند كه به هيچ‌وجه انحلال كميته‌ها به مصلحت نيست و بايد تدبيري انديشيد كه كميته‌ها از عناصر فاسد و ضدانقلاب تصفيه شده و بعد از آنكه نيروهاي انتظامي‌و پاسداران انقلاب قدرت اجرايي يافتند ، بتدريج كميته‌ها منحل گردد و براي رسيدن به اين منظور مطالب زير پيشنهاد مي‌گردد كه در صورت تصويب ، امر و مقرر فرمايند به مرحله اجرا درآيد » . ( 20 )
پس از شنيدن گزارش سرپرست كميته‌هاي چهارده‌گانه تهران ، امام خميني سخنان مبسوطي ايراد كردند كه بخشهايي از آن به قرار زير است :
« … به دنبال هر انقلاب يك اغتشاشاتي هست ، يك نابسامانيهايي هست و همه مي‌دانند كه آن وقتي كه اين نابسامانيها پيدا شد ، از قواي انتظامي‌هم خبري نبود و پاسدارها اين كار را كردند و جلوي همة اين مفاسد را تا آن حدودي كه امكان داشت ، در همه بلاد كميته‌ها و پاسداران انقلاب اين كارهاي مفيد را انجام دادند و البته حالا هم قواي انتظاميه تا يك حدودي تشكل پيدا كرده است ، لكن پهلوي او بايد اين پاسداران و كميته‌ها باشند تا آن روزي كه قدرت نظامي‌يك جوري باشد كه خلع سلاح تمام مفسدين را و گروههايي كه دارند اخلال مي‌كنند ، بكنند . علامت اينكه قدرت پيدا كرده‌اند اين است كه خلع سلاح كرده باشند … اين گروههايي كه در بين مردم دارند مفسده مي‌كنند … اين اشخاص و گروهايي كه در بين مردم فساد مي‌كنند ، تبليغات سوء مي‌كنند ، مادامي‌كه هستند ، احتياج به كميته‌ها و پاسدارها هست …
بايد فكر اين معنا باشد كه چه جور و از چه راه مي‌توانيم اصلاح كنيم … تصفيه لازم دارند اين كميته‌ها نه انحلال … اين تصفيه را بايد به دست خود آقايان و به هياتهايي كه قرار مي‌دهند و از اينها اگر چنانچه اين تصفيه بشود ، معلوم نيست كه ديگر انتقادي در كار باشد . انتقادات روي اين است كه اغراضي هست در كار ، اغراض زياد است از كميته‌ها كه تبليغات سوء بكنند به اينها … .
اين مردمي‌كه جلو افتادند و تظاهرات كردند ، اينها براي خاطر آقاي طالقاني اين كار را كردند ؟ يعني اينها علاقه دارند به آقاي طالقاني ؟ آن كسي كه خدا را قبول ندارد با آقاي طالقاني كه خدا را قبول دارد … براي او اين كارها را كردند يا براي اينكه نگذارند يك محيط سالم باشد ؟ … در هر صورت اينكه راجع به كميته‌ها هياهو مي‌كنند ، اين امر تازه‌اي نيست ؛ اينها بساطشان و اساس مسائلشان اين است ، يعني تزشان اين است كه بكوبند هر چيزي را ، هر نقطه‌اي را كه مي‌خواهد براي اين ملت يك كاري بكند … اينها لازم است باشند و غفلت است از اين معنا كه كسي بشكند اينها را ؛ دشمنها مي‌شكنند . اگر دوستها نفهميده اين را بشكنند اينها هم اشتباه‌كارند ، نفهمند كه بخواهند اين پاسدارها را بشكنند و اين كميته‌ها را … اگر روزي عاجز از تصفيه شديد ، آن وقت باعث اين مي‌شود كه آيا بايد اينها باشند يا نه ؟ آن وقت بايد اين صحبت را بكنند ؛ بايد بگرديد دنبال اينكه اينها اشخاص صالح پيدا كنند . يكي يكي كميته‌ها را تفتيش بكنيد … بايد اين كميته‌ها اصلاح بشوند و باقي باشند ؛ تا آن وقتي باقي باشد كه دولت قدرت داشته باشد و علامت قدرت دولت ، خلع سلاح مخالفين اسلام است ؛ تا آن وقت اينها بايد باشند . آن روزي دولت مي‌تواند گله كند از كميته‌ها كه خلع سلاح كرده باشند . اگر اينها را خلع سلاح كردند ، يك روز كميته‌ها باقي ماندند آن وقت بياييد گله كنيد ، اما تا مادامي‌كه دشمنهاي ما خلع سلاح نشده‌اند ، تا مادامي كه در تهران ، در خود تهران يك محله را براي خودشان دولت مستقل قرار دادند و شب نامه مي‌خوانند و عبور و مرور را از آنجا جايز نمي‌دانند ، تا مادامي‌كه اين طور است ، ما پاسدارها را كنار بگذاريم راه را براي آنها باز بكنيم ؟ ! اين غلط است ، يا نفهمي‌است و يا خيانت … آن روزي كه اينها را از تمام ايران خلع سلاح كردند كه در هيچ جاي ايران ديگر كمونيست و نمي‌دانم چيز خلق در كار نبود يا جناح ديگري كه مُضر به اسلام است در كار نبود و مُضر به انقلاب ماست در كار نبود ، همه اينها مي‌روند سراغ كار خودشان … .
30/1/58 - قم - ملاقات مسؤولان كميته‌هاي انقلاب اسلامي‌با امام‌خميني
گفتگوي خودماني در پايان جلسه
كميته‌ها حفظ كردند مملكت را ؛ اين كميته‌ها درست كردند اين مملكت را ؛ اين پاسداران انقلابند كه مملكت را حفظ كردنند ؛ اينها فكرش را نمي‌كنند . همه هم دارند مي‌آيند هي به ما مي‌گويند كه آقا ! ما نمي‌توانيم درست بكنيم . از همه اين قواي انتظامي‌كه ما بايد تاييد كنيم از شما ، … اما دولت بايد تاييد كند از اين پاسدارها و ما احتياج به تاييد آنها نداريم . من خودم تاييد مي‌كنم اينها را ، بايد باشند ، لكن بايد تصفيه بشوند . » ( 21 )
784
عباس امير‌انتظام ( سخنگوي دولت موقت ) در مصاحبة مطبوعاتي معمول خود در پاسخ به اين سؤال خبرنگار كه صدها هزار اسلحه در دشت مردم است كه گروهي از آنان متشكل و عده‌اي نيز غيرمتشكل هستند . آيا دولت طرحي براي خلع سلاح عمومي‌دارد و اگر ندارد در فكر شناسايي آنان هست ؟ گفت : « دولت در فكر مسأله هست و خود من روز 22 بهمن كه كارخانه مسلسل‌سازي را مردم مجاهد فتح كردند و اسلحه‌ها توزيع گرديد ، نگران شدم ، ولي از آن موقع تا به حال جز دو سه مورد اتفاق جزيي كاري صورت نگرفته ، در صورتي كه در گذشته - كه مردم اسلحه در دست نداشتند - بيشتر از اين كار اتفاق مي‌افتاد و اين امر نشان مي‌دهد كه اسلحه در دست افرادي است كه عاشق وطن خود هستند و كار خلاف نمي‌كنند و اگر دولت بخواهد كه اسلحه‌شان را تحويل دهند ، از دولت تبعيت مي‌كنند و اگر عده قليلي باشند كه اسلحه خود را ندهند ، دولت با آنها مقابله مي‌كند . » وي در اين باره كه آيا دولت دوباره كارخانه مسلسل‌سازي را به راه مي‌اندازد ؟ گفت : « دولت آن قدر اسلحه دارد كه براي سالهاي طولاني كافي است ، بخصوص كه ارتش كوچك و محدود خواهد شد . » ( 22 )
785
افسران و پرسنل دبيرستان نظام ضمن اعتراض به مطالب روزنامه آلماني " عصر ما " [ خبر آن در روزشمار 27/1/58 درج شد ] در مورد تلاش ارتش براي دست زدن به كودتا عليه جمهوري اسلامي، اعلام كردند كه هرگونه دسيسه عليه انقلاب ايران محكوم به شكست است . در نامه اين افسران و پرسنل آمده است : « ما پرسنل دبيرستان نظام ( افسران ، درجه‌داران ، كارمندان ، دانش‌آموزان و سربازان ) مطالب روزنامه آلماني عصر ما را دربارة وفادار بودن هشتاد درصد از افسران ايراني كه شاه سابق ، مغرضانه مي‌دانيم . » در پايان نامه تاكيد شده است : « با توجه به فضاي انقلابي كنوني كشور هرگونه دسيسه و فكري برخلاف انقلاب اسلامي ايران خيال خام بوده و محكوم به شكست است و اگر امكان داشت ، در گذشته كه اوضاع مساعدتر بود ، انجام مي‌گرديد . كساني كه اين چنين سودايي در سر دارند بدانند كه ملت بيدار و پرسنل ارتش اسلامي ايران هوشيارند و زمان ديگر به عقب باز نمي‌گردد . » ( 23 )
786
راديو لندن در تفسيري با اشاره به مراسم رژه روز ارتش گفت : « هيچ‌يك از افراد نظامي هماهنگ با هم رژه نمي‌رفتند و چكمه‌هاي آنها اغلب كثيف و ابزارشان ناقص بود ، ولي در هر حال
اين مراسم قانع‌كننده حاكي از آن بود كه بين جوانان انقلابي ايران و ارتش ، برادري و همبستگي جانشين عداوت قبلي شده است . » راديو لندن به نقل از خبرنگار روزنامه ديلي تلگراف چنين اضافه كرد : « بر سر ارتش مغرور شاه كه چهارصد هزار تن سرباز با آخرين تجهيزات نظامي‌در اختيار داشت و گارد شاهنشاهي زيردست آن چه آمده است ؟ ارتش سابق ايران با دستگير شدن و يا از كار بركنار گشتن و پراكنده شدن نيمي از نفرات آن به نظر مي‌رسد به انقلاب اسلامي‌كاملاً تسليم گرديده است . » اين راديو مي‌افزايد : « بازسازي ارتش سالها به طول خواهد انجاميد و در اين ميان در صورت بروز هرگونه ناآرامي‌در شهرستانها ، ارتش قادر به سركوبي نخواهد بود . » راديو لندن در پايان ادعا كرد : « ارتش را كميته‌هاي اسلامي‌نمي‌توانند اداره كنند . » ( 24 )
787
هاردينگ كارتر ( سخنگوي وزارت خارجه آمريكا ) گفت : « قبلاً موضوع بازخريد بعضي از سلاحهاي پيچيده‌اي كه به محمدرضا شاه فروخته شده بود با دولت تازه ايران به رهبري آيت‌الله خميني مورد بحث و بررسي قرار گرفت ، اما تاكنون تصميمي‌اتخاذ نشده است . » به گزارش رويتر وي گفت : « آن طور كه از اوضاع و احوال برمي‌آيد ايالات متحده قصد دارد بازخريد برخي از سلاحها از جمله هواپيماي اف - 14 را مورد ملاحظه قرار دهد . » ( 25 )
788
والري ژيسكاردستن ( رئيس‌جمهوري فرانسه ) راهبران جديد ايران را به علت محاكمه و اعدام اميرعباس هويدا ( نخست‌وزير پيشين ايران ) به نقض قول متهم كرد . به گزارش خبرگزاري رويتر ، ژيسكاردستن گفت : « آنها اطمينان دادند كه هويدا اعدام نخواهد شد يا حداقل از يك محاكمه منطبق با قانون برخوردار خواهد گرديد ، اما اين اطمينانها ناديده گرفته شد . » ( 26 )
789
روزنامه فرانسوي لوموند طي تفسيري آثار انقلاب ايران در معادلات سياسي و اقتصادي منطقه را بررسي كرد و از جمله نوشت : ياسر عرفات با مهارت نقش رابط بين تهران و ابوظبي را ايفاء كرده است . گفته مي‌شود كه وي به شيخ زائد ( رئيس امارات متحده عربي ) اطمينان داده است كه آيت‌الله خميني آماده است كه سه جزيره تنب بزرگ و تنب كوچك و ابوموسي ( واقع در تنگه هرمز ) را كه ارتش ايران هنگام تأسيس امارات متحده‌عربي به بهانه حافظت عبور و مرور كشتيهاي نفتكش اشغال كرده بود ، به امارات متحده عربي مسترد دارد .
البته بعداً دكتر سنجابي وزير خارجه ( مستعفي ) كابينه بازرگان به روزنامه لوموند گفت كه ايران جزاير مذكور را نگاه خواهد داشت . ولي ظاهراً اين تذكر عقيده اشخاصي را كه در ابوظبي مخاطب ما بودند چندان تغيير نداده است ، زيرا آنها معتقدند كسي كه در ايران حكمفرمايي مي‌كند آيت‌الله خميني است نه سنجابي .
اما در رياض ، مطالبي كه در اين زمينه شنيديم چندان صريح نبود ، ولي آشكار است كه اطمينانهايي كه آيت‌الله خميني به غرب درباره مقاصد خود در مورد نفت و نيز رابطه با شوروي داده است ، موجب رضايت عربستان سعودي شده است . بعلاوه اشاره دائم به اسلام از جانب مردي كه بر شاه غلبه يافته است ، قطعاً مورد حسن استقبال كساني كه قرآن را ستون اصلي جامعه مي‌دانند ، قرار مي‌گيرد .
به هرحال گروههاي مذهبي عربستان سعودي نظر مساعدي به ايالات متحده آمريكا ندارند . عادات و رسوم آمريكايي علما و فقها را منزجر ساخته است … پديد آمدن يك " ماه عسل " جديد بين آمريكا و عربستان سعودي به دشواري قابل تصور است . بي‌مهري بين آنها به درجه‌اي رسيده است كه يك روزنامه‌نگار سعودي بدون مقدمه از ما پرسيد : « آيا فرانسه حاضر است كه در خاورميانه جايگزين آمريكا بشود ؟ » ما همين سؤال را در ابوظبي نيز شنيده بوديم . ( 27 )
790
امام خميني در پاسخ پيام تبريك حسن‌البكر ( رئيس‌جمهور عراق ) به مناسبت برقراري جمهوري اسلامي در ايران ، پيامي‌فرستاد . در اين پيام آمده است :
بسم الله الرحمن الرحيم
جناب آقاي احمد حسن‌البكر رئيس‌جمهوري عراق !
پيام مودت‌آميز آن جناب در مورد استقرار جمهوري اسلامي‌واصل و موجب تشكر شد . نهضت انفجاري ايران در اثر ديكتاتوري و اختناق و فشار رژيم پهلوي هشداري بود براي همه مستكبرين در مقابل مستضعفين . من اميدوارم همه دولتها با ملتهاي خود با مسالمت رفتار كنند . دولتها بايد در خدمت ملتها باشند و ملتها پشتيبان آنان تا آسايش براي همگان باشد . عاقبت اختناق ، انفجار است و آن نه صلاح ملت است و نه صلاح دولت . خداوند تعالي توفيق سلم و سعادت به همه عنايت فرمايد . ( 28 )
791
به گزارش خبرگزاري فرانسه ، سعدقاسم حمودي ( وزير اطلاعات عراق ) گفت : « عراق انقلاب ايران با به خوشحالي تهنيت گفته است . بويژه آنكه ايران جديد روش ضدامپرياليستي ، ضدصهيونيستي ، طرفداري از فلسطين ، همچنين عدم‌تعهد را در پيش گرفته است و تصميم دارد ديگر ژاندارم منطقه نباشد . » حمودي اضافه كرد : « موضع اصلي عراق در قبال ايران ، عدم مداخله در امور اين كشور است ؛ برخلاف روش شاه كه حتي پس از آشتي ايران و عراق در سال 1975 " آتوي كرد " را حفظ كرده بود ، حال آنكه عراق مسائل مربوط به كردها را در هر كشور از مسائل مربوط به همان كشور مي‌داند . » حمودي در خصوص روابط عراق و آمريكا گفت كه روابط دو كشور پس از آنكه كارتر سادات را مجبور كرد به آرمان عرب خيانت كند ، وخيمتر شده است . ( 29 )
792
كاردار سفارت عراق در تهران در ملاقات با معاون اداره اول سياسي وزارت امورخارجه ايران اعلام كرد : « با تحقيقاتي كه مقامهاي عراق به عمل آورده‌اند ، سپهبد پاليزبان در عراق نيست . » كاردار عراق در پاسخ توضيحات مقام ايران در اين باره كه سپهبد پاليزبان با همكاري سرهنگ
ايوبي مشغول تشكيل دسته‌هاي چريكي در عراق مي‌باشد ، گفت : « ممكن است نامبرده در مناطقي باشد كه در آن ، عمليات شورشي از جانب كردهاي عراقي ادامه دارد كه البته دولت عراق از آن بي‌اطلاع است . » كاردار سفارت عراق وعده داد كه از دولت متبوعش بررسي مجددي را تقاضا خواهد كرد .
گفتني است كه اظهارات كاردار عراق در تهران در پاسخ به درخواست دكتر سنجابي ( وزير خارجه وقت ايران ) از سفير عراق در تهران مبني بر تحقيق درباره اخبار منتشره درباره فعاليت سپهبد پاليزبان در منطقه مرزي بوده است كه سفير عراق قول انجام دادن آن را داده بود . ( 30 )
793
به گزارش كيهان ، وزير بازرگاني به دولت موقت پيشنهاد كرد كه يكي از كارخانه‌هاي توليد مشروبات الكلي با مديريت اقليتها وزير نظر دولت به كار ادامه دهد و تولبد خود را در اختيار اقليتهاي مذهبي و معتادان به الكل بگذارد .
منابع و مآخذ 30/1/1358
1 - روزنامه كيهان ، 30/1/1358 ، ص 3 .
2 - روزنامه اطلاعات ، 1/2/1358 ، ص 1 .
3 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
4 - دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي ، جنگ خونين سنندج و دستاورد آن ( سنندج : انتشارات سازمان ، سال 1358 ) ، ص ص 232 - 231 .
5 - مآخذ شماره 2 ، ص 5 .
6 - روزنامه كيهان ، 1/2/1358 ، ص 7 .
7 - مآخذ شماره 2 ، ص 1 .
8 - مآخذ شماره 4 ، ص ص 221 -220 .
9 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
10 - مآخذ شماره 6 ، ص 7 .
11 - مآخذ شماره 1 ، ص 7 .
12 - پيشين .
13 - مآخذ شماره 1 ، ص 6 .
14 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 31/1/1358 ، ص 8 ، راديو لندن
15 - روزنامه كيهان ، 30/1/1358 ، ص 2 .
16 - روزنامه اطلاعات ، 30/1/1358 ، ص 2 .
17 - پيشين .
18 - مآخذ شماره 16 .
19 - مآخذ شماره 15 .
20 - مآخذ شماره 6 ، ص 6 .
21 - مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، صحيفه نور - مجموعه رهنودهاي امام خميني ( تهران : وزارت ارشاد اسلامي، جلد 6 ، سال 1361 ) ، ص ص 37 -26 .
22 - مآخذ شماره 6 ، ص 8 .
23 - مآخذ شماره 1 ، 3 .
24 - مآخذ شماره 14 ، ص 8 ، راديو لندن .
25 - مآخذ شماره 1 ، ص 4 ، يونايتدپرس و رويتر .
26 - مآخذ شماره 1 ، ص 7 ، رويتر .
27 - مآخذ شماره 1 ، ص 4 ، لوموند .
28 - مآخذ شماره 21 ، ص 41 .
29 - روزنامه اطلاعات ، 30/1/1358 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
30 - روزنامه آيندگان ، 31/1/1358 ، ص 2 .
31 - مآخذ شماره 1 ، ص 7 .
