روزشــــمار
دوشنبه
30 بهمن 1357
21 ربيعالاول 1399
19 فوريه 1979
92
مهندس بازرگان نخستوزير دولت موقت در مصاحبهاي با خبرنگار روزنامه نيويورك تايمز با اشاره به اينكه طي دو هفته آينده كميته انقلاب منحل خواهد شد و نيز دادگاههاي انقلاب در آينده نزديك مسؤوليت خود را به دولت خواهند سپرد ، گفت : نيروهاي امنيتي در نبردهاي 9 روز گذشته ( مراحل انقلاب ) نابود شدند و گارد ملي تازهاي با شركت رزمندگان انقلابي نيروهاي مسلح جاي آنها را ميگيرد . ( 1 )
مشكلات برداشتن اولين گام در مهار نهادهاي انقلابي
اميرانتظام ، صباغيان و يزدي كادرها و ياوران اصلي مهندس بازرگان در شروع تجربه دولتمداري
92
در پي افزايش اعتراضات نسبت به انتصابات جديد در ارتش ، سرلشكر قرهني رئيس ستاد كل ارتش ملي ايران در اعلاميهاي از همه پرسنل نيروهاي مسلح خواست تا با فرماندهان ارتش همكاري كنند . متن اعلاميه بدين شرح است : افسران و همافران ، درجهداران ، كارمندان و سربازان شريف ارتش ملي ايران! فرماندهان و رؤسايي كه با حكم رسمي از طرف ستاد كل ارتش ملي انتخاب و به كار مشغول ميشوند از كليه جهات ديني و سياسي و اخلاقي مورد بررسي قرار گرفتهاند و اطاعت از دستورات آنها فريضهاي است ديني و ملي . از همه شما انتظار دارم به منظور بازسازي ارتش ملي ايران جهت آمادگي براي حفظ استقلال و حدود و ثغور كشور همهگونه همكاريهاي لازم با آن به عمل آوريد . ( 2 )
با وجود اين ، گروههايي كه با انتصابات جديد مخالفند به ابراز مخالفت خود ادامه ميدهند ، البته بسته به گرايش مخالفان ، نوع ابراز مخالفتها متفاوت است ؛ بعضي مخالفتها از سوي روحانيون و متدينين است كه در مساجد با دستگيري ، بركناري افراد و حتي انتصاب افراد جديد خود را نشان ميدهد كه تاثير عمليِ قاطعي دارد . برخي مخالفتها نيز در واقع نوعي اعلام موضع سياسي است كه در پوششهاي مختلف ابراز ميشود ؛ از جمله اطلاعيه زير :
ما سربازان ، درجهداران ، افسران وظيفه و درجهداران وظيفه لشكر64 رضاييه بدين وسيله اعلام ميداريم كه با توجه به وضع فعلي جامعه و مرحله كنوني انقلاب ، به هيچوجه به پادگانهاي خود مراجعه ننموده ، دوش به دوش كارگران مبارز و ساير اقشار انقلابي ايران تا انهدام كامل ارتش مزدور ضد خلقي به مبارزه ادامه خواهيم داد و تا برقراري كامل حاكميت خلق از پاي ننشسته ، در اين راه از نثار جان خويش دريغ نخواهيم كرد . ( 3 )
94
در پي تشديد حملات عناصر مسلح به پاسگاههاي ژاندارمري و خلع سلاح آنها در كردستان و ادامه محاصره پادگان مهاباد ، داريوش فروهر وزير كار و امور اجتماعي ، براي رسيدگي به مسأله كردستان در رأس هيأتي عازم مهاباد شد . به گزارش روزنامه اطلاعات ، ساعت 15 امروز داريوش فروهر به اتفاق آقايان : دكتر اردلان ، دكتر كامياب ، دكتر مكري و ابراهيم يونسي وارد مهاباد شدند و مورد استقبال هزاران تن از مردم اين شهر قرار گرفتند . فروهر در مهاباد طي سخناني گفت : «من صداي شما را كه ميگوييد تجزيهطلب نيستيد ميشنوم و به شما درود ميفرستم . انقلاب ما يك انقلاب انساني و اسلامي است و ما بايد دوش به دوش هم و به ياري سربازان ارتش ملي ، ايراني آباد و آزاد بسازيم . » براساس اين گزارش ، جمع كثيري از مردم مهاباد در مراسم استقبال از فروهر فرياد ميزدند : زنده باد خميني ، زنده باد آزادي ، ما تجزيهطلب نيستيم اما آزاديخواه هستيم و در چارچوب كشور ايران ، خودمختاري ميخواهيم ؛ دموكراسي براي ايران و خودمختاري براي كُردها .
به نوشته روزنامه اطلاعات ، اعضاي هيأت اعزامي به مهاباد پس از ملاقات با شيخ عزالدينحسيني ( امامجمعه و رئيس شوراي انقلاب مهاباد ) در منزل آقاي حاجرحيم خرازي ـ يكي
از معتمدين شهر ـ با جمعي از روحانيون شهر ، اعضاي شوراي انقلاب و تيمسار پزشكپور فرماندة تيپ مهاباد ، جهت تبادل نظر و انعكاس خواست مردم كُرد براي خودمختاري در چارچوب نقشه ايران گفتگو كردند . اين روزنامه اضافه كرد : گفته ميشود هيأت مذكور حامل نامه بسيار مهمي از سوي مهندس بازرگان ( نخستوزير دولت انقلابي ) براي امامجمعه مهاباد ميباشد ، اما هنوز متن نامه مشخص نشده است . ( 4 )
روزنامه كيهان نيز با اعلام اين خبر كه حدود 100 هزار نفر از اهالي مهاباد از هيأت اعزامي استقبال كردند ، ( 5 ) نوشت : داريوش فروهر وزير كابينه موقت انقلابي ، در مهاباد مذاكراتي با نمايندگان مردم كردستان كه از شهرهاي مختلف استان به مهاباد آمده بودند ، انجام دادند . نمايندگان در اين مذاكرات همبستگي خود را با انقلاب ملت ايران به رهبري امام خميني تاكيد كردند و اعلام داشتند : «خلق كرد تنها خواهان حق تعيين سرنوشت خود در چارچوب كشور ايران است و هر نوع اتهام تجزيهطلبي را به كلي تكذيب ميكند . » نمايندگان مردم كردستان خواستار محاكمه كليه افسران وابسته به رژيم سابق در دادگاه خلق شدند . دكتر قاسملو يكي از رهبران حزب دمكرات كردستان ، در تماسي با كيهان گفت : وجود راديويي به نام "صداي آزاد كردستان" اكيداً تكذيب ميشود و راديو مهاباد تاكنون كليه پيامهاي امام خميني و شوراي انقلاب را براي مردم پخش كرده است . وي افزود : ما خود را ايراني ميدانيم و هر حقوقي كه مطالبه ميكنيم در چارچوب جمهوري دمكراتيك اسلامي ايران است . ما مانند همه هموطنان خود در برابر هر نوع تجاوزي ميجنگيم . ( 6 )
به نوشته روزنامه اطلاعات ، فروهر پيش از حركت به سوي كردستان در تقاضايي كه هدفش مستقيماً كردها بود از همه ايرانيان خواست تا از برادران خود در ارتش حمايت نمايند . اين تقاضاي فروهر نتيجه موجي از حمله به پايگاههاي ژاندارمري ، پليس و تاسيسات دولتي بود كه افراد قبائل خواهان خودمختاري انجام ميدادند . ( 7 )
95
گروهي تحت عنوان "نمايندگان شوراهاي انقلابي اعزامي از شهرهاي كردستان ايران " با گردهمايي در شهر مهاباد يك قطعنامه 8 مادهاي را كه ميگفتند : «خلاصهاي از خواستهاي خلق كرد در مقطع زماني كنوني» است ، به فروهر سرپرست نمايندگان دولت موقت ، تسليم كردند . ( 8 ) روزنامه كيهان دراين باره نوشت : دكتر قاسملو يكي از رهبران حزب دموكرات كردستان ، شيخعزالدين حسيني و غني بلوريان با داريوش فروهر و همراهان او مذاكراتي انجام دادند و خواستهاي مردم كردستان را كه طي قطعنامهاي 8 مادهاي تنظيم شده بود ، به آنها تحويل دادند . ( 9 ) اين قطعنامه به شرح زير است :
1ـ خلق كرد همراه و همگام با ساير خلقهاي ايران ، انقلاب ايران را تاييد مينمايد و تصميم دارد كه با تحكيم پيوند مبارزاتي با ساير خلقهاي ايران ، در ايجاد جامعه آزاد و آباد آينده نقشي اساسي ايفا كند .
2ـ خلق كرد مانند ساير خلقهاي ايران خواهان رفع ستم ملي و تامين حق تعيين سرنوشت خود به صورت "فدراتيو" در چارچوب كشور ايران ميباشد و هرگونه اتهام تجزيهطلبي را رد ميكند و از دولت موقت آقاي بازرگان ميخواهد كه موضع خود را در مقابل اين خواست رسماً اعلام دارد .
3 ـ ما برآنيم كه زحمتكشان ايران سهم اساسي را در انقلاب ايران ادا كردهاند و به همين جهت حق مسلم زحمتكشان و كارگران و دهقانان است كه در دولت انقلابي شركت داشته باشند .
4 ـ كردستان ايران ضمن دارا بودن منابع دست نخوردة فراوان ، يكي از عقبافتادهترين مناطق ايران است ؛ بنابراين رفع ستم اقتصادي يكي از خواستهاي اساسي است .
5 ـ همه پادگانها در كردستان بايد تحت نظر شوراي انقلابي اداره شود و بدين منظور يك كميته مشترك نظامي از افسران ميهنپرست و نمايندگان شوراي انقلابي تشكيل گردد .
6 ـ افسران جنايتكار كه دستور تيراندازي داده و موجب شهادت فرزندان خلق شدهاند ، بايد تحويل دادگاه انقلابي خلق كرد بشوند و به منظور تبديل ارتش ارتجاعي به ارتش خلقي بايد ارتش از عناصر ضدانقلابي تصفيه گردد .
7 ـ همة نمايندگان حاضر كه نماينده شهرستانهاي كردنشين هستند ، اعلام ميدارند كه حضرت آيتالله سيدعزالدين حسيني صلاحيت دارند تا در راس هر هيأتي قرار بگيرند كه از طرف خلق كرد با دولت مركزي مذاكره نمايند و دستگاه رهبري انقلاب و دولت موقت را از مذاكره و تماس با عناصر ارتجاعي كُرد بر حذر ميدارند .
8 ـ از آنجا كه ملامصطفي بارزاني و گروه معروف به "قياده موقت" از عوامل سازمان سياي آمريكا و ساواك ايران و ميت تركيه بوده و ميباشند و مورد نفرت تمامي خلق كرد هستند ، لذا از دولت انقلابي ميخواهيم هر نوع ارتباط و تماسي با اين دار و دسته قطع گردد و رهبران خائن آنها از ايران اخراج شوند ؛ بدون انكه اين سياست به وضعيت خانوادههاي پناهنده بيبضاعت لطمهاي وارد آورد . ( 10 )
96
عباس اميرانتظام معاون نخستوزير و سخنگوي دولت در مورد وقايع كردستان گفت : خبر رسيد كه طالباني باعث ناراحتي شده و به چند پاسگاه حمله كرده است ( خبر ضميمه دارد ) . وي ضمن اذعان به رشد تحركات تجزيهطلبانه در كردستان اظهار داشت : ما استقلال كردستان را به هيچوجه تاييد نميكنيم . سياست دولت اين است كه به هيچوجه اجازه ندهد هيچ قسمت و منطقهاي از خاك ايران جدا شود و با كمال قدرت از چنين اتفاقي جلوگيري خواهد شد . ( 11 ) دكتر كريم سنجابي وزير خارجه دولت موقت نيز در پيامي به جامعه كرد هشدار داد كه عليه عوامل مسلح كه درصدد درهم ريختن نظم ، قانون و درهم پاشيدن وحدت ملي هستند ، بيدار باشند . وي از اكراد خواست كه اجازه ندهند توطئهگران . و خائنان به عنوان جداييطلب يك بار ديگر در ميان آنان نفوذ كنند . ( 12 )
97
ظهر امروز امام خميني طي پيامي تلاشهاي سازمان يافته تشكلهاي مختلف براي تصرف و تسلط بر مراكز حساس كشور را بشدت محكوم كردند . پيام امام به شرح زير است :
در اين موقع حساس كه اشرار با نامهاي فريبنده مشغول توطئه برضد انقلاباسلامي هستند و خطر برگشت اجانب با دست اينان بر سر چپاول كشور ميرود ، لازم است نيروهاي انتظامي ملي فوراً به مراكز حفاظتي خود برگردند و با نيروي انتظامي همكاري براي حفاظت شهر و مراكز حساس مربوط به شهر نمايند . اينان كه دست به خرابي و اعمال ضداسلامي و انساني زدهاند و كوشش دارند مراكز حساس را به نفع بيگانگان به دست بياورند ، بايد بدانند كه قدرت آنان بيش از قدرت شيطاني شاه و پشتيبان آنان نيست و در صورتي كه به ملت نپيوندند و به طور معقول عمل نكنند ، تكليف را براي ملت شجاع ايران و تهران معلوم خواهم كرد . من تحمل اين بيفرهنگيها را نخواهم كرد . بايد تمام اقشار به هر اسمي كه هستند در تحت پرچم اسلام به فعاليت خود ادامه دهند و در غير اين صورت قيام عليه حكومت انقلابي ـ اسلامي است كه جزاي آن در قانون اساسي اسلامي معلوم است . من حتيالامكان ميل دارم تمام اقشار با هم با صدق و صفا رفتار نمايند ، ولي اجازة هرج و مرج نخواهم داد . ( 13 )
رهبر انقلاب همچنين به مناسبت بازگشايي مدارس طي پيامي گفتند : اين انقلاب تا رسيدن به نتيجة نهايي كه قطع يد آمريكا ، شوروي ، انگلستان و ساير دول استعمارگر است ، ادامه دارد . امام خميني خطاب به دانشآموزان فرمودند : «فرداي شما فرداي دشواري است كه اگر مجهز به علم و تقوا و شعور انقلابي ـ اسلامي شديد ، پيروزيتان حتمي است واگر خداي ناكرده در اين مرحله كوتاهي كنيد ، مسؤوليت به عهده خود شماست . » در بخشي از سخنان امام خطاب به معلمان آمده است : بايد در سراسر ايران محيطي به وجود آورد كه اطفال ما را شيربچگاني كه پشت جبهه مقاومت عليه آمريكا و صهيونيست و ساير چپاولگران غرب و شرق نشستهاند ، ترتبيت كنيد و مطمئن باشيد كه خميني تا قطع ريشههاي استعماري چپ و راست همسنگر شماست . ( 14 )
98
در مطبوعات خارجي از قول نخستوزير اعلام شد كه گروهها و احزاب چپ اجازه دارند آزادانه در سياستهاي كشور ايفاي نقش كنند . مهندس مهدي بازرگان نخستوزير دولت موقت ، در مصاحبه با روزنامه نيويورك تايمز در اين باره گفت : چپگراها حتي ميتوانند حزب كمونيست تشكيل دهند و اما اگر به جنگ و ايجاد ناآرامي ادامه دهند ، ما آنها را سركوب ميكنيم . ( 15 )
99
دولت موقت انقلاب ، روابط با اسرائيل را قطع و تمامي اتباع آن را از كشور اخراج كرد . وزارت امورخارجه ايران با اعلام اين مطلب اضافه كرد كه از اين پس ايران هيچگونه رابطهاي با اسرائيل نخواهد داشت و ضمن اخراج 32 تن از كاركنان دفتر آژانس يهود و هواپيمايي اسرائيلي العال و ديگر كارشناسان اسرائيلي از ايران ، متقابلاً به كليه كارمندان ايراني نمايندگي رژيم سابق در اسرائيل
دستور داده شد كه در اولين فرصت و هر چه زودتر خاك آن كشور را ترك گويند . در اطلاعيه وزارت امورخارجه ايران آمده است : با الهام از انقلاب راستين مردم ايران ، چون قطع هر نوع رابطه و همكاري با دولت اسرائيل و حمايت از خلق فلسطين از اصول اساسي سياست خارجي حكومت موقت انقلاب است ، به منظور پايان دادن به روابط آشكار و پنهان رژيم سابق اين تصميم گرفته شده است . ( 16 )
در همين حال آسوشيتدپرس از تلآويو گزارش داد : دولت اسرائيل در برابر اخراج كاركنان رسمي آن كشور از ايران ، واكنش فوري نشان داد و به محض اعلام اين تصميم در تهران ، راديو اسرائيل خبر آن را پخش كرد و وانمود كرد كه دولت ايران به مناسبت سفر عرفات به تهران اين تصميم را كه به منزله هديهاي به اوست اتخاذ كرده است .
به دنبال قطع مناسبات ايران و اسرائيل ، همچنين عدم ارسال محمولههاي نفتي ايران به آن كشور ، مقامات اسرائيلي اظهار اطمينان كردند كه ميتوانند با مشكلات اقتصادي ناشي از قطع روابط با ايران مقابله كنند اما از تاثيرات نظامي بلند مدت آن بشدت نگرانند . ( 17 )
100
ابواياد مرد شماره 2 ساف گفت : «ايران بايد به سوي دوستان واقعياش يعين سازمان آزاديبخش فلسطين ، شوروي و اردوگاه سوسياليستي روي آورد . » به گزارش خبرگزاي فرانسه ابواياد ضمن تحليل و ستايش از انقلاب ايران از ملت عرب خواست كه سلاطين خود را همچون مردم ايران سرنگون سازند . ( 18 ) در همين حال ، خبرگزاري فلسطيني وفا گزارش داد : مقر پيشين نمايندگي اسرائيل در تهران به دفتر سازمان آزاديبخش فلسطين در پايتخت ايران تبديل ميشود و ياسر عرفات ضمن مراسمي دفتر نمايندگي فلسطين را در تهران افتتاح ميكند . ( 19 )
30/11/57 ـ تهران ـ افتتاح دفتر نمايندگي سازمانآزاديبخشفلسطين در محل نمايندگي سابق اسرائيل
روزنامه الكفاح العربي چاپ لبنان ضمن انعكاس ديدار عرفات از ايران نوشت : ياسر عرفات بين ايران و شوروي نقش رابط را بازي ميكند . شوروي در ابتدا از تأسيس جمهورياسلامي بيم داشت ، ولي اطمينانهايي كه ياسرعرفات به سفير شوروي در بيروت در اين باره داد ، موجبات رفع نگراني شورويها را فراهم آورد . ( 20 )
ضميمه خبر شماره 96
در واكنش نسبت به اين خبر ، اتحاديه ميهني كردستان عراق به رهبري جلال طالباني ضمن تكذيب دخالت در حوادث كردستان ايران ، تلگرافي براي امام خميني مخابره كرد كه در آن آمده است : «رهبر بررگ انقلاباسلامي آيتالله خميني! با نهايت تاسف در اخبار دوشنبه شب مورخه 30/11/57 راديو تلويزيون انقلاباسلامي خبري مبني بر توليد ناراحتي از جانب طرفداران جلال طالباني وابسته به اتحاديه ميهني كردستان عراق در مرزهاي ايران پخش شد ، بدين وسيله صحت اين موضوع را بشدت تكذيب مينماييم و همواره همبستگي خود را با آرمانهاي آزاديخواهانه ملت مبارز ايران حفظ خواهيم نمود . » ( 21 ) از سوي ديگر يك سخنگوي اين اتحاديه نيز هر چند به رد نقش اتحاديه ميهني در حوادث كردستان پرداخت ، اما در عين حال از دولت تازة ايران خواست حقوق ملي كردهاي ايران را در چارچوب جمهورياسلامي بپذيرد . ( 22 )
ضميمه روزشمار 30/11/1357 : مهمترين عناوين روزنامههاي اطلاعات و كيهان
الف ) عناوين روزنامه اطلاعات 30/11/57
ـ اخطار امام : اجازه هرج و مرج نميدهم .
ـ افراد مسلح در كردستان وحدت ملي را به خطر انداختند .
ـ در شهرباني شوراي انقلاب تشكيل ميشود .
ـ اعدام 5 نفر قطعي شد . ( چهار تن از امراء ارتش و يك غيرنظامي )
ـ تيمسار حلبيان فرمانده لشكر 77 خراسان شد .
ـ 9 سپهبد ديگر باز نشسته شدند .
ـ جنازه ژنرالهاي اعدام شده تحويل خانواده آنان شد .
ـ پرسنل آزاد شده از زندان نيروي هوايي: نيروي هوايي بايد تحديد سازمان شود .
ـ پرسنل شهرباني: ما تيمسار و امير نميخواهيم .
ـ آيتالله شريعتمداري: تمام دستجات سياسي ميتوانند در كارها سهيم باشند .
ـ آيتالله طالقاني: هيچ گروهي حق سلطه بر جامعه ندارد .
ـ عرفات: انقلاب ايران منطقه را دگرگون كرد .
ـ رئيس مجلس منحله دستگير شد .
ـ سرنوشت بختيار مبهم است .
ـ محاكمه هويدا و ديگر متهمان در كميته امام ادامه دارد .
ـ بررسي بحران در كردستان .
ـ وليان و بختيار فراري هستند .
ـ اختلاف بر سر تقسيم اسلحه ( در اروميه ) 14 كشته داد .
ـ حزب جمهورياسلامي ايران تاسيس شد .
ـ اسرائيل: سرباز ايراني در آزادي فلسطين شركت خواهد كرد .
ـ مرد شماره 2 ساف: ايران بايد به اردوگاه سوسياليست روي آورد .
ـ مأموران اسرائيلي از ايران اخراج شدند .
ـ چين به شوروي اولتيماتوم داد .
ب ) عناوين روزنامه كيهان 30/11/57
ـ 65 فرمانده ارتش بازنشستهشدند . از جمله : 5 ارتشبد ، 44 سپهبد ، 3 سرلشكر و 13 سرتيپ .
ـ بازرگان : گارد ملي تازهاي با شركت رزمندگان انقلاب و نيروهاي مسلح تشكيل ميشود .
ـ بازرگان : كميته انقلاب امام خميني يك يا دو هفته ديگر منحل ميشود .
ـ فرماندار نظامي مشهد دستگير شد .
ـ سرلشكر قرهني : با فرماندهان ارتش همكاري كنيد .
ـ رئيس ستاد ارتش ملي : لشكر گارد سابق به افسريه مراجعه كنند .
ـ كميتههاي انقلاب اداره شهرها را به عهده گرفتند . ـ رئيس جديد شهرباني سنندج بركنار شد .
ـ تيمسار مدني فرمانده نيروي دريايي ملي ايران : به عمال رژيم منفور سابق نبايد فرصت داد .
ـ رئيس جديد شهرباني : شهرباني به وسيله شوراي افسران اداره ميشود .
ـ پرسنل شهرباني دعوت به خدمت شدند .
ـ بازرگان : سؤال براي تعيين رژيم در همهپرسي : جمهوري دمكراتيك اسلامي : آري يا نه ؟
ـ ايران با اسرائيل قطع رابطه كرد .
ـ بازرگان : نفت اگر صادر نشود انقلاب از بين ميرود .
ـ عرفات : انقلاب فلسطين حالا در ايران است .
ـ بازرگان 6 وزير جديد را معرفي كرد .
ـ دولت دستور داد به هيچكس گذرنامه داده نشود .
ـ بيش از 1000 خارجي ايران را ترك كردند .
ـ عرفات : انقلاب ايران موازنه قدرت را در خاورميانه به هم زد .
ـ تلاش وزارت خارجه براي استرداد شاه .
ـ نامه كميته تعليمات جبهه ملي : مجاهدين و فداييان بايد در دولت وحدت ملي سهم داشته باشند .
ـ بازرگان : دست چپيها ميتوانند حزب كمونيست تشكيل دهند .
ـ حمايت مطبوعات شوروي از جناح چپ ايران در مقابل بورژوازي .
ـ حمايت روزنامه سعودي از مواضع شجاعانه ايران .
ـ رأي العام : سادات به سود تسلط آمريكا بر خليجفارس كار ميكند .
ـ آقاخان ( رهبر فرقه اسماعيليه ) خواستار عفو هويدا شد .
منابع و مآخذ 30/11/57
1ـ روزنامه كيهان ، 30/11/1357 ، ص 12 .
2ـ مأخذ شماره 1 ، ص 2 .
3ـ خبرنامه سازمان چريكهاي فدايي خلق ، شماره پنجم ، 30/11/57 ، ص 19 .
4ـ روزنامه اطلاعات 1/12/1357 ، ص 3 .
5ـ روزنامه كيهان 2/12/57 ، ص 8 .
6ـ مأخذ شماره 5 ، ص 2 .
7ـ روزنامه اطلاعات 2/12/57 ، ص 1 .
8ـ دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ايران ، جنگ خونين سنندج و دستاورد آن ( سنندج : دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي ، سال 1358 ) ص 11.
9ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 .
10ـ مأخذ شماره 8 ، ص ص 12ـ11 .
11ـ روزنامه كيهان 1/12/57ء ص 2 .
12ـ روزنامه آيندگان 1/12/57 ، ص 4 .
13ـ مركز مدارك فرهنگي انقلاباسلامي ، صحيفه نور ، مجموعه رهنمودهاي امامخميني ، ( تهران: وزارت ارشاد اسلامي ، جلد پنجم ، سال 1361 ) ، ص 111 و روزنامه كيهان 30/11/57 ، ص 2 .
14ـ مأخذ شماره 13 ، ص ص 99ـ 98 .
15ـ مأخذ شماره 1 ، ص 12 .
16ـ روزنامه بهار ايران 1/12/57 ، ص 4 .
17ـ روزنامه اطلاعات 30/11/57 ، ص 12 ، آسوشيتدپرس .
18ـ مأخذ شماره 17 ، ص 12 ، خبرگزاري فرانسه .
19ـ مأخذ شماره 11 ، ص 8 ، خبرگزاري فلسطيني وفا .
20ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه ، الكفاح العربي چاپ لبنان .
21ـ روزنامه اطلاعات 3/12/57 ، ص 3 .
22ـ روزنامه كيهان 5/12/57 ، ص 5 .