روزشمار

سه شنبه

28 فروردين 1358

19 جمادي‌الاول 1399

17 آوريل 1979

750

سنندج همچنان ناآرام است . شمارش آراي انتخابات شوراي يازده نفري شهر سنندج پايان  يافته و به گفتة چند تن از آگاهان و دست‌اندركاران انتخابات سنندج ، گروههاي ائتلاف‌كنندة  اسلامي‌در اين انتخابات بر گروه پيشرو پيشي گرفته و تنها دو نفر از نامزدهاي گروه پيشرو  انتخاب شده‌اند . با وجود اين ، بازار در سنندج وارد پنجمين روز تعطيلي خود شده و همچنان  گروههايي از مردم در مسجد جامع اين شهر به تحصن خود ادامه مي‌دهند . تحصن‌كنندگان  قطعنامه‌اي در هفت ماده خطاب به دولت جمهوري اسلامي ايران صادر كردند كه در آن " عُمّال  چپ‌نما و ضدانقلاب " متهم به اعمال نفوذ در انتخابات شوراي شهر سنندج شده‌اند . در اين  قطعنامه آمده است :

1 - با توجه به اينكه عقيده در اسلام آزاد است ، ما در مورد فعاليتهاي سياسي - ماركسيستي  سكوت كرده ، اما چون اكثريت آنان در پوشش شعارهاي خلقي و كارگري با انتشار اعلاميه‌هاي  سرتاسر فريب و نيرنگ و ضدخلقي عملاً زندگي و ادامه پيشرفت كار را در كردستان متوقف كرده‌اند  و هدف آنها تشكل پايگاههايي ضد انقلاب‌اسلامي‌مي‌باشد ، بايد دولت سركردگان آنها را دستگير  و مجازات نمايد وگرنه خود ما با توجه به اعلام جهاد ، آنها را براي هميشه سركوب خواهيم كرد .

2 - كشور ايران كشوري اسلام است و انجام [ دادن ] رفراندوم اخير به جهانيان ثابت كرد كه  [ مردم ايران ] هيچ نظام ديگري غير از نظام جمهوري اسلامي‌را نمي‌خواهند . تعداد آرايي كه در ‏ كردستان با وجود اختلالهاي منافقين به صندوقها ريخته شد ، نشان مي‌دهد كه مردم پشتيبان  جمهوري اسلامي‌هستند . لذا بايد شوراي اسلامي‌دمكراتيك تشكيل شود و هر شوراي ديگر مردود  است و بايد بنيانگذاران اين شوراها كه تحت عناوين غيراسلامي‌از قبيل " جمعيت دفاع از آزادي " ،  " كميته دمكراتيك خلق " ، دفتر هواداران چريكهاي فدايي خلق " فعاليت دارند ، دستگير و مجازات  شوند ، چون آنها عامل كشتار اخير پادگان سنندج بودند .

3 - چون ماركسيست‌ها در هيچ‌يك از شهرستانهاي ايران نمي‌توانند فعاليت كنند ، از اين‌رو  اوضاع كردستان را از نظر مرزي مساعد ديده ، به اين منطقه روي آورده‌اند و مي‌خواهند كردستان را  
تبديل به ايالت ماركسيستي غيراسلامي‌بكنند . ما مي‌خواهيم دولت اين‌گونه افراد شناخته شده را  دستگير و به مجازات برساند .

4 - از دولت تقاضا داريم هرچه زودتر پاسداران انقلاب را استخدام و با همكاري افراد  تصفيه شدة نيروهاي انتظامي‌امنيت را با مشاركت شوراي اسلامي‌به منطقه باز گرداند .

5 - اكيداً از دولت مي‌خواهيم موضع خود را در برابر درخواست ما مسلمانان كرد راجع به  مسأله خودمختاري روشن كند و معلوم دارند كه آيا دولت به افراد مسلمان - كه اكثريت قريب به  اتفاق مردم كردستان هستند - خودمختاري مي‌دهد يا مردم خود در اين زمينه به چاره‌انديشي بپردازند ؟  توضيح اينكه خودمختاري را در چارچوب جمهوري اسلامي‌تلقي مي‌كنيم . ( 1 )

751

درگيري اخير روستاهاي كردنشين اروميه به گزارش كيهان بازتاب وسيعي در مناطق كردنشين  داشته است . براساس گزارش اين روزنامه مردم بانه در يك راهپيمايي سه ساعته در مورد عواملي كه  تحت عنوان " اتحاديه دهقانان و دفاع از اسلام " به توطئه‌چيني پرداخته‌اند ، به دولت و مردم هشدار  دادند . در اين راهپيمايي مردم بانه و روستاهاي اطراف شركت داشتند و در پايان قطعنامه‌اي در 9  ماده انتشار دادند كه اهم موارد آن عبارت است از : تقاضاي مجازات براي عاملان حمله و غارت و  اخراج مردم روستاهاي كردنشين رضاييه ، رسيدگي به خسارتهاي مالي و جاني كشاورزان رانده شده  توسط نمايندگان ملي منطقه تحت نظارت حقوقدانان داخلي و خارجي و فراهم آوردن زمينه  بازگشت روستاييان و تضمين امنيت مالي و جاني آنها . ( 2 )

همچنين به دعوت شيخ‌عزالدين حسيني ( امام‌جمعه مهاباد ) مغازه‌هاي مهاباد تعطيل شد و  طبقات مختلف مردم به نشانة اعتراض به مالكان سابق - كه روستاييان منطقه اروميه را از روستاهاي  خود رانده‌اند - در ميدان " قاضي محمد " اجتماع كردند . در اين اجتماع شيخ‌عزالدين حسيني طي  يك سخنراني از رانده‌شدگان حمايت و زورگويان را محكوم كرد . در اين اجتماع تظاهركنندگان  پشتيباني خود را از آيت‌الله طالقاني اعلام كردند . ( 3 )

در سردشت نيز طبقات مختلف ضمن يك راهپيمايي آرام قطعنامه‌اي صادر كردند . در اين  قطعنامه راهپيمايان رهبري شيخ‌عزالدين حسيني را تاييد كردند . همچنين خلق يد و تعقيب مسببان  واقعه اسف‌انگيز روستاهاي اروميه و سلماس را درخواست كردند . خودمختاري كردستان در  چارچوب ايران دمكراتيك ، پشتيباني از همه مليتهاي ايران و انتخابات مجدد شوراهاي اجتماعي  شهر با شركت كليه طبقات و نيز شروع مجدد كار شركتهاي راهسازي و مرمت جاده‌ها از ديگر  خواسته‌هاي راهپيمايان بود . در پايان مردم از دولت خواستند كه انتخابات مجلس مؤسسان در  فضاي كاملاً دمكراتيك انجام شود . ( 4 )

752

حدود سيصد نفر از روحانيان منطقه سقز و تكاب و ديواندره طي نشستي كه در مسجد  كريم‌آباد سقز صورت گرفت ، قطعنامه‌اي چهارده ماده‌اي صادر كردند كه متن آن بدين شرح است :

1 - تأييد جمهوري اسلامي‌واقعي كه عدالت ، مساوات ، دمكراسي ، حق ملي و مذهبي همه  خلقهاي ايران در آن منظور گردد ؛ 2 - فعاليت همه جانبه شوراي هماهنگي روحانيون براي به  دست آوردن حق تعيين سرنوشت همه خلقهاي ايران ؛ 3 - بايد در قانون اساسي آينده مذهب  رسمي‌ايران ، اسلام تعيين گردد كه در آن حق تسنن و تشيع به طور مساوات رعايت گردد ؛  4 - نظارت مستقيم شوراي هماهنگي روحانيون بر كليه امور جاريه در ادارات دولتي و مراكز  آموزشي و فرهنگي ؛ 5 - كمك و مساعدت مادي و معنوي به فقرا و مستضعفان و پشتيباني از  خواسته‌هاي كشاورزان ، كارگران و دفاع از حقوق آنان ؛ 6 - نشر معارف اسلامي‌و شناساندن  سيماي واقعي اسلام با حفظ آزاديهاي فردي و اجتماعي و رفع هرگونه اختناق و استبداد و مبارزه  با آن ؛ 7 - آراي صادره از طرف شوراي روحانيون براي كليه روحانيان منطقه و پيروان آنان  لازم‌الاجرا و قطعي مي‌باشد به نحوي كه تخلف از آن موجب محروميت از مقام روحانيت و خلع  لباس مي‌گردد ؛ 8 - شوراي هماهنگي روحانيون مسؤوليت دارد كه مركزي براي بحث شورا در سقز  تامين نمايد و هر ماه حداقل جلسه‌اي را تشكيل [ دهد ] تا برنامه كار خود را با توجه به مواد  مشروحه فوق به مرحله اجرا بگذارد و به رسميت شناختن شوراي انقلاب اسلامي‌مركز و دولت ؛  9 - شورا به هيچ حزبي مستقيماً وابستگي ندارد ، اما بر تمام فعاليت آنان نظارت خواهد كرد و از  كليه تلاش آنان در راه كسب خودمختاري كردستان ايران و رفاه حال كشاورزان و كارگران پشتيباني  خواهد كرد ؛ 10 - پشتيباني از مجاهد بزرگ آيت‌الله طالقاني پدر روحاني مستضعفان خلقهاي  ايران و تقبيح اعمال ناشايست عده‌اي ضد ملي و ضد ديني درباره فرزندان مجاهد بزرگ و محكوم  نمودن استبداد غاصبانه مالكان مناطق " صوماي برادوست " كه برادران كشاورزمان را از آباديهاي خود  بيرون و آواره كرده‌اند و بايد هرچه زودتر از آنان رفع ستم شود و به مأواي خود برگردند ؛ 11 - مبارزه  جدي براي رفع هر نوع ستم ملي و ديني و اجتماعي و اقتصادي و تقبيح اعمال تفرقه‌اندازان و  منافقان و اخلالگران ضدملي و ضداسلامي‌و تلاش پيگير براي اجراي واقعي اصول اسلام و  حكومت مردم بر مردم ؛ 12 - پشتيباني خود را از فعاليتهاي مردمي‌سازمانهاي چريكي مجاهدين و  فدايي خلق و حزب دمكرات كردستان و ساير جمعيتهاي مترقي ايران ، همچنين پشتيباني خود را از  كليه قطعنامه‌هاي تقديمي‌از نمايندگان مذهبي و ملي و سياسي كُرد به هيأت دولت اعلام مي‌كند ؛  13 - ايجاد كار براي خوش‌نشينان آباديها و كارگران آزاد شهرها ؛ 14 - اعطاي وام بدون بهره به  كشاورزان و احياي كشاورزي و دامداري به طرزي نوين كه با خواست اقتصاد منطقه مطابقت  داشته باشد . ( 5 )

753

احمد مدني ( استاندار خوزستان ) در مصاحبه‌اي گفت : « عده‌اي از ضدانقلابيون پول در اختيار  ايادي خود گذاشته‌اند تا با تقسيم آن بين كارگران خوزستان ، آنان را وادار به تحصن و اعتصاب  نمايند . همچنين شاه سابق چند ميليون تومان به عده‌اي داده كه بعضي‌ها را در سطح كشور ترور  كنند . » از سوي ديگر ، سپاه پاسداران انقلاب در خوزستان اعلام كرد كه از دو خانه مسكوني در آبادان چهارده قبضه اسلحه كلت و دو قبضه تفنگ و يك دستگاه بي‌سيم و مقادير قابل توجهي  فشنگ كشف كرده است . ( 6 )

754

" جنبش ملي مجاهدين " ( نام تشكيلاتي سازمان مجاهدين خلق براي امور سياسي ) در  اطلاعيه‌اي مأموريت و اقدام كميته در جلوگيري از اشغال يك ساختمان دولتي را تحت عنوان  " حمله به جنبش در آبادان " تشريح و محكوم كرد . در اطلاعيه مزبور آمده است : « بار ديگر  تلاشهاي مرتجعانه و دشمن شادكن گروههاي مغرض و نفاق‌افكن تكرار شد . امروز صبح به ما  اطلاع رسيد كه مقر وابستگان و طرفداران " جنبش ملي مجاهدين " در آبادان مورد تهاجم عناصر  ضدانقلاب و يا مرتجع واقع شده است . مرتجعين پس از حمله به مركز فوق و مضروب ساختن  بيش از 30 نفر از وابستگان " جنبش ملي مجاهدين " به طرف اهانت‌آميزي آنها را دستگير و به محل  كميتة مركز روانه ساخته‌اند . برادران ما به عنوان اعتراض به اين عمل ضدانقلابي ، دست به  اعتصاب غذا زده‌اند و دفتر جنبش را به عنوان اعتراض به اين مسأله تعطيل اعلام كرده‌اند . »

" جنبش ملي مجاهدين " ضمن انتشار بيانية دفتر جنبش در آبادان ، يادآور مي‌شود كه تكرار اين  اعمال شرم‌آور و ننگين فقط و فقط ضدانقلاب و امپرياليستها را خشنود مي‌سازد .

ما ضمن اينكه از رهبري انقلاب انتظار داريم كه در برابر چنين اعمال ضدانقلابي - كه مكرراً  در گوشه و كنار ميهن ما رخ مي‌دهد - بيش از اين سكوت خود را ادامه ندهند ، از دولت آقاي  مهندس بازرگان مصراً خواستاريم كه هرچه زودتر نسبت به رسيدگي به اين‌گونه مسائل اقدامات  عاجل به عمل آورند . ( 7 )

 سازمان مذكور ( مركز آبادان ) در اطلاعيه ديگري به نحو زير به تشريح جزييات چگونگي واقعه  پرداخت :

به دنبال انتقادات و اعتراضات برحقي كه بسياري از برادران و خواهران " جنبش " در مورد دور  بودن محل " جنبش ملي مجاهدين " در آبادان از محل مسكوني نموده بودند و اينكه علي‌رغم  مراجعات مكرر نمايندگان " جنبش " به برخي مقامات مسؤول عملاً نتيجه‌اي عايد نشده بود ، در  تاريخ 27/1/58 تعدادي از برادران كارگر و دانش‌آموز … هوادار جنبش به محل سازمان زنان كه  خالي بوده مي‌روند و پس از در اختيار گرفتن ساختمان ، مراتب را به برادران جنبش اطلاع داده و از  آنها مي‌خواهند كه نمايندگاني به آنجا بفرستند . چند نفر از برادران به آنجا مي‌روند . از همان آغاز  عناصري تحت نام كميته به محل مراجعه و از برادران مي‌خواهند كه محل را ترك كنند . رييس قبلي   سازمان زنان هم - با همة ماهيت ارتجاعي و شناخته شده‌اش - در جريانات حضور داشته و روي  تخلية محل پافشاري مي‌كرده و اظهار مي‌نموده كه بزودي فعاليتشان را از سر خواهند گرفت . ولي با  كمال تأسف در ساعت 5/3 بعد از نيمه‌شب افرادي از طرف كميتة مستقر در ساواك سابق با  باتون حمله نموده و برادران عضو جنبش و هواداران را با ضرب باتون و اهانت دستگير و به محل  ساواك سابق مي‌برند . با توجه به جرياناتي كه در مورد فرزندان " حضرت آيت‌الله طالقاني " نيز اتفاق افتاده ، جنبش ملي مجاهدين " ضمن محكوم نمودن افراد غيرمسؤول و مرتجع كه رفتار آنها با  نمونه‌هاي مشابه تكرار مي‌شود ، دفتر جنبش را در آبادان به عنوان اعتراض يك‌روز تعطيل اعلام نمود . ( 8 )

755

 سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي‌بيانيه شمارة سه خود را به ماجراي دستگيري مجتبي  طالقاني اختصاص داد . در اين بيانيه ضمن شرح واقعه ، اقدام گروههاي مجاهدين خلق ،  چريكهاي فدايي و … در جهت بهره‌برداري از اين رويداد به منظور ايجاد شكاف در جامعه و  تضعيف نهادهاي انقلاب ، تقبيح شده است . در اين بيانيه مفصل آمده است : « غيبت آيت‌الله  طالقاني نيز عكس‌العملهاي رسوا ، ناشيانه و فرصت‌طلبانه‌اي را از جناحهاي مشخص كه بارها  دستهاي سوء‌استفاده‌گرشان برملا شده است ، دربرداشت . امام سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي " با  توجه به پيچيدگي حادثه و لزوم تحقيق وسيع و متعهدانه و اجتناب از موضع‌گيري قبلاً تهيه شده ،  اينك با تأخير به انتشار بيانيه‌اي اقدام مي‌نمايد ، با تاكيد بر اين موضوع كه اين سازمان خود را در  برابر‌خدا و خلق موظف‌شرعي مي‌داند كه گرفتار‌عارضه فرصت‌طلبي و نان به نرخ‌روز خوري نشود . »

در بيانيه ، دربارة « شرح واقعي و مختصر حادثه‌اي كه انگيزه اين همه سوء استفاده و تشتت شد »  چنين آمده است : « ساعت 10:30 صبح پنجشنبه 23/1/58 ابوالحسن و مجتبي طالقاني را به  اتفاق همسرش پس از خروج از دفتر فلسطين عده‌اي از پاسداران مستقر در سلطنت‌آباد متوقف  مي‌كنند . پاسداران در صدد بازداشت مجتبي - كه ماركسيست [ بوده ] ( ضميمه دارد ) و تا لحظه تكذيبش  در روزنامه ، عضو يك سازمان ماركسيستي بوده است - برمي‌آيند و مدعي اتهاماتي به وي مي‌شوند  كه قابل تحقيق و بررسي است . برادر و همسر وي داوطلبانه همراه او مي‌روند . خانواده آيت‌الله  طالقاني به مراجع مختلف رجوع كرده و بالاخره شب‌هنگام به محل آنها پي مي‌برند . با تماسهايي  كه گرفته مي‌شود ، هر سه نفر ساعت 3:30 بامداد روز بعد به خانه آيت‌الله آورده مي‌شوند . در  حالي كه مسؤول قسمتي كه حكم بازداشت مجتبي از آنجا صادر شده بود ، در همان ساعت - پس  از احضار - توسط كميته منزل آيت‌الله بازداشت شد كه البته وي نيز بعداً آزاد مي‌شود .

اينك ما در اين باره چند نكته را يادآوري مي‌كنيم :

" مجاهدين انقلاب " با قدرداني از مجاهدات برادران پاسدار كه در دستگيري " مفسدين في  الارض " نقش عمده‌اي داشته و جان بر كف به دستور امام براي حفظ انقلاب اسلامي‌آماده‌اند ،  مطرح مي‌كنيم كه با توجه به شخصيت و مبارزات آيت‌الله طالقاني ، چرا قبل و يا حداقل بعد از  اقدام به دستگيري مجتبي ، شورا و فرماندهي سپاه پاسدار و شخص آيت‌الله را در جريان امر قرار  ندادند ؟ در حالي كه بر همگان روشن است [ كه ] مجاهد آگاهي چون ايشان به مصداق آيه  گفتگوي حضرت ابراهيم با خداوند ، خود از پيشروان نفي وابستگيهاي غيرالهي مي‌باشند . پس از  حادثه نيز اشتباهات يا عدم دقتهايي از دفتر آيت‌الله تكرار شد . در اعلاميه صادره و گفتگوها هرگز  به موضع مجتبي و اتهامات ادعايي عليه وي ، همچنين رفتن داوطلبانه ابوالحسن و همسر مجتبي  اشاره‌اي نشده است . گذشته از آن ، اعلاميه - با وجود تأكيد بر آرامش - عملاً تحريك‌آميز بود .  
غيبت ناگهاني آيت‌الله طالقاني و موضع‌گيري دفتر ايشان و تحريكات ديگر مدافعاني كه بارها  مورد انتقاد خود آيت‌الله قرارگرفته‌اند ، ضمن ايجاد نگراني براي مسلمانان ، فرصت مناسب به دست  كساني داد كه به ناگاه پشت سر آيت‌الله قرار گرفته و به دلسوزي و حمايت سرسختانه از ايشان  پرداختند . اينان همانهايي هستند كه ديروز رفراندوم امام را تحريم كرده بودند و به قول حضرت  آيت‌الله " حق اظهار نظر در مسائل جمهوري اسلامي‌را نداشتند " و همانها كه پريروز تظاهرات  ضدحجاب را كارگرداني مي‌كردند . برخي ديگر از مدافعان نيز با يك حكم نظامي‌، تمامي‌قشون  خود را در سراسر مملكت بسيج كرده در اختيار حضرت آيت‌الله گذاشته‌اند ! تو گويي كه جنگي در  كار است و ايشان درخواست كمك نظامي‌كرده است ! اين يك برخورد تحريك‌آميز با مسأله است .

براي مردم ماهيت همه دوستان و دشمنان انقلاب مشخص است. هدف دشمنان نيز جز ايجاد  تفرقه در صفوف مسلمانان و ترديد در رهبري بلامعارض امام خميني ، مطرح كردن خويش به عنوان  يك قدرت ، تضعيف ارگانهاي منتخب امام ( پاسداران كميته‌ها كه علي‌رغم اشكالات فراوان تنها  نيروهاي حافظ انقلابند ، شوراي انقلاب ، همچنين دولت كه استثنائاً در اين مرحله از حملات  مصون مانده و مورد حمايت تاكتيكي قرار گرفته است. ) و بالاخره ايجاد تشنج و نابساماني با  برگزاري تظاهرات پي در پي و و در نهايت درگير كردن انقلاب با مسائل جزيي به منظور سرپوش  گذاشتن بر روي نقش ضدانقلابي و آشكارشان در حوادث كردستان ، گنبد ، اصفهان و بلوچستان  نيست . غافل از آنكه آگاهي انقلابي ملت مسلمان ، همچنين اراده خدا براي تحقق حق ، تمام  نقشه‌ها و خيالبافيها را نقش بر آب خواهد كرد و ملتي كه رهبر خويش را از پس اين همه دسائس اين  چنين ، شناخت و ياري داد ، دوست شما را از دوست و فرصت‌طلب را از مومن بخوبي بازمي‌شناسد .

در اينجا متذكر مي‌شويم كه نقشه غيرمتعهدانه وسايل ارتباط جمعي كه عامل گسترش تشنجها  شده‌اند ، همچنين موضع بعضي از اعضاي دولت در اين باره قابل بررسي و انتقاد است .

اگر قبول داشته باشيم كه با تفرقه ، تشنج و دامن زدن به اختلافات مي‌توان ثمره خون شهيداني را  بر باد داد كه با فريادهاي " الله اكبر ، خميني رهبر " در زير چرخهاي تانكها له شدند و يا بر  سنگفرشها به خون خفتند ، آن وقت عمق فاجعه بر ما آشكارتر مي‌شود .

ما در عين حال كه تصفيه قاطع و سريع كميته‌ها را از عناصر ارتجاعي و ناصالح مصراً  خواهانيم ، ولي از طرف ديگر مي‌دانيم كه فقدان كميته ها ، سپاه پاسداران و ديگر شوراهاي منتخب  امام چه مصيبتهايي براي مردم رنجديده ما به ارمغان مي‌نهد و چپ يا راست را بر ما حاكم مي‌كند .  كيست كه تلاش شبانه‌روزي و خستگي‌ناپذير و مؤمنان اين ارگانها را انكار كند ؟

اينك رسانه‌هاي گروهي امپرياليزم نيز - همچنانكه تظاهرات ضدحجاب را به دلخواه گسترده  كردند - با خوشحالي خبر از اختلاف خودساخته بين رهبران مذهبي مي‌دهند . آيا يك اشتباه در  بازداشت فرزند آيت‌الله طالقاني - ولو بي‌گناه متهم بوده - مي‌تواند انگيزه اين همه هياهو باشد ؟ آيا  اين اولين برخورد نادرستي است كه كميته‌ها و پاسداران مي‌كنند ؟ ( صفحات روزنامه‌ها هر روز  گواه بر خطاهايي بس عظيم‌تر كه حتي منجر به شهادت پاسداري مي‌شود ، مي‌باشد . ) پس آيا ملت رنجديده و اختناق‌كشيده ما مي‌بايد چوب قدرت‌طلبي ، فرصت‌طلبي و مسؤوليت‌دار و دسته‌هاي  مختلفي كه هر روز رنگي بر چهره‌دارند و هيچ‌گاه پشت‌سر رهبر انقلاب نبوده و نيستند ، بخورد ؟ » ( 9 )

در پي انتشار بيانيه مزبور ، سازمان مجاهدين خلق ايران با انتشار اطلاعيه‌اي نيروهاي مذهبي  انقلابي بخصوص سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي ‌را - كه نفاق و تفرقه‌افكني و سوء استفاده از  ماجراي دستگيري مجتبي طالقاني را محكوم كرده بود - به نحو زير مورد حمله قرار داد : چه كساني  منافق و تفرقه‌اندازند ؟ كساني كه مانند حضرت آيت‌الله طالقاني نگران ايجاد يك ديكتاتوري  جديدند ، يا كساني كه زندانهاي غيرقانوني و غيرشرعي ايجاد مي‌كنند و كساني كه صريحاً مخالفين  افكار ارتجاعي خود را با اسلحه و مبارزة قهرآميز مسلحانه تهديد مي‌كنند و كساني كه با سرقت نام  و عنوان و شهداي ديگران هنوز هم دم از اسلام و انقلاب و مجاهدت مي‌زنند و آنها كه اين  دعاوي ارتجاعي را توجيه و تئوريزه مي‌كنند و كساني كه با سوء استفاده از نام و محبوبيت عظيم  توده‌اي رهبر انقلاب خود و كردار ناشايستشان را به گروه مسلمين تحميل مي‌كنند و كساني كه  ضديت با مجاهدين خلق و جدايي از ايشان را شرط اول ثبت نام در گروههاي پاسدار گذاشته‌اند ؟  افسوس كه در ادامة سياست صبر و تحمل انقلابي كه در پيش گرفته‌ايم ، هنوز قصد آن نداريم كه  تمام گفتني‌ها را گفته و پرده از بسياري نكات ديگر نيز برداريم . »

در پايان اطلاعيه پيشنهادهايي براي جلوگيري از سقوط كشور به دامن " خفقان و ديكتاتوري " به  نحو زير ارائه شده است : 1 - قرارگرفتن نيروهاي مسلح كلية سازمانها و گروههاي پاسدار انقلاب  تحت نظر و فرماندهي مستقيم شخص حضرت آيت‌الله طالقاني ؛ 2 - مشخص شدن چهره‌ها و  تركيب شوراي انقلاب و حدود اختيارات آن و رابطه‌اش با دولت ؛ 3 -دادن جميع اختيارات  اجرايي لازم به دولت و منع دخالتهاي ناروا كه دولتهاي متعددي را در كنار دولت آقاي مهندس  بازرگان ايجاد كرده است ؛ 4 - تضمين آزاديهاي سياسي لازم براي عموم طبقات و اقشار و  نيروهاي ملي و مردمي‌و ممانعت از عملكردهاي خودسرانه و انحصار طلبانه ؛ 5 - بازگشت آيت‌الله  طالقاني به تهران و از سرگرفته شدن كار و خدمت كليه دفاتر ايشان . ( 10 )

756

سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ‌در سومين بيانيه خود تأكيد كرد كه فقط و مستقيماً زير نظارت  شوراي انقلاب قرار دارد . در اين بيانيه همچنين اضافه شده است : « يكي از وظايف سپاه پاسداران  جمع‌آوري نيروها و كشف استعدادها و جهت دادن به آنها و جلوگيري از هرز رفتن است كه  پيامبر عظيم‌الشأن اسلام فرمود : عمل صالح عملي است كه استعدادها را به كار‌اندازد و شكوفا  سازد . » ( 11 )

757

تجهيزات و جنگ‌افزارهاي متعلق به نيروهاي نظامي‌از پرداخت حقوق گمركي معاف شد . هيأت وزيران دولت موقت انقلاب اسلامي‌در جلسه مورخ 28/1/1358 بنا به پيشنهاد وزارت  امور اقتصادي و دارايي چنين تصويب كرد : « اسلحه و مهمات و وسايط نقليه ( به استثناي اتومبيل سوراي ) و لوازم مخابرات كه منحصراً براي مصارف ارتش ملي ايران و ژاندارمري و شهرباني  خريداري و مستقيماً به نام سازمانهاي مذكور از خارج وارد شده باشد ، با رعايت كليه تشريفات  گمركي و با معافيت از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و عوارض گمركي ترخيص شود .  كليه قوانين و مقررات مغاير از قبيل تبصره 61 قانون بودجه سال 44 و بند 3 ماده 47 قانون امور  گمركي و ماده 19 آيين‌نامه اجرايي قانون امور گمركي و ماده واحده قانون معافيت كالاهاي  مصرفي ارتش از بازرسي گمركي و ارزيابي مصوب 29/12/1346 لغو مي‌شود . » [ دولت اعلام  كرد ] اين تصويبنامه قانوني كه به تصويب شوراي انقلاب رسيده است ، ابلاغ گردد . ( 12 )

758

نام نيروهاي مسلح از ارتش ملي - اسلام به " ارتش جمهوري اسلامي ايران " تغيير يافت . ستاد  كل ارتش جمهوري اسلامي ايران با انتشار اطلاعيه‌اي اعلام كرد : « به دنبال پيروزي شكوهمند  انقلاب اسلامي ‌امت مستضعف ايران به رهبري حضرت آيت‌الله‌العظمي ‌امام خميني كه تمامي‌ نهادهاي طاغوتي را درهم كوفته و بنيانهاي اسلامي‌را جايگزين آنها نمود ، همچنين در پي انجام  رفراندوم بي‌نظير ملت ايران در تعيين برقراري جمهوري اسلامي‌، ارتش نيز به عنوان جزء ناگسستني  اين ملت ، با تعيين نام " ارتش جمهوري اسلامي ايران " به ايفاي رسالت عظيم خويش در پاسداري از دستاوردهاي انقلاب اسلامي‌در محدوده وظايف خود خواهد پرداخت . » ( 13 )

759

در پي مقدماتي كه قبلاً در جهت تقويت روحيه ارتش و تثبيت وضع جديد آن انجام شده بود ،  روز 29 فروردين را امام خميني روز ارتش اعلام كرد . متن كامل پيام امام خميني به مناسبت اين  روز به شرح زير است :

بسم الله الرحمن الرحيم

ملت شريف و مبارز ايران وفقهم‌الله تعالي

با اهداء سلام و سپاس از مجاهدات خستگي ناپذير شما ملت شجاع كه اهداف مقدس  اسلام را تا آستانه پيروزي رسانديد و دست خيانگران داخلي و خارجي را با خواست خداي بزرگ  قطع كرديد . لازم است به تذكرات زير توجه نماييد :

1 - روز چهارشنبه 29 فروردين روز ارتش اعلام مي‌شود . ارتش محترم در اين روز در  شهرستانهاي بزرگ با ساز و برگ به رژه بپردازند و پشتيباني خود را از جمهوري اسلامي‌و ملت بزرگ  ايران و حضور خود را براي فداكاري در راه استقلال و حفظ مرزهاي كشور اعلام نمايند .

2 - ملت ايران موظفند از ارتش اسلامي‌استقبال كنند و احترام برادرانه از آنان نمايند . اكنون  ارتش در خدمت اسلام است و ارتش اسلامي ‌است و ملت شريف لازم است آن را به اين سمت ‏ رسماً بشناسد و پشتيباني خود را از آن اعلام نمايد . اكنون مخالفت با ارتش اسلامي‌كه حفظ  استقلال و نگهبان مرزهاي آن است ، جايز نيست . ما و شما و ارتش برادرانه بايد براي حفظ و  امنيت كشورمان كوشش كنيم و به شرارت اشرار و اختلال مفسدين خاتمه دهيم .

3 - افراد ارتش موظفند در داخل ارتش حفظ نظم و سلسله مراتب و ضوابط را بكنند . توجه  ننمودن به اين مسائل موجب ضعف ارتش اسلامي‌مي‌شود و نظام را از هم مي‌پاشد . سربازان و  درجه‌داران به طور محبت و برادري رفتار نمايند و از ديكتاتوري كه در رژيم طاغوت بود اجتناب  نمايند . ارتش اسلامي‌بايد با حفظ سلسله مراتب و نظام صحيح اسلامي‌و اطاعت كامل زير  دست از مافوق و رعايت كامل مافوق از زيردست اداره شود ؛ تخلف از اين امر ضدانقلاب است و  مورد مؤاخذه خواهد بود .

4 ـ افراد خارج از ارتش حق ندارند در امر ارتش دخالت كنند و ارتشي را در داخل ارتش يا  خارج بدون مجوز دستگير كنند . اگر شكايتي دارند يا اطلاع از مجرميت كسي دارند ، وي موازين  شرعي و قانوني رسيدگي خواهد شد . دخالت بيجا در داخل ارتش موجب ضعف آنان مي‌شود و  مخالف انقلاب اسلامي‌است .

5 - اين قشر از ارتس كه در خدمت اسلام و ملت هستند و وفاداري خود را از جمهوري  اسلامي ‌اعلام نموده‌اند ، اگر خداي ناخواسته در رژيم طاغوتي خلاف و گناه صغيره كرده‌اند ، با  برگشت به سوي خداي تعالي و جمهوري اسلامي‌مورد عفو خداوند رحمان و عفو ملت شريفند و  اينجانب آنان را عفو كردم . اميد است آنان با دلگرمي ‌و اعتقاد به خدا و ملت شريف به خدمت  خود صادقانه ادامه دهند و با قدرت در پادگانهاي خود مستقر شوند . از خداوند تعالي عظمت  اسلام و مسلمين و هدايت جوانان فريب‌خورده‌اي را كه مي‌خواهند در صفوف مسلمانها تفرقه  بيندازند ، خواستارم و هوشياري ملت را در مقابل توطئه‌هاي غيراسلامي‌اميدوارم . ( 14 )

760

دكتر كريم سنجابي ( وزير خارجه دولت موقت ) كه با حضور يك جريان انقلابي به موازات و  مقدم بر جريان دولت موقت در روند شكل‌گيري نظام جديد ، توانايي و كشش ادامه كار را در خود  نمي‌ديد و استعفاء كرده بود ، امروز رسماً در لفافه به اين مسأله اذعان كرد . وي علت استعفاي خود  را به وجود آمدن دولت در داخل دولت اعلام كرد و در اين باره گفت : « در برابر دولت كه عملاً فاقد  قدرت اجرايي است ، دو نوع دولت ديگر خودنمايي مي‌كند : يكي بقاياي اقتصادي ، سياسي و  اداري رژيم سابق كه همچنان پابر جا بوده و به صورتهاي مختلف در كار دولت اخلال مي‌كنند و  شبكه‌هاي سازماني ساواك و و ساير دستگاههاي جاسوسي خارجي [ كه ] به صورت فعال و مسلح  به عناصر انقلابي حمله مي‌برند و با دامن زدن به اختلافات قومي‌و مذهبي نغمه‌هاي ناموزون ساز  مي‌كنند و مشكلات عملي براي وحدت ملي و امنيت مردم و پاسداران انقلاب ايجاد مي‌نمايند .  نوعي ديگر از دولت به صورت قدرتهاي متعدد و با عناوين مختلف در سراسر مملكت ظاهر  گرديده و با اقدامات خود طليعه يك اختناق را فراهم مي‌آورند . اين قدرتهاي متعدد به صورت  دسته‌هاي مسلح مختلف و كميته‌هاي بدون مسؤوليت ، هر يك با فرمان يك گروه و يا يك شخص  و بدون توجه به رهنمودهاي رهبري انقلاب و دولت موقت انقلابي ، حاكميت خود را در مقابل  حاكميت دولت مستقر نموده و بيم آن مي‌رود [ كه ] اختلاف سليقه‌هاي مشخص گروههاي
مختلف ، پيروزي قطعي انقلاب را با مشكلات عظيم مواجه نموده ، فاجعه‌اي بزرگ به بار آورد كه  اولين و نخستين فاجعه آن قرباني كردن حقوق و آزاديهاي فردي و اجتماعي در اين مسلخ مي‌باشد   … كميته‌هايي كه در ايجاد امنيت و جلوگيري از ضدانقلاب نقش اساسي به عهده داشته و  خدمات پرارزشي به انقلاب مقدس ملت كرده‌اند به علت رخنه بعضي عناصر مشكوك و تعدادي  عناصر فرصت‌طلب و عدم تشكل و وحدت سازماني ، در بسياري موارد به صورت عوامل منفي  جلوه‌گر گرديده و عملاً در مقابل اعمال حق حاكميت دولت ، خود اعمال حاكميت مي‌نمايند  ضابطه كاري اين كميته‌ها به هيچ‌وجه روشن نيست و حتي تذكراتي و رهنمودهاي رهبري انقلاب  دولت و دادستاني انقلاب اسلامي‌در بسياري موارد ناديده گرفته مي‌شود . » ( 15 )

 

28/1/58 - دفتر مركزي جبهه ملي ايران

كنفرانس دكتر كريم سنجابي درباره علل استعفاء از پست وزارت امور خارجه

761

سفارت آمريكا در تهران در گزارشي با امضاي استمپل كه امروز به وزارت خارجه آن كشور  ارسال كرد ، اوضاع و احوال سياسي ، اجتماعي و اقتصادي ايران را اين چنين مورد بررسي قرار داد :

 « برنامه‌هاي اجرايي حكومت علي‌رغم در نظر گرفتن مشكلات انقلابي ، به سوي تباهي ادامه  دارد . خيلي‌ها از اينكه با وجود دخالتهاي روزانه كميته‌ها در كار دولت ، اصلاً كارهايي انجام  مي‌پذيرد ، متعجبند ؛ گرچه اين دخالت بيشتر در امور امنيتي آشكار مي‌شود . اين دوگانگي  ساختاري در ديگر ارگانها نيز به همين حد آزاردهنده است . مسؤولان در ادارات دولتي از  تصميم‌گيري و تهيه مدارك و اسناد تا زماني كه كميته صلاحيت افراد را تاييد مي‌كند ، خودداري خواهند كرد . مشكل بزرگ سيستم ، ضعف قدرت اجرايي و وجود ساختارهاي حكومتي مشابه -  يعني دولت بازرگان از يك طرف و كميته‌هاي خميني از طرف ديگر - است . به جاي از بين رفتن  كميته‌ها ، آنها به دخالتهايشان در امور اداري و دولتي ادامه مي‌دهند و تأثير منفي برتواناييهاي  دولت فعلي در جهت سر و سامان بخشيدن به كارها وارد مي‌كنند ؛ استعفاي وزير خارجه   ( سنجابي ) و شايعه استعفاي وزير دادگستري ( مبشري ) و حتي استعفاي خود بازرگان نشان‌دهندة  اين موضوع است . . تاثير اين دوگانگي داخلي بين عناصري كه به ظاهر از حركت اسلامي‌ مشتركي هستند ، توانسته اميد را در آنهايي كه بتدريج شروع به رد كردن چيزهايي كه حركت اسلامي‌ از آن طرفداري مي‌كرده ، زنده كند . به جاي حركت به سمت مصالحه و ميانه‌روي ، خميني و  كميته‌هايش انقلابي باقي مانده‌اند . »

در ادامه گزارش سفارت آمريكا آمده است : « در بخش اقتصادي تصميم‌گيريها هنوز مغشوش  و درهم است ، اما از حالت وقفه و سستي كه بعد از انقلاب پيش آمده بود و عمليات بانكي را  متوقف كرده بود ، بيرون آمده است . توليدهاي صنعتي ناجور و ناهموار است . اعتماد و اطمينان  اقتصادي كم است و بيكاري معضلي است كه در كمين سياستهاي اسلامي‌است و به آرامي‌آن را  دنبال مي‌كند . كمبودها آن قدر طولاني شده‌اند كه ديگر به عنوان يك ناراحتي بي‌اهميت تلقي  مي‌شوند . زندگي مقداري بهتر از زمستان سال گذشته است ، در حالي كه مقداري از حساب بهبود  وضع اقتصادي طبقات پايين را به پاي انقلاب مي‌گذارند . از لحاظ سياسي مردم كار خودشان را  كرده‌اند و آماده‌اند كه به كارهاي روزمره بپردازند . دولت موقت و خميني نتوانسته‌اند زمينه وحدتي  تشكيل دهند ، حتي تعدادي از ايرانيهاي ساده كه پايه‌هاي اساسي حمايت از خميني مي‌باشند ،   پيش خودشان سوالهايي در مورد جمهوري اسلامي‌خالص مطرح مي‌كنند . حكومت فعلي ايران  احتياج دارد كه خود را حداقل در مسائل جاري خيلي مستحكمتر و محكمتر و فويتر نشان دهد ،  خصوصاً در مسائل اجرايي قابل رؤيتي مانند ترافيك و تدارك خدمات … »

سفارت آمريكا در گزارش خود در مورد موقعيت گروههاي داخل ايران مي‌نويسد : « فداييان و  احزاب ماركسيست نيروهاي تازه‌اي را به خود جذب كرده‌اند . در حالي كه آنها ( هنوز ) نسبت به  تشكيلات مسجدي اسلاميها ضعيف باقي مانده‌اند ، سعي و كوشش تشكيلاتي شديدي را در  زمينه‌هاي سياسي و نظامي‌به خرج مي‌دهند و نشرياتشان ، به راحتي در تمام شهر در دسترس است . چيزي كه مشكل‌آفرين است اينكه مدرنيست‌ها در حركت اسلامي‌در مقام تدافع بوده و  حالت تدافعي گرفته‌اند و فداييان و ديگر احزاب ماركسيست شروع خوبي براي ايجاد يك پايگاه  معتبر در بين جوانان و آينده‌سازان داشتند كه اين پايگاه را در يك ماه قبل نداشتند . عده‌اي از  دانشگاهيان ايران متقاعد شده‌اند كه فداييان با احتياط شروع به پيشروي در جهت ايجاد پيوند با  گروههاي قبيله‌اي بزرگ كرده‌اند . …

پرچمها و شعارهاي plo ( سازمان آزاديبخش فلسطين ) در مركز اصلي فداييان به طور جدي  وجود دارد و آموزشهاي نظامي‌فداييان به كمك مربيان نظامي‌كه در لبنان آموزش ديده‌اند ، هر روز انجام مي‌شود . همة سلاحهاي اتوماتيك و مسلسلها و بمبها آموزش داده مي‌شود . از دست  دادن جو سياسي و ناتواني دولت موقت در اعمال قدرت كامل ، نيروهايي را به كار‌انداخته كه  ممكن است كسي نتواند آنها را در كوتاه مدت كنترل كند . اين نيروها امكان دارد كه بتوانند در سه تا  شش ماه آينده پايگاه قوي خميني را ويران كنند . …

عناصري در نابسامانيهاي سياسي فعلي وجود دارند كه به طور فعال سعي مي‌كنند به  اختلافهاي ميان نهضت اسلامي‌و دولت موقت دامن بزنند و سوء استفاده كنند . تا به حال  هيچ‌گونه زمينة وحدت ايدئولوژيك و تشكيلاتي نبوده و خيلي‌ها سعي دارند با موضعگيريهاي  جديد از فرصت استفاده ببرند و تنها ضعف تشكيلاتشان موجب شده كه تهديدي براي دولت  نباشند ؛ در اين باره ، جدا كردن طالقاني از گروه خميني و سرعت فداييان در حمايت از او  نگران‌كننده مي‌باشد . » ( 16 )

762

با ورود ناو هواپيمابر " ميدوي " به اقيانوس هند ، رقابت دو ابرقدرت در آبهاي خاورميانه تشديد  شد . به گزارش آسوشيتدپرس ، رقابت آمريكا و شوروي در مورد فرستادن كشتي جنگي به غرب  اقيانوس هند ( درياي عمان ) ، امروز با ورود ناو هواپيمابر آمريكايي ميدوي به اقيانوس هند وارد  مرحله تازه و خطرناكي شد . اين امر نشان مي‌دهد كه دولت آمريكا تا چه حد نگران امنيت راه  حياتي نفت از خاورميانه به جهان غرب است . براساس اين گزارش ، در پي ورود ناو چهل‌هزار تني  " مينسك " به غرب اقيانوس هند ، دولت آمريكا به ناو هواپيمابر ميدوي كه معمولاً در اقيانوس آرام  پرسه مي‌زند ، دستور داد كه وارد اقيانوس هند شود و به " كانستليشن" بپيوندد . بنابراين ، آمريكا اكنون  در اقيانوس هند دو ناو هواپيمابر سنگين دارد . در تاريخ سابقه نداشته است كه آمريكا دو ناو  هواپيمابر به اقيانوس هند بفرستد . همچنين تاكنون هيچ‌گاه شوروي يك ناو هواپيمابر نظير منيسك  را به اقيانوس هند نفرستاده بود . ناو منيسك كه اكنون در آبهاي موزامبيك به سوي شمال حركت  مي‌كند ، با دو رزمناو و موشك‌انداز و يك كشتي بسيار بزرگ مخصوص پياده كردن نيرو در  خشكي ، همراهي مي‌شود . ( 17 )

در اين باره هنري كيسينجر ( سياستمدار آمريكايي ) در مصاحبه‌اي با روزنامه ژاپني " يوميوري "  گفت : « موازنه قدرت در اقيانوس هند به سود شوروي تغيير كرده و آمريكا بايد براي مقابله با تهديد  شوروي ، نيروهاي خود را تجديد سازمان دهد . » وي افزود : « شوروي بمب‌افكنهاي " بك فاير " خود  را در خاور دور مستقر كرده و هواپيماهاي " تي يو - 95 " اين كشور به موجب گزارشهاي واصله ، در  " دانانك " ويتنام موضع گرفته‌اند . علاوه بر اين ، مسكو يك ناو هواپيمابر به منطقه خاورميانه و گذرگاه  نفت فرستاده است و آمريكا بايد اين تقويت نيروهاي شوروي را يك مسأله بسيار جدي و خطرناك  تلقي كند . » ( 18 )

در همين حال ، هارولد براون ( وزير دفاع آمريكا ) گفت : « جبران از دست دادن پستهاي  الكترونيكي جاسوسي آمريكا در ايران پنج الي شش سال به طول مي‌انجامد . » ( 19 )

 

ضميمه خبر شماره 755

از مجتبي طالقاني نامه‌اي ذكر شده كه نشان مي‌دهد وي از جمله كادرهاي سازمان مجاهدين خلق ايران بوده  است كه در تغيير ايدئولوژي اين سازمان و ماركسيست شدن آن نقشي فعال داشته است . اين فعالان بعداً نام سازمان  " پيكار در راه آزادي طبقه كارگر " را براي تشكل خود برگزيدند . او در اين نامه خطاب به پدر خويش ، بر پذيرش  ماركسيسم چنين تأكيد مي‌كند : « براي سازماندهي طبقه كارگر ما بايد اسلام را كنار بگذاريم ، زيرا كه مذهب نيروي  اصلي محركه تاريخ را كه همان مبارزه طبقاتي باشد ، نمي‌پذيرد . البته اسلام مي‌تواند بخصوص در به حركت درآوردن  روشنفكران عليه امپرياليسم يك نقش مترقي را بازي كند ، اما اين تنها ماركسيسم است كه يك تحليل علمي‌از  جامعه را به دست داده و به دنبال آزادي طبقات استثمار شده مي‌باشد . » ( 20 )

 

منابع و مآخذ 28/1/1358

1 ـ نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 29/1/1358 ،  ص ص 4 - 1 .

2 ـ روزنامه كيهان ، 29/1/1358 ، ص 7 .

3 ـ پيشين .

4 ـ مآخذ شماره 2 .

5 ـ مآخذ شماره 2 .

6 ـ روزنامه اطلاعات ، 29/1/1358 ، ص 3 .

7 ـ سازمان مجاهدين خلق ايران ، مجموعه اعلاميه‌ها و موضعگيريهاي سياسي مجاهدين خلق ايران ( 1 ) ، ( تهران :  انتشارات سازمان مجاهدين خلق ، سال 1358 ) ، ص 120 .

8 ـ مآخذ شماره 7 ، ص 121 .

9 ـ سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي‌، بيانيه شماره 3 ،  28/1/1358 ( مركز مطالعات و تحقيقات جنگ ،  مجموعه بيانيه‌هاي و اطلاعيه‌هاي سازمان مجاهدين  انقلاب اسلامي ) .

10 ـ مآخذ شماره 7 ، ص ص 120 -117 .

11 ـ روزنامه اطلاعات ، 28/1/1358 ، ص 8 .

12 ـ اداره كل تنقيح و تدوين قوانين و مقررات ، قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و لوايح مصوب شوراي  انقلاب جمهوري اسلامي ايران ، سال 1359 ، ص 51 .

13 ـ روزنامه كيهان ، 28/1/1358 ، ص 2 .

14 ـ مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي‌، صحيفه نور ،  مجموعه رهنمودهاي امام خميني ( تهران ، وزارت ارشاد  اسلامي‌، جلد 6 ، سال 1361 ) ، ص ص 25 - 24 .

15 ـ نشريه انقلاب و كارنامه جبهه ملي ، نشريه كميته  شهرستان شميران جبهه ملي ، 22 بهمن ماه 1358 ،  ص ص 41 - 39 .

16 ـ دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي ، جلد  6 - 1 ( تهران : نشر لانه جاسوسي ، جلد 6 - 1 ، بي‌تا ) ، ص ص  444 -442 .

17 ـ مآخذ شماره 11 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .

18 ـ مآخذ پيشين ، خبرگزاريها .

19 ـ روزنامه آيندگان ، 29/1/58 ، خبرگزاريها .

20 ـ نيكي آر . كدي ، ريشه‌هاي انقلاب ايران ، ترجمه دكتر  عبدالرحيم گواهي ( تهران : انتشارات قلم ، سال 1369 ) ، ص 352 .

 

لینک کوتاه :
کد خبر : 3102

نوشتن دیدگاه

Security code تصویر امنیتی جدید

ارسال
  • مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
  • آدرس دفتر مرکزی:تهران – خیابان شریعتی - خیابان شهید دستگردی(ظفر) - بعد از تقاطع شهید تبریزیان - پلاک77
  • تلفن تماس روابط عمومی:

02122909525-30 داخلی 245