روزشمار
شنبه
26 اسفند 1357
18 ربيع الثاني 1399
17 مارس 1979
393
امروز ، احمد مفتيزاده براي سرهنگ صفري فرمانده لشكر 28 سنندج نامهاي ارسال كرد كه در آن آمده است :
« جناب سرهنگ صفري ؛ حراست شهر و منطقه را پاسداران ما به عهده دارند . تاكنون پاسداران ما اسلحههاي گوناگون را به مقدار فراوان از دست مردم بيصلاحيت گرفتهاند و به لشكر تحويل دادهاند و هميشه به طور شفاهي وعدههاي فراوان ميدهيد و اكنون چند بار كتبي فشنگ و وسايل لازم درخواست ميكنيم و جوابهاي عجيب و غريب ميشنويم . در حالي كه بدون حساب ، سلاح و مهمات شما به دست اشخاص نااهل و آشوبگر ميرسد ، ميدانيد كه تا حالا آشوبگران بارها طرح حمله به پادگان را داشتهاند و ما هميشه آن را خنثي كردهايم . راستي اكنون نيز اين موضوعات براي من به صورت معمايي درآمده كه نميتوانم جواب آن را پيدا كنم . به هر حال اين روش بسيار خطرناك است و اعلام ميدارم كه تفنگها و تپانچهها [ يپاسداران ما ] فشنگ ندارند » . ( 1 )
سرهنگ صفري تحويل اسلحه را موكول به موافقتحجتالاسلام صفدري و رئيس ستاد كرد . صفدري هم كه شايع بود معتقد به انحلال تمامي كميتهها ، به جز كميته تحت سرپرستي خود است با درخواست مفتيزاده مخالفت كرد . ( 2 ) بنا به ادعاي سازمان چريكهاي فدايي خلق « صفدري به بهانه اينكه شنيده است افراد مفتيزاده فشنگها را ميفروشند و از ترس اينكه اسلحه عليه خودش به كار رود ، حاضر نشد اسلحه و مهمات در اختيار مفتيزاده قرار دهد » . ( 3 ) به اين ترتيب ، اختلاف بين كميته مفتيزاده و كميته صفدري بالا گرفت و زمينهاي فراهم شد كه طبعاً به سود جريانهاي غيرمذهبي فعال شهر و در جهت توسعه و قدرت گرفتن هرچه بيشتر آنها بود ( خبر ضميمه دارد ) .
394
شيخ جلالالدين حسيني ، امامجمعه بانه در يك مصاحبه مطبوعاتي ، با تاكيد بر خودمختاري كردستان گفت : « ما خواهان يك خودمختاري هستيم و بين همه ما اصول تفاهم برقرار است و جبههگيري وجود ندارد ، ولي اختلاف نظرهاي جزيي در بين است كه اين به نظر من نشانه كمال ملت است . » وي تأكيد كرد : « دولت بايد با پيروي از خواست اسلامي ، حق خودمختاري كردستان را
محترم بشمارد در غير اين صورت ، ما نبايد از ترس خونريزي ، حق خود را طلب نكنيم . بخصوص كه تجربههاي تاريخي ثابت كرده است كه حق هميشه غالب است . » ( 4 )
395
حزب دمكرات كردستان ايران طي يك ميتينگ در سقز ، دفتر حزب را افتتاح كرد . به گزارش روزنامه اطلاعات در اين تجمع حدود سيهزار نفر از شهرهاي بانه ، مريوان ، پاوه ، مياندوآب ، بوكان ، سردشت و سنندج گرد آمده بودند . ( 5 )
396
در مورد حمله افراد مسلح محلي به پادگان جلديان ، سرهنگ پورشهاب ، فرمانده اين پادگان طي مصاحبهاي با روزنامه كيهان گفت : « سهشب متوالي است كه به طور پراكنده دستههاي مهاجم از كوههاي اطراف پادگان به سوي ما تيراندازي ميكنند كه گويا با مينيبوس از مهاباد به اين منطقه آمدهاند . در جريان حملات چند شب پيش به پادگان جلديان ، يك نفر كشته ، سه نفر مجروح و سه نفر اسير شدهاند كه دو تن از آنان از دانشآموز 20 و 18 ساله و يك نفر اوراق كننده اتومبيل است . » وي افزود : « براي حملات احتمالي آينده ، دورادور پادگان مينگذاري و سنگربندي شده است و سيمخاردار هم كشيدهايم و در شرايط كنوني قادر هستيم هرگونه حملهاي را خنثي كنيم . ما مجبور هستيم براي حفظ امنيت پادگان ، اتومبيلها و افراد عبوري را بازرسي كينم ، زيرا تاكنون چندبار از داخل اتومبيلها به سوي سربازان و پادگان تيراندازي شده است . »
فرمانده پادگان جلديان با اشاره به سخنان عزالدين حسيني كه گفته بود عدهاي براي تحقيق و بررسي صحت و سقم خبر تخليه سلاحها به پادگان رفته بودند ، ولي با تيراندازي پرسنل پادگان مواجه شدهاند ، گفت : « براي تحقيق ، معمولاً دو الي سه نفر ميآيند ، نه پانصد نفر . من اين موضوع را تكذيب ميكنم ، زيرا شبانه ، آن هم به طور مستمر همراه با تيراندازي كسي براي تحقيق نميآيد . » وي اضافه كرد : « قرار بود تا 24 اسفند كساني كه از پاسگاههاي ژاندارمري اسلحه به دست آوردهاند ، سلاحها را به پاسگاهها برگردانند ، ولي تاكنون در اين مورد اقدام نشده است . »
اسماعيل اردلان ، نماينده اعزامي دولت موقت به مناطق كردنشين نيز به خبرگزاري پارس گفت : « اگر احتمالاً خبر حمله به بعضي پادگانها در جرايد منتشر ميشود ، بايد دانست كه اين افراد وابسته به هيچ گروه سياسي تحت رهبري مقامات روحاني كرد نيستند ، بلكه افراد عادي و ناآگاهي هستند كه فقط به منظور به دست آوردن اسلحه درصدد چنين اقداماتي برميآيند . » وي افزود : « در تماس با رهبران سياسي و ديني كردها در مهاباد ترتيبي داده شده است كه يك رابطه دوستانه و متقابل بين آنان و پادگانهاي مختلف منطقه برقرار شود و هرگاه پادگانها نياز داشتند ، افرادي تحت رهبري مقامات مذهبي در اختيار آنان قرار گيرد . » ( 6 )
397
در حالي كه عناصر و گروههاي مختلف مخالف نظام اسلامي ، چپ غيرمذهبي و جريانهاي تجزيهطلب بتدريج به گسترش نفوذ و سلطه خود در كردستان ادامه ميدهند ، دولت موقت عملاً در ادامه سياست مصالحه و مماشات خود به آنان امتياز ميدهد. از جمله به گزارش مطبوعات ، آقاي اسماعيل اردلان نماينده دولت در منطقه غرب در ديدار با شيخعزالدين حسيني كه از وي با عنوان "رهبر جنبش خودمختاري كردستان " نام برده شده است ، به وي اطلاع داد كه مهاباد يك نفر را براي احراز سمت فرمانداري اين شهرستان معرفي كند تا نسبت به صدور حكم ابلاغ براي او از سوي دولت اقدام شود . براساس همين گزارشها ، نماينده دولت همچنين از امكان تشكيل فرمانداري كل مهاباد در اين ديدار سخن گفته است . روزنامه اطلاعات با درج اين خبر نوشت : « اين نخستين ژست دولت مهندس بازرگان در مقابل درخواستهاي هشتگانه كردهاي ايران براي خودمختاري كردستان است . » ( 7 )
398
اتومبيل حال نماينده كميته امام حجتالاسلام اميد و نماينده نخستوزيري عباس رادنيا و همراهان آنها كه براي رسيدگي به مسائل تركمنصحرا به اين منطقه رفته بودند ، مورد حمله قرار گرفت . به نوشته روزنامه كيهان حجتالاسلام اميد ، نماينده كميته امام در تركمنصحرا امروز ضمن تماس تلفني با اين روزنامه گفته است : « ما ديروز عصر ( 26/12/57 ) به تركمنصحرا رسيديم ، اما به تحريك عدهاي ، مردم عادي تركمن به ماشين بليزر ما حمله كردند و اثاثيه آن را به غارت بردند . از جمله چيزهايي كه به غارت برده شد ، ده قبضه اسلحه و چندين هزار فشنگ و چند نارنجك بود . »
حجتالاسلام اميد در مورد وضعيت تركمنها گفت : « عدهاي از مردم تركمن به مزارع حمله ميكنند . شبانه به خانههاي زابليهاي مهاجر حمله و به زن و دختر آنها تجاوز ميكنند . تركمنها اين بطور استدلال ميكنند كه زمينهايي كه در دست مالكين فعلي آنهاست ، به تركمنها تعلق دارد و از آنها غصب شده است . » وي افزود : « جواني را در شهر دستگير كرديم كه مقداري از اثاثيه و سلاحهاي غارت شده ما را حمل ميكرد و در ضمن بازجويي گفت : « من به دستور داده بودند كه اين سلاحها را به كانون فرهنگي خلق تركمنها در گنبد ببرم . » ( 8 )
399
گروهي با عنوان " روشنفكران انقلابي عرب " ساختمان سازمان زنان در خرمشهر را كه خالي بود ، اشغال كردند و " كانون فرهنگي خلق عرب " را تشكيل دادند . اين كانون طي اعلاميههايي هدف خود را چنين بيان كرد : « مبارزه عليه ارتجاع عرب و فارس ، بخصوص مرتجعين عرب كه ميخواستند از احساسات ملي مردم عرب ، به نفع خود سوء استفاده كنند ، احياي فرهنگ عرب ؛ رشد سياسي مردم و ايجاد محل تجمع براي اقوام عرب كه مسائل خود را مطرح كنند . » اين كانون ادعا كرد كه « هدف مبارزة خلق عرب را در چارچوب ايراني مستقل مطرح ميكند . » يادآوري ميشود كه به دنبال خرمشهر ، دفاتر اين كانون در شهرهاي اهواز ، آبادان ، دشت آزادگان و سوسنگرد نيز برنامه مشابهي را دنبال خواهد كرد . ( 9 )
در مقابل تحركات موسوم به خلق عرب ، عدهاي از اعراب ايراني هوادار انقلاب نيز به تحرك سياسي ـ تبليغاتي دست زدند . به گزارش روزنامه اطلاعات ، هزاران نفر از ايرانيان عربزبان
خوزستان با امضاي يك طومار چهلمتري پشتيباني خود را از برقراري جمهورياسلامي به رهبري امام خميني اعلام داشتند و از نخستوزيري مهندس بازرگان و قطبزاده سرپرست صدا و سيماي انقلاباسلامي حمايت كردند . آنان همچنين هرگونه تجزيهطلبي را محكوم داشتند . در اين طومار كه قم فرستاده شد ، آمده است كه مردم مسلمان و عرب خوزستان خود را جزء لاينفك فرزندان وطن دانسته و تا آخرين لحظات ، با نغمههاي شوم تجزيهطلبي مبارزه خواهند كرد . ( 10 )
400
سيدصدرالدين بلاغي يكي از مؤسسين حزب جمهوري خلق مسلمان ايران در اجتماع مردم تبريز در مسجدجامع اين شهر ضمن برشمردن اهداف اين حزب از مردم خواست كه به نداي حضرت آيتاللهالعظمي شريعتمداري پاسخ دهند و در حزب جمهوري خلق مسلمان ثبت نام كنند . ( 11 )
401
آيتالله طالقاني در مصاحبه با خبرنگاران داخلي و خارجي در جواب يكي از خبرنگاران در مورد نقش مجاهدين و فداييان خلق در دولت موقت و امور كشور گفت : « آنها خودشان دارند كارهايي ميكنند به ما مربوط نيست . ما در يك سطح ديگري هستيم . در مقابل اينها هيچوقت ما و رهبري روحانيت و رهبران مذهبي موضعگيري نكردند ، مگر اين كه بخواهند در برابر اين انقلاب انحرافي ايجاد كنند يا مانع پيشرفت انقلاب شوند . در اثر درگيريها ، پشت سر آنها عوامل ارتجاع امپرياليسم ، ساواك ، سيا و اسرائيل تحريكاتي ميكنند و ملت ايران حاضر نيست در مقابل تحريكات سكوت كند . حرفشان را بزنند ، تزشان را نشان بدهند ولي در مسير انقلاب ؛ گروههايشان را هر طوري ميتوانند به حركت درآورند ولي در مسير انقلاب . ما هنوز در حال انقلاب هستيم و دنبالهها و عوامل خارجي در حال تحريك هستند و قطع نشده و يا ميبينيم يك عده زنهاي ما ، جوانهاي ما كه واقعاً اخلاص دارند ، آلت دست قرار ميگيرند . اين براي من محسوس است . مثل مسأله حجاب كه مهم نبود ، بهانه كردند ، بعد هم ثابت شد كه محرك اينها كيست و از كجاست. همينطور گروههاي ديگر . اگر خواست آنها عدالت اجتماعي است و اگر طرفداري از كارگر و همة قشرهاي محروم و يا به اصطلاح قرآن مستضعفين است ، همان است كه ما ميخواهيم . پس بيايند در انقلاب همكاري كنند ، كار توليدي صورت بدهند . اين كارها نتيجه ندارد و جلوي حركت خدمت به محرومين را ميگيرد ، اين برخلاف شعاري است كه ميدهند . اگر واقعاً شعارشان خدمت به مردم است ، داد و فرياد ندارد . شعار يك وقتي داده ميشد ، در مقابل دولتي كه تا دندان مسلح بود و همه صداها را خفه ميكرد ، به جاي اين كه كارخانهها را بعضيها تحريك ميكردند ، اين كارخانهمال اينهاست ، محصولش مال اينهاست ، چرا تحريك ميكنند . بگذاريد كارخانهها راه بيفتند و توليد كنند . »
آيتالله طالقاني در جواب سؤال خبرنگاري كه پرسيد : « آيا فكر نميكنيد اگر گروهها و احزاب مختلف در تدوين قانون اساسي مشاركت داشته باشند ، بازده بهتري داشته باشد ؟ » گفت : « گروههاي مختلف آخر چه جور ؛ اگر در اصول با ما مخالف باشند ، نه . جمهوريت اسلامي ميخواهيم يا
اين را ميفهمند ، يا نميفهمند ، يا خودشان را به نفهمي ميزنند و قانون اساسي هم بر طبق جمهوريت و اسلام تدوين ميشود . اين خواسته اكثريت مردمي است كه انقلاب كردند و انقلاب را رهبري كردند . ما حقوق ديگران را ناديده نميگيريم . در جمهوريت ميتوان بحث كرد كه چقدر حق مردم را تامين ميكند ، ولي اسلامي بودن آن را نميتوان تغيير داد . »
آيتالله طالقاني در مورد اين سؤال كه « در تدوين قانون اساسي و زيربناي اقتصادي كه دولت جديد به كشور ميدهد ، آيا گروههاي مختلف ميتوانند راهي ارائه بدهند ؟ » اظهار داشت : « البته هرچه به مصلحت مردم باشد ، ميتوانند ارائه بدهند ؛ نه دگميهاي خودشان ، چارچوبي كه خودشان ميبينند . حس تقليد جوانهاي ما ، ايرانيهاي ما ، خيلي قوي است . هم عاطفي و تأثيرپذير هستند از جنبه رواني ، از جهت اجتماعي هم 2500 سال توسرشان زدند ، اسلام هم آمد ، اسلام را برگرداندند ، امپراتوري جايش گذاشتند … بعد شيعه شدند و در عقايد شيعه خودشان غلو آمد توي كار و حتي ائمه را به مرتبه خدايي رساندند . از اين طرف ميبينيم كه يك روز هم غربزده شدند و طوري غربزده شدند كه خود غربيها از اينها بايد تقليد كنند در مظاهر ظاهري غربي . يك عده جوانهايمان هم فعلاً شرقزده شدهاند . يك مكتبهايي كه در قرن 18 ، در قرن 19 پديد آمد در شرايط جوي كشورهاي ديگر ، حالا هم اصرار دارند آن مكتبها را ، بعد از يك قرن در شرايط ايران پياده كنند و خودشان هم نميدانند كه چه ميخواهند . وقتي هم با آنها بحث ميكنيم ، مطالبشان گنگ است . خب ، چه ميخواهند ؟ كه چي ؟ عدالت اجتماعي ميخواهند ؟ خب خود ما هم ميگوييم عدالت اجتماعي . » آيتالله طالقاني در پاسخ به اين سؤال كه « چيزهايي هست كه انحصار به جايي ندارد ، براي مثال قانون حقوق بشر مورد قبول تمام دنياست و نميشود ردش كرد . بنابراين چيزهايي هست كه شرقي و غربي ندارد و انساني است ، نظر شما چيست ؟ » گفت : « هر چه انساني است ، اسلام هم قبول دارد و ما هم روي چشممان ميگذاريم . » ( 12 )
402
جلالالدين فارسي در يك سخنراني در دانشگاه صنعتي شريف واقفي تحت عنوان " ضدانقلاب در دولت " وجود " رويه طاغوتي " در دولت موقت را محكوم كرد . وي گفت : « ضدانقلاب فقط به صورت اشخاص و سازمانهاي سياسي نيست ، بلكه به صورت خُلق و خوي و رويههاي جاهلي و طاغوتي نيز هست . بسياري از اينها در دولت انقلاب حضور و ظهور دارند و در مجراي امور و سياستها و انتصابات اثر ميگذارند . » وي با اشاره به مخالفتهاي برخي گروهها و سازمانها با انقلاباسلامي اظهار داشت : « تمام دستههايي كه عليه حكومت اميرالمومنين ، علي( ع ) اقدام و قيام كردند ، يعني ناكثين ، قاسطين و مارقين نظايري در اين زمان خواهند يافت . يكايك آنها ، عليه حاكميت رهبري انقلاب قيام و اقدام خواهند كرد . حتي دستهاي شبيه خوارج نهروان عليه امام خميني قيام خواهند كرد . در همين روزها ديديم كساني در صفوف متديّنين هستند ، ولو ، دو ، پنج يا شش نفر هستند ، انگشت شمارند ، اينها رهبري امامخميني را قبولندارند . آن وقت در برابر اين افكار از شخصيتهايي تجليل ميكنند كه آنها خودشان را شاگرد امام ميدانستند . اين جالب است . ولي خوارج در جامعه ما الآن بهوجودنميآيند . مدتي طولميكشد . » ( 13 )
403
كورت والدهايم ، دبيركل سازمان ملل ضمن پيامي درخواست كرد كه بيدرنگ به اعدامهاي سريع در ايران پايان داده شود . به گزارش خبرگزاري فرانسه سخنگوي دبيركل سازمان ملل متحد گفته است كورت والدهايم بيآنكه بخواهد در امور ايران مداخله كند ، تنها به دليل نوعدوستي توصيه كرده است كه حقوق بشر در مورد زندانيان سياسي ايران رعايت شود .
از سوي ديگر آسوشيتدپرس گزارش داد كه شش تن از نخست وزيران پيشين فرانسه ضمن پيامي به امام خميني يك محاكمه عادلانه را براي اميرعباس هويدا درخواست كردند . به گزارش خبرگزاري فرانسه ، ژان شيراك شهردار پاريس و رهبر حزب اجتماع براي جمهوري گليست ، ضمن تلگرافي از آقاي بازرگان درخواست كرده است كه براي عفو اميرعباس هويدا اقدام كند . " روگارفور " نخستوزير پيشين فرانسه نيز اعلام كرد كه حاضر است هر لحظه براي شركت در دفاع از هويدا راهي تهران شود . رئيس سابق پارلمان فرانسه اضافه كرد كه هنوز آقاي بازرگان به تلگرام هيجدهم فوريه او درباره شركت در جريان محاكمه هويدا در دادگاه انقلاباسلامي پاسخ نداده است . به گزارش خبرگزاري فرانسه از استراسبورگ ، پارلمان اروپا نيز درخواست كرده است كه حقوقبشر در مورد محاكمه متهمان رعايت شود . پارلمان بازارمشترك به وزيران خارجه عضو بازار توصيه كرده است كه در مورد قطع محاكمات فوري ايران به اين دولت فشار وارد كنند . ( 14 )
404
دبير كل سنتو اعلام كرد : « كه با اعلام كنارهگيري تركيه از سنتو در حال حاضر تنها عضو باقيمانده در سنتو انگلستان است كه اين كشور به احتمال زياد كنارهگيري ميكند و پيمان منحل ميشود . » ( 15 )
405
جيميكارتر ، وزير ان كابينه خود را به كمپديويد فراخواند تا اثرات ناشي از قطع صدور نفت ايران و اقدامهاي اضطراري دولت آمريكا در اين زمينه را مورد ارزيابي قرار دهند . به گزارش يونايتدپرس ، مقامهاي رسمي ميگويند : كارتر ذخيره نفت را مورد بررسي قرار ميدهد و زمان را براي اين كار مناسب ميداند . ( 16 )
406
وزارتخارجه انگلستان اعلام كرد : « امنيت منطقه خليج فارس به بهترين وجه توسط كشورهاي منطقه تامين خواهد شد . » به گزارش رويتر ، وزارتخارجه انگليس اعلام كرده است كه اين دولت در اجراي اين نظر هرچه بتواند ، انجام خواهد داد . در اعلاميه اين وزارتخانه آمده است كه دولتهاي انگلستان و آمريكا در مورد مسائل سياسي و نظامي منطقه ، مشورتهاي منظم و نزديكي داشته و دارند . ( 17 )
407
سعدون حمادي ، وزير خارجه عراق گفت : « احتمال دارد راستگرايان افراطي قدرت را در ايران در دست بگيرند و ابرقدرتها در اين كشور مداخله كنند . » وي افزود : « احتمال به قدرت رسيدن راستگرايان افراطي از طريق ارتش ، هرچند كم است ، اما وجود دارد . همچنين احتمال ميرود كه ابرقدرتها در ايران مداخله كنند و مناقشات بينالمللي به ايران كشيده شود .
به گزارش رويتر ، حمادي در مصاحبه با هفتهنامه الفباء گفت : « عراق به ثبات ايران و پيشرفت اين كشور در جهت سياست عدم تعهد و برقراري روابط حسنه ميان ايران و ساير كشورهاي عرب علاقهمند است به شرطي كه ايران در امور داخلي عراق مداخله نكند و از سياست برتريطلبي در خليج( فارس ) اجتناب كند . » وي تأكيد كرد : « عراق آماده است در كليه زمينهها براساس برابري و اقدام متقابل با دولت ايران همكاري كند . » ( 18 )
ضميمه خبر شماره 393
پس از پيروزي انقلاباسلامي چهار جريان اصلي در شهر سنندج شروع به فعاليت كردند . جريان نخست ، توسط عدهاي از عناصر شيعي ، حول محور حجتالاسلام صفدري از روحانيون اعزامي حوزه علميه قم به سنندج ايجاد شد كه مركز آن در حسينيه سنندج بود و با ايجاد كميته انقلاباسلامي ، تحت سرپرستي شخص صفدري به يك مركز قدرت در شهر تبديل شد . جريان دوم از نيروهايي تشكيل شد كه بطور عمده با محوريت علامهاحمد مفتيزاده و مكتب قرآن سنندج فعاليت داشتند . آنها نيز يك كميته انقلاب اسلامي تشكيل دادند و در ساختمان استانداري مستقر گرديدند .
در كنار اين جريانهاي مذهبي ، دو جريان غيرمذهبي نيز در شهر فعاليت داشتند كه عبارت بودند از : سازمان انقلابي زحمتكشان كردستان ايران ( كومهله ) و دفتر سازمان چريكهاي فدايي خلق در سنندج . دو جريان اخيرالذكر ، با وجود فقدان پايگاه اجتماعي در شهر از سازماندهي و تشكيلات قوي برخوردار بودند ، امّا به دليل اين كه در عمل ، دو جريان مذهبي تمامي امور شهر را در دست داشتند و از مشاركت آنان در اداره امور ممانعت ميكردند ، نميتوانستند نقش موثري در روند امور داشته باشند . در نتيجه درصد برآمدند تا با همكاري يكديگر دو جريان مذهبي را كه به علت اختلاف سليقه و مشي دچار تشتت شده بودند ، از صحنه خارج كنند . زمينه مطلوب ، ميتوانست حدّت اختلافات طبيعي بين دو جريان مذهبي شهر باشد .
منابع و مآخذ 26/12/1357
1 ـ دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ، جنگ خونين سنندج و دستاورد آن ( سنندج : دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي ، سال 1358 ) ص 68 .
2 ـ سند شماره 3110/پ . ن . مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : مصاحبه با برادر بزرگي مسئول جهادسازندگي استان كردستان ( نوار شماره 3803 ) ص 25 .
3 ـ مأخذ شماره 1 ، ص43 .
4 ـ روزنامه آيندگان ، 27/12/1357 ، ص 6 .
5 ـ روزنامه اطلاعات ، 26/12/1357 ، ص 3 .
6 ـ روزنامه كيهان ، 26/12/1357 ، ص 7 .
7 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 .
8 ـ روزنامه كيهان ، 27/12/1357 ، ص 8 .
9 ـ رزمندگان آزادي طبقه كارگر ، گزارشي از اوضاع اقتصادي و سياسي و فرهنگي خلق عرب ( بيجا ، بينا ، بيتا ) ، ص ص 32 ـ 31 .
10 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 7 .
11 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 3 .
12 ـ مأخذ شماره 6 ، ص 3 و مأخذ شماره 5 ، ص 2 .
13 ـ جلالالدين فارسي ، زواياي تاريك ( تهران : انتشارات حديث ، چاپ اول ، بهار 1373 ) ، ص ص 485 ـ 483 .
14 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه و آسوشيتدپرس .
15 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
16 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 ، يونايتدپرس .
17 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 8 ، رويتر .
18 ـ مأخذ شماره 6 ، ص 8 ، رويتر .