روزشمار
سه‌شنبه
21 اسفند 1357
13 ربيع الثاني 1399
12 مارس 1979
339
امروز اعلام شد كه به دستور وزير دفاع به خدمت 1200 تن از مستشاراني كه در تاسيسات هلي‌كوپترسازي ايران فعاليت داشتند ، خاتمه داده شد و كليه قراردادهاي مربوط به هلي‌كوپترسازي تا بررسي نهايي متوقف گرديده است . ( 1 )
340
رالف شانمن كه بعد از كنار رفتن سرهنگ توكلي از سمت ستاد عملياتي ، باز هم ادعاهاي خود را پيگيري مي‌كند در تازه‌ترين اقدام خود طي نامه‌اي به نخستوزير ادعا كرد : « يك سرهنگ ايراني كه در " فورت پراگ " آمريكا در عمليات ضدشورش و جنگ رواني آموزش ديده بود ، از طرف چندين هزار افسر با طرحي كه براي در دست گرفتن كنترل نيروهاي مسلح تهيه شده بود ، با من تماس گرفت . هدف او حفظ نظام اجتماعي سابق و حمايت از منابع حياتي آمريكا و انگلستان در ايران بود . » شانمن افزود : « اين مسأله از هرگونه ملاحظات شخصي فراتر مي‌رود . اين نقشه‌هاي گروهي از نظاميان و نيروهاي سياسي محافظه‌كار ، براي اين ملت خطرناك است و بيش از آن حدي است كه رسيدگي به آن به كميته‌هاي تحقيق غيرمشخص برده شود و يا موضوع بحثهاي مطبوعات قرار گيرد . من از شما تقاضا مي‌كنم كه از طرف دولت خود ، يك كميته تحقيق كامل كه در آن رزمندگان واقعي اين انقلاب يعني كارگران صنعت نفت ، مجاهدين ، فداييان ، نويسندگان و روشنفكران انقلاب شركت داده شوند ، تشكيل گردد! » ( 2 )
341
جلال طالباني ، دبيركل اتحاديه ميهني كردستان عراق در مصاحبه‌اي با خبرنگار روزنامه اطلاعات ضمن اعلام اين مطلب كه « خودمختاري كردستان ايران او را خوشحال مي‌كند . » در مورد اتحاد كردستان ايران و عراق گفت : « اين چيزي است كه شايد در آينده بتواند در اتحاد خلق‌هاي خاورميانه به آن دست يافت . » طالباني در مورد علت تيرگي روابط دولت عراق با كمونيستها گفت : « دولت بعثي عراق يك دولت ارتجاعي است ، وقتي با كمونيستها سازش كرده بود ، نياز داشت كه آنها را عليه كردها به سوي خود جلب كند . حالا عراق مي‌خواهد از طريق عربستان سعودي به آمريكا نزديك شود و به همين جهت به كمونيستها فشار آورده است . » وي در مورد رهبران عراق گفت : « البكر ، استاد توطئه‌گري و حقه‌بازي در خاورميانه و صدام‌حسين استاد ترور و شكنجه است . » ( 3 )
342
ركن سوم ژاندارمري كل كشور در گزارشي به وزارت امور‌خارجه ايران اعلام كرد : « برابر گزارش ناحيه ژاندارمري كردستان در ساعت 11 روز 21/12/57 چهار فروند هلي‌كوپتر كشور عراق بر فراز آبادي كاني ايران در حوزه پاسگاه باشه مرزباني مريوان مشاهده [ شدند و پس از تجاوز به خاك ايران ] به پنجوين آن كشور [ عراق ] مراجعت كردند . » براساس همين گزارش « در ساعت 15 همان روز ، مجدداً [ هلي‌كوپترهاي مزبور ] به فضاي كشور ايران تجاوز و پس از طي مسير مرزي به طرف پنجوين مراجعت نموده‌اند » . در گزارش آمده است كه به مرزبان مريوان ابلاغ گرديد كه در اين مورد به مرزبان مقابل ( عراق ) اعتراض نمايد . ( 4 )
343
گروهي تحت عنوان " معلمان ، دانش‌‌آموزان ، پيشه‌وران و كارمندان وابسته به كانون فرهنگي ـ سياسي خلق تركمن " با انتشار اطلاعيه‌اي خواستار ادامه اعتصاب تركمن‌صحرا شدند . در اين اطلاعيه آمده است : « بعد از درگيري كميته باصطلاح اسلامي بندرتركمن با مردم آن جا در روز 19/12/57 مردم گنبدكاووس در يك تظاهرات وسيع سي‌هزار نفري همبستگي خود را با مردم بندرتركمن اعلام داشتند . در اين تظاهرات ارتش ضدخلقي دست به يك مانور زد كه همه مردم گنبد آن را محكوم نمودند . در پايان برنامه تظاهرات ، قطعنامه‌اي صادر و قرار شد مدارس و اداره‌هاي دولتي تا يك هفته و بازار به مدت سه روز تعطيل باشد و جمعيتي نزديك به سي‌هزار تن اين موضوع را تاييد نمودند . شايعاتي پيرامون باز بودن مدارس و مغازه‌ها وجود دارد . مردم ! گول اين شايعات را نخوريد ، ما با اعتصاب يك هفته‌اي خود بايد اتحاد كامل خلق تركمن را به اين كميته‌هاي ضدمردمي كه هيچ‌وقت خواهانش نبوديم ، نشان دهيم . اداره‌جات دولتي حق ندارند بدون در نظر گرفتن خواست خلق تركمن دست به كار بزنند . راديويي كه روزهاي نوزده‌و بيست اسفند درخواست خون مي‌كرد ، امروز ، اعتصابي را كه به دليل اين خونريزي انجام شده بود ، رد مي‌كند و تعطيلي مدارس و مغازه‌ها را نادرست مي‌خواند . اگر راديو درست مي‌گويد ، پس چرا حمله فانتوم را اعلام ننمود . مردم هشيار باشيد و گول اين حرفها را نخوريد . تا به دست آمدن آزادي فرهنگي ـ سياسي و اقتصادي به مبارزه حق‌طلبانه‌مان ادامه مي‌دهيم و اين شرط ما براي قبول ارگانهاي دولتي است . » ( 5 )
در همين حال ، به نوشته روزنامه كيهان به دنبال درگيري شديد بندرتركمن كه منجر به مجروح شدن دوازده‌نفر به ضرب گلوله و چوب و چماق شد ، روحانيون شيعه و سني امروز موفق شدند مردم را به آرامش بكشانند . در پي اين توافق ، تركيب قبلي كميته انقلاب بندرتركمن به هم خورد و تركيب تازه با مشورت روحانيون ، عده‌اي از روشنفكران و اهالي شهر و آيت‌الله نقشبندي يكي از
علماي اهل تسنن گنبد تعيين شد كه در آن نمايندگان اهالي تركمن اكثريت دارند . ( 6 )
344
جمعي از بلوچهاي اهل تسنن زاهدان در مدرسه ديني اين شهر اجتماع كردند و خواستار تحقق موارد زير شدند : 1 ـ مشاركت فقهاي تسنن در تدوين قانون اساسي ؛ 2 ـ حفظ و اجراي حق حاكميت فرهنگي ـ سياسي ـ اقتصادي مردم بلوچستان و سيستان ؛ 3 ـ حفظ حقوق مساوي تسنن و تشيع در قانون اساسي جمهوري‌اسلامي . » ( 7 )
345
سازمان چريكهاي فدايي خلق در يك موضع‌گيري تند و تحريك‌آميز درباره خلع سلاح تلويحاً تهديد به برخورد مسلحانه كرد . سخنگوي اين سازمان در مصاحبه‌اي با خبرنگاران در مورد " خلع سلاح عمومي " گفت : « ما معتقديم كه كوشش به منظور خلع سلاح سازمانهاي مترقي و انقلابي خيانت به انقلاب است . اين براي ما مهم نيست كه مورد هجوم واقع شويم و اسلحه‌مان را از ما بگيرند . ما در شرايط رژيم سابق توانستيم مسأله مسلح بودن را براي خودمان حل كنيم . در حال حاضر ، اين مشكل برايمان بسيار سهل‌تر از سابق است . ما عقيده داريم اگر نيروهايي دست به خلع سلاح سازمانهاي انقلابي بزنند ، عملاً صف خودشان را از مردم جدا كرده‌اند و در خدمت امپرياليسم قرار گرفته‌اند . »
وي در خصوص رفراندوم گفت : « هر نوع نظرخواهي از مردم قبل از اقدامات فوري با هدف تثبيت آزاديهاي دمكراتيك و انحلال نهادهاي وابسته به رژيم سابق نمي‌تواند بازگو كننده نظر واقعي مردم باشد . » وي افزود : « ما تصميم خودمان را ( در مورد شركت در رفراندوم ) بعداً اعلام خواهيم كرد ولي فعلاً مي‌گوييم اين حرف كه مردم فقط بايد به جمهوري‌اسلامي رأي بدهند ، يك نفر و خواست غيردمكراتيك است . » اين سخنگو با محكوم كردن حمله عده‌اي ـ كه آنان را " افراد غيرمسؤول سياسي " ناميد ـ به اجتماعات و زنان بي‌حجاب ، گفت : « اگر سازمان چريكهاي فدايي خلق در حال حاضر ـ برخلاف گذشته ـ خود راساً به مجازات خائنين به خلق اقدام نكرده است ، صرفاً به اين علت بوده است كه راه براي بازسازي دمكراتيك قدرت دولتي از طريق شوراها باز شود و اين كار بايد توسط دولت صورت گيرد . » ( 8 )
346
روزنامه كيهان در صفحه اول خود با درج مطلبي تحت عنوان " انحصارطلبي مخالف روح اسلام است . " با اعتراض نسبت به جلوگيري از انتشار كتاب " كارگر به پيش " سازمان پيكار و نمايش فيلم زندگي لنين ، نوشت : « سانسور جديد از سوي چه كساني اعمال مي‌شود ؟ آيا سازمان ديگري شبيه ساواك جهنمي در شرف تكوين است ، با اين تفاوت كه اين بار كساني اعمال سانسور مي‌كنند كه برخورد برچسب مسلمان بودن مي‌زنند . » ( 9 )
347
دفتر ثبت نام حزب جمهوري خلق مسلمان در تبريز در دو محل گشايش يافت.به گزارش روزنامه اطلاعات ، ظرف 24 ساعت بيش از پنجاه هزار تن از قشرهاي مختلف مردم تبريز در آنها نام‌نويسي كردند . ( 10 )
348
نماينده ايران در سازمان ملل متحد ، براي اولين بار پس از پيروزي انقلاب از شوراي امنيت خواست تا اسرائيل را به دليل ناديده‌گرفتن تصميمات قبلي سازمان ملل متحد در مورد سرزمينهاي اشغالي ، مورد مجازات اقتصادي قرار دهد . شميراني ، نماينده ايران در سازمان ملل متحد گفت : « دولت متبوع وي با تلاشهاي بين‌المللي در راه خنثي كردن خشونتهايي كه در سرزمينهاي اشغالي عرب اعمال شده و اعاده حقوق انساني مردم فلسطين ، با توجه به موازين و ميراثهاي اسلامي در اين سرزمينها همكاري خواهد كرد … دولت ايران همراه با 41 كشور مسلمان ديگر عضو سازمان ملل متحد ، بايد تصميمات قاطع و سريع اتخاذ كند.» شميراني گفت : « وي به اين دليل مسأله شهر بيت‌المقدس و ديگر مناطق اشغالي را در شوراي امنيت مطرح مي‌كند كه اين مسأله با روح انقلاب ايران پيوند دارد . » وي افزود : « اوضاع سرزمينهاي اشغال شده ، نمايانگر يك جريان حساب شده و سازمان يافته براي بي‌اعتبار كردن و سوء استفاده از بقاع متبركه و مردم اين سرزمين توسط اسرائيل اشغالگر است . » ( 11 )
349
سفارت آمريكا در تهران طي گزارشي به وزارت خارجه آن كشور با قيد " خيلي محرمانه " نوشت : «علي‌رغم اظهارات خصوصي بسياري از مقامات دولت ايران نسبت به آمريكاييها ، احساسات ضدآمريكايي به عنوان يك عاملي كه مي‌بايست رويش حساب شود ، باقي مانده است . كارمندان سفارت ، رابطين ايراني را در ملاقات كردن با آنها به خصوص در ميان انظار بي‌ميل يافته‌اند . بنابراين ما معتقديم كه در حال حاضر ، اين كه سفارت به دنبال اقامتگاهها و خانه‌هاي منابع بگردد ، بي‌فايده خواهد بود . در اوضاع كنوني ايران اين‌گونه پرس‌وجوها توسط‌خيلي‌ها بد تعبير مي‌شود و افراد رابط ممكن است كه به عامل " سيا " بودن و يا بدتر متهم شوند . در چنين زماني و به محض اين كه شرايط عوض شود ، ما از پيگيري تقاضاي اطلاعات خوشحال خواهيم بود . كارمندان سفارت تا حدي در جريان فعاليتهاي عادي ، اطلاعات به دست خواهند آورد و البتّه تنها آنها را گزارش خواهند داد . در ميان اشخاصي كه ذكرشان در تلگراف مرجع رفت از روي قراين انتظار داريم كه عبدالله و نصرالله انتظام سالم باشند ، زيرا آنها اشخاص مسن و قديمي هستند و افرادي هستند كه چندين سال نقش فعالي در دولت شاه نداشتند . آنها مانند بسياري از اشخاص سرشناس ديگر نمي‌دانند كه در آينده چه انتظاري را بايد از دولت جديد داشته باشند و احتمالاً تا آنجايي كه ممكن است خود را مخفي مي‌كنند . چنين افرادي بندرت تلفن را جواب ميدهند و يا حتّي اجازه ميدهند كه ديگران درباره محل زندگيشان صحبت كنند . در ضمن ، اظهارات پروفسور " جيمزبيل " در مجله تايم در مورد احساس طرفداري از آمريكا در ميان مقامات عالي‌رتبه رهبري مذهبي فعلي در روزنامه‌هاي محلي پخش مي‌شود . متاسفانه بيل از يزدي و انتظام كه هر دو از افراد مهم دولت بازرگان هستند ،
اسم مي‌برد . در شرايط فعلي ، اين عمل فقط مي‌تواند به آنها صدمه بزند و ممكن است به اين منجر شود كه آنها گامي جهت اثبات اين كه عامل آمريكا نيستند ، بردارند . از آنجايي كه سفارت براي كمكهاي عملي ، بسيار گسترده به اين دو نفر كه در ميان سايرين وابسته است ، چنين حادثه‌اي ممكن است به تنهاي انعكاس بخصوصي داشته باشد . اين مسأله يكبار ديگر مضر بودن اظهارنظرهاي هر مقام مهم رسمي و غيررسمي را در مورد ايران نشان مي‌دهد . مردم عادي ايران فرق بين رسمي و غيررسمي را نمي‌دانند . » ( 12 )
آنچه كه در گزارش سفارت آمريكا در مورد اظهارات جيمزبيل معاون مركز پژوهشهاي مربوط به خاورميانه در دانشگاه تگزاس آمده ، مربوط به ميزگردي است كه مجله آمريكايي تايم برگزار كرده است . گزارش خبرگزاريها از اين ميزگرد چنين است : جيمزبيل جهت بهبود روابط آمريكا با ايران پيشنهاد كرد كه « در اولين گام ، آمريكا آشكارا كناره‌گيري شاه از مقام سلطنت را به رسميت بشناسد . » و « دومين گام تقديم پيشنهاد و كمكهاي فني ، كشاورزي ، صنعتي ، آموزشي به دولت تازه ايران است . » وي افزود : « آمريكا بايد دولت تازه ايران را متقاعد كند كه اين كشور در نظر ندارد كودتاي عليه دولت تازه كه هنوز موجب نگراني شديد انقلابيون ايران است ، ترتيب دهد . » جيمزبيل گفت : گام بعدي تغيير سفير آمريكا در ايران است ، زيرا مردم ايران ويليام سوليوان را از جمله كساني مي‌دانند كه بيش از حد به شاه نزديك بوده است . در پايان آن كه ، وزارت خارجه آمريكا بايد تعداد زيادي از كارمندان خود را با دادن آموزش زبان فارسي به ايران اعزام كند و قبل از انجام اين عمل بايد هر چه زودتر عده‌اي را كه شناختي از مسائل شيعه دارند ، به ايران روانه نمايد . »
جيمزبيل در بخش ديگري از سخنان خود ، هشت نفر از مسؤولين كشور را نام برد كه يا در آمريكا زندگي كرده‌اند و يا فرزندانشان در اين كشور مشغول تحصيل هستند و شش نفر ديگر به فرانسه و اروپاي غربي نزديكند . از جمله اين افراد دكتر ابراهيم يزدي و عباس اميرانتظام معاون و سخنگوي دولت هستند . وي در خصوص اين دو گفت : « يزدي تحصيل كرده آمريكا و از طرفداران آمريكا و داراي شخصيت نفوذناپذيري است و اميرانتظام فارغ‌التحصيل دانشگاه كاليفرنياست و هرچه بخواهيد آمريكايي است . » ( 13 )
350
والتر مانديل معاون رئيس جمهوري آمريكا اعلام كرد كه كشورش حق دارد به مبارزه طلبيهايي كه نسبت به نفوذش در خاورميانه و خليج‌فارس مي‌شود با تقويت حضور نظامي در منطقه عكس‌العمل نشان دهد . به گزارش رويتر ، مانديل گفت : « كاري كه ما مي‌كنيم عكس‌العمل مشروعي در مقابل تزلزل موقعيتمان در منطقه است . » وي افزود : « كشورهاي ميانه‌روي منطقه بر حمايت آمريكا تكيه مي‌كنند و در حال حاضر همه آنها بيمناك هستند و رو به ما دارند . » ( 14 )
از سوي ديگر ، رئيس كميسيون انرژي سناتي آمريكا تاكيد كرد كه افزايش سرسام‌آور بهاي نفت و محدود كردن عمدي توليد نفت از سوي كشورهاي توليد كننده ، ركود اقتصادي خطرناكي را در ايالات متحده در پي خواهد داشت . به گزارش خبرگزاري فرانسه ، سناتور جكسون نيز اظهار عقيده كرده است كه در حال حاضر ، اعزام نيروهاي آمريكايي به خاورميانه ضروري نيست ، امّا ممكن است در آينده لازم باشد ، چرا كه جهان بطور كامل به نفت عرب وابسته است . ( 15 )
351
شيخ زايد بن‌سلطان آل‌نهيان، رئيس امارات‌متحده‌عربي گفته است : « هيچ كشوري به تنهايي حراست از امنيت راههاي نفتي در خليج‌فارس را بر عهده نمي‌گيرد.» وي در مصاحبه با لوموند اضافه كرد : « لازم است بين تمام كشورهاي كرانه خليج فارس بي‌آن كه هيچ مداخله خارجي در زمينه امنيت وجود داشته باشد ، همكاري صميمانه برقرار شود . » وي در خصوص انقلاب ايران گفت : « موقعي بود كه دولتهاي منطقه نگران آن بودند كه مبادا در وراي حوادث ايران ، مداخله خارجي پنهان باشد ، امّا اكنون روشن شده است كه چنين نبوده و چنين نيست . » وي افزود : « خبرهايي كه از ايران دريافت كرده‌ايم ، كاملاً مثبت و اميد بخش‌است . رژيم تازه با صراحت تمام تمايل خود را به همكاري با كشورهاي همسايه‌اش ابراز داشته است . » ( 16 )
352
پاكستان بطور رسمي از سازمان پيمان مركزي " سنتو " خارج شد . آقاشاهي ، مشاور در امور خارجي پاكستان در يك كنفرانس مطبوعاتي گفت : « سنتو ديگر هيچ مناسبتي با نيازهاي دفاعي پاكستان ندارد . » در سازمان پيمان مركزي پنج كشور تركيه ، ايران ، پاكستان ، انگليس و آمريكا عضويت داشتند . به گزارش روزنامه كيهان ، ايران نيز اعلام كرده است كه بزودي از اين پيمان كناره‌گيري خواهد كرد . آقاشاهي گفت : « اعلام‌نظر ايران در تصميم پاكستان تاثير داشته است . » آقاشاهي افزود : « پيمان سنتو معني خود را از دست داده بود و حوادث ايران در تصميم‌گيري ما موثر بوده است . » ( 17 )
آقاشاهي و همراهان در مقالات اخير يك هيات پاكستاني با امام خميني ـ قم ـ 19/12/57
353
بولند اجويت ، نخستوزير تركيه در مورد احتمال تكرار حوادث ايران در تركيه گفت : « سازش كاملي كه بين مقامهاي دولتي و روحانيون اسلامي وجود دارد ، مانع از آن خواهد شد كه حوادثي نظير ايران در تركيه روي دهد . » ( 18 )
منابع و مآخذ 21/12/1357
1 ـ روزنامه كيهان ، 21/12/1357 ، ص 2 .
2 ـ مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
3 ـ روزنامه اطلاعات ، 21/12/1357 ، ص 4 .
4 ـ سند شماره 000001 ، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : گزارش ركن 3 ژاندارمري كل كشور به وزارت امور خارجه ايران ، 11/1/58 .
5 ـ كانون سياسي فرهنگي خلق تركمن ، زندگي و مبارزات خلق تركمن ( گنبد كاووس : كانون سياسي ـ فرهنگي خلق تركمن ، سال 1357 ) ص 175 .
6 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 1 .
7 ـ روزنامه كيهان ، 22/12/1357 ، ص 7 .
8 ـ نشريه كار ، ارگان سازمان چريكهاي فدايي خلق ، 23/12/1357 ، ص 4 .
9 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 1 .
10 ـ مأخذ شماره 3 ، ص 3 .
11 ـ مأخذ شماره 7 ، ص 2 ، رويتر .
12 ـ دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي شماره 28 ( تهران : مركز نشر لانه جاسوسي ، بي‌تا ) ص 27 ـ 26 .
13 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 8 ، تايمز .
14 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 8 ، رويتر .
15 ـ مأخذ شماره 3 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
16 ـ روزنامه اطلاعات ، 22/12/1357 ، ص 8 ، رويتر .
17 ـ مأخذ شماره 7 ، ص 2 ، رويتر .
18 ـ مأخذ شماره 3 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
