روز سي و سوم؛ تشكيل مجدد جلسه شوراي امنيت

روز سي و سوم

تشكيل مجدد جلسه شوراي امنيت

2 آبان 1359

14 ذيحجه 1400

24 اكتبر 1980

در سي و سومين روز ، نيروهاي عراقي در محور خونين‌شهر اقدام به تك سنگيني كردند و با اشغال ساختمان فرمانداري و تسلط بر پل خونين‌شهر تنها راه تداركاتي مدافعين شهر را قطع كردند . امروز اشغال محمره به عنوان خبر بسيار مهم از راديو بغداد اعلام شد . آبادان همچنان زير آتش شديد دشمن قرار داشت و تانكهاي عراقي از سمت مارد چند كيلومتر به آبادان نزديك شدند . اهواز نيز از سپيده‌دم امروز زير آتش عراقيها قرار گرفت . در جبهه‌مياني قواي دشمن در محورهاي مهران و سومار تقويت شدند . رزمندگان اسلام در محور گيلان‌غرب ، نيروهاي عراقي را عقب زدند و در محور سرپل‌ذهاب و قصرشيرين خسارات سنگيني به دشمن وارد ساختند . ستون اعزامي به نوسود بر اثر حمله مهاجمين و هجوم ميگهاي دشمن مجبور به عقب‌نشيني شدند .

در اين روز هواپيماهاي دشمن به چند منطقه جنوب تجاوز كرده و نقاط نظامي ، صنعتي و مسكوني را ( از جمله در آبادان و مسجد سليمان ) بمباران كردند . همچنين هواپيماهاي متجاوز يك ستون نظامي را در محور نوسود هدف قرار دادند .

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي

با آغاز روز دوم آبان ، دشمن با به‌كارگيري حجم وسيعي از نيروهاي پياده و زرهي و با پشتيباني آتش شديد توپخانه ، در خرمشهر اقدام به تك نموده ، پيشروي خود را آغاز كرد و سرانجام در ساعت 8صبح گروهان تانكي كه تحت فرماندهي گردان 1 از تيپ 23 قرار داشت ، توانست خود را به ساختمان فرمانداري رساند ، مناطق اطراف را زير آتش گلوله تانك قرار دهد . با تسلط دشمن بر پل به كمك آتش ، تنها خط تداركاتي رزمندگان اسلام قطع گرديد . * يكي از فرمانده گردانهاي نيروي ويژه كماندويي عراق در زمينه اقدامات امروز دشمن و وضعيت نيروهاي مهاجم مي‌گويد : « امروز يكي از حساس‌ترين روزهاي اين جنگ به شمار مي‌رود نبردي كه براي تسلط بر پل درگرفت ، منجر به سيطره بر شهر و اشغال آن گرديد . اين روز توسط فرماندهي كل ( صدام ) در عراق روز رسمي اشغال خرمشهر ناميده شد . ( در جريان اين حمله ) نيروهاي ما خسارات سنگيني را متحمل شدند و عده زيادي از افسران و درجه‌داران كشته شدند . گردان 8 پياده نيروهاي ويژه به تلاش خود براي پيشروي ادامه داد ، اما با اين كه پل سقوط كرده بود ، نتوانست مقاومت نيروهاي ايراني را درهم بشكند .»

با حضور نيروهاي دشمن در فلكه فرمانداري ، 85 درصد شهر به كنترل درآمد و با آن كه عراقيها در محور مسجد‌جامع موفق به شكستن مقاومت رزمندگان نشده بودند ، ليكن با تسلط دشمن بر پل ، مقاومت نيز بي‌حاصل به نظر مي‌رسيد لذا خروج نيروها از شهر آغاز شد . امكان رسانيدن مجروحين به قسمت شرقي وجود نداشت . شهدا بر زمين مانده بودند . در روزهاي آخر تنها نيروهاي بومي حضور متحد و چشمگير داشتند . ساير نيروها به مرور شهر را ترك كرده بودند ، زيرا با توجه به عدم آشنايي نسبت به شهر و سكوت مرگباري كه بر شهر حاكم بود ، امكان ادامه حضور ميسر نبود . ¹

يكي از پاسداران اعزامي از ستاد مركزي سپاه كه چند روز قبل از سقوط خرمشهر در اين شهر حضور داشته ، ضمن گزارشي نوشته است : « از تاريخ 2/8/59 ، خرمشهر به صورت ديگري شد . برادران تا ظهر به مقابله با نيروهاي بعثي و نجات گروهي از برادران تكاور ـ كه در ميدان فرمانداري محاصره شده بودند ـ پرداختند . پس از نجات آنها به پايگاههاي خود برگشتند و تا ساعت 16 زير آتش خمپاره‌هاي دشمن بودند بعدازظهر ، پس از فروكش كردن آتش بعثيها ، شايع شد كه بايد كليه نيروها بيرون بروند . در پي آن ، گروه ما ، كه شامل 15 نفر مي‌شد ، جهت كسب اطلاع به مسجد‌جامع رفتند كه اين موضوع توسط مسئول مسجد تكذيب شد و گروه ما پس از انهدام دو تانك دشمن و كشتن چند نفر از آنها با

* انتهاي پل خرمشهر در قسمت غربي به فلكه بزرگي منتهي مي‌شود كه در يك زاويه آن ساختمان فرمانداري قرار دارد ، لذا حضور نيروهاي دشمن در آن به منزله حتمي پل است .

آرپي‌جي‌و نارنجك ، به مقر خود برگشتند و مجدداً خمپاره‌هاي دشمن مانند باران ، باريدن گرفت تا صبح .» ²

سپاه آبادان نيز طي گزارشي اعلام كرد : « تا آخرين لحظات عصر ، فرمانداري خرمشهر در اختيار دشمن بود و با تيرباري از روي پشت‌بام ، پل را زير رگبار گرفته بود . حتي سينه‌خيز هم نمي‌شد از روي پل عبور كرد . حدود ساعت 30/6 تا 30/7 بعدازظهر ( نيروهاي خودي ) به فرمانداري حمله كرده و آن را از دست نيروهاي عراقي درآوردند كه تا اين لحظه ( ساعت 21 ) پل باز است . ضمناً كشته‌ها و مجروحين از هر دو طرف زياد است .» ³

آبادان در طول روز زير انواع آتش دشمن قرار داشت و نيروهاي عراقي از محورهاي مختلف براي نزديك شدن به شهر تلاش كردند ، گزارش سپاه آبادان حاكي است : « آبادان از صبح امروز با خمپاره و توپ از طرف اروندرود و جاده ماهشهر ـ آبادان مورد هدف بود . ساعت 18 تانكهاي دشمن از طرف مارد ، 4 ـ 3 كيلومتر پيش آمده و متوقف شدند .» ⁴

طبق اعلام سپاه خوزستان : « دو هليكوپتر دشمن به سمت خودروها و توپخانه 130 ميلي‌متري ، واقع در محور دارخوين ـ سلمانيه ، اتش گشودند كه با آتش متقابل نيروهاي اسلام روبرو شدند . پس از آن ميگهاي دشمن واحد توپخانه را بمباران كردند .» ⁵

اهواز نيز در طول روز زير آتش دشمن قرار داشت . ⁶

جبهه مياني و شمالي

سپاه غرب اعلام كرد : « عراق نيروهاي خود را در محورهاي مهران و سومار با لشكرهاي 13 و 8 تقويت كرده است و امكان حمله عراق از اين محورها افزايش يافته است .» ⁷

به گزارش خبرگزاري پارس : « نيروهاي رزمنده ارتش ، سپاه و هوانيروز در طول روز 2/8/59 ، در جبهه‌هاي سرپل‌ذهاب و قصرشيرين تلفات سنگيني به دشمن وارد ساختند و 90 نفر از كافران بعثي را به هلاكت رساندند ، در اين عمليات يك موضع و انبار مهمات و سوخت دشمن آتش گرفت و چند آشيانه توپخانه درهم كوبيده شد . در پي عمليات فوق ، در طول شب نيز مواضع دشمن در جبهه قصرشيرين زير آتش قرار گرفت و تلفات چشمگيري به آنها وارد شد .» ⁸

گزارش سپاه غرب حاكي است : « ستون نيروهاي اعزامي به نوسود ، پاوه بر اثر حمله مهاجمين و ميگهاي عراقي ، مجبور به عقب‌نشيني شدند و از برادران 5 نفر شهيد و 10 نفر ـ از جمله فرمانده سپاه پاوه ـ مجروح شدند . ضمناً نياز مبرمي به نيرو وجود دارد .» ⁹

طبق اعلام نيروي زميني ارتش : « ميني‌بوس 30 نفر از افراد حزب كومله كه براي حمله به پادگان سقز عازم اين شهر بودند ، بين راه به دره سقوط كرد و 25 نفر از آنها كشته و زخمي شدند .» ¹⁰

همين منبع در گزارش ديگري اعلام كرد : « يك هلي‌كوپتر 214 ، عصر ديروز در ده مايلي سقز به تعقيب دو جيب مشكوك پرداخته كه تا صبح روز جاري خبري از آن نشده و جستجوي هوايي نيز بي‌نتيجه بوده است .» ¹¹

حملات هوايي

خارك و بوشهر : يك هواپيماي عراقي در ساعت 30/18 به خارك و 20 دقيقه پس از آن به بوشهر حمله كرد كه در هر دو مورد با مقابله آتشبارهاي ضدهوايي فرار كردند . ¹²

آبادان : در ساعت 15/8 ، يك ميگ عراقي پس از تجاوز به فضاي آبادان ، توسط يك جنگنده خودي سرنگون شد . ¹³

 هواپيماهاي عراقي شب هنگام طي دو حمله ، مناطق مسكوني و پالايشگاه آبادان را هدف قرار داده ، خساراتي وارد كردند . ¹⁴

مسجد سليمان : هواپيماهاي دشمن در ساعت 20/5 صبح امروز يك پرواز شناسايي بر روي مسجد‌سليمان و كارخانه تانك‌سازي به عمل آورند . ¹⁵

 هواپيماهاي دشمن بعدازظهر امروز به نقاط مسكوني مسجد سليمان حمله كردند كه يازده غيرنظامي شهيد و بيش از 25 نفر زخمي شدند . ¹⁶

پاوه : ساعت 45/11 ، دو ميگ عراقي به واحدهاي خودي كه به طرف نوسود پيش مي‌رفتند ، در محل نيسانه ، با راكت حمله كردند و در نتيجه يك نفر پيش‌مرگ كرد مسلمان شهيد و يك پاسدار زخمي گرديد . ¹⁷

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 224

 ... رزمندگان نيروي زميني ارتش ظرف روزهاي اول و دوم آبان ، مواضع دشمن را در ضلع‌شرقي خاك عراق زير آتش مداوم و بي‌امان خود قرار داده ، ضايعات سنگيني به دشمن وارد ساختند . ¹⁸

اطلاعيه 225

 ... روز دوم آبان بر اثر آتش توپخانه ارتش ، به نيروهاي دشمن در منطقه اهواز تلفات و صدمات زيادي وارد شد كه منجر به عقب‌نشيني نيروهاي كفر گرديد . در اثر حمله جنگنده‌هاي نيروي هوايي به قواي دشمن در ارتفاعات ا ...اكبر ، مواضع مزدوران نابود شد . با حملة نيروهاي سپاه اسلام به مزدوران عراقي ، تعداد 15 تانك و 10 خودروي دشمن منهدم شد و يك جيپ فرماندهي سالم به غنيمت گرفته شد . در جبهه‌غرب كشور ، بر اثر آتش شديد توپخانه سپاهيان اسلام ، يك يگان توپخانه « خمسه‌خمسه » مزدوران عراق با خاك يكسان شد و تلفات و خسارات زيادي به دشمن وارد گرديد . ¹⁹

اطلاعيه 226

در عمليات متهورانه خلبانان هوانيروز از ساعت 30/6 تا ساعت 10 روز دوم آبان در منطقه جنوب غربي كشور تلفات و خسارات زير به دشمن وارد شد :

1 ـ انهدام دو تانك با خدمه آن و يك خودروي آبي ـ خاكي .

2 ـ نابودي هشت دستگاه خودروي نظامي ، يك خودروي موشك‌انداز كاتيوشا با مهمات آن ، يك بولدوزر ، يك جيپ با نفرات آن .

3 ـ بيش از 60 نفر از افراد دشمن در حال فرار به هلاكت رسيدند و 5 نفر تسليم شدند .

4 ـ پنج موضع توپخانه قواي كفر نابود شد و پرسنل آن به اسارت درآمدند . در اين عمليات به پرسنل و وسايل هوانيروز آسيبي وارد نشد . ²⁰

اطلاعات 227

 ... برادران هوانيروز در ادامه موفقيتهاي امروز ( 2/8 ) توانستند 15 خودروي سبك و سنگين و بيش از 500 نفر از پرسنل دشمن را در منطقه دزفول نابود كنند . ²¹

اطلاعيه 228

بخشي از فعاليتهاي ژاندارمري جمهوري‌اسلامي در روز جمعه دوم آبان :

1 ـ در مبارزه عليه قواي كفر در غرب كشور ، دو رشته از ارتفاعات چغازوند به تصرف نيروهاي خوديدرآمد .

2 ـ در يك عمليات با شركت افراد ژاندارمري و عشاير مسلمان محلي ، براي سركوبي مزدوران كافر ، تعداد 12 نفر از افراد متجاوز كشته و 30 نفر زخمي شدند .

3 ـ در بخش ديگري از نوار مرزي ، بر اثر آتش ژاندارمري و پشتيباني ايل ملك‌شاهي ، نيروهاي عراقي
مجبور به عقب‌نشيني شدند . طي عمليات ديگر در صبح روز گذشته توسط همين رزمندگان در منطقه ايلام ، 2 دستگاه خودروي دشمن منهدم و 20 نفر از مزدوران به هلاكت رسيدند . ²²

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 99

 پرچمهاي عراق برفراز ميدانها و ساختمانهاي شهر محمره ( خرمشهر ) برافراشته شد . نيروهاي عراق در محمره به پيروزي چشمگيري دست يافتند و پل استراتژيك اين شهر به دست نيروهاي عراق افتاد . تانكها و سربازان عراقي تمام راههايي را كه به پل و اين شهر منتهي مي‌گردد و تمام ساختمانهاي مجاور پل را در دست دارند . همچنين ساختمان فرمانداري به تصرف نيروهاي عراقي درآمد ... ما هيچ چشمداشتي به خاك ايران نداريم و فقط خواستار حقوق قانوني و اعمال حق حاكميت خود بر زمين و آبهاي خويش هستيم . ²³

بيانيه 100

پس از پيروزي نيروهاي عراق در محمره ( خرمشهر ) ، نيروهاي ما بعدازظهر امروز نيروهاي خميني را در اين قسمت از سرزمينهاي ايران درهم كوبيدند . و خسارات زير را به آنها وارد كردند :

1 ـ آتشبارهاي ضدهوايي ما 3 هواپيماهاي تجاوزگر اف ـ 5 را در بخش جنوبي نبرد سرنگون كردند .

2 ـ در ساعت 12 امروز 3 هواپيماي متجاوز به منطقه فاو حمله كردند . در ساعت 45/1 بعدازظهر ، 3 هليكوپتر به يكي از پايگاههاي منطقه فاو حمله كردند .

3 ـ 2 هواپيماي شكاري و يك هلي‌كوپتر متجاوز سرنگون شدند و به اين ترتيب هواپيماهاي متجاوز كه امروز سرنگون يا به غنيمت گرفته شدند ، به 10 فروند رسيد .

4 ـ امروز هواپيماهاي عراقي اهداف اقتصادي و نظامي زير را بمباران كردند : بمباران و انهدام راه‌آهن اهواز ، بندر شاهپور ، انبارهاي نفت در شمال اهواز ، بمباران مراكز تجمع جنگ‌افزارهاي نيروهاي متجاوز در منطقه اهواز ، بمباران نيروهاي شكست‌خورده كه از محمره به سوي آبادان عقب‌نشيني مي‌كردند . ²⁴

بازتاب حملات و درگيريها

راديو لندن : عراقيها مي‌گويند نيروهايشان تمامي خرمشهر را به تصرف درآوردند و اكنون مشغول
محاصره آبادان از همه طرف هستند ، ولي گزارشي به نقل از سخنگوي شورايعالي‌دفاع ايران ، سقوط خرمشهر را تكذيب كرده و راديو تهران گفته است كه كوشش ديشب عراقيها براي تصرف خرمشهر با مقاومت روبرو شد . راديو تهران گفت كه جنگ خانه به خانه در خرمشهر ادامه دارد . ²⁵

راديو آمريكا : بغداد امروز ادعا كرد كه نيروهايش بندر خونين‌شهر را تصرف كرده‌اند ، اما تهران اين ادعا را بي‌اساس خواند . راديو بغداد پيامهاي شادباش صدام را به واحدهاي نظامي عراق پخش كرد . سخنگوي وزارت دفاع ايران گفت كه ادعاي عراقيها در مورد پيروزي در خونين‌شهر بي‌اساس است و نيروهاي ايراني هنوز بيشتر شهر را در كنترل دارند . خبرگزاري پارس نيز گزارش داد جنگ خانه به خانه هنوز در خرمشهر ادامه دارد . عراقيها مدعي هستند كه شهر آبادان و پالايشگاه آن را در محاصره خود دارند . ²⁶

راديو كلن 2/8/59 از آبادان و خرمشهر گزارش مي‌رسد نيروهاي ايراني با وجود تلفات شديد و در زير باران موشك و توپخانه سنگين به مقاومتي سخت دست زده ، همچنان اين دو شهر را در اختيار دارند .

راديو كلن : به نظر مي‌رسد كه از 24 ساعت قبل تاكنون چه در جبهه‌هاي جنگ و چه در صحنه‌هاي سياسي‌ترازو به نفع ايران است . خبرگزاري پارس گزارش داد : نيروهاي زرهي ، تانك و چريكهاي محلي در غرب با حمله به نيروهاي عراقي ضمن وادار نمودن آنها به عقب‌نشيني ، تلفات سنگيني به آنها وارد كرده‌اند . چند تپه سوق‌الجيشي و مهم در جريان اين عمليات بار ديگر به دست نيروهاي ايران افتاده است . ²⁷

روزشمار سياسي 2/8/59

شوراي‌‌امنيت سازمان‌ملل بار ديگر براي رسيدگي به جنگ ايران و عراق تشكيل جلسه داد : نماينده نروژ ، مكزيك و آمريكا خواهان ترتيباتي از سوي شورا شدند تا عراق نيروهايش را از ايران خارج كند و زمينه براي آتش‌بس و پايان جنگ فراهم گردد . اما شوراي‌امنيت هيچگونه اقدام قاطع و اصولي جهت محكوم كردن تجاوز و خاتمه دادن به آن ، به عمل نياورد و متقابلاً نماينده عراق تقاضاي خروج نيروهاي عراقي از خاك ايران را محكوم كرده ، آن را مغاير با قطعنامه‌هاي پيشين شورا خواند .

جمهوري‌اسلامي ايران

رئيس جمهوري در ديدار با سفير يوگسلاوي : ... برداشت ما از غيرمتعهد اين است كه اينها نه وابسته به ابرقدرت روس هستند نه به ابرقدرت آمريكا و مستقل از اين دو عمل مي‌كنند جانب حق را مي‌گيرند ، والا اگر قرار باشد شما غيرمتعهد باشيد به اين معنا كه كسي به كس ديگر تجاوز كند ، فقط تماشاچي باشيد ، اين غيرمتعهد نيست ... معناي غيرمتعهد اين است كه شما به متجاوز بگوئيد چرا كردي؟

رئيس جمهور در ديدار با سفير كره : رئيس جمهور در پاسخ به پيشنهاد سفير كره مبني بر قطع رابطه با دولتهايي كه با ايران رفتار بدي دارند ، گفت : ما بايد از موضع قدرت عمل كنيم . بگذاريد ما پيروز شويم ، آن وقت خدمت دولتهايي كه با ما چنين روابطي برقرار كرده‌اند و به دشمنان ما كمك كرده‌اند ، خواهيم رسيد . ²⁸

امام‌جمعه تهران ( حجت‌الاسلام خامنه‌اي ) : ... دشمن مايل است قدم به قدم پيش بيايد
و تاكتيك ما اين است كه نيروهاي عظيم مردم را كه مي‌تواند دهها لشكر دشمن را در خود غرق كند ، به ميدان بكشانيم ... . ما جنگ را نيفروخته‌ايم و جنگ‌افروز هم نيستيم . اما تسليم زور و تعرض و تجاوز هم نمي‌شويم . دشمن به خانه ما وارد شده و تعرض كرده و تا اين تعرض هست ، آتش بس‌معنا ندارد .

 ... ما با امريكا در حال جنگيم . چگونه ممكن است از او كمك بگيريم؟

 ... دشمن بايد از خاك ما خارج شود و خساراتي را كه بر ما و ملت عراق وارد كرده ، بپردازد و بعد از آن بگويد كه چرا با ما و ملت عراق ستم روا داشته است .

 ... امروز در كشور عراق سلاح آمريكائي ، روسي ، انگليسي و فرانسوي با هم به كار گرفته مي‌شود . ما برعكس با همه كمپانيهاي تسليحاتي دنيا قهريم . ما به ميل خودمان از همه اين كمپانيهابريده‌ايم و خواسته‌ايم با ابرقدرتهاي جنگ‌افروز مرتبط نباشيم . ²⁹

عراق

عصمت كتاني ، نماينده عراق در سازمان‌ملل : جنگ عراق با ايران از سوي ايران بر عراق تحميل شده است ، زيرا عراق از راههاي مسالمت‌آميز و قانوني وارد شد تا اختلافات دو كشور از طريق مذاكره حل شود ، ولي ايران توجهي نكرد ... اين ايران است كه از جنبه عملي و فعلي جنگ را به صورت كنوني آغاز كرده است . ³⁰

فرستاده‌هاي ويژه عراق ، هفته گذشته به كويت ، قطر ، عربستان‌سعودي ، امارات متحده رفته‌اند تا براي فراهم آوردن كمكهاي مالي براي بغداد تلاش نمايند . ³¹

تلاشهاي صلح

 ... شوراي‌امنيت سازمان‌ملل براي رسيدگي به جنگ ايران و عراق ، جلسه علني داشت . سخنرانان اين جلسه ، پايان منازعات و انعقاد يك قرارداد صلح را بين دو كشور خواستار گرديدند . سفير آمريكا گفت : تهران و بغداد بايد اين اصلي را بپذيرند كه نمي‌توان با توسل به زور ، اراضي يكديگر را تصرف كرد . دو كشور بايد متعهد گردند در امور داخلي يكديگر مداخله نكنند ... تماميت ارضي ايران با حمله نيروهاي عراق به خطر افتاده است .

نماينده عراق گفت : تقاضاي ايران مبني بر خروج عراق از خاك ايران ، پيش از برقراري آتش‌بس ، غيرواقعي است و با قعطنامه‌هاي پيشين شوراي امنيت مغايرت دارد . ³²

نماينده كوبا و رئيس دفتر هماهنگي كشورهاي غيرمتعهد در سازمان‌ملل : كشورهاي غيرمتعهد به او و به ناظر سازمان آزاديبخش فلسطين در سازمان‌ملل متحد اختيار داده‌اند براي ايجاد يك كميته ويژه در سطح وزيران خارجه براي ساختن پلهايي از حسن‌نيت و حسن اطميناني بين ايران و عراق ، گفتگوهاي لازم را آغاز كنند .

نماينده نروژ در سازمان‌ملل پيشنهاد كرد كه قطعنامه جديد شوراي امنيت بايد خروج تمامي نيروهاي خارجي را از سرزمينهايي كه با زور به دست آورده ، پيش‌بيني كند و احترام به تماميت ارضي ، حاكميت و استقلال ملي را مورد تاكيد قرار دهد . ³³

نماينده مكزيك در سازمان‌ملل : شوراي امنيت بايد دو كشور را در رسيدن به راه حل پايان جنگ ياري دهد تا عراق نيروهايش را از ايران خارج كند و اين شورا يك برنامه درست را كه مورد پذيرش طرفين باشد ، براي آغاز گفتگو تنظيم كند . ³⁴

مواضع و اقدامات كشورها

سخنگوي وزارت امور خارجه آمريكا : آمريكا اميد دارد كه ايران به درك اين نكته نايل آمده باشد كه ادامه اسارت گروگانها بر مشكلات آن كشور مي‌افزايد . ³⁵

نماينده آمريكا در شوراي امنيت : آمريكا علاقه‌مند است كه اين كشمكش با احترام به اصول اساسي حقوق بين‌المللي برطرف گردد ، به اين ترتيب كه اراضي نبايد با زور تصرف شود و اختلافات بايد به جاي توسل به جنگ با مسالمت حل شود . ³⁶

پادشاهي عربستان و ليبي بعد از هفته‌ها مشاجره سياسي كه جنگ عراق با ايران آغازگر آن بود ، به تدريج به سوي قطع روابط سياسي پيش مي‌روند . نقطه شروع اين مشاجرات ورود چهار هواپيماي شناسايي آمريكايي به خاك عربستان بود . قذافي اخيراً طي پيامي به دولت عربستان اظهار داشت : حضور آواكسها در عربستان به منزله آن است كه اماكن مقدس اين كشور تحت اشغال آمريكا باشد . ³⁷

تحليلها و تفسيرها

راديو آمريكا : ... در شرايط كنوني جنگ ايران وعراق ، تجاوز عراق به خاك ايران ممكن است موجب دخالت شوروي در منطقه شود . حال آن كه به رسميت شناختن حق حاكميت و تماميت ارضي ايران از جانب آمريكا ممكن است موجب عدم‌دخالت شوروي و در نتيجه عدم برخورد دو ابرقدرت
شود . ³⁸

راديو باكو : ... رهبران بلندپايه امريكا مرتباً اظهار مي‌‌دارند كه هدف استراتژيك آمريكا حفظ دائمي حضور نظامي عظيم خود در ناحيه خليج و اقيانوس‌هند است . پنتاگون براي تأمين حضور خود ، شبكه وسيعي از پايگاههاي نظامي جديد تشكيل داده و پايگاههاي موجود را گسترش مي‌دهد . ³⁹

مآخذ 2/8/59

1 ـ بر اساس گزارش يكي از فرماندهان عراقي . سند 51096 . مركز مطالعات و تحقيقات جنگ . ص 25

2 ـ گزارش برادر محمد قهرماني ، عضو ستاد مركزي سپاه . سند 051245

3 ، 4 ـ سپاه آبادان . سند 051249

5 ـ « بولتن خبري » اطلاعات سپاه خوزستان . سند 001392

6 ـ سماجا 3 ( مركز فرماندهي ) .

7 ـ سپاه غرب .

8 ـ روزنامه انقلاب‌اسلامي ، 3/7/59 ، خبرگزاري پارس .

9 ـ ماخذ 7 .

10 ، 11 ـ ماخذ 6 .

12 ـ روزنامه جمهوري‌اسلامي ، 3/8/59 ، خبرگزاري پارس .

13 ـ ماخذ 7 .

14 ـ روزنامه جمهوري‌اسلامي ، 4/8/59 ، خبرگزاري پارس

15 ـ ماخذ 6 .

16 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 4/8/59

17 ـ شاجا . سند 001359

18 ـ ماخذ 6 .

19 ، 20 ، 21 ، 22 ـ روزنامه اطلاعات ، 3/8/59

23 ، 24 ـ خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 3/8/59راديو بغداد ( 2/8/59 )

25 ، 26 ، 27 ـ خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 3/8/72

28 ـ روزنامه اطلاعات ، 3/8/59

29 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 3/8/59

30 ـ ماخذ 25 ، راديو كويت

31 ـ خبرگزاري يوپي‌تي ، 2/8/59

32 ـ ماخد 25 . راديو آمريكا

33 ـ ماخذ 25 . خبرگزاري آسوشيتدپرس

34 ـ ماخذ 25 ، راديو كويت

35 ـ ماخذ 25 ، راديو آمريكا

36 ـ ماخذ 25 . خبرگزاري آسوشيتدپرس

38 . 39 ـ خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 3/8/59