روز بيست و هشتم
هشدار امام براي آمادگي به منظور « جهاد مقدس عمومي »
27 مهر 1359
9 ذيحجه 1400
19 اكتبر 1980
در بيست و هشتمين روز ، درگيري شديد در خونين‌شهر ادامه داشت . رزمندگان اسلام براي جلوگيري از تسلط بيشتر نيروهاي عراقي تلاش مي‌كردند . دشمن با تقويت نيروهايش ، اكثر خيابانهاي مركزي شهر را به تصرف درآورد ، ولي در كنار پل خرمشهر نبرد ادامه يافت و شب هنگام وضعيت خرمشهر بحراني گزارش شد . امروز آبادان و اهواز و محل استقرار نيروهاي خودي در جبهه‌هاي اين دو شهر زير آتش شديد خمپاره ، توپخانه و بمباران دشمن قرار داشت . رزمندگان اسلام موفق شدند نيروهاي دشمن را از جاده ماهشهر ، 5 كيلومتر عقب برانند . در محور سوسنگرد قواي دشمن چند‌بار دست به هجوم زدند كه با مقابله نيروهاي خودي و با تحمل تلفاتي عقب‌نشيني كردند ، ولي در آخرين هجوم خود در حوالي غروب ، توانستند به سوسنگرد نزديك شده ، شهر را از 3 طرف به محاصره درآورند . در جبهه دزفول نيروهاي خودي با حمله به دشمن ضمن عقب راندن آنها ، اسلحه و مهمات زيادي به غنيمت گرفتند . در جبهه مياني ، نيروهاي خودي با حمله به پيشقراولان ارتش عراق در سومار ، تلفات سنگيني به آنها وارد كردند . در جبهه‌شمالي نيز با عمليات رزمندگان اسلام ، پيرانشهر و مرز تمرچين از اشغال نيروهاي دشمن و ضدانقلاب خارج شد . از سوي ديگر ، با تجمع نيروهاي مسلح ضدانقلابي در اطراف مهاباد ، پادگان و نقاط حساس اين شهر مورد تهديد قرار گرفت .
هواپيماهاي دشمن به چند منطقه كشور تجاوز كردند و نقاط مسكوني ، اقتصادي و نظامي را هدف قرار دادند . و خساراتي وارد كردند . نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي علاوه بر وارد كردن خساراتي به دشمن در داخل خاك عراق ، يك ناو جنگي عراق را در دهانه فاو منهدم كرد .
حملات و درگيريهاي زميني
جبهه جنوبي
سپاه خوزستان چگونگي عمليات دشمن و وضعيت نيروهاي خودي را در خونين‌شهر ، طي چند روز اخير اعلام كرد : « نيروهاي دشمن با پيشروي به سوي مركز شهر مواضع جديد به دست آورده‌اند و از اين نقاط براي ديده‌باني توپخانه نيز استفاده مي‌كنند . روزها شهر زير خمپاره و شبها زير توپخانه دشمن است . نيروهاي خودي در خرمشهر كه اكثراً از نيروهاي پاسدار و مردم محل و حدود 500 نفر نيروي ثابت هستند ، از ابتداي جنگ در حال مبارزه‌اند . نيروي زرهي فقط 3 تانك چيفتن سالم در نزديك پل است . نيروهاي تكاور و سرباز ، كه گاهي براي عمليات چند ساعته پاكسازي به خرمشهر مي‌آيند ، پس از عمليات منطقه را ترك مي‌كنند . نقاط ضعف نيروهاي خودي عبارت است از : كمبود نيروهاي مسلح ( مخصوصا نيروي زرهي ) ، كمبود نيروهاي پياده وتازه‌نفس كه جايگزين نيروهاي خسته شوند ( نيروهاي خودي حدود 30 تا 50 روز است در خرمشهر مي‌جنگند و به شدت خسته‌اند ) عدم فرماندهي صحيح و ناهماهنگي بين كليه نيروها ، كمبود پشتيباني هوانيروز ، كمبود پزشك و دارو و كمكهاي پزشكي .» 1
در طول روز درگيري در خونين‌شهر ادامه داشت و با گذشت زمان شدت گرفت . نيروهاي دشمن در محورهايي پيشروي كردند . فرمانداري آبادان وضعيت خونين‌شهر را ر ساعت 21 چنين توصيف مي‌كند : « اكثر خيابانهاي مركزي شهر به تصر مزدوران عراقي درآمده و نيروهاي خودي كنار پل خرمشهر در حال جنگند . برادران سپاه خرمشهر اكثراً به شهادت رسيده‌اند . هر‌چه سريع‌تر بايد براي اعزام نيروي ورزيده و زرهي به منطقه اقدام شود .» 2
گزارش شهرباني آبادان : « وضع خرمشهر بحراني است و مزدوران عراقي حلقه محاصره را تنگ‌تر و شديدتر كردهاند . كمك فوري مورد نياز است .» 3 در محور آبادان ، « با حمله رزمندگان به نيروهاي عراقي ، حدود 6 ـ 5 كيلومتر آنها را از جاده ماهشهر عقب راندند و تا ساعت 16 در اين موضع مستقر
بودند . دشمن حدود 40 تانك به فاصله چند كيلومتري جاده ماهشهر مستقر كرده است .» 4 از سوي ديگر ، « آبادان در طول روز زير انواع آتش سنگين توپخانه ، بمباران و موشكهاي دشمن قرار داشت و نقاطي از جمله فرودگاه ، بيمارستان امدادگران و ايستگاههاي هفت و يازده مورد اصابت قرار گرفت و حدود 20 نفر شهيد و 50 نفر زخمي شدند » 5
در محور سوسنگرد ، نيروهاي زرهي دشمن در ساعت 9 و ساعت 14 به سوي جاده سوسنگرد اهواز به قصد مسدود كردن جاده و پيشروي به سوي سوسنگرد هجوم بردند كه با مقابله نيروهاي خودي و آتش توپخانه ، با تحمل تلفاتي مجبور به عقب‌نشيني شدند . سپاه سوسنگرد طي گزارشي اعلام كرد : « امروز آتش توپخانه خودي باعث انهدام 3 تانك و يك بلدوزر دشمن شد و فرمانده گردان تانك دشمن و فرمانده جبهه اول و دوم آنها نيز كشته شدند . همچنين فانتومهاي خودي نيروهاي دشمن را در حمودي كوبيدند كه چهار تانك آنها منهدم شد .»
“نيروهاي عراقي هنگام غروب با توان بيشتري دست به هجوم زدند . 6 گزارش سپاه سوسنگرد از آخرين وضعيت اين شهر ( حدود ساعت 23 ) حاكي است : از ساعت 18 روز جاري نيروهاي دشمن با سرعت و شدت زير پوشش توپخانه از طريق دامنه ارتفاعات ا ... اكبر ، از كنار رود‌كرخه به طرف سوسنگرد حركت كردهاند و در حال حاضر كنار رود‌كرخه ( شمال سوسنگرد ) به فاصله دو كيلومتري مستقر شده‌اند . از طرفي نيروهاي سنگين خودي از قسمت عقب از شهر خارج شده‌اند و نيروهاي مزدور از طريق سابله به طرف شهر حركت مي‌كنند . نيروهايي از دشمن كه در قسمت بيت‌هردان بودند ، از قسمت جنوب‌شرقي به فاصله چهار كيلومتر دور شهر دايره‌اي كشيده‌اند و شهر از سه طرف در محاصره دشمن است . از نيروهاي مردمي به طور كلي خبري نيست و شهر خلوت است .» 7
به گزارش سپاه دزفول : « امروز نيروهاي خودي ، محل استقرار نيروهاي دشمن را در سرخه كوبيدند و مقدار زيادي اسلحه و مهمات از دشمن در همين جبهه به دست آمده است . نيروهاي خودي در حال پيشروي‌اند .» همچنين نيروهاي ژاندارمري در شوش مواضع دشمن را شناسايي كردند و آنها را به شدت درهم كوبيدند . 8
جبهه مياني
« امروز نيروهاي خودي با حمله به پيشقراولان ارتش عراق كه در مقر قبلي سپاه سومار مستقر شده بودند ، تلفات سنگيني به نيروهاي دشمن وارد كردند .» 9
برابر اعلام ژاندارمري گيلان‌غرب : « در ساعت 9 امروز طي درگيري بين نيروهاي بسيج و نيروهاي
عراقي در ارتفاعات اورين ، 10 نفر از برادران بسيج شهيد و مجروح شدند .» 10
به گزارش خبرگزاري پارس : « رزمندگان اسلام امروز تا پل شيرازي ( 7 كيلومتري قصرشيرين ) ، پيشروي كردهاند و ضمن درهم‌كوبيدن مواضع دشمن تعدادي تانك و خودرو را منهدم كرده ، تعدادي را به غنيمت گرفته‌اند .» 11
جبهه شمالي
حزب دمكرات كردستان ضمن پخش اعلاميه‌هاي راديويي و روزنامه‌اي از مردم كردستان دعوت كرده كه فردا ( 28/7/59 ) ، مصادف با عيد قربان ، در تظاهراتي كه عليه جمهوري‌اسلامي ايران در شهرهاي مهاباد ، پاوه ، مريوان ، و سنندج برپا مي‌گردد ، شركت جويند . 12 شهر پيرانشهر از چند روز پيش در معرض تهديد ضدانقلاب و نيروهاي عراقي بوده و بسياري از مردم ، شهر را ترك كرده و نيروهاي ضدانقلاب به داخل آن رخته‌كرده‌اند . دشمن به قصد اشغال پادگان پيرانشهر ، در طول يك هفته گذشته ، اين پادگان را در معرض آتش سنگين توپخانه و بمباران شديد قرار داد و خسارات جاني و مالي فراواني به اين پادگان وارد كرده است . امروز رزمندگان خودي براي پاكسازي پيرانشهر و نجات پادگان پيرانشهر دست به عملياتي زدند . 13 سپاه اروميه در ساعت 30/11 گزارش داد : « امروز برادران سپاه جهت تصرف پيرانشهر به داخل شهر پيشروي كردند كه پيشروي ادامه دارد . هواپيماهاي خودي نيز پايگاههاي دشمن را در مرز پيرانشهر بمباران كردند كه تا 2 ساعت بعد از حمله صداي انفجار مهمات آنها به گوش مي‌رسيد . حزب دمكرات به تمامي دهات منطقه پيرانشهر ابلاغ كرده كه زن و بچه‌ها را به عراق ببرند و افراد مسلح براي جنگ با ارتش ايران آماده شوند .« 14
شب هنگام نتايج عمليات امروز توسط اطلاعات مركزي سپاه اعلام مي‌گردد : پيرانشهر و مرز تمرچين و تپه‌هاي اطراف كلاً به تصرف ارتش و سپاه در آمده است و اكنون نيروهاي مستقر در تمرچين به طرف نيروهاي عراقي كه تا چندين كيلومتر در داخل خاك عراق عقب‌نشيني كردهاند ، با توپخانه سنگين تيراندازي مي‌كنند .» 15
فرماندار نقده نيز در گزارشي اعلام كرده : :« امروز فرمانده پاگادن پيرانشهر با 200 نفر از نيروهاي سپاه از پشت بلنديهاي پادگان تا مرز تمرچين پيشروي كردهاند و پناهگاههايي را كه شاه معدوم در آنجا درست كرده بود ، تسخير كردند و در آنجا توپخانه‌اي مستقر شد .» 16
از سوي ديگر ، مهاباد نيز در معرض تهديد قرار گرفته است : اطراف شهر مهاباد در محاصره گروههاي مسلح غيرقانوني است آن‌طور كه از مهاباد گزارش داده‌اند ، مهاجمين قصد حمله به پادگان و
مراكز سپاه و نقاط حساس شهر را دارند . 17
طبق اعلام ستاد مشترك ارتش : در روز 27/7/59 اسلحه و مهمات زير از طرف مامورين عراقي با حمايت يك واحد كماندو از لشكر 8 به داخل خاك ايران در منطقه جلديان ( شمال پيرانشهر ) حمل و در اختيار گروههاي خرابكاري داخلي ايران قرار داده شد : مسلسل كلاشينكف 42 قبضه ، تفنگ برنو 10 قبضه ، خمپاره‌انداز 18 قبضه ، مهمات سلاح سبك حدود 20 هزار تير .» 18
حملات و درگيريهاي هوايي
خارك و بوشهر : امروز دو ميگ عراق به بوشهر و خارك حمله كردند كه با مقابله آتشبارهاي ضد هوايي فرار كردند . 19
خليج‌فارس : عصر امروز جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي به يك ناو جنگي عراق در دهانه فاو حمله و آن را منهدم كردند . 20
آبادان : آبادان امروز چندين بار بمباران شد و خسارات زيادي به آن وارد آمد . 21
اهواز : امروز اهواز چند بار حمله هوايي شد . از جمله صبح يك فروند توپولف ناحيه راه‌آهن اهواز ، جنب استانداري جديد را هدف قرار داده و خساراتي وارد كرد . 22
پل دختر : در ساعت 50/11 ، دو ميگ عراقي به پل‌دختر حمله كردند كه با تيراندازي مردم ، تغيير مسير دادند و بعد از چند دقيقه در ارتفاع پايين به طرف شركت نفت در بادمك رفتند . 23
پيرانشهر : دو هواپيماي عراقي به پادگان پيرانشهر حمله كردند . همچنين پايگاههاي دشمن در مرز پيرانشهر توسط هواپيماهاي جمهوري‌اسلامي بمباران شد . 24
قزوين : عصر امروز ميگهاي عراقي به آسمان قزوين حمله كردند كه با آتش آتشبارهاي ضدهوايي مجبور به فرار شدند . 25
خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش
اطلاعيه 202
... برادران هوانيروز در عمليات امروز خود در منطقه بستان ضربات مهلكي بر دشمن وارد ساختند و تعداد 7 توپ ، يك تانك و سه چادر محل تجمع نيروهاي متجاوز را منهدم كردند و تعدادي از نفرات آنها را به هلاكت رساندند . 26
اطلاعيه 204
در ساعت 9 بامداد 27/7/59 ، رزمندگان مسلح ارتش در منطقه سوسنگرد با اجراي آتش شديدي پيشروي نيروهاي عراقي را سد نموده ، آنان را مجبور به عقب‌نشيني كردند . در اين درگيري تلفات قابل ملاحظه‌اي به عراقيها وارد شد . 27
اطلاعيه 205
روز گذشته ( 26/7/59 ) يگانهاي ژاندارمري در منطقه گيلان‌غرب در يك جنگ تن به تن دشمن را مجبور به عقب‌نشيني كردند و ارتفاعات مشرف به مواضع دشمن را كه در دست مزدوران عراق بود ، با يك يورش پيروزمندانه به تصرف خود درآوردند . در ساعت 30/10 روز 27/7/59 ، در پي حملات ژاندارمري با پشتيباني كامل نيروي زميني ، يك انبار مهمات و تجهيزات ، 5 دستگاه خودرو ، چند پاسگاه عراق به كلي منهدم گرديد . از ساعت 30/13 ، مواضع توپخانه مزدوران عراقي زير آتش توپخانه نيروهاي انقلاب قرار گرفت كه بر اثر آن انبار مهمات منفجر و 4 قبضه توپ « خمسه خمسه » منهدم شد و خدمه توپهاي دشمن به هلاكت رسيدند . در اين درگيري 2 تانك دشمن توسط توپخانه منهدم شدند و ديده‌بانهاي آنها فرار كردند . 28
اطلاعيه 207
... رزمندگان ژاندارمري روز 27/7/59 ، موفق شدند در منطقه غرب عراقيها را از مواضع خود بيرون رانده ، و تعدادي از مزدوران را به هلاكت برسانند و مقداري مهمات و جنگ‌افزار دشمن را به غنيمت بگيرند . در محور ديگري در منطقه غرب ، قواي متجاوز به نيروهاي خودي حمله بردند كه نيروهاي جمهوري‌اسلامي تلفات سنگيني به دشمن وارد آورده ، آنان را مجبور به عقب‌نشيني كردند و يك تانك آنها را منهدم ساختند . نيروهاي خودي در اين عمليات 4 شهيد و يك مجروح دادند . 29
خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق
بيانيه
... نتيجه نبردهاي شب و روز عيدقربان به اين شرح است . نيروي زميني : خسارات دشمن : 8 كشته و 84 اسير ، تصرف پادگان دژ در نزديكي محمره ( خرمشهر ) ، انهدام 10 تانك ، انهدام سه پايگاه موشكي ، 2 توپ 106 ميليمتري و يك نفربر ، به غنيمت گرفتن يك دستگاه تانك و چهار مسلسل . براي ما مسلم شده كه خسارات دشمن در منطقه‌جنوبي دزفول در روز 15/10/1980 ( 23/7/59 )
82 تانك و بيش از 400 كشته و تعداد زيادي زخمي بوده است .
خسارات ما : 5 كشته ، يك توپ ، 10 خودرو و يك قبضه مسلسل .
نيروي هوايي : يك هواپيماي دشمن در منطقه جنوبي و يكي عصر ديروز در حمله به پنجوين سرنگون شدند . هواپيماي دشمن بامداد امروز در ساعت 25/7 به شهر سليمانيه و در ساعت 35/7 به قصبه كويچه در استان سليمانيه و در ساعت 16/9 به قصبه العزيز در استان واسط حمله كردند و در هدفشان تاسيسات غيرنظامي بود . در ساعت 27/10 ، هواپيماهاي دشمن به بغداد حمله كردند كه يكي از آنها سرنگون شد . در ساعت 10/11 يك هواپيماي دشمن در سرزمينهاي ايراني توسط جنگنده‌هاي ما سرنگون گرديد . 30
بيانيه 89
... نتايج عمليات نظامي وادهاي ما در بخشهاي عملياتي :
خسارات دشمن : 18 كشته ، انهدام يك پايگاه موشكي .
خسارات ما : 12 كشته ، يك تانك ، يك نفربر ، يك توپ 106 ميليمتري .
هوايي : هواپيماهاي ما ضربه‌هاي زير را به اهداف نظامي دشمن وارد ساختند : حمله به تجمع و وارد كردن ضربه‌هاي موثر به آن ، حمله به يك اردوگاه دشمن در شمال شهر نقده ، سرنگون ساختن يك جنگنده دشمن در بخش مياني ميدان عمليات . 31
بازتاب حملات و درگيريها
راديو كلن : وابستگان نظامي غربي مقيم بغداد معتفدند كه از نظر تئوري نظامي ، يعني با توجه به قدرت تهاجمي عراق و نيروي دفاعي ايران ، بايستي شهرهاي محاصره شده آبادان و خرمشهر روزها قبل به تصرف نيروهاي عراق درآمده باشد . به اين منظور لازم بود عراق چترباز در آنجا پياده كند و تانكهاي بيشتري به جبهه اعزام دارد . معلوم است كه تنها با آتش توپخانه و بدون پياده نظام اين منظور عملي نخواهد شد . البته در اعلاميه‌هاي رسمي فرماندهي ارتش عراق مرتب از پيشروي بدون‌وقفه سربازان عراق سخن مي‌رود ... در حالي كه گزارشهايي كه خبرنگاران خارجي ارسال مي‌كنند ، عكس اين ادعا را ثابت مي‌كند و حاكي از آن است كه سربازان و سپاهيان ايراني با شهامتي فوق تصور در مقابل دشمن كه از لحاظ ساز و برگ نظامي بر آنها برتري دارد ، مي‌جنگند و حتي پاسداران انقلاب كه اغلب فاقد
آموزش نظامي كامل نيز هستند ، با رشادتي قابل تحسين ، بدون كوچك‌ترين هراس از مرگ در مقابل آتش توپخانه و تانكهاي عراقي ايستادگي مي‌كنند . خلبانان ايراني نيز در اين جنگ رشادت و ميهن پرستي خود را به اثبات رسانده‌اند و پروازهاي آنها بر فراز بغداد و بمباران اهداف نظامي و اقتصادي ، به رهبران عراق نشان داده كه با حريفي روبروست كه حاضر است براي دفاع از آب و خاك و حيثيت خود دست به فداكاريهاي بزرگ بزند . 32
راديو لندن : آخرين گزارشهاي رسيده پيرامون محاصره شهر آبادان توسط نيروهاي عراقي ، حاكي است كه با حمله هوايي ايران از شدت حملات كاسته شده است . فرماندهي نظامي عراق اميدوار است نيروهاي ايران به زودي مهمات خود را تمام كنند . 33
راديو اسرائيل : به گزارش خبرنگار راديو هند از بصره ، عراق اولين حمله پياده نظام خود را به شهر آبادان شروع كرده است . در حالي كه عراق مدعي است اين حمله با موفقيت روبرو شده ، ايران مي‌گويد قواي عراق كه سعي داشت داخل شهر آبادان شود ، 10 تا 15 كيلومتر عقب رانده شد ... به گزارش خبرنگار راديو هند جنگ شديد در بندر خرمشهر ادامه دارد . 34
خبرگزاري فرانسه : چهار يدك‌كش و يك كشتي باري ايراني كه توسط عراق غنيمت گرفته شده بود ، امروز 27/7/59 در بندر بصره لنگر انداختند ... گفته مي‌شود كشتيهاي بلوچستان و شيرين از لحاظ بزرگي و ظرفيت اهميت زيادي دارند . 35
روزشمار سياسي 27/7/59
در بيست و هشتمين روز ، امام خميني بار ديگر برخلاف نظر كساني كه در پي تخصصي كردن جنگ و استفاده صرف از نيروها و ابزارهاي كلاسيك بودند ، بر هر‌چه بيشتر مردمي كردن جنگ تاكيد نموده و به ملت هشدار دادند خود را براي « جهاد مقدس » مهيا سازند . دولت جمهوري‌اسلامي ايران اعلام كرد كه هيچ هيأت صلحي را تا قبل از عقب‌نشيني كامل نيروهاي عراق نخواهد پذيرفت .
از ابتداي جنگ همواره دو گروه از هيأت‌هاي صلح تلاش داشتند زمينه را براي برقراري آتش‌بس و شروع مذاكره فراهم آورند . برخي كشورهاي اسلامي در چارچوب كنفرانس اسلامي به رياست ضياءالحق ، رئيس جمهوري پاكستان تلاشهايي را براي خاتمه دادن به جنگ دنبال كردند كه بيان‌كنندة نقطه نظرات غرب و كشورهاي مرتجع منطقه در قبال جنگ بود . دستة دوم كشورهاي غيرمتعهد ، از جمله هند و كوبا و نيز سازمان آزاديبخش فلسطين را دربرمي‌گرفت كه اقدامات‌شان منعكس‌كنندة ديدگاههاي بلوك‌شرق و كشورهاي چپگران جهان در ارتباط با جنگ دو كشور عضو غيرمتعهدها بود .
نكته قابل توجه اين كه هر دو دسته مواضع مشابهي داشتند . از اتخاذ مواضع صريح در قبال آغازگر جنگ امتناع كرده ، پيش از هر اقدامي خواستار آتش‌بس بودند . چيزي كه به دليل حضور نيروهاي عراقي در خاك ايران ، هيچگاه از سوي جمهوري‌اسلامي منطقي به نظر نمي‌رسيد .
جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع ، داخلي ، مواضع و ... )
پيام امام خميني به مناسبت عيد قربان
... اكنون شما اي ملت اسلامي ايران بر سر دو‌راهي مي‌باشيد : راه سعادت و افتخار ابدي در سايه پرافتخار جهاد براي خدا و دفاع از اسلام و راه ذلت و ننگ ابدي . اگر خداي نخواسته اين جهاد مقدس سستي و سردي از خود نشان دهيد و من اميد واثق دارم كه ملت ما تن به ننگ نداده و نخواهند داد و تا سقوط رژيم منحط بعث از پاي ننشينند و تا ملت شريف عراق را از اختناق و جناياتي كه بر آن ساية شوم‌افكنده نجات ندهند ، دست از جهاد مقدس برندارند .
... اينجانب اولاً به ملت ايران هشدار مي‌دهم كه خود را مهيا كنند و اسلحه‌هاي خود را آماده كنند و به حال آماده‌باش باشند كه اگر خداي نخواسته محتاج بسيج عمومي شد و امر به جهاد مقدس عمومي داده شد ، فوراً به ميدان رفته و از دين خدا و كشور اسلامي دفاع نمايند . ثانياً به قواي نظامي اخطار مي‌كنم كه با كمال جديت و بدون فوت وقت ، ساز و برگ جنگي را كه بحمدا ... به حد‌كافي در اختيار داريد ، در اختيار رزمندگان ، چه قواي‌مسلح و چه ساير جوانان فداكار گذاشته و كوچك‌ترين مسامحه را جايز ندانيد . 36
رئيس جمهور : ... دشمن ضعيف شده است ، اما هنوز امكانات او بيشتر از امكانات ماست ، چون هر چه از دست مي‌دهد ، از كشورهاي ديگر مي‌گيرد ... ارتش عراق حالت يك ارتش به ستوه آمده را دارد و به اهدافي كه مي‌خواسته نرسيده ، در نتيجه عاصي شده است . 37
نخست‌وزير : ... تا زماني كه دشمن در خاك ماست ، هيچگونه مذاكره از سوي هيچ گروه و كشوري نمي‌تواند و نمي‌بايست وجود داشته باشد . تا زماني كه متجاوز در خاك ماست ، هر مطلبي را بايستي اول به تجاوزگر گفت . 38
نخست‌وزير در سازمان‌ملل : ... اگر آمريكا هواپيماهاي مجهز به آواكس خود را از عربستان سعودي پس بگيرد و كشتيهاي جنگي خود را از خليج‌فارس بيرون ببرد و به كمكهاي نظامي خود به اردن ، كه در جنگ از عراق حمايت مي‌كند ، پايان دهد ، قدم بزرگي در راه آزادي گروگانها برداشته است . 39
مواضع گروهها و ضدانقلاب
جنبش مسلمانان مبارز : ... حكومت عراق كه ماهيتي ضدمردمي و استكباري دارد ، براي حفظ قدرت ، چاره‌اي جز اقدام به سركوب انقلاب اسلامي ايران نداشت و اين هدف آمريكا در فشار به ايران و شكستن خط سازش ناپذير امام همراه گرديده است . 40
حزب رنجبران : ... آنچه كه در واقع سد اساسي در مقابل عراق است ، بدون هيچ شكي ارتش است ، البته مردم هم نشان دادند كه به اين ارتش اعتماد دارند و مي‌دانند كه ارتش از تماميت ارضي و استقلال ايران دفاع مي‌كند .
... اول به نظر مي‌رسيد پاسدارها افراد جنگي نيستند ، اما جنگ خرمشهر نشان داد كه پاسدارها خوب مي‌جنگند ، منتها چيزي كه هست سپاه آزمودگي ، تجربه و زرنگي ارتش را ندارد و كار با سلاحهاي مختلف را بلد نيست ... 41
عراق
وزير خارجه عراق : عراق به اهداف نظامي خود در ايران دست يافته و قادر است كم و بيش به مدت يك سال مناطق مذكور را در اختيار خود نگاه دارد ... امريكا قصد دارد با بهره‌برداري از جنگ ايران و عراق ، نفوذ خود را در خليج بيش از پيش گسترش دهد ... عراق نسبت به حضور رادارهاي پرنده آمريكا در عربستان احساس آرامش نمي‌كند . 42
تلاشهاي صلح
... شوراي امنيت سه هفته پس از مسأله وخيم ايران و عراق ، بررسي آن را آغاز كرده است . 43
... حبيب شطي ، ميانجي كنفرانس اسلامي پس از پايان گفتگوهاي خود در بغداد در مورد راههاي پايان دادن به جنگ عراق با ايران وارد امان شد . وي گفت : گفتگوهاي او با صدام ثمربخش بوده و او اينك شناخت دقيقي از مواضع عراق دارد . 44
... حبيب شطي و وزير خارجه كوبا ، جداگانه با بني‌صدر ديدار و در زمينه جنگ عراق و ايران با ايشان گفتگو كردند . 45
حبيب شطي : ... تنها كشوري كه از اين جنگ نفع مي‌برد ، اسرائيل و دو ابرقدرت جهان هستند و اين مصيبت بزرگي براي مسلمين جهان است و ما بايد راه‌حلي پيدا كنيم تا جنگ زودتر خاتمه پيدا كند .
ايران و عراق و كشورهاي مسلمان منطقه بازنده نهايي اين جنگ خواهند بود . 46
... ژنرال ضياءالحق بار ديگر از دو كشور متخاصم خواست طي دوره پنج روزه در اجراي مناسك حج ، خصومتهاي خود را كنار بگذارند . وي از كشورهاي اسلامي تقاضا كرد از اين درخواست حمايت كنند . 47
تقاضاي ضياءالحق ، رئيس‌جمهور پاكستان براي رعايت يك آتش‌بس پنج روزه در خليج‌فارس به خاطر بزرگداشت مراسم حج در مكه ، از سوي عراق مورد توجه قرار نگرفت و دولت عراق سكوت رسمي را ادامه داد . 48
... محمدعلي رجايي پيشنهاد ضياالحق را مبني بر اعلام پنج روز آتش‌بس رد كرد . 49
... ابواياد از اعضاي بلندپايه سازمان آزاديبخش فلسطين گفت : طرح اين سازمان براي خاتمه دادن به جنگ ايران و عراق شامل 4 نكته است . يكي آتش‌بس ، ديگر اين كه عراق آمادة عقب‌نشيني از خاك ايران شود . نكته سوم ، ايران موافقت كند وقتي عراق نيروهاي خود را از خاك ايران خارج كرد ، با او وارد مذاكره مستقيم گردد و كشورهاي اسلامي و غيرمتعهد بر عقب‌نشيني نيروهاي عراق از ايران نظارت كنند . 50
مواضع و اقدامات كشورها
وزير دفاع آمريكا : نيروي عظيم نظامي امريكا بيش از نيروهاي مسلح كليه كشورهاي منطقه خليج‌فارس است . با اين وجود پنتاگون به اعزام ناوگان جنگي به منطقه ادامه مي‌دهد . 51
پنتاگون اعلام كرد كه نيروي دريايي آمريكا به تنهايي قادر است تنگه‌هرمز را براي حمل نفت به كشورهاي غربي باز نگه دارد . 52
تحليلها و تفسيرها
راديو لندن به نقل از هفته‌نامه ابزرور : ادامه اين جنگ كار ابرقدرتهاي بزرگ را كه وعده داده‌اند بي‌طرف باقي بمانند ، دشوار مي‌سازد ... حضور نظامي آمريكا در خليج‌فارس ، مداخله شوروي را نيز سبب خواهد شد ... تحولات جاري خاورميانه اكنون خارج از مجاري رهبران واشنگتن و كرملين است . از اين‌رو تبديل منازعات اين منطقه به درگيري ابرقدرتها به هيچ روي در صلاح كشورهاي جهان نخواهد بود ، قدرت سازندگي و در عين حال مخرب شوروي و آمريكا در تاريخ جهان بي‌سابقه است .
هر دو ابرقدرت ظاهراً تسلط خود را بر تحولات بين‌المللي از دست داده‌اند . 53
راديو لندن : روزنامه گاردين : ... اگر قرار باشد منافع غرب محفوظ بماند ، تنها چاره مذاكره و معامله با دولتهايي است كه از پشتيباني واقعي اكثر مردم برخوردارند . مثلاً دولت ايران از زمان آغازجنگ ، با مقاومت خود نشان داده كه بايد براي بار ديگر از طرف جهانيان ارزيابي شود . نتيجه جنگ در خليج‌فارس نشان داده كه ايران قوي‌تر و در فشار كمتري قرار گرفته ، در حالي كه براي عراق چنين نيست . 54
راديو مسكو : ... دولت آمريكا نقشه‌هايي براي تشكيل اتحاد نظامي و منطقه‌اي جديد از كشورهاي خليج‌فارس در سر مي‌پروراند . آمريكا مي‌خواهد سازمان تجاوزكارانه‌اي را در اين منطقه تشكيل بدهد و براي ملتهاي خاور‌نزديك و ميانه و سرنوشت صلح همگاني ، خطر به وجود آورد . 55
راديو كلن : ... در جنگ بي‌فرجام ايران و عراق ، دو طرف از به كار گرفتن نيروهاي ضربتي كامل خود اجتناب مي‌كنند و اين موضوع در مورد ارتش عراق بيشتر صدق مي‌كند . صدام سعي در جلوگيري از فداكردن بي‌حاصل افراد و تجهيزات نظامي دارد . در واقع او نمي‌خواهد كه جنگ با ايران باعث فشاري محسوس در ملت سيزده ميليوني عراق شود . به همين جهت نيروهاي ارتش آن كشور با تمام كوشش و تلاش ، موفق به تسخير كامل هيچيك از شهرهاي مورد محاصره نشده‌اند . 56
راديو آمريكا : ... در صورتي كه جنگ ايران و عراق مدتي دراز ادامه يابد ، برخي از كشورهاي عرب صادركننده نفت وامهايي در اختيار عراق قرار خواهند داد . چهار همسايه عراق در منطقه خليج‌فارس ، يعني عربستان‌سعودي ، كويت ، امارات عربي متحده و قطر اين موضوع را مورد بررسي قرار داده‌اند . مصر هم با تقاضاي وام عراق موافقت كرده است . 57
ماّخذ 27/7/59
1 ـ « بولتن خبري » اطلاعات سپاه خوزستان . سند 01273 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ
2 ـ ستاد مركزي سپاه ( مركز فرماندهي )
3 ـ شهرباني آبادان . سند 001280 ، و سماجا سند 041891
4 ـ مأخذ 1 ، همان
5 ـ شهرباني استان خوزستان . سند 001279
6 ـ ماخذ 1 ، همان
7 ـ ماخذ 5 . سند 001275
8 ـ ماخذ 1 ، همان .
9 ـ ماخذ 2 . سند 50552 .
10 ـ سماجا 3 ( مركز فرماندهي ) سند 41895 .
11 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 29/7/59 . خبرگزاري پارس
12 ـ ستاد مشترك ارتش ( ركن 2 )
13 ـ ماخذ 2 ، سند 41880 و ستاد مركزي سپاه ( اطلاعات ) اسناد 041876 و 041875
14 ـ ماخذ2 ، سند 41880
15 ـ ستاد مركزي سپاه ( اطلاعات ) سند . 041875
16 ـ 17 . پيشينن سند 041876
18 ـ سماجا . سند 001290
19 ـ ماخذ 1 ، همان .
20 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 29/7/59 .
21 ـ ماخذ 5 ، سند 001280
22 ـ ماخذ 1 ، همان .
23 ، 24 ، ماخذ 2 . سند 041880
25 . 26 . 27 . 28 . 29 ـ روزنامه جمهوري‌اسلامي ، 29/7/59 ـ خبرگزاري پارس .
30 ، 31 ـ خبرگزاري پارس . نشريه ويژه ، 28/7/59 . راديو صوت‌الجماهير ( 27/7/59 )
32 ، 33 ، 34 ، 35 ـ خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 28/7/59
36 ـ وزارت ارشاد اسلامي ، صحيفه نور ، جلد 13 ، ص 121
37 ـ روزنامه كيهان ، 27/7/59
38 ـ روزنامه جمهوري‌اسلامي ، 27/7/59
39 ـ ماخذ 37 . خبرگزاري آسوشيتدپرس
40 ت روزنامه اطلاعات ، 27/7/59
41 ـ نشريه رنجبر ، 27/7/59
42 ـ ماخذ 32 . خبرگزاري آسوشيتدپرس
43 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 27/7/59 . راديو مسكو
44 ـ ماخذ 38 . خبرگزاري رويتر
45 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 29/7/59
46 ـ روزنامه جمهوري‌اسلامي ، 29/7/ 59
47 ـ ماخذ 32 راديو لندن
48 ـ ماخذ 43 . خبرگزاري رويتر
49 ـ ماخذ 43 . راديو اسرائيل
50 ـ ماخذ 32 . راديو لندن .
51 ـ ماخذ 32 .
52 ـ ماخذ 40 .
53 ـ ماخذ 32 .
54 ، 55 ـ روزنامه اطلاعات ، 27/7/59 .
56 ، 57 ـ خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 28/7/59 .
