روزشمــــار
پنجشنبه
14 تير 1358
10 شعبان 1399
5 ژوئيه 1979
704
در ساعت 22 : 30 مهاجمان دو بمب دستي به داخل سالن انتظار فرودگاه اهواز پرتاپ كردند كه براثر انفجار آن ، كليه شيشه‌هاي در و پنجره‌هاي سالن فرودگاه شكسته شد . به گزارش كيهان ، اين سومين بار است كه مهاجماني ناشناس به فرودگاه اهواز حمله مي‌كنند ، البته هر سه بار با هوشياري پاسداران انقلاب مستقر در فرودگاه ، خنثي گرديده است . اين بار نيز پس از انفجار شديد بمب‌ها ، پاسداران انقلاب مستقر در فرودگاه بلافاصله از اطاق نگهباني بيرون آمده و به سوي مهاجمان كه از رو‌به‌رو ي در اصلي فرودگاه شليك مي‌كردند ، آتش گشودند و حدود پانزده دقيقه تيراندازي شديد بين پاسداران و مهاجمان به طول انجاميد . مهاجمان با سه اتومبيل سواري كه همراه داشتند ، بلافاصله پس از رسيدن نيروي كمكي از كميته فرمانداري اهواز ، با استفاده از تاريكي شب گريختند .
بر اثر اين حمله و شليك مسلسل‌هاي مهاجمان ، منازل اطراف فرودگاه كه متعلق به پليس و فرودگاه بود و در تيررس قرار داشت ، خسارات سنگيني ديدند ، اما هيچ‌گونه خسارت جاني به دو طرف وارد نشد . ( 1 )
مهندس ابراهيمي فرماندار اهواز گفت كه هدف مهاجمان انهدام هواپيماي حامل سرلشكر فربد بوده است كه با اقدام پاسداران اين توطئه نافرجام ماند . ( 2 )
از سوي ديگر ، عده‌اي از كاركنان فرودگاه آبادان در اعتراض به صداي جمهوري اسلامي ايران كه خبر حملات به‌اين فرودگاه را تكذيب كرده بود ، از خبرنگار كيهان دعوت كردند تا گزارشي از اين وقايع تهيه كند . روزنامه كيهان در گزارش خود نوشت : در مراجعه به فرودگاه سخن‌گوي پاسداران كميته فرودگاه آبادان حمله را تاييد كرد . همچنين صحت اين حمله‌ها را رئيس كلانتري فرودگاه آبادان ضمن تماس تلفني تاييد كرد و گفت : “ مسئوليت پاسداران و افراد كميته بسيار حساس و زياد است اما با نداشتن مامور به‌اندازه كافي ، فقط از‌ترمينال و ساختمان آن و خود كلانتري فرودگاه حفاظت مي‌كنيم و حفاظت اصلي اطراف و حتي داخل و بازرسي و ورود و
خروج كلا با ماموران كميته است كه به نحو احسن عمل مي‌كنند . “
آقاي شكري يكي از افراد مسئول و با ايمان كه در حساب داري فرودگاه كار مي‌كنند نيز ضمن تاييد حمله‌هاي فوق ، نسبت به تكذيب خبر حمله به فرودگاه آبادان كه از قول رئيس روابط عمومي هواپيمايي كشوري ( آقاي محمدعلي شريف ) در روزنامه انقلاب اسلامي‌نوشته شده بود ، اعتراض داشت و ضمن تاييد اين حادثه‌ها ، گفت : به عقيده من نبايد اين وقايع تكذيب شود و بايد مردم در جريان امر قرار گيرند تا آماده هرگونه همكاري با برادران پاسدار و ماموران باشند تا ضدانقلاب فرصت جنبيدن پيدا نكند . ( 3 )
705
اعضاي خانواده دست‌گيرشدگان حزب سوسياليست كارگران در اهواز ، بار ديگر در محل دادگستري اهواز تحصن كردند . آنها در جريان تحصن ، اعلاميه شماره 3 خود را تحت عنوان “ نامه سرگشاده به دادستان دادسراي شهرستان اهواز “ منتشر كردند . در اين اعلاميه‌امده است : آزادي فوري و بدون قيد و شرط پانزده نفر از فرزندان عزيز ما خواست مبرم ما است . در ضمن از آقاي دادستان خواستاريم كه‌امنيت جاني ما را در طول تحصن در ساختمان دادگستري تامين نمايد . ( 4 )
706
ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران در نامه‌اي به نخست وزيري درباره فعاليت‌هاي دولت عراق عليه انقلاب اسلامي ، اخباري را به‌اين شرح گزارش كرده است :
در 14/4/58 نوه شيخ خزعل ، جرج حبش ، رئيس استخبارات ارتش عراق ، رئيس شرطه و فرمانده لشكر5 بصره به همراه تعدادي از افسران فراري ايراني از نوار مرزي ايران و عراق و شط العرب [ اروندرود ] بازديد و شناسايي به عمل آورده و پس از عكس برداري از نقاط مورد نظر ، به بصره مراجعت نموده‌اند .
اخير تعدادي سرباز عراقي با توپ ، مسلسل و تجهيزات جنگي ( به استعداد يك هنگ ) به فاو وارد و در جنوب شلمچه مستقر شده‌اند .
دولت عراق دستور داده است اتباع آن كشور نبايستي از اخبار تلويزيون ايران استفاده نمايند به همين علت ، شانزده نفر را در ناحيه البحار و فاو دست‌گير و بازداشت نموده‌اند .
اخير در كشور عراق عمليات و فعاليت‌هايي عليه روحانيون و مسلمين آن كشور انجام مي‌گيرد . اخير دوازده نفر افسر و سرباز جمعي لشكر التاجي به علت اقامه نمازجماعت دست‌گير و زنداني شده‌اند . مامورين سازمان امن العام بصره دانشجوياني راكه خواستار عدم صدور اسلحه قاچاق به‌ايران بوده‌اند ، دست‌گير و گروهي از آنان را بازداشت نموده‌اند . ( 5 )
707
در حالي كه در حوادث نگران كننده خوزستان عموم ردپاي عراق مشهود است و اخبار حوادث منطقه با اخبار عراق مكمل هم محسوب مي‌شود و نيز تيرگي روابط ايران و عراق روزافزون است ، لرد كارينگتون وزير امورخارجه انگلستان در راس يك هيئت سياسي وارد عراق شد . ( 6 )
هر چند از ماموريت اصلي و مذاكرات اين هيئت در عراق خبري دقيق منتشر نشده است اما به گفته راديو رياض ، در مذاكرات وزيرخارجه انگليس با سعدون حمادي ، درباره كشمكش اعراب و صهيونيسم و روابط دوجانبه تبادل نظر شده و توافق به عمل آمده است كه تماس در سطوح مختلف و مبادله هيئت‌ها ميان دو كشور ادامه يابد . ( 7 )
708
اخبار مربوط به اوضاع داخلي عراق را هر روز مطبوعات داخلي پي گيري مي‌كنند و بعضاً گفته‌هاي منابع مختلف غيررسمي از موضع جانب داري از حركت‌هاي اسلامي در عراق ، منعكس مي‌گردد ؛ از جمله روزنامه كيهان به نقل از منابعي كه آنان را “ منابع مطلع در عراق خواند “ خبرداد : « تعداد دست‌گيرشدگان در اين كشور رو به افزايش گذاشته است . » اين روزنامه افزود : براساس گزارش اين منابع ، حجت الاسلام والمسلمين آقاي “ سيدقاسم شبر “ امام جماعت منطقه “ النعمانيه “ كه چند هفته پيش دست‌گير شده بود ، زير شكنجه جان خود را از دست داده است .
در آخرين نمازجماعتي كه وي چند هفته پيش در مسجد النعمانيه برگزار كرد ، ماموران امنيتي عراق به مسجد حمله بردند كه‌اين حمله با مقاومت مردم رو‌به‌رو شد . نمازگزاران پس از متواري كردن ماموران امنيتي عراق ، دست به تظاهرات گسترده‌اي زدند كه حجت الاسلام والمسلمين سيدقاسم شبر در صف مقدم اين تظاهرات حضور داشت . تظاهركنندگان پس از اين كه وي را تا منزلش همراهي كردند ، متفرق شدند ، اما شب همان روز ماموران امنيتي به خانه حجت الاسلام شبر حمله برده و با تيراندازي و تخريب ، اعضاي خانواده وي را متوحش كرده و خود او را نيز دست‌گير كردند . در پي دست‌گيري او ، مردم النعمانيه و مناطق مجاور آن طي تظاهراتي خواستار آزادي وي شدند . ايشان در بازداشت تحت شكنجه قرارگرفت و بالاخره شربت شهادت نوشيد .
از سوي ديگر ، “ سازمان “ امت اسلامي عراق “ با انتشار اطلاعيه‌اي تشكيل مراسم بزرگداشت شهداي جنبش اسلامي عراق را اعلام داشت . در اين اطلاعيه‌امده است : « جنبش اسلامي مردم عراق هر روز با خون شهيد تازه‌اي آبياري مي‌شود و با دادن هر شهيد ، قدمي در راه پيروزي بر مي‌دارد . سازمان امت اسلامي‌براي بزرگ داشت برادران شهيد عراقي خود كه در زير شكنجه و بر اثر درگيري با عمال رژيم خون خوار بعث عراق در چند روز گذشته شهيد شدند ، مراسم بزرگداشتي در “ مسجد ارك “ برگزار مي‌كند .
سازمان يادشده در اطلاعيه خود از كليه طبقات مردم دعوت كرد كه براي بزرگداشت ياد شهيدان در اين مراسم شركت كرده و با حضور خود پشتيباني خود را از مبارزات حق طلبانه ملت مسلمان عراق در برابر رژيم ديكتاتور و سفاك حزب بعث اعلام كنند . ( 8 )
روزنامه انقلاب اسلامي نيز خبرداد : « يك گروه 31 نفري ديگر از علما و روحانيون از طريق مرز خسروي وارد خاك ايران شدند . گفته مي‌شود در ميان اين گروه فرزند حضرت آيت الله شيرازي نيز ديده شده است . از چندي پيش عمال حكومت بعث عراق مشكلاتي براي روحانيون
حوزه‌هاي علميه اين كشور پديد آورده و آنان را بويژه ايرانيان را به ترك خاك عراق مجبور مي‌كنند . ( 9 )
709
دايره اطلاعات ژاندارمري كل كشور ، ركن دوم ، در گزارشي به وزارت كشور با موضوع اخبار برون مرزي نوشت : در مورخ 14/4/58 در نزديكي “ خالوه “ پنج كيلومتري دربنديخان ، بين افراد پيش مرگه جلال طالباني با افراد ارتش عراق برخورد پيش آمد كه پس از چند ساعت زدوخورد ، حدود پنج نفر از افراد ارتش عراق اعم از سرباز ، درجه‌دار ، افسر كشته شده و تعداد دو دستگاه خودرو نظامي به آتش كشيده شده و سه قبضه خمپاره‌انداز و سه دستگاه بي سيم و چندين قبضه اسلحه كلاشينكف توسط پيش مرگه‌ها به غنيمت گرفته شده ، يكي از پيش مرگه‌ها به قتل رسيده و يك نفر ديگر نيز توسط افراد ارتش عراق دست‌گير شده است . ( 10 )
710
در هم آميختگي درگيري‌هاي ارضي و سياسي ، تصفيه حساب‌هاي محلي و تعيين حوزه نفوذ گروه‌ها و سازمان‌هاي منطقه‌اي ، حوادث مختلفي را در سراسر مناطق كردنشين ايران در پي دارد ؛ از جمله روزنامه كيهان در گزارشي با عنوان “ حمله وحشيانه به‌ايل منگور “ خبرداد كه‌اين ايل در دو نوبت مورد هجوم عناصر ضدانقلابي قرار گرفته است . براساس اين گزارش تحقيقي : ايل منگور يكي از ايلات مسلمان و شديد وفادار به اصل تماميت ارضي ايران است . اين ايل كه يكي از دو عشيره بزرگ اطراف مهاباد مي‌باشد ، داراي صداقت ، ايمان و سلحشوري فوق العاده‌اي است ، از اين رو افرادي از جوانان اين ايل جهت حفاظت مرزها و پاسگاه‌ها انتخاب شده‌اند و تعداد 300 قبضه تفنگ از طريق ژاندارمري به‌ايشان تحويل داده شده است . اين جوان مردان كه خود نيز مقداري اسلحه در اختيار داشته‌اند ، به دفاع از مرزهاي كشور پرداخته‌اند .
به خاطر فداركاري‌ها و ايستادگي در مقابل ضدانقلاب ، ايل منگور در چند روز گذشته در دو نوبت مورد هجوم قرار گرفت : اولين حمله در تاريخ 4/4/1358 توسط عناصر ضدانقلاب تدارك ديده شد . در اين حمله كه در اطراف پيرانشهر صورت گرفت بيش از 3000 نفر حمله كردند در حالي كه كليه افراد مسلح ايل منگور از 600 تن تجاوز نمي‌كرد ولي علي‌رغم زيادي مهاجمين ، ايل منگور با دادن چند كشته ، مهاجمين را عقب زدند و حمله را عقيم نمودند .
روز بعد مهاجمين چپ نما و دست نشانده به خاطر جبران شكست روز قبل ، با به كاربردن حيله ناجوان مردانه‌اي موفق به وارد ساختن ضربه مهلكي به‌اين ايل مي‌گردند ؛ روشي كه‌اين مهاجمين به كار بردند به شرح زير است :
تعدادي از زنان و فرزندان خردسال ايل منگور را از اطراف به اسارت مي‌گيرند و آنها را روي تانك‌ها مي‌نشانند و سپس با همين تانك‌ها به سوي ايل منگور حمله ور مي‌شوند . مبارزان ايل منگور كه نمي‌توانستند با وجود زنان و كودكان خود به تانك‌ها حمله كنند ، در برابر اين شيوه ناجوان مردانه ، عقب‌نشيني كرده و تعدادي كشته و 23 نفر اسير مي‌گردند . پس از اين مرحله ،
مهاجمين به خانه‌هاي افراد ايل منگور حمله كرده ، تعدادي اسلحه و مهمات به غارت مي‌برند . برخي از مبارزان اين ايل كه پنهان گشته‌اند ، اكنون تحت تعقيب مهاجمان مي‌باشند .
آن طور كه شايع شده ، مهاجمين مركب از افراد حزب دمكراتيك كردستان و گروه ماركسيستي طالباني بوده‌اند . لازم به يادآوري است كه وقتي پادگان مهاباد توسط گروه‌هاي دست نشانده ضدانقلابي چپ نما ، خلع سلاح گشت ، مقادير معتنابهي سلاح‌هاي سبك و سنگين و به خصوص تعدادي تانك و توپ 105 م . م . ( هويتزر ) و خمپاره‌هاي مختلف و تفنگ‌هاي 106 م . م . غارت شد كه در حملات اخير به‌ايل منگور مورد استفاده قرارگرفت . ( 11 )
در اين حال ، عزالدين حسيني در اعلاميه‌اي در مورد حوادث اخير روستاهاي مهاباد و پيرانشهر اعلام كرد : بار ديگر عده‌اي از عناصر مرتجع و اخلالگر مي‌خواستند با توطئه‌هاي ضدخلقي در راه تحقق اهداف ملي و مشروع ما اخلال نمايند و مانع آن شوند كه خلق كرد به آرزوي ديرينه خود برسد . مي‌خواستند باخيال واهي خود ، شما دهقانان را به زير بار ستم باز گردانند اما بي خبر از اين كه شما با نيروي عظيم و متشكل خودتان همراه پيش مرگان شجاع “ حزب دمكرات كردستان “ و ياري ديگر گروه‌هاي سياسي توانستيد اين توطئه را خنثي نموده و اجتماع نامقدس آنها را متفرق سازيد كه در حقيقت رويدادهاي اخير تجربه‌اموزنده‌اي بود براي شما و درسي عبرت انگيز براي كساني كه بخواهند چنين توطئه‌هايي را در مغز خود بپرورانند . تجارب اخير اين اصل مسلم را ثابت نمود كه اتحاد شما به ويژه تشكلتان در اتحاديه‌هاي دهقاني مي‌تواند هر ستمگري را نابود و دست هر متعرضي را كوتاه نمايد .
علي هذا توصيه من به شما برادران روستايي اين است كه بيش از پيش وحدت خود را حفظ نموده و دائم براي دفاع از خودتان آماده باشيد . همچنان كه بارها گفته‌ام من قاطعانه از مصالح شما پشتيباني نموده واحزاب و گروه‌هاي سياسي را كه در عمل حامي شما هستند ، تاييد مي‌نمايم و هرگونه توطئه عليه منافع شما را به شدت محكوم مي‌كنم .
بديهي است كه آن دسته از عشاير شريف به ويژه جوانان روشن فكر و برومندي كه در صف مردم قرار دارند ، مورد احترام هستند و از صفوف خلق جدا نيستند و قضاوت درباره‌اين شايعه كه حامي اسلام و به خاطر دفاع از انقلاب اسلامي مورد حمله قرار گرفته‌اند تا اهداف نارواي اينان در كسوت مقدس اسلام جلوه گر شود ، به مردم محول مي‌گردد . ما اميدواريم آنهايي كه فريب اين توطئه را خورده‌اند ، پشيمان شده و به صفوف خلق مسلمان و ستم ديده كرد بازگردند . ( 12 )
711
جمعيت كردهاي مقيم مركز با صدور اطلاعيه‌اي ادعا كرد : « به دنبال سلسله توطئه‌هاي حساب شده و از پيش برنامه‌ريزي شده از سوي ارتجاع و امپرياليزم در كردستان ، پس از جنايت‌هاي وحشتناك عليه خلق كرد در سنندج و نقده ، اينك حلقه ديگري از اين زنجير توطئه‌هاي شوم در پيرانشهر در شرف تكوين است . از هفته گذشته يك بار ديگر اوضاع پيرانشهر
و نقده متشنج شده و راديو و تلويزيون و پاره‌اي از مطبوعات از جمله روزنامه جمهوري اسلامي با پخش و درج مطالب دروغ و تحريك آميز از قول جيره خوران رژيم شاه عليه گروه‌هاي مترقي و مردمي ، سعي در آشفته كردن افكار عمومي و تشديد دشمني و خشنونت در ميان گروهي از مالكان سرسپرده و مردم را دارند . متاسفانه ارتش و پاسداران مستقر در پادگان جلديان نيز با حمايت بي دريغ از فئودال‌ها با اعزام سازوبرگ سنگين نظامي ، عملا روستاييان و روستاهاي منطقه جلديان ، كليج و صوفيان را گلوله باران كرده و منازل مردم را غارت مي‌كنند . اين عمل تاكنون منجر به آوارگي صدها نفر از دهقانان بي گناه شده است . » اين اطلاعيه مي‌افزايد : به نظر مي‌رسد زمينه چيني براي خون ريزي بزرگي در منطقه پيرانشهر در شرف تكوين است و ما هشدار مي‌دهيم كه با مسلح كردن اراذل و اوباش اجيرشده ، زمينه خون ريزي در منطقه از هر لحاظ فرآهم آمده است . ( 13 )
از سوي ديگر ، سرهنگ شهبازيان فرمانده ناحيه ژاندارمري درباره‌اين درگيري گفت : كردهاي مسلح در اين منطقه رفت و آمد اهالي را كنترل مي‌كنند كه با مخالفت يك عده از اهالي مواجه شدند . مردم چون اسلحه نداشتند ، از پادگان “ جلديان “ كمك مي‌خواهند ، در نتيجه زدوخوردي بين جوان مردان و كردهاي مسلح رخ مي‌دهد كه منجر به زخمي شدن يك جوان مرد مي‌شود .
وي افزود : به جز اين حادثه ، اتفاق ديگري در منطقه رخ نداده است و خبرهاي اغراق آميزي كه در اين مورد منتشر شده است ، تكذيب مي‌شود . ( 14 )
712
گروهي كه “ نمايندگان عشاير و كردهاي پاوه و بخش‌ها و روستاهاي منطقه اورامانات “ خوانده شدند ، به منظور آنچه كه “ تبادل نظر درباره مسائل و مشكلات اورامانات و جوانرود و ايجاد همبستگي براي رسيدن به خودمختاري خلق كرد در چارچوب ايراني آزاد و مستقل “ اعلام گرديد ، در اردوگاه “ سرياس “ اجتماع كرده و قطع‌نامه‌اي در هفت ماده انتشار دادند كه براساس مفاد آن ، خواسته‌هاي مردم منطقه و شركت كنندگان در اين اجتماع چنين است :
1 ـ ايجاد تفاهم و همبستگي در سطح منطقه ، همچنين در ميان خلق كرد ايران و ساير خلق‌هاي ايران .
2 ـ تصريح حق خودمختاري و رفع ستم ملي طبقاتي در قانون اساسي .
3 ـ مردم بايد هوشيارانه مراقب توطئه‌ها و دسايس بوده و به محض مشاهده توطئه يا دسيسه‌اي ، با شدت هر چه تمام‌تر به مبارزه بپردازند .
4 ـ نظر به‌اين كه در هر يك از طرح‌هاي خودمختاري كه تاكنون از طرف احزاب و گروه‌هاي مختلف ارائه شده است ، يكي از مواد آن ، انتخاب ماموران محلي و مردمي در منطقه است ، پس بايد در راس ادارات مختلف مخصوص نيروهاي انتظامي و سپاه پاسداران انقلاب از افراد بومي كه مورد قبول عامه باشند گماشته شوند .
5 ـ دولت مركزي فقط با افراد و گروه‌هايي كه نماينده واقعي مردم كرد مي‌باشند درباره
حقوق ملي خلق كرد به مذاكره بپردازد .
6 ـ ايجاد كار و احياي دام داري و كشاورزي و بهبود وضع اقتصادي منطقه در اسرع وقت با توجه به تعداد زياد بي كاران .
7 ـ تشكيل شوراهاي روستا ، بخش ، شهر و همچنين ستاد شوراهاي اورامانات و جوانرود .
اين قطع‌نامه در هفت ماده به تصويب و تاييد عموم شركت كنندگان در اجتماع “ سرياس “ رسيد . ( 15 )
713
به گزارش خبرگزاري پارس ، حدود پنج هزار تن از مردم ايرانشهر به عنوان اعتراض به ماده سيزده قانون اساسي ، در دو خيابان شهرستان ايرانشهر راهپيمايي كردند و سپس در مقابل اداره مخابرات اين شهرستان قطع‌نامه هفت ماده‌اي اين راهپيمايي را قرائت و به حضور امام خميني رهبر انقلاب اسلامي ايران مخابره نمودند . در قطع‌نامه‌اين تظاهرات - كه وابسته به حزب دمكرات مردم بلوچستان اعلام گرديد - شركت كنندگان خواستار خودمختاري سيستان و بلوچستان شدند . در اين قطع‌نامه همچنين خواسته شده است كه بيست پاسدار اعزامي به شهرستان ايرانشهر ، از منطقه خارج و امنيت شهر به وسيله نيروهاي انتظامي و پاسداراني كه از افراد محل برگزيده مي‌شوند ، تامين گردد .
براساس گزارش خبرگزاري پارس ، حزب دمكراتيك مردم بلوچستان با شركت تعدادي از جوانان بلوچ به تازگي موجوديت خود را در اين استان اعلام كرده است . ( 16 )
714
نهضت آزادي ايران با انتشار بيانيه‌اي تحت عنوان “ تذكر و هشدار نهضت آزادي به جريان‌هاي افراطي “ با اشاره به افزايش قارچ گونه گروه‌ها و سازمان‌هاي سياسي با ايدئولوژي و خط مشي مختلف و حضور برخي از آنها در درگيري‌هاي منطقه‌اي ، از دولت خواست با اقدام قاطع انقلابي از تشكيل و ايجاد گروه‌هاي آشوب طلب و انتشار جرايد بي ضابطه ، جلوگيري كند و در كنار آن از اجتماعات و جرايدي كه با ضوابط و معيارهاي تعيين شده ، مطابقت دارند ، حمايت نمايد . در اين بيانيه آمده است :
« انقلاب آزادي‌بخش ايران ، ما را در مرحله نخست از اسارت استبداد و بندهاي استعمار رها ساخت و صفحه نويني در تاريخ اين مردم هميشه مبارز گشود ، اما مراحل سازندگي انقلابي و خودسازي بنيادي را فاقد بود .
پس از پيروزي سريع و غافل‌گيركننده 21 و 22 بهمن ماه 1357 - كه براي انقلابيون غافل‌گيري بيشتري در برداشت تا براي دشمن توطئه گر - و افتادن سلاح‌هاي دشمن به دست مردم ، مردمي كه چندان آمادگي به دست گرفتن سلاح‌هاي دشمن را نداشتند ، گويي آن ايمان و وحدت كلمه [ قبل از پيروزي ] ، يك باره جاي خود را به يوزي و ژ- 3 و ام - 1 داد و اختلافات گروهي و فرقه‌اي و ايدئولوژيك و حساب‌هاي شخصي و خانوادگي و كينه‌هاي تعصب آلود و
مغرضانه جاهلي به بدترين شكل خود بروز كرد : احساس مسئوليت ، به خود محوربيني ؛ احساس برادري ، به بيگانه نگري ؛ احساس تحمل و تسامح و گذشت ، به انتقام كشي و كينه‌توزي مبدل گرديد . كار مجموعه رهبري و هيئت اجرايي به جاي ساختن و‌ترميم خرابي‌ها و دادن افكار انقلابي و سازنده و رسيدن به درگيري‌ها ، خنثي كردن توطئه‌ها و رفع اختلافات ، جواب‌گويي به توقعات و مشغول شدن به حوادث ساختگي و جلوگيرنده شد .
در اين ميان نقش گروه‌هاي سياسي با سابقه كار انقلابي و مسلحانه و داشتن تجربياتي پربار از گذشته ، بسيار شگفت انگيز و تاسف بار و نااميدكننده است . انتظار مي‌رفت كه‌اين گروه‌ها ، چه آنان كه با بينشي توحيدي و الهي به مبارزه قهرآميز دست زده‌اند و چه گروه‌هايي با افكار ماترياليستي ، همگي با تقوايي سياسي و صبري انقلابي و قدرت تحملي برادرانه ، براي ديگر مردم كه تجربيات مسلحانه و انقلابي ندارند ، نمونه متعالي و كاملي از رفتار و گفتار مردمي رشديافته و متكامل گردند ، اما با كمال تاسف ديديم كه همه آنان بدون استثنا به تسويه حساب‌هاي گروهي و قضيه‌هاي شخصي پرداختند و آنچه كمتر مطمح نظر است ، خدا و مردم و خالق و خلق مي‌باشد و گروه‌هاي ديگري كه به تقليد از سازمان‌هاي ريشه دار قبلي ، از هر دو يا هرسه سو ( اسلامي ، ماركسيستي ، ملي ) هر روز مانند قارچ روييدند و تعدادشان مانند روزنامه‌ها و مجلاتشان از يك صد هم تجاوز كرد ، در تمام اين خصلت‌ها و درگيري‌ها ، از سابقين پيروي كردند و خود را در يك اردوي در حال جنگ و انتقام كشي قرار دادند . و آنان كه حاضر به كار گروهي نشدند ، به طور فردي وامه واحده به همين اعمال روي آوردند و به نام انقلاب به كارهاي ضدانقلابي دست يازيدند و به نام اسلام به ريشه كن كردن اسلام كمر بستند .
از آغاز پيروزي نظامي يا سياسي مردم ، سلسله حوادثي به طور زنجيره‌اي به وقوع پيوست كه صرف خط فوق الذكر را مي‌پيمود و هنوز هم در همين خط ادامه دارد . از ميتينگ‌هاي داخل و خارج از دانشگاه گرفته تا مراسم و سال گردهاي مختلف و فجايع سنندج و گنبد و نقده و خرمشهر و كارهاي غيرمسئولانه افراد و گروه‌ها و آدم ربايي‌ها و‌ترور شخصيت‌ها و حمله‌ها و برخي گرفت و گيرهاي نسنجيده و آتش زدن كتاب خانه‌ها و پاره كردن اعلاميه‌ها و حادثه فرودگاه براي رفتن به ليبي و واقعه اخير فرودگاه و گروگان گيري مسافران خارجي و داخلي و حمله به تظاهرات و انتشار بازجويي‌هاي متهمي كه هنوز تكليف او از طرف دادگاه معين نشده و برخي سخنان منافقانه تفرقه افكن فرصت طلبان از فراز منبر مقدس و اقدامات ناپخته و بيجاي كسب اطلاعات امنيتي از يك دشمن فرصت طلب مانند شوروي و انواع كارهاي آشوبگرانه دگم و به هم زدن اجتماع‌ها و تظاهرات و راهپيمايي‌ها و اعتراض‌ها و‌ترور افكار و عقايد برخي از مسئولين ، همه و همه در جهت ضربه زدن به انقلاب و جمهوري اسلامي ايران صورت گرفته و آگاهانه يا ناخودآگاه آلت دست و وسيله اجراي خواست‌ها و اغراض دشمن مترصد فرصت قرار گرفته‌اند و ادامه‌اين خط ، رسيدن به فاشيسم و آنارشيسم تمام عياري خواهد بود . »
در ادامه درباره برخي حوادث اخير اعلام نظر شده است ؛ از جمله :
« ضمن محكوم كردن شديد حمله عده‌اي افراد غيرمسئول به تظاهرات و تحصن خانواده‌ها و طرف‌داران سازمان مجاهدين و درخواست تعقيب آنان از سوي مقامات مسئول ، به مجاهدين و خانواده‌هاي محترم آنان سخت اعتراض داشته ، به عنوان يك مسلمان متعهد از آنان مي‌خواهيم كه از فرقه گرايي‌ها و استكبار و خودبيني - كه برخلاف تعليمات والاي اسلام است - دست برداشته ، با مقامات قضايي و دادسراي انقلاب صميمانه همكاري كنند . پافشاري برروي موضوع شكنجه و حتي اثبات احتمالي آن كمكي به روشن شدن اصل مسئله نمي‌كند و با فرستادن نماينده‌اي رسمي به دادگاه و وادار كردن آقاي سعادتي به شكستن اعتصاب غذا ، حقيقت را براي مردم حقيقت طلب و سرگردان ايران روشن سازد تا خطاكار و يا بي گناه شناخته شود و بيش از اين ، نيروهاي ارزنده انقلابي توده‌اي به جاي سازندگي و يك پارچگي ، دچار تخريب و اختلاف و پراكندگي نگردند و فوت سعادتي بر اثر اعتصاب غذا مسئوليت شما را در برابر خدا و خلق قهرمان ايران بيشتر مي‌كند . »
و نيز : « اگر چه دولت خود را انقلابي به معني تخريب و بگير و ببند نمي‌داند ، ولي چه بخواهد و چه نخواهد مسئول حفاظت از اجتماعات و بيان گفتار هست و از سوي ديگر ، براي حفاظت از انقلاب جمهوري اسلامي نمي‌توان نظاره گرخلق هر روزه گروه‌ها و اجتماعات و مطبوعاتي بي هيچ ضوابط و معياري باشد . ما از دولت مي‌خواهيم كه با يك اقدام انقلابي قاطع ، از تشكيل و ايجاد گروه‌هاي آشوب طلب و بي ضابطه و انتشار جرايدي كه هيچ معيار و مسئوليتي نمي‌شناسند ، جلوگيري و از اجتماعات و تشكيلات و جرايد و مطبوعاتي كه در ضابطه و معيار تعيين شده در مي‌آيد ، حفاظت كند . هر‌اندازه كه دولت و مسئولين خود را بيشتر كنار بكشند ، راه براي افراد غيرمسئول و فرصت طلب واحيان اعمال توطئه‌هاي دشمن ، بازتر مي‌گردد . » ( 17 )
715
مهندس مهدي بازرگان نخست وزير دولت موقت ، در يك پيام راديو تلويزيوني درباره كارمندان و دستگاه دولت به انتقاداتي كه از دولت موقت در مورد انتصاب اشخاص و ادامه و روش كار سابق در دستگاه‌هاي دولتي مي‌شود ، پاسخ داد . وي با طرح اين سوال كه “ چرا دولت باز همان افراد و همان كساني را كه قبلا هم در اين پست‌ها بوده‌اند و اسباب كار وآلت دست يعني وسيله فشار و ضرر و فساد بوده‌اند ، همان‌ها را گذاشته و اينها را بيرون نمي‌كند ؟ “ و با اشاره به انتقاداتي كه از اين شيوه شده است ، بدين‌ترتيب به توجيه عملكرد دولت پرداخت :
[ در حال حاضر ] چه مردم و انقلابيون و مبارزين و چه دولتي و كارمند و كارگر ، سر دولت را مي‌كوبند ! هر دولت و هر دستگاهي كه روي كار بيايد با اين مسئله مواجه است و آن تعيين تكليف تشكيلات دولتي است كه هم ذي روح دارد ( كارمندان ) و هم غير ذي روح يعني تشكيلات و تاسيسات و وسايل .
… دولت تا آن جا كه مي‌توانسته به خودش فشار آورده ؛ آنچه دوست و آشنا و رفيق و همكار
كه سابقه مبارزه و مديريت در آنها بوده ، جمع كرده‌ايم و عده‌اي را آورده‌ايم ولي اينها عده خيلي كمي هستند به علاوه بيشتر كساني كه ما آورده‌ايم ، ناوارد هستند و مطلع نيستند و تخصص ندارند .
اين است كه ما هر جا دست مي‌زنيم ، نمي‌شود . اين با ميل و رغبت نيست كه من برادرزاده‌ام را معاون خودم كردم يا دامادم را در يك جايي به كار گماردم و آن روزنامه كه برمي‌دارد جدول درست مي‌كند كه ملاحظه كنيد چطور قوم و خويشان خودشان را آورده‌اند ، چقدر بايد بي حيا باشد .
… ما را متهم مي‌كنند كه شما تغييري نداده‌ايد .
… نمي‌دانم بگويم با چه بي لطفي ، بي انصافي ، بي اطلاعي مي‌گويند دولت اصلا كاري نكرده ، مهره‌ها را جابه جا كرده است ؛ چقدر بي انصافي مي‌خواهد ! غير از وزرا و معاونين ، معاون نخست وزير در امور انتقال كه كارش سرپرست معين كردن و سر و سامان دادن به شركت‌ها و ادارات وابسته بود ، در اين مدت براي شركت نفت ، پتروشيمي ، گاز ، سازمان زنان ، دفتر فرح ، حزب رستاخيز ، سازمان خدمات شاهنشاهي سابق ( كه شده سازمان خدمات اجتماعي ) ، ذوب آهن و ذوب مس مسئول تعيين كرده . در مملكتي كه قحطالرجال است و نيروي انساني پيدا نمي‌شود ، شايد دويست نفر براي اينها ما معين كرده و فرستاده‌ايم . همچنين روساي دانشگاه‌ها هم عوض شده‌اند .
در سطح معاونين وزارت خانه‌ها هفتاد درصد عوض شده‌اند . سفرا صددرصد عوض شده‌اند . استانداران صددرصدعوض شده‌اند .
… اين جوري مرا مستاصل كرده‌اند ، يعني دست و بال اين دولت را اين طرز فكر واين روحيه بسته و مي‌بندد . ما خيلي پست‌ها را عوض كرده‌ايم ، در وزارت بهداري تمام روساي مناطق عوض شده‌اند ، در دانشگاه كه همين‌طور مي‌دانيد .
مي‌گويند ما مخالف پاكسازي هستيم ! چرا مخالف باشيم ؟ خيلي پاكسازي كرده‌ايم ولي مخالف چكي عمل كردن هستيم .
… در رابطه ملت با كارمندان دولت ، با هيئت دولت ، با دولتي‌ها ، با اين دستگاه دو برنامه مي‌تواند وجود داشته باشد : يكي برنامه سركوبي و توجه به گذشته و تصفيه كردن و از بين بردن كساني كه به نحوي از انحا مرتكب خبط و خطا و جرم و جنايت و چپاول و غارت و كشتار و خيانت شده‌اند ، اين همان است كه در سخن‌راني‌هاي اوايل ( شايد دو سه ماه پيش ) گفته بودم : اين ارتجاع است ، اين بازگشت به عقب است ، اين در جا زدن است . اما خوب ، بعضي‌ها مي‌پسندند اشكالي ندارد .
برنامه دوم اين ست كه ببينيم الان چه احتياج داريم و حال را نگاه كنيم و سازندگي بكنيم ، آن وقت ببينيم اين سازندگي چه مصالحي احتياج دارد ، آجر ، آهن ، فرش و مبل و آن وقت برويم درصدد نخبه كردن ، انتخاب كردن ، انطباق و احيان تصفيه‌هايي كه لازم باشد .
… آنهايي كه شعار بلدند بدهند اين را نمي‌دانند ، آنهايي كه در روزنامه مقاله مي‌نويسند ، آنهايي كه طبيعت نشناخته و مريض نديده هستند خيلي راحت مي‌گويند : آقا اين قراردادهاي طاغوتي ، قراردادهاي دزدي با امپرياليست و فلان را لغو كنيد . قراردادها فقط با امپرياليست‌هاي غربي نيست ، با خيلي جاها بسته شده ؛ چنان پهن خوان كرم گسترند ، كه سيمرغ در قاف روزي برد .
… مي‌گويند اينها را لغو كنيد . غافل از اين كه طرف آن قدر ابله و احمق نيست ، اول پول‌ها را پيشاپيش گرفته‌اند . اگر يك قدري مانده باشد ، اين يك قدري كه مانده پنج درصد يا ده درصد بهاي بقيه كارهاست ، منفعت دست آنهاست . اگر بگوييم قرارداد لغو ، حاضر است همان رشوه‌هايي كه به آنها مي‌داد به ما هم بدهد ، براي آن كه از تحول و تحويلش راحت مي‌شود ، از تعهد يك سال ضمانت يا دو سال ضمانتش راحت مي‌شود و بعد هم جريمه‌ها را مي‌گيرد ! ! ريش ما دست آنهاست و به محض اين كه گفتيم نه ، يا دير داديم ، از وجوهاتي كه آن جا هست ، برمي‌دارد . حالا علاوه بر اين كه آبروي ما را در دنيا مي‌برد ، اعتبارات ما را هم مي‌برد . من اين حقيقت را بگويم شاه رفت ، دستگاهش هم رفت ولي ملت و مملكت هنوز اسير رژيم طاغوتي شاهنشاهي استبدادي است .
… حالا با اين وضع ، سياست دولت چه بايد باشد ؟ فكر مي‌كنيم دو راه بيشتر نيست : يا سياست قهر است ، دورانداختن ، خصومت ، و دشمني كردن و آنها را از خود ندانستن و به خود نگرفتن ، يكي هم آن طرف .
ما تا به حال فكر مي‌كرديم وظيفه‌اين است كه‌اين دستگاه موجود و عظيم را به راه بيندازيم . ارتش ما چهل ميليارد دلار تسليحات از امريكا خريده ، اگر امروز نخواهيم لوازم يدكي كه احتياج دارد - و دائم هم احتياج دارد ـ از آمريكا ، از بلوك غرب بياوريم يا اين تجهيزات پيچيده ومشكل را احيانا از متخصصان آنها استفاده بكنيم ، يعني اين چهل ميليارد دلار سلاح را به زباله‌دان ريختن ! و تا بياييم سفارش با دولت ديگري ، به بلوك ديگري هم بدهيم ، اولا معلوم نيست قبول كند ، به علاوه چقدر پول خواهد خواست ؟ و ثاني چندسال طول مي‌كشد ؟ يعني نتيجه آن عمل ، به كلي محروم كردن كشور از سلاحش ، از هواپيمايش ، از توپش ، از مسلسلش . حالا اين را مي‌خواهيد بفرماييد ؟ اگر دولت مي‌آيد اين قراردادهاي تحويل و خريد لوازم يدكي را كه پولش هم قبلا پرداخت شده - ما ديناري نمي‌دهيم فقط مي‌گوييم آقا اينها را تحويل بدهيد شما- در فرودگاه مي‌روند جلوش را مي‌گيرند . خوب بخواهيم اين كار را بكنيم ما متهم مي‌شويم كه‌اينها طرف‌دار امپرياليسم هستند ، امريكايي هستند ، فلان هستند ! اما اگر بخواهيم به فكر انقلاب باشيم ( كه انقلاب كار يك روز و دو روز نيست ) ، بايد با تامل ، با تدبير ، با مطالعه باشد ، بايد دستگاه موجود و وسائل موجود را قبول بكنيم ، با منت هم بپذيريم ، با آن مثل آدم ، مثل برادر ، مثل دولت ، مثل صاحب كار رفتار كنيم ، اصلاحش كنيم ، ارشاد كنيم .
مادامي كه‌اين دولت سركار است ، اين راه را خواهد گرفت ؛ اگر نمي‌خواهيد اين راه باشد ، ما
را برداريد ، ما اهلش نيستيم . شايد هم حق با شما باشد ولي ما اهل اين نوع كارها نيستيم ، مع ذالك مخلص همه شما هم هستيم . ( 18 )
716
وزير مشاور در امورسياسي و سخن‌گوي دولت در يك گفت وگوي اختصاصي با خبرگزاري پارس به توضيح ديدگاه‌هاي دولت درباره مسائل روز پرداخت ؛ از جمله ، درباره رابطه دولت و شوراي انقلاب گفت : شوراي انقلاب به عنوان ارگان مقننه كمك بزرگي به مملكت كرده است . نفوذناپذيري اين ارگان در عين اين كه به رسيدگي به افراد وابسته به رژيم سابق و عناصر ضدانقلاب سرعت مي‌دهد ولي درعين حال براي دولت هم مشكلاتي به وجودآورده است و دولت به عنوان ارگان اجرايي هيچ نفوذي در شوراي انقلاب ندارد .
درباره مسائلي كه ممكن است گروه‌هاي مختلف سياسي ايجاد كنند : زماني كه سازمان‌هاي سياسي با سازوبرگ نظامي در گذشته عليه رژيم سابق مبارزه مي‌كردند ، با احترام و استقبال مردم مواجه بودند ، ليكن نظام گذشته متلاشي شده و حال اگر سازماني جزء اهدافش جامعه‌اي منظور باشد كه با اهداف جمهوري اسلامي مطابقت نداشته باشد ، لازم است در اهداف خود تغييراتي بدهد ، چرا كه هدف آنها نه تنها با استقبال مردم مواجه نخواهد بود بلكه مردم عكس العمل هم نشان خواهند داد و در مقابلش خواهند ايستاد …
در مورد پناهندگان اخير عراقي به‌ايران : اين افراد شش تن هستند كه هنوز گزارش دقيق از چگونگي آنها به من داده نشده ، ليكن بسيار واضح است فشار روز افزون دولت عراق تقريب تمام مردم را به فغان آورده است و در كمتر شهري از عراق است كه نطفه مقاومت بسته نشده باشد ، شيعيان عراق يكپارچه تصميم به مبارزه گرفته‌اند و در مناطق مرز ايران و عراق نيز تحريكاتي مي‌بينيم كه به طور كلي اين تحريكات از جانب دولت عراق براي انتقال بحران به خارج است و با توجه به‌اين فشار ، طبيعي است كه عده‌اي پناهنده مي‌شوند .
وزيرمشاور در امور سياسي و سخن‌گوي دولت در مورد شايعه ورود چهل مستشار آمريكايي به‌ايران اظهار بي اطلاعي كرد و در زمينه قراردادهاي گاز با دولت شوروي ، گفت : در مورد قرارداد سه جانبه گاز به آلمان غربي و نيز ساير قراردادها در اين زمينه دولت مشغول مطالعه و در صورت امكان تجديدنظر است ، همين‌طور قيمت فروش گاز به دولت شوروي قيمت عادلانه‌اي نيست و آن هم فعلا در دست رسيدگي است . ( 19 )
717
حضور نظامي امريكا در خليج فارس و تبعات آن ، موضوع تفسير رسانه‌هاي خارجي است ؛ از جمله در گزارش تفسيري راديو لندن گفته شد :
براي اولين بار نيست كه‌امريكايي‌ها امكان دخالت نظامي‌براي تامين ذخاير نفتي را مطرح مي‌سازند و همچنين نخستين بار نيست كه اعراب در مقابل چنين پيشنهادي عكس العمل ناخوشايند از خود نشان مي‌دهند . دكتر “ كيسينجر “ و دكتر “ شلزينگر “ وزير دفاع سابق امريكا و
وزير فعلي انرژي ، قبلا در گيرودار جنگ اكتبر اين مسئله را پيش كشيده بودند .
“هارولد براون “ وزير دفاع كنوني‌اندكي پس از انتصاب بدين سمت در سال 1977 براي اولين بار به برقراري يك نيروي غيرثابت براي وارد عمل شدن در نواحي نفت‌خيز خاورميانه اشاره كرد .
دفاع از ذخاير نفت امريكا اصطلاح مبهمي است كه از آن تعبيرات گوناگوني مي‌توان به عمل آورد ؛ خطرناك‌ترين تعبيري كه مي‌توان از آن كرد ، حمله شوروي به مناطق نفت‌خيز مي‌باشد . استراتژيست‌هاي غربي از روزهاي نخستين جنگ سرد ، در مورد اين مسئله ابراز نگراني كردند ، ولي چنين حمله‌اي بسيار بعيد به نظر مي‌رسد زيرا خطر بزرگ درگيري ابرقدرتها را پيش مي‌آورد . ولي اگر خطر اصلي از جانب شوروي نباشد ، پس از جانب چه كشوري است ؟ جواب اين سوال به نظر مي‌رسد كه‌اين باشد كه خطر واقعي از جانب وقايع منطقه‌اي خاورميانه است . امكان دارد كه آن گونه كه “ شيخ يماني “ وزير نفت عربستان سعودي روز گذشته‌اشاره كرد فلسطيني‌ها تنگه هرمز را ببندند و سپس امكان اين مسئله وجود دارد كه در يكي از كشورهاي توليدكننده عمده نفت كودتا شود و از عربستان سعودي در ارتباط با اين موضوع نام برده شده است .
سرانجام ممكن است كه دولت‌ها تصميم بگيرند صدور نفت را متوقف سازند ؛ حال اين كه امريكايي‌ها چه عكس العملي از خود نشان خواهند داد ، كاملا بستگي به چگونگي اوضاع خواهد داشت .
گشايش تنگه هرمز در وهله اول نياز به نيروي دريايي دارد و احتمالا حمايت نيروي زميني براي كنترل خشكي مجاور نيز لازم خواهد بود . از جمله احتمالات ديگري كه بايد برآنها تاكيد كرد ، پاسخ به درخواست دولت محلي است و يا حتي دخالت در جهت سرنگوني يك دولت جديد انقلابي ، به عنوان مثال : دولت ايران مي‌باشد كه دردرجه اول به نيروي زميني با برخورداري از نيروهاي هوايي و دريايي احتياج دارد .
ولي امريكايي‌ها نيروي لازم را در اختيار دارند و در صورت لزوم ، به چه سرعتي مي‌توانند اين نيروها را به محل مورد نظر گسيل دارند ؟ يكي از مشكلات جدي ، عدم وجود پايگاه است كه بتواند در اطراف خليج فارس به طور دائم مستقر گردد ، در حالي كه بسياري از دول منطقه خليج فارس از حمايت امريكا در صورت احتياج ، استقبال مي‌كنند ، هيچ يك از دول به استثناي عمان مايل نيستند كه نيروي نظامي امريكا در منطقه‌اشكارا افزايش يابد . ( 20 )
در راديو مسكو نيز اين موضوع چنين تحليل شد : « به گزارش مجله “ فورچن | “ وزارت دفاع امريكا براي تشكيل نيروهاي ويژه در منطقه خليج فارس جهت دفاع از منافع امريكا ، تدارك به عمل مي‌آورد . قرار است تعداد اين نيروها صدوده هزار نفر باشد ؛ لشكر چترباز شماره 703 و لشكر هوابرد شماره 101 - كه در اعمال تجاوزكارانه در ويتنام شركت كردند - جزو اين نيروها مي‌باشند ، همچنين هواپيماهاي نظامي و ناوهاي جنگي هواپيمابر و كشتي‌هاي نيروبر جزو اين
نيروها هستند . به گزارش روزنامه نيويورك تايمز در ايالات متحده‌امريكا تصميماتي درباره تشديد حضور نظامي امريكا در اقيانوس هند از جمله‌ايجاد ناوگان پنجم امريكا در اين منطقه گرفته شده است . »
در تفسير راديو مسكو تاكيد شد : « كاملا روشن است كه‌اين جريان نمي‌تواند باعث نگراني در كشورهاي منطقه خليج فارس و از جمله‌ايران نباشد . » با وجود اين ، افزوده شد : « خبرهاي رسيده از ايران حاكي است كه گرايش به تجديدنظر در مناسبات نابرابر و تبعيض آميز با ايالات متحده‌امريكا تقويت مي‌شود . » ( 21 )
منابع و ماخذ روزشمار 14/4/1358
1 ـ روزنامه كيهان ، 16/4/1358 ، ص 7 .
2 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 2 .
3 ـ روزنامه كيهان ، 14/4/1358 ، ص 7 .
4 ـ خبرگزاري پارس ، “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 104 ، 15/4/1358 ، ص ص 1 و 2 .
5 ـ سند شماره 034679 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : نامه ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران به نخست وزيري .
6 ـ روزنامه جمهوري اسلامي ، 14/4/1358 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه از بغداد .
7 ـ خبرگزاري پارس “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 103 ، 14/4/1358 ، ص 17 ، راديو رياض .
8 ـ ماخذ شماره 3 ، ص 8 .
9 ـ روزنامه انقلاب اسلامي ، 14/4/1358 ، ص 1 .
10 ـ سند شماره ، 033658 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : نامه دايره اطلاعات ركن دوم ژاندارمري كل كشور به وزارت كشور .
11 ـ ماخذ شماره 3 ، ص ص 1 و 2 .
12 ـ روزنامه اطلاعات ، 14/4/1358 ، ص 6 .
13 ـ روزنامه بامداد ، 14/4/1358 ، ص ص 1 و 9 .
14 ـ ماخذ شماره 3 ، ص 2 .
15 - بهرام ولدبيگي ، تاريخ سياسي و اجتماعي پاوه ، اورامانات ( تهران : انتشارات پيام ، 1369 ) ص ص 123تا 125 .
16 ـ ماخذ شماره 4 ، ص 1 ، خبرگزاري پارس .
17 ـ نهضت آزادي ايران ، صفحاتي از تاريخ معاصر ايران ، اسناد نهضت آزادي ايران ( تهران : نهضت آزادي ايران ، 1362 ) ص ص 167 تا 171 .
18 ـ نهضت آزادي ايران ، مشكلات و مسائل اولين سال انقلاب از زبان مهندس بازرگان ( تهران : نهضت آزادي ايران ، چاپ دوم ، بهار 1362 ) ص ص 185 تا 188 .
19 ـ ماخذ شماره 3 ، ص 4 ، خبرگزاري پارس .
20 ـ ماخذ شماره 3 ، ص 8 ، راديو لندن .
21 ـ ماخذ شماره 7 ، ص 12 ، راديو مسكو .
