روزشمار
يكشنبه
20 اسفند 1357
12 ربيع الثاني 1399
11 مارس 1979
326
اميرانتظام سخنگوي دولت در مصاحبه مطبوعاتي امروز خود در پاسخ به سؤالات مربوط به ايجاد اشكالاتي كه با وجود مراكز مختلف در انتظامات شهر پديد مي‌آيد ، با بيان اين مطلب كه با آغاز به كار سپاه انقلاب به سوي آرامش مي‌رويم ، افزود : « ارتش و پليس و ژاندارمري در انقلاب از بين رفته‌اند . خوشبختانه افراد جديدي اين سه سازمان را اداره مي‌كنند و مدتي طول مي‌كشد تا سپاه‌پاسداران كه اكنون افراد آن در سه شيفت مختلف تعليم مي‌بينند ، با لباس مخصوص به كار مشغول شوند . » ( 1 ) دكتر ابراهيم يزدي معاون نخست‌وزير نيز در مورد ادغام كميته‌ها در سپاه انقلاب گفت : كميته‌هايي كه به نام كميته‌هاي امام ، انقلاب ، اعتصاب و يا هر اسم ديگري وجود دارند ، بتدريج توسط مسؤول كميته انقلاب‌اسلامي ، آقاي مهدوي‌كني و سپاه‌پاسداران انقلاب شناسايي خواهند شد و در صورت تاييد صلاحيت آنها ، اين كميته‌ها در عضويت سپاه‌پاسداران انقلاب انجام وظيفه خواهند كرد و كميته‌هايي كه صلاحيت آنها مورد تاييد قرار نگيرد ، منحل خواهند شد . ( 2 )
327
ستاد كل ارتش در بيانيه‌اي به كليه افسران ، درجه‌داران و سربازان وظيفه كه به دستور امام خميني [ در زمان انقلاب ] سربازخانه‌ها را ترك كرده‌اند ، اعلام كرد : « اگر اين افراد تا 5 فروردين در محلهاي كارشان حاضر نشوند ، غايب محسوب مي‌شوند و از مزاياي تقليل خدمت استفاده نخواهند كرد . » ستاد مذكور در اطلاعيه ديگري انتصابات جديد در نيروهاي مسلح را اين‌گونه اعلام كرد : « سرهنگ پياده قاسم ظهيرنژاد به سمت سرپرست موقت لشكر 64 اروميه ، سرهنگ پياده سيداسلام نوراني به سمت سرپرست موقت مركز آموزش بيرجند ، سرهنگ پياده هرمز بي‌رنگ به سمت سرپرست موقت مركز آموزشي كرمان و سرهنگ پياده مظفر آئينه به سمت سرپرست موقت تيپ بجنورد منصوب شدند . » ( 3 )
328
مفتي‌زاده امام‌جمعه سنندج در مصاحبه با خبرنگاران مطبوعات ضمن اعلام موجوديت « حزب مساوات اسلامي " گفت : « كلمه جمهوري‌اسلامي ، تعبيري است كه بناچار ، ما بايد براي سيستم حكومت اسلامي انتخاب كنيم در صورتي كه جمهوري‌اسلامي خيلي دمكراتيك‌تر از انواع دمكراسيهاي ديگر است كه در دنيا وجود دارد . » وي با اشاره به مرامنامه حزب مساوات اسلامي گفت : «چهار بخش اساسي اين حزب عبارتند از : اصل اشتراك دو فرقه شيعه و سني در تمام كارهاي تدوين قانون اساسي و قانونگذاري و ساير موارد و هر نوع اقدام اجرايي ؛ دوم : تساوي حقوق ملي، فرهنگي ، سياسي و اجتماعي تمامي ملتهاي مسلمان فعلاً در ايران و در آينده در همه جا ؛ سوم : تعيين حدود اسلامي خودمختاري براي اقليتهاي مذهبي است كه موجوديت و ذمه خودشان را معلوم كنند و چهارم : اجراي نظام اقتصادي و اجتماعي اسلام است . » مفتي‌زاده اضافه كرد : « بايد تنظيم برنامه‌هاي اقتصادي حكومت اسلامي در جهتي باشد كه براي تمام قشرهاي مستضعف در آن ، حد متوسط تأمين شود . » ( 4 )
329
گروهي از روحانيون و علماي شهرستان سردشت و حومه در مسجد حاج‌رسول واحدي اين شهر اجتماع كردند و با صدور قطعنامه‌اي اعلام كردند كه :
1 ـ به اتفاق آرا همبستگي و پشتيباني از انقلاب عظيم ايران به رهبري قائد اعظم حضرت آيت‌الله خميني را اعلام نموده و عموماً مؤيد حكومت موقت آقاي مهندس مهدي بازرگان بوده و به نوعي همه ما از پاسداران اين انقلاب بوده و هستيم .
2 ـ از دولت موقت حاضر و رهبر انقلاب حضرت امام خميني استدعا داشته كه هرچه زودتر موقف و موضع خود را نسبت به تعيين سرنوشت ملت كرد معلوم نموده و خواستاريم كه ستم ملي را كه سالهاي متمادي است بر ملت كرد وارد شده است ، رفع نمايند و دربارة مواردي كه در مهاباد از طرف نمايندگان قوم كرد به هيأت اعزامي دولت به كردستان تحويل داده شده است ، اكيداً انتظار داريم هر چه زودتر نسبت به مواد تقديمي كه شامل خودمختاري قوم كرد در ضمن حكومت جمهوري ايران است ، نتيجه را بطور كتبي و رسمي اعلام نمايند . ما نه تنها بشدت تجزيه‌طلبي در ايران را به هر عنوان كه باشد ، محكوم مي‌نماييم ، بلكه فقط خواستار خودمختاري ملت كرد در ضمن حكومت اسلامي بوده و هستيم .
3 ـ دربارة مذاكرات در موضوعهاي لازمه منطقه كردستان ، حضرت آيت‌الله شيخ‌عزالدين حسيني را به عنوان يگانه نماينده قوم كرد شناخته و تعيين مي‌نماييم و ايشان وكالت گفتگو دربارة امور كردستان را دارند . ( 5 )
330
خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه يك هيأت نمايندگي از حزب دمكرات كُرد ايران به سرپرستي كريم حسامي دبير‌كل اين سازمان براي گفتگو و تبادل نظر با رهبران سازمان مقاومت فلسطين درباره آينده روابط بين منطقه كردنشين و دولت مركزي وارد بيروت شدند . ( 6 )
331
در پي وقايع بندرتركمن [ بندرشاه ] گروهي از تركمنها كه مطبوعات تعداد آنها را " بيست‌هزار نفر " نوشتند ، در اين بندر دست به راهپيمايي زدند و در يك قطعنامه 13 ماده‌اي به نحو زير خواستهاي خود را مطرح كردند :
1 ـ خلق تركمن همراه و همگام با ساير خلقهاي رزمنده ايران ، ضمن تاييد انقلاب‌رهايي‌بخش ، واجب مي‌داند از دستاوردهاي انقلاب حفاظت نموده و در جهت ساختن ايراني آزاد و مستقل نقشي اساسي ايفا كند . 2 ـ خلق تركمن تلاشهاي مذبوحانه نفاق‌افكني و تفرقه‌جويانه در صفوف متحد خلق را محكوم كرده و اين اعمال را دسيسه‌هاي عمال ارتجاع و امپرياليزم مي‌داند . 3 ـ خلق تركمن خواهان رفع هرگونه ستم اقتصادي بوده و معتقد است ، خلق تركمن بايد حق داشته باشد خود سرنوشت خود را تعيين كند و حق داشته باشد با زبان ، مذهب و فرهنگ خود زندگي كند . 4 ـ معتقديم بايد كليه زمينها و احشامي كه متعلق به خلق بوده و از سوي عوامل رژيم سابق به زور سرنيزه غصب شده است به صاحبان اصلي آن مسترد گردد . 5 ـ با توجه به اينكه نيروي اصلي انقلاب را زحمتكشان خلق تشكيل مي‌دادند ، بايد در بهبود وضع زندگي صيادان ، كارگران ، دهقانان و ساير زحمتكشان توجه كافي مبذول شود و حق مسلم همة زحمتكشان است كه در دولت انقلابي نقشي داشته باشند . 6 ـ ما برآنيم كه با توجه به اكثريت خلق تركمن در منطقه ، كليه سيستمهاي اداري و انتظامي بايد بطور دمكراتيك توسط خود تركمنها اداره شود . 7 ـ لغو كليه ديون ، بدهي و تعهدات مالي كارگران ، دهقانام و پيشه‌وران ، كاركنان مؤسسات دولتي و خصوصي . 8 ـ ما خواستار تشكيل دادگاههاي انقلابي خلق مي‌باشيم تا نور چشمي‌ها و نوكران رژيم سابق را كه به زور سرنيزه به جان و ناموس خلق تجاوز نمودند و خون دهها نفر فرزندان خلق را در اين منطقه به زمين ريختند ، محاكمه و مجازات نمايند . 9 ـ ما خواهان تشكيل شوراهاي روستاييان ، كارگران ، دانش‌آموزان ، معلمان و كارمندان هستيم . 10 ـ ايجاد كانونهاي فرهنگي خلق تركمن در مناطق تركمن‌نشين و اهداف آن مورد تاييد خلق تركمن است . 11 ـ خلق تركمن از مبارزات دليرانه ساير خلقهاي ايران ، بخصوص خلق كرد پشتيباني نموده و كليه درخواستهاي آنان را بحق دانسته و تاييد مي‌نمايد . 12 ـ نبايد هيچ گونه مانعي در راه صيادان جهت صيد از دريا و رودخانه‌ها ايجاد شود و صيادان بتوانند با تشكيل شوراهاي صيادان آزادانه به صيد بپردازند . 13 ـ نظاميان تركمن بايد در مناطق تركمن‌نشين خدمت نمايند . ( 7 )
در همين حال ، روزنامه اطلاعات ، به نقل از فردي كه وي را " يكي از رهبران تركمنها " خواند ، نوشت : « انگيزه اصلي و واقعي حادثه روز شنبه ( 19/12/57 ) در بندرتركمن اين بود كه عده‌اي فرصت‌طلب ، همبستگي خلق تركمن را با انقلاب‌اسلامي ايران غيرواقعي جلوه داده و ما را ضدانقلاب معرفي نموده‌اند . »
همين روزنامه خبر داد كه در اجتماع و تظاهرات تركمنها در بندر‌اسلام ( بندرشاه ) ، آيت‌الله اميد نماينده امام خميني در استان مازندران و آيت‌الله نورمفيدي و شيخ‌رسول رضايي كه از ساري
و گرگان آمده بودند ، شركت داشتند . ( 8 )
از سوي ديگر بنا به دعوت " كانون فرهنگي و سياسي خلق تركمن " براي راهپيمايي در اعتراض به آنچه كه " كشتار خلق تركمن در بندرتركمن از سوي كميته‌هاي امام خميني " خوانده شد ، ( 9 ) گروهي كه روزنامه كيهان تعداد آنها را " سي‌هزار نفر " ذكر كرده‌است . ( 10 ) در گنبد‌كاووس دست به تظاهرات زدند و خواستار " ايجاد ارتش خلقي ؛ اداره پادگانها به وسيله شوراهاي انقلابي ؛ تشكيل دادگاههاي خلقي ؛ آزادي فرهنگي و مذهبي و متشكل شدن تركمنها تحت سيستم اداري واحد و مشترك با مركزيت شهرستان گنبد كاووس » شدند . در پايان اين راهپيمايي كه به نوشته مطبوعات « يك فروند فانتوم چندين بار در ارتفاع كم از بالاي سرراهپيمايان گذشت . » قعطنامه‌اي در 17 ماده قرائت شد كه در آن « انحصارطلبي و تفرقه‌اندازي در صفوف متحد خلقهاي تحت ستم » محكوم شده و « اين شيوة تحركات امپرياليسم و عاملانش » توصيف شده است . در قطعنامه همچنين اشاره شده است كه كليه فرهنگيان و دانش‌آموزان به دليل فاجعه بندرشاه سابق به مدت يك هفته دست به اعتصاب مي‌زنند و بازاريان نيز سه روز تعطيل خواهند بود . در موارد ديگر قطعنامه به ايجاد ارتش خلقي و اداره پادگانها به وسيله شوراهاي انقلابي ؛ تشكيل دادگاههاي خلقي ؛ انتخاب رؤسا به وسيله شوراها ؛ لغو كليه ديون كشاورزي مردم منطقه ؛ بازگرداندن كليه زمينهاي كشاورزان به آنان ؛ ترميم خانه‌هاي كشاورزان ؛ جلوگيري از ورود محصولات و فرآوردهاي خارجي ؛ تشكيل شوراهاي روستايي و حمايت از قاليبافان و كشاورزان زحمتكش منطقه ؛ حمايت از صيادان زحمتكش و تشكيل شوراي صيادان ؛ آزادي فرهنگي ، مذهبي ؛ متشكل شدن تركمنها تحت سيسم اداري واحد و مشترك با مركزيت شهرستان گنبد‌كاووس ؛ تاييد درخواستهاي ساير خلقهاي ايران از جمله خلق كرد ؛ شناسايي عاملين فاجعه نوزده اسفند و محاكمه آنان؛ سپردن امور شهر به دست شوراي منتخب مردم ؛ آموزش رايگان براي دانش‌آموزان شبانه ؛ احداث بهداري و درمانگاهها در تمام نقاط منطقه و خدمت نظاميان تركمن در منطقه تركمن‌صحرا اشاره شده است . ( 11 )
332
سازمان مجاهدين خلق با صدور اعلاميه‌اي اعلام كرد : « برابر اطلاع واصله به دفتر جنبش ملي مجاهدين … دو تن از برادران مجاهد حين حمل و نقل مقداري مهمات در تهران ، توسط كميته سعدآباد دستگير و خلع سلاح شده‌اند . در تماسي كه با كميته مركزي گرفته شد ، ابتدا مسؤولين مربوطه ، دستور آزادي اين برادران و منع توقيف مهمات آنها را صادر نمودند ؛ ليكن متاسفانه به دلايلي كه هنوز روشن نيست ، به شرط خلع سلاح حاضر به رها كردن آنها شدند. مجاهدين دستگير شده نيز از آنجا كه از دولت آقاي مهندس بازرگان به هيچ‌وجه انتظار چنين برخوردي مبني بر خلع سلاح مجاهدين را نداشتند از همان موقع در محل كميته دست به اعتصاب غذا زده‌اند تا دولت وضعيت آنها را روشن كند . مطابق آخرين اطلاع ، اين اعتصاب غذا هنوز ادامه دارد ، لذا از دولت آقاي بازرگان سريعاًخواستار مشخص نمودن موضعشان هستيم . » ( 12 )
333
سازمان چريكهاي فدايي خلق در موضعگيري عمومي ، مخالفت خود را با انجام رفراندوم آتي اعلام كرد . سخنگوي اين سازمان گفت : « تنها پس از يك رشته اقدامات عاجل و فوري كه براي تثبيت آزاديها صورت گيرد ، راه براي يك فراندوم آزاد باز خواهد شد . بنابراين هر نوع نظرخواهي قبل از اين تحولات ، نمي‌تواند بازگو كنندة نظر واقعي مردم باشد . » وي افزود : « قبل از رفراندوم بايد تمام عوامل و ارگانهاي وابسته به رژيم سابق از ميان برداشته شوند و گروههاي سياسي براي شركت در رفراندوم بتوانند از تريبون راديو و تلويزيون استفاده كنند . به اعتقاد سازمان ، بايد به مردم فرصت داد تا به حكومت مورد نظرشان در رفراندوم راي بدهند كه متاسفانه بدون در نظر گرفتن موافقت با مخالفت با جمهوري‌اسلامي ، طرح سؤال رفراندوم فعلاً پاسخگوي اين مسأله نيست . » ( 13 )
خبر ديگر حاكي است كه امروز اولين شماره نشريه " كار " ارگان " سازمان چريكهاي فدايي خلق ايران " منتشر شد . ( 14 )
334
مهندس بازرگان نخست‌وزير در فرماني به احمد صدر‌حاج‌سيدجوادي وزير كشور دستور داد : « براساس فرمان رهبر انقلاب‌اسلامي ايران امام خميني مبني بر انجام رفراندوم و استفسار از آحاد ملت رزمنده در تعيين شكل حكومت ايران ، مقرر فرماييد طبق برنامه رفراندوم كه در جلسه مورخ 30/11/1357 هيات وزير ان و در اجلاس مورخ 1/12/57 شوراي انقلاب به تصويب رسيده است ، نسبت به انجام برنامه رفراندوم در تاريخ دهم فروردين ماه 1358 اقدام شود . » ( 15 )
335
وزارت امورخارجه با انتشار اطلاعيه‌اي اعلام كرد : « وزارت خارجه دولت موقت اسلامي انقلابي ، علي‌الاصول قرارداد سنتو را قراردادي نظير و شبيه پيمان سعدآباد مي‌داند … از همين روست كه به نظر وزارت امورخارجه ، دولت ايران نمي‌تواند متعهد مفاد قراردادي باقي بماند كه منافع مردم ايران و هم‌پيمانان او را حفظ و حمايت نمي‌كند و در جهتي قرارداد كه به زيان و ضرر مردم اين منطقه است . » ( 16 ) با وجود اين ، كريم سنجابي وزير خارجه ايران در مصاحبه با روزنامه لوموند گفت : « ايران با وجود خروج از سازمان پيمان مركزي ( سنتو ) درگروه كشورهاي سازمان همكاري و عمران منطقه‌اي ( آر ـ سي ـ دي ) باقي خواهد ماند . » به گزارش رويتر وي افزود : « ايران براي نشان دادن قصد خود به عدم ايفاي نقش ژاندارم خليج ، سربازاني را كه شاه براي كمك به سركوبي شورش ظفار به عمان فرستاده بود ، برمي‌گرداند . » دكتر سنجابي تاكيد كرد كه " برگرداندن سربازان ايراني از سه جزيره مشرف بر مدخل تنگه هرمز به هيچ‌وجه مطرح نيست و اين سه جزيره ايراني هستند . » وزير خارجه ايران در خصوص رابطه با شوروي گفت : « ايران خواستار روابط دوستانه با شوروي است و نخواهد گذاشت كه ايران به صورت پايگاهي براي تجاوز به شوروي و تبليغ عليه اين كشور مورد استفاده قرار گيرد . » ( 17 )
336
سفارت آمريكا در تهران گزارشي با طبقه‌بندي " محرمانه " به وزارت امورخارجه آن كشور در واشنگتن ارسال كرد كه در آن خصوص وضعيت امنيتي سفارت ، سفر شاه آمريكا و … چنين آمده است :
« پس از پايان مذاكرات سوليوان با دولت در زمينه حراست از پرسنل سفارت ، وضع اينجا بهتر شده است . حضور غيرنظاميان انقلابي دولتي و نظاميان در محوطه ، گرچه موجب رنجش خاطر است ولي نشانگر رعايت مساوات توسط دولت مركزي در داخل محوطه سفارت است . »
اگر سفر پيشنهادي شاه به آمريكا تحقق يابد اين وضع به سرعت تحقق تغيير خواهد يافت . سفارت مراكش دوباره مورد حمله قرار گرفته است و سفير مراكش تهديد شده است كه به دليل حضور شاه در مراكش ، وي ربوده خواهد شد . افسر امنيت منطقه‌اي معتقد است كه اگر شاه به آمريكا سفر كند ، احتمال بروز خشونت عليه پرسنل سفارت آمريكا و بخصوص سفير ( سوليوان ) در اينجا بسيار زياد خواهد شد .
حتّي با وجود بهترين حسن‌نيت‌هاي دولت انقلابي ، نمي‌توان روي نيروهاي كنوني موجود در سفارت به عنوان حامي پرسنل آن حساب كرد ، چون يا دست از انجام وظيفه به عنوان مأمورين امنيتي برخواهند داشت و يا عليه آمريكاييها از داخل سفارت اسلحه خواهند كشيد . كارمندان آمريكايي به اين موضوع پي برده‌اند و هريك از آنها منتظر نتيجه وحشتناك ناشي از سفر شاه به آمريكا هستند . اين موضوع از وجود يك گروه امنيتي كوچك در اطراف سفير مشهود است ، چون شواهد موجود حاكي از آن است كه گروه قبلاً براي دستگيري يا قتل سفير آموزش ديده بودند . افسر امنيتي منطقه متقاضي است كه در صورت ملاحظة جدي سفر شاه به آمريكا ، قبلاً سفارت را در جريان امر قرار دهند . » ( 18 )
337
جيمي كارتر براي پيگيري مذاكرات صلح خاورميانه وارد اسرائيل شد . به گزارش خبرگزاريها ، رئيس جمهوري آمريكا ، اعراب مخالف اقدامات سادات در صلح با اسرائيل را مورد حمله قرار داد و انتقادات آنها را شعارهاي جنگ‌طلبانه ناميد . ( 19 )
338
جرج حبش رهبر جبهه خلق براي آزادي فلسطين گفت : « انقلاب ايران پايه‌هاي استراتژي امپرياليستي را به لرزه درآورده است . » به گزارش رويتر ، وي اضافه كرد : « پس از انقلاب ايران ، امريكا در پي آن است كه دولت صهيونيستي اسرائيل را حفظ كند و به همين دليل مي‌خواهد نشان دهد كه امپرياليسم هنوز نيروي عمده است . » ( 20 )
منابع و مآخذ 20/12/1357
1 ـ روزنامه كيهان ، 21/12/1357 ، ص 3 .
2 ـ روزنامه اطلاعات ، 20/12/1357 ، ص 8 .
3 ـ روزنامه كيهان ، 20/12/1357 ، ص 7 .
4 ـ مأخذ شماره 3 ، ص 1 .
5 ـ دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ، جنگ خونين سنندج و دستاورد آن ( سنندج : 1358 ) ص 26 و روزنامه اطلاعات ، 24/12/1357 ، ص 3 .
6 ـ روزنامه اطلاعات ، 21/12/1357 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
7 ـ مأخذ شماره 5 ، ص 170 .
8 ـ مأخذ شماره 6 ، ص 8 .
9 ـ سند شماره 12112584 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : مجموعه اسناد گنبد .
10 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 1 .
11 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 1 .
12 ـ سازمان مجاهدين خلق ايران ، مجموعه اعلاميه‌ها و موضعگيريهاي سياسي مجاهدين خلق ( 1 ) ( تهران : انتشارات سازمان مجاهدين خلق ، سال 1359 ) ص 52 .
13 ـ مأخذ شماره 2 ، ص 7 .
14 ـ مأخذ شماره 2 ، ص 2 .
15 ـ مأخذ شماره 2 ، ص 1 .
16 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 4 .
17 ـ مأخذ شماره 3 ، ص 8 ، رويتر .
18 ـ دانشجويان پيرو خط امام ، از ظهور تا سقوط ( تهران : مركز نشر اسناد لانه جاسوسي امريكا ، جلد اول ، سال 1366 ) ص 384 .
19 ـ مأخذ شماره 3 ، ص8 ، خبرگزاريها .
20 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 8 ، رويتر .
