روزشمار
چهارشنبه
16 اسفند 1357
8 ربيع الثاني 1399
7 مارس 1979
280
وزارت دفاع براي پاسخگويي به درخواستهاي رو به تزايد كاهش مدت نظام‌وظيفه ، طرحي را براي تصويب شوراي انقلاب تهيه كرده است . به نوشته مطبوعات در ادامه درخواست براي كاهش مدت نظام‌وظيفه ، پرسنل وظيفه مركز پياده شيراز طي تلگرافي به امام خميني و نخست‌وزير خواستار آن شدند كه كاهش دوره خدمت و سربازي به يك سال در مورد آن گروه از سربازاني نيز كه اكنون بيش از يك سال خدمت كرده‌اند ، تعميم داده شود . ( 1 )
از سوي ديگر ، حدود چهارصد نفر از افسران ، درجه‌داران و سربازان نيروهاي زميني، هوايي، دريايي و گارد سابق در مقابل نخست‌وزيري اجتماع كردند . اجتماع‌كنندگان ضمن درخواست كاهش خدمت نظام‌وظيفه به يك سال براي همه افراد وظيفه ارتش با انتشار قطعنامه‌اي ، خواستار تصميم‌گيري درباره سربازان و انتخاب فرماندهان از طريق شوراها شدند . ( 2 )
دكتر ابراهيم يزدي معاون نخست‌وزير طي سخناني در اجتماع مذكور گفت : « از طرف وزير دفاع ارتش ملي ـ اسلامي طرحي به عنوان لايحه تهيه شده است . ولي هنوز مراحل قانوني خود را طي نكرده است . توضيح مي‌دهم كه شما يك دولت موقت داريد و يك شوراي انقلاب ، كه در حكم مجلس است و اين شوراي انقلاب است كه در نهايت بايد لوايح رامورد تصويب قرار دهد . به هر حال به موجب اين لايحه دوره خدمت سربازي به يك سال تقليل پيدا مي‌كند ، ولي هنوز اين لايحه به تصويب نهايي نرسيده است . براساس اين لايحه پرسنل وظيفه به سه گروه تقسيم مي‌شوند : گروه اول كساني هستند كه كمتر از يك سال خدمت كرده‌اند . قانون مزبور شامل اين گروه مي‌شود و اين افراد در رأس يك سال برگ پايان خدمت خود را دريافت خواهند كرد . گروه دوم كساني هستند كه بين يك سال و يك سال و نيم خدمت كرده‌اند ، اين گروه ، تا مقررات قانوني طي مي‌شود ، اگر مدت خدمتشان بيشتر از يك سال و نيم شود كه بلافاصله برگ پايان خدمت خواهند گرفت . ولي اگر خدمتشان به يك سال و نيم نرسيده باشد تا يك سال و نيم خدمت خواهند كرد و پس از آن پايان خواهند گرفت . گروه سوم كساني هستند كه بيشتر از يك سال و نيم خدمت كرده‌اند . اين گروه بلافاصله و به محض اينكه قانون لايحه تقليل مدت خدمت وظيفه به تصويب نهايي برسد ، برگ پايان خدمت خود را خواهند گرفت . »
در پي اين سخنان ، گروهي از اجتماع كنندگان كه در " گروه دوم " طرح قرار مي‌گرفتند ، اعتراض كردند كه معاون نخست‌وزير خطاب به آنها گفت : « شما در نظام طاغوتي ، دو سال در ارتشي كه وابسته به اجانب بود ، خدمت مي‌كرديد و من مطمئن هستم كه شما در شرايط جديد ، نه از دو سال خدمت بلكه از ده سال خدمت هم ناراضي نخواهيد بود . » ( 3 )
16/12/57 ـ تهران ـ تجمع سربازان در اعتراض و اعلام‌نظر راجع به طرح يكساله شدن سربازي .
281
فرمانده ژاندارمري اعلام كرد : اكثر قريب به اتفاق كاركنان ژاندارمري در محلهاي كارشان حاضر شده‌اند و بازسازي ساختمانهاي ژاندارمري نيز روبه اتمام است . روزنامه كيهان در ادامه همين خبر نوشت : « بنا به درخواست افرادي كه در سازمانهاي مختلف ژاندارمري فعاليت دارند . به دستور سرهنگ عزت‌الله ممتاز ، فرماندار ژاندارمري ايران در كليه پادگانهاي ژاندارمري نمازخانه تاسيس شد تا افراد ژاندارمري بتوانند فرائض ديني خود را انجام دهند . » ( 4 )
282
در ادامه اعمال فشار دولت و عناصر آن بر كميته‌هاي انقلاب كه بعضاً با استفاده از روحانيون و علماي محلي صورت مي‌گيرد ، استاندار فارس ضمن محكوم كردن اقدام كميته‌هاي انقلاب در اعدام سه مفسده در شيراز گفت : « شرط آمدن من به فارس، انحلال كميته‌ها بود. » نصرت‌الله اميني استاندار فارس كه از عدم انحلال كميته‌ها ناراحت بود ، افزود : « به توصيه حضرات آيات محلاتي و
دستغيب مقرر شده بود كه روزشنبه گذشته كميته‌هاي شيراز منحل شود و وظايف آنها به سازمانهاي مسؤول دولتي واگذار گردد . » ، وي ادعا كرد : « حضرات آيات عظام آقايان محلاتي و دستغيب … گفتند كه با آمدن شما [ استاندار ] تمام اين امور به مراجع انتظامي و قانوني واگذار شود . » ( 5 )
283
جمعيتي با نام « حزب ميهن دوستان ايران » با صدور اعلاميه‌اي از مسؤولين كشور خواست كه اسلحه را از دست مردم ايران نگيرند . در اعلاميه مزبور آمده است : « تاريخ ثابت كرده است كه يك ارتش كوچك و حرفه‌اي، هميشه مي‌تواند خطرآفرين باشد، لذا هرچه زودتر يك ارتش بزرگ خلقي مركب از مردم مجاهد و رزمنده به همراه افسران و درجه‌داران شريف تشكيل شود.»(6)
284
براساس اسنادي كه سازمان چريكهاي فدايي خلق انتشار داد ، فرمانده ستاد توپخانه لشكر 28 كردستان در نامه‌اي به فرماندهي لشكر اعلام داشت : « همانطور كه آن فرماندهي استحضار دارند ، در ساعت 30 :12 روز 16/12/57 تعداد زيادي از پرسنل و درجه‌داران و سربازان يگانهاي مختلف سربازخانه ( پادگان سنندج ) ، جلو ساختمان ستاد توپخانه لشكري تجمع نموده و تقاضاي تحويل افسراني را كه قبل از اين به نحوي اسامي آنها منتشر شده است ، داشتند . شخص من مدت زيادي در اجتماع آنها صحبت نمودم و يادآور شدم كه پرسنل مورد نظر حضور ندارند ، ولي مورد قبول آنها نبود و با فشار و پيگيري قصد ورود به ساختمان را داشتند . چون بيم آن مي‌رفت كه سيل جمعيت در جلو ساختمان باعث آسيب‌ديدگي تعدادي از افسران و كادر موجود در ستاد گردد ، به هر حال تا مدتي از ورود آنها خودداري و اوامر آن فرماندهي را مبني بر امر رهبر انقلاباسلامي ايران را براي همگان بازگو نمودم كه در كادر ارتش تصفيه انجام مي‌گيرد و نفرات مورد نظر نيز در حال حاضر از كار بركنار شده‌اند . مع‌هذا به داخل ساختمان يورش بردند و با شكستن تعدادي از درهاي بسته اطاقها و شكستن شيشه‌هاي ستاد ، سرگرد حسينخاني را از ستاد بيرون كشيدند و همراه خود بردند . نامبرده تحويل افراد كميته گرديد . ضمن عرض مطالب بالا و اين كه افسر مزبور در دوره قبل و بعد از انقلاب در سمت معاون ركن سوم توپخانه لشكري انجام وظيفه مي‌نمود و شغل حساس و فرماندهي كه باعث درگيري با توده مردم گردد ، نداشت . نحوه دستگيري افسر مورد بحث در داخل پادگان [ موجب شده است كه پرسنل حاضر در پادگان ] احساس ناامني و ناراحتي نمايند . به طوري كه آن فرماندهي در روز مزبور ، خود تعدادي از اين بي‌نظميها و عدم تمكين از فرماندهان را ملاحظه فرمودند و گواهي مي‌فرماييد ترس اين پرسنل بي‌جهت نيست و بايستي از عدم تأمين خود بيمناك باشند . استدعا مي‌شود : 1 ـ فرماندهان انتخابي يگانها معرفي شوند و افسران و درجه‌داراني كه مورد تاييد نيستند به هر نحو كه صلاح مي‌دانيد از يگانها دور باشند . 2 ـ ترتيبي اتخاذ شود كه پرسنلي كه مشغول انجام وظيفه هستند ، احساس امنيت بيشتري بنمايند . 3 ـ پرسنلي كه به عنوان آماده رده‌هاي مختلف ، به جز يگانهاي آماده اصلي پادگان ، در سربازخانه باقي مي‌مانند ، بدون جزيي‌ترين كار ، فقط باعث ناراحتي خواهند بود . در صورت تصويب تنها يگانهاي آماده ، با پرسنل كامل باشند . » ( 7 )
285
علي همام قاضي ، پسر محمد قاضي ، در شهر بُن پايتخت آلمان‌فدرال ، طي صدور يك بيانيه مطبوعاتي تشكيل " شوراي خودمختاري كردستان " را اعلام كرد . به گزارش خبرگزاري پارس ، وي در نخستين نشست شورا به عنوان سخنگوي آن انتخاب شد و در مورد هدف اين شورا گفت : « شوراي خودمختاري كُرد ، گردهمايي كردهايي است كه در مناطق تقسيم شده كردستان و همچنين در خارج زندگي مي‌كنند . » ( 8 ) از سوي ديگر روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاري پارس نوشت كه علي همام قاضي ، سخنگوي خودمختاري كردستان در آلمان فدرال ، ضمن نامه‌اي به حضور امام خميني نوشت : « خواسته‌هاي كردها مبني بر خودمختاري هرگز از بين نرفته است بلكه در گذشته بارها از طريق خشونت‌آميز سركوب شده است ولي اكنون تمام نگاهها به سوي آيت‌الله خميني به عنوان يك رهبر آزاده ، دوخته شده است . » به گزارش خبرگزاري پارس ، وي ابراز اميدواري كرد كه كردها بتوانند در چارچوب جمهوري‌اسلامي ايران به آرزوي ديرينه خود دست يابند . ( 9 )
286
در پي ديدار دكتر عبدالرحمن قاسملو دبيركل حزب دمكرات كردستان ايران با چريكهاي فدايي خلق به منظور اتخاذ سياستهاي مشترك ، وي اين ديدار را " تمرين دمكراسي " خواند و گفت : « از سوي ما تمايل به همكاري با همه گروهها وجود دارد و من اين تمايل را در آنها ديدم . » ( 10 )
287
در پي انتشار اخباري از سوي رسانه‌هاي گروهي ايران مبني بر حضور عناصر ضدانقلاب و وابسته به نظام طاغوتي ، از جمله پاليزبان ، اويسي و … در مرز عراق و ايران و اقدامات ضدانقلابي آنها در استانهاي مرزي ، سفارت عراق در تهران طي نامه‌اي به روزنامه اطلاعات خبر استقرار عده‌اي از عمال فراري رژيم سابق ايران را در نوار مرزي ميان عراق و ايران با قاطعيت تكذيب كرد و افزود : « اين مطلب ، هدفي جز تيره ساختن روابط اخوت و همكيشي موجود ميان دو ملت عراق و ايران ندارد . » ( 11 )
288
روزنامه " نهيب آزادي " در اولين شماره خود ، با محكوم كردن حمله هليكوپترهاي عراقي به منطقه مرزي ايران نوشت : « آيا عراق خيال خامي در سر مي‌پروراند ؟ در هفته گذشته به دنبال حمله هليكوپترها و هواپيماهاي عراقي به يك منطقه مرزي در كردستان ، گفته شد پانزده نفر در جريان اين حمله كشته‌شده‌اند ، گزارش رسيده حاكي از آن بود كه هليكوپترهاي مسلح و هواپيماي عراق ، منطقه مرزي سيرين را كه در بين شهر مرزي بانه در ايران و آبادي شورطه واقع شده است ، بمباران كرده‌اند . » رشيد احمدي يكي از اعضاي كميته‌انقلاب بانه در اين باره گفته است : « حدود پانزده نفر كشته شده‌اند كه در مزارع اطراف دفن شده‌اند . » ناظران گفتند : « احتمال زيادي وجود دارد كه
حمله عراقيها به اين منطقه غيرمسكوني ، ناشي از هيجان و دستپاچگي شديد آنها در اثر وجود اضطراب در منطقه كردنشين خودشان باشد . » ( 12 )
289
در خرمشهر ، تشكيلاتي به نام " جبهه رزمندگان عرب " يا ويژگيهاي قومي ـ عربي تأسيس شد . اين جبهه در ساختمان سابق كنسولگري آمريكا در خرمشهر و توسط گروهي از اعراب اين شهر از جمله شيوخ منطقه همچون مكي فيصلي ، آل‌علي ، مزاري‌پور و زبيدي تشكيل گرديد . براساس نوشته روزنامه كيهان شيخ‌محمدطاهر آل‌شبيرخاقاني اين جبهه را تاييد كرده است . اهداف اين جبهه پاسداري و نگهباني از مرزهاي جنوبي كشور اعلام شده است . ( 13 ) ( خبر ضميمه دارد . )
290
طاهر احمدزاده ، پدر دو چريك فدايي خلق كه در زمان شاه تيرباران شدند ( مجيد و مسعود احمدزاده ) به سمت استاندار خراسان منصوب شد . به نوشته روزنامه كيهان ، استاندار جديد خراسان كه از اعضاي با سابقه جبهه ملي ايران است ، از جمله آخرين زندانيان سياسي ايران بود كه از زندان آزاد شد . ( 14 )
291
عباس امير‌انتظام سخنگوي دولت در مورد لغو قراردادهاي نفتي با اسرائيل و افريقاي جنوبي گفت : « قرارداد نفت به افريقاي جنوبي لغو شد ولي در مورد اين كه چرا قرارداد فروش نفت به اسرائيل لغو نشده است ، بايد بگويم ما براي فروش نفت به اسرائيل هيچ‌گونه قراردادي نداشتيم و دولتهاي سابق از طريق شركتهاي خصوصي نفت به اسرائيل مي‌دادند . در اين مورد دستبرد اكيد به كليه شركتها داده شده است كه از تحويل نفت به اسرائيل خودداري كنند و در اين زمينه كليه امكانات خود براي جلوگيري از تحويل نفت به اسرائيل مثل گرفتن تعهد و تضمين مالي ، استفاده خواهيم كرد . » ( 15 )
292
كميسيون حقوق‌بشر سازمان ملل متحد به مناسبت قطع مناسبات ايران با افريقاي‌جنوبي و بويژه قطع ارسال نفت ايران به اين كشور از دولت ايران تقدير كرد . تنها نماينده آمريكا به اين قطعنامه راي منفي داد و ديگر كشورهاي غربي چون اتريش ، كانادا ، فرانسه ، آلمان‌فدرال ، پرتغال ، سوئد و همچنين استراليا به اين قطعنامه راي ممتنع دادند . ( 16 )
293
شركت ايتاليايي " اگوستا اسپا " كه يك شركت سازنده هليكوپتر است اعلام كرد : « علي‌رغم تغييرات اساسي اخير ايران ، قرارداد 425 ميليون دلاري اين شركت براي تحويل پنجاه فروند هليكوپتر به ايران ، به موقع به اجرا گذاشته خواهد شد . » ( 17 )
294
نشريه نيويورك‌تايمز در سر مقاله اخير خود با اشاره به پيروزي انقلاب ايران و اثرات آن بر توازن بين‌المللي نوشت : « فقدان ايران به عنوان يك منبع اطلاعاتي درباره آزمايش موشكهاي شوروي ، در هماهنگ شدن با قرارداد سالت ـ 2 به امريكا لطمه خواهد زد . نيويورك‌تايمز اين سؤال را مطرح كردكه آيا روسها با آگاهي از لطمه‌‌اي كه به امريكا خورده است ، درصدد فريب و نيرنگ زدن در سالت ـ 2 بر نخواهد آمد ؟ اين هفته‌نامه آمريكايي افزود : « از دست دادن به ايران به عنوان يك منبع اطلاعاتي و جاسوسي ، براي امريكا ، بالاترين تاثير تخريبي را در زمينه جمع‌آوري اطلاعات مربوط به يك سلسله سلاحهاي پيچيده و برنامه‌هاي شوروي درباره سلاحهاي تهاجمي مدرن به جاي خواهد داشت . » ( 18 )
295
ناو هواپيما‌بر هشتاد هزار تني " كانستيليشن " متعلق به ناوگان هفتم آمريكا دستور يافت كه از آبهاي فيليپين رهسپار آبهاي خليج‌فارس شود . به گزارش آسوشيتدپرس مقامهاي نزديك به دولت آمريكا گفتند : « اين دستور نشانه نگراني آمريكا از اوضاع منطقه است . » ( 19 ) خبرگزاري فرانسه در اين باره گزارش داد : « از يك منبع آگاه در واشنگتن كسب اطلاع شد كه 2 روز پيش از ورود كارتر به خاورميانه ، دولت آمريكا براي نشان دادن اضطراب و نگراني خود از اوضاع خاورميانه و همچنين قدرت‌نمايي در اين منطقه ، به ناو هواپيما‌بر هشتاد هزارتني كانستيليشن دستور داده است كه به سوي خليج‌فارس حركت كند . براساس اين گزارش اعزام اين واحد دريايي ، با سياست آمريكا در خاورميانه مطابقت دارد . سياست واشنگتن حفاظت از راههاي دريايي نفتي و اطمينان دادن به متحدان آمريكا در سراسر شبه‌جزيره عربستان است . در ضمن ، امريكا مي‌خواهد حضور نظامي خود در اقيانوس هند ، درياي عمان و خليج‌فارس را تقويت كند.اين ناو، واحد دريايي امريكا را در خاورميانه و خليج‌فارس ، كه از چهار ناو تشكيل مي‌شود ، تقويت خواهد كرد و حضور پرچم امريكا را در منطقه بدون توسل به پايگاههاي زميني و هوايي نشان خواهند داد.» (20)
296
شاه مخلوع ايران كه در مراكش به سر مي‌برد ، در مصاحبه با يك شبكه تلويزيوني ( اي. بي . سي ) گفت كه فكر نمي‌كنم مدت زيادي در مغرب بمانم . هنوز نيز اقامت در آمريكا محتمل است . وي گفت : « به اين دليل به آمريكا نرفته است كه ترجيح در منطقه بماند . » او گفت : « خيال ندارد از تاج و تخت كناره‌گيري كند . » وي اظهار داشت : « چرا بايد كناره‌گيري كنم! من براي سامان‌دادن به اوضاع ، كشورم را ترك كردم ؛ اما ظاهراً اقدام من نتيجه معكوس داده است . » به گفته اي . بي. سي . اين اولين مصاحبه شاه پس از خروج از كشور است كه در كاخي كه پادشاه مغرب در اختيار وي قرار داده است و تحت محافظت شديد افراد مسلح قرار دارد ، انجام گرفت . شاه در اين مصاحبه گفت كه فكر مي‌كند تمدن غرب در خطر است . » ( 21 )
ضميمه خبرشماره 289
در مورد رفتار و ماهيت تشكلهايي با عناوين " رزمندگان خلق عرب " و مشابه آن در خرمشهر ، احمد فروزنده عضو سپاه خرمشهر چنين گفت : « حدود پانزده اسفند 57 بود كه ديدم يكي از عناصري كه از اين شيوخ ( منطقه ) در جلسات كميته‌انقلاب‌اسلامي شركت مي‌كرد ، ديگر شركت نمي‌كند و بعد يك ساختمان ديگر كنار ساختمان كميته انقلاب گرفته و آن را " كميته عربها " ناميدند . آنها مي‌گفتند چون افراد كميته انقلاباسلامي ، فارس هستند ، يك سري افراد عامي مي‌باشند كه بايستي به كار آنها رسيدگي شود و چون اينها اهل دهات و روستاها مي‌باشند و زبان فارسي نمي‌دانند ، بنابراين بايد كميته‌اي مخصوص به خود داشته باشند . به اين ترتيب مركزي به وجود آمد كه ابتدا آن را " مركز مجاهدين عشاير " ناميدند . پس از مدتي نام « ستاد رزمندگان خلق عرب " به خود گرفت و در آخر نيز به " سازمان سياسي خلق عرب خوزستان " تبديل شد . » عباسي از فرمانداران سابق خرمشهر نيز در اين باره گفت : « تلاش سازمان سياسي خلق عرب خوزستان در وهله اول ، بالا بردن روحيه عصبيت قومي بود . تمام كساني كه آن‌جا رفت و آمد مي‌كردند ، بايد لباس محلي پوشيده باشند و از بلندگوهاي ستاد نيز مرتب سرودهاي عربي پخش مي‌شد و به اين وسيله اعلام وجود مي‌كردند . » ( 22 )
حجت‌الاسلام نوري ، امام‌جمعه خرمشهر نيز درباره چگونگي شكل‌گيري ستاد رزمندگان خلق عرب درخرمشهر گفت : « چند روزي [ از پيروزي انقلاب ] نگذشته بود كه ديديم بر در ساختمان سابق كنسولگري آمريكا نوشته‌اي زدند : « ستاد رزمندگان خلق عرب يا ستاد خلق عرب . يك چنين چيزي [ بود ] … كنسولگري آمريكا متصل به شهرباني ، با فاصله 30 ـ 20 متري بود . روز بعد ديديم يك نفر مسلح آنها نگهباني مي‌دهد در حالي كه ما در ستاد انقلاباسلامي اصلاً نفر مسلح قرار نداده بوديم . كم‌كم گفتند چون عشاير فارسي بلد نيستند و نمي‌توانند بيايند آن‌جا ( ستاد انقلاب و كميته قبلي ) اينجا را گذاشته‌اند براي عربها ، كم‌كم نفر مسلح يكي ، شد دو تا ؛ دوتا سه تا و … رفت و آمدها خيلي زياد شد . بچه‌هاي شهر هم كم و بيش نگران شده بودند . ما نمي‌دانستيم چه بايد بكنيم … و روز به روز قدرت اينها بيشتر مي‌شد . » ( 23 )
منابع و مآخذ 16/12/1357
1 ـ روزنامه كيهان 17/12/1357 ، ص 2 .
2 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 4 .
3 ـ مأخذ شماره 1 ، ص 4 .
4 ـ روزنامه كيهان 16/12/1357 ، ص 4 .
5 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 2 .
6 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 .
7 ـ دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ، جنگ خونين در سنندج و دستاورد آن ( سنندج : انتشارات سازمان چريكهاي فدايي خلق ، سال 1358 ) ص ص 23 ـ 22 .
8 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 ، خبرگزاري پارس .
9 ـ روزنامه اطلاعات 16/12/1357 ، ص 8 ، خبرگزاري پارس .
10 ـ روزنامه آيندگان ، 17/12/1357 ، ص 4 .
11 ـ مأخذ شماره 9 ، ص 2 .
12 ـ روزنامه نهيب آزادي ، سال 27 ، دوره جديد ، شماره 1 ، 16/12/1357 ، ص 6 .
13 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 .
14 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 2 .
15 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 3 .
16 ـ مأخذ شماره 9 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
17 ـ مأخذ شماره 9 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .
18 ـ 12 newyork times . march 1979 , p .
19 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .
20 ـ مأخذ شماره 9 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
21 ـ مأخذ شماره 4 ، ص 8 ، رويتر .
22 ـ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ ، مجله تاريخ جنگ ، شماره 2 ، زمستان 1370 ، ص 27 .
23 ـ سند شماره 18712/ پ . ن . مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : مصاحبه حجت‌الاسلام نوري امام‌جمعه خرمشهر با مركز مطالعات و تحقيقات جنگ ( تاريخ 7/6/1372 ، نوار شماره 031367 ) ، ص 5 .
