روزشمار
يكشنبه
15 ارديبهشت 1358
8 جمادي‌الثاني 1399
5 مه 1979
956
مهندس بازرگان ( نخست‌وزير دولت موقت ) در نامه‌اي به امام خميني و شوراي انقلاب ضمن تقديم گزارش جلسه ديروز هيأت دولت به تشريح مسائل و اوضاع داخلي كشور و مشكلات دولت و راه حلهاي آنها پرداخت . در مقدمه اين نامه آمده است : « تقاضا مي‌كنيم اين نامه را به عنوان يك هشدار و يك استمداد تلقي فرماييد و توجه عاجل و كامل به آن مبذول داريد . »
در نامه ، مضمون حكم امام در 15/11/1357 كه در آن چهار ماموريت براي دولت موقت در نظر گرفته شده بود ، به ترتيب زير يادآوري گرديده است : 1 - ترتيب اداره مملكت 2 - انجام رفراندوم 3 - تشكيل مجلس موسسان براي تصويب قانون اساسي جديد 4 - انتخابات مجلس نمايندگان براي تعيين دولت قطعي جمهوري اسلامي. سپس گزارشي از پيشرفت هر يك از آن موارد ، نوشته شده و در آخر ، زير عنوان " پديده‌هاي اضافي و بعدي " چنين آمده است :
دولت و مملكت بلافاصله پس از شروع كارها مواجه با دو پيشامد يا پديده گرديدند كه تقريباً غيرمترقبه بوده و با شدت و وسعت بر شتاب خود ، برنامه اولين دولت و وظيفه مثبت تدارك و سازندگي را تحت‌الشعاع قرار داده ، كسريها و مشكلات فراوان بار مي‌آورد . اين دو پيشامد يا دو مانع بزرگ ، يكي پديده ضدانقلاب است كه از دشمنان شكست‌خورده داخل و خارج سرچشمه مي‌گيرد و ديگري پديده ضددولت است كه از خود دولت و از دوستان و ملت ناشي مي‌شود .
الف - پديده ضدانقلاب : پديده ضدانقلاب تحريكاتي است كه پايه‌هاي داخلي آن ، عمال و ايادي شاه ، احزاب و گروههاي منحرف يا مامور هستند و سرنخهاي خارجي آن اولاً خود شاه و اطرافيان فراري او را بايد به شمار آورد و ثانياً صهيونيسم و دستگاههاي جاسوسي بين‌المللي ابرقدرتهاي شرق و غرب . اولين تظاهر پديده فوق ، تبليغات حساب‌شده و كارشكنيهاي گروهاهي كم‌جمعيت ولي متحرك و فعال چپ‌گراست كه در كليه قيامها و اقدامات حق‌طلبانه ايران خار راه ملت و خدمتگزاران بوده‌اند . همچنين برنامه‌هاي تصرف اسلحه ، انحلال ارتش و نيروهاي انتظامي، تحريك دانشجويان و كارگران عليه مديريت و مسؤوليت در مؤسسات مربوط و بالاخره مقالات و انتقادات مغرضانه در روزنامه‌هاي تحت كنترل و بهانه‌جوييها و توطئه‌چيني‌ها و درگيريهاي خونين
كردستان و گنبد و نقده توام با سرازير شدن سيل اسلحه و خلع سلاح پاسگاهها و تصرف پادگانها كه به راه افتاد . مزيد بر آنها همگي شاهد تجمع و تظاهرهاي دسته‌جات مختلف كارگر و كارمند و محصل و خانمها ؛ و تجاوز به زمين شديم و متعاقب آنها ، تهاجم به ادارات و تحصنها همراه با توقيف و تهديد مديران صورت مي‌گرفت . ارمغان آخر ، ترورهاي ناجوانمردانه و شايعات تضعيف‌كننده است كه به راه افتاده .
ب - پديده ضددولت يا عوامل تضعيف دولت : علي‌رغم عقيده و اعتقاد و پشتيباني اكثريت سنگين ملت نسبت به انقلاب اسلامي‌و رهبري و دولت منتخب ، يك سلسله علل و عوامل در ظرف سه ماه گذشته بروز كرده است كه انقلاب را مواجه با انحرافها و دولت را براي انجام وظايف واجب و دشوار ناتوان ساخته است . علل و عوامل مزبور در درجه اول ناشي از سرعت و عظمت انقلاب و از كثرت فوق‌العاده مسائل و ابتلاها است و در درجه دوم مربوط به نقاط ضعف و اختلافات و همه اشكالاتي مي‌شود كه در روش كار و در سيستم و برخورد با ملت ، با وجود همه حسن‌نيتها و قصد خدمت و فداكاريها عرض‌اندام مي‌نمايد ؛ از قبيل موارد زير : 1 - پاره‌اي نارساييها و كمي‌صلاحيت و ظرفيتها در هيأت و دستگاه دولت ؛ 2 - انتقامهاي عجولانه و همه‌جانبه مردم و مقامات ؛ 3 - فشارهاي طاقت‌فرسا و خواسته‌هاي نابجا ؛ 4 - ضعف تبليغات ؛ 5 - حالت انتقام و آثار دادگاههاي انقلاب ؛ 6 - تعدد مديريت و تفرقه مسؤوليت .
در گزارش مزبور دربارة هر يك از موارد بالا توضيحاتي داده شده و پيشنهادهاي سه‌گانه زير طرح گرديده است .
1 - براي برطرف كردن و يا لااقل سبك كردن موانع و محظورات عمده :
1 - 1 ) محدود كردن وظايف و دامنه عمل دادگاه انقلاب ؛
2 - 1 ) اعلام عفو عمومي‌نسبت به كساني كه مرتكب جرم كبيره نشده‌اند و تعريف و تحديد جرم كبيره ؛
3 - 1 ) دادگاه انقلاب به اتهام عناصر ضدانقلاب كه حاليت داشته و سرنوشت انقلاب و جمهوري اسلامي‌را تهديد مي‌كنند با تقاضاي دولت جداً رسيدگي نمايد و قاطعيت ابراز دارد ؛
4 - 1 ) رعايت استقلال قضايي دادگاه انقلاب مانع حاكميت و مسؤوليت دولت نشود ؛
5 - 1 ) برحذر داشتن مقامات غيررسمي و غيرمسؤول از هرگونه مزاحمت و دخالت در كار دولت و وادار ساختن آنها به همكاري و تقويت و تبعيت از دولت ؛
6 - 1 ) تمركز مسؤوليت و مديريت در دست مقامات سه‌گانه رسمي[ منظور امام ، شوراي انقلاب و دولت موقت مي‌باشد - مركز ] .
2 - تقويت و تحرك بيشتر شوراي انقلاب :
شوراي انقلاب هفته‌اي يك جلسه به لوايح پيشنهادي و به موضوعات طرح شده و مسائل هيأت دولت اختصاص مي‌دهند . نظر به اينكه اين مدت غيركافي مي‌باشد ، تقاضا مي‌شود هفته‌اي دو جلسه كامل يا بيشتر به مراجعات و مسائل دولت بپردازند يا اختيارات كافي به كميسيونهاي
منتخب يا به خود دولت بدهند .
3 - تجمع ، وحدت و سرعت در تصميم‌گيريهاي مقامات مسؤول :
نظر به اينكه لامحاله بسياري از مسائل ، مورد نظر سه مقام فوق‌الذكر مي‌باشد ، مصلحت موقعيت ايجاب مي‌نمايد كه تصميمها و راه حلها مشتركاً بررسي و اتخاذ شود و دستورهايي كه احياناً از ناحيه رهبري عاليقدر انقلاب بدون اطلاع دولت يا شورا اعلام مي‌شود و ماموريتهايي كه راساً صادر مي‌فرماييد ، از قدرت عمل دولت نكاهد و مسؤوليتها را لوث ننمايد . تقاضا مي‌شود : اولاً آيت‌الله العظمي‌از قم به تهران مراجعت فرمايند تا ارتباط و تماس بين سه مقام فوق الذكر بيشتر و سهلتر صورت گيرد و از دخالتها و وساطتهاي مقامات غيرمسؤول جلوگيري شود .
ثانيان هفته‌اي يك بار جلسه مشترك چند ساعته از شوراي انقلاب با مشاركت نخست‌وزير و چند نفر از وزراء در محضر امام تشكيل گردد . پيشنهادها و مصوبات به استحضار و تاييد معظم‌له برسد و مشكلات در آنجا مطرح شود و تصميمات و انتصاباتي كه شوراي انقلاب و امام نظر خاص نسبت به آنها داشته باشند ، صرفاً در همان جا اتخاذ و اعلام گردد .
نخست‌وزير ، مهدي بازرگان ( 1 )
957
صبح امروز حدود 160 تن از كارمندان ساواك پس از اجتماع در مقابل نخست‌وزيري ، خواستار پرداخت حقوق عقب‌افتاده خود شدند . اين گروه كه عده‌اي زن نيز بين آنها ديده مي‌شدند ، از 160 كارمند ساواك در تهران و شهرستانها بودند و تقاضاي ملاقات با مهندس بازرگان را داشتند .
به گزارش مطبوعات ، چون گروهي از كارمندان ساواك در تهران و شهرستانها مورد تعقيب هستند و به نظر مي‌رسيد كه ممكن است آنها نيز مابين اين جمع باشند ، كليه اجتماع‌كنندگان محاصره شدند و با چند دستگاه اتوبوس ابتدا به كميته محل و سپس به زندان قصر انتقال يافتند تا پس از روشن شدن هويت هر يك از آنها ، كساني كه مورد تعقيب نيستند ، آزاد شوند . ( 2 )
958
يونايتدپرس در گزارش مفصلي از تهران به نقل از آگاهان سياسي اعلام كرد : كمونيستها و رهبران سياسي چپ‌گرا در واكنش نسبت به نزديك بودن سركوبشان به دست دولت اسلامي ايران ، رفته رفته فعاليت زيرزميني خود را آغاز مي‌كنند . مهمترين گروه چپ‌گرا ( سازمان چريكهاي فدايي خلق ) كمپ نظامي‌خود را در شهر تهران تعطيل كرده است . براساس اين گزارش ، به خبرنگاران گفته شد كه كمپ تعطيل شده است ، ليكن هنوز يك كلاس آموزش فنون نظامي‌در داخل كمپ مشغول به كار است . يونايتدپرس مي‌افزايد : خبرنگاران به راي‌العين مشاهده كرده‌اند كه از صد دختر و پسري كه هفته‌هاي قبل به طور آشكار سرگرم فراگرفتن رموز تيراندازي با تفنگهاي بلژيكي ژ -3 بودند ، ديگر خبري نيست و معلوم نيست اين گروه جوانان چريك كجا رفته‌اند . اين گزارش نتيجه مي‌گيرد كه نشانه‌هاي بارز نزديك بودن سركوبي دست‌چپيها و كمونيستهاي ايران ، دو روز پيش در
جريان تشييع جنازه آيت‌الله مطهري نمايان شد . در اين روز ، مراسم عظيم تشييع جنازه ، ناگهان به تظاهرات وسيع ضدكمونيستي بدل شد . ( 3 )
959
خبرگزاري فرانسه گزارش داد : شوروي براي كمك به دولت افغانستان ، به اين كشور نيروي ضربتي خواهد فرستاد . اين خبرگزاري اضافه كرد : احتمال درگيري مستقيم نيروهاي شوروي در افغانستان در صورتي كه شورش مسلمانان دامنه گسترده‌تري پيدا كند ، در كانون مذاكره‌هاي گوناگوني قرار دارد كه در محافل ديپلماتيك غربي در كابل انجام مي‌گيرد . روسها براي تقويت ارتش افغانستان ، ساز و برگ نظامي‌مدرن از قبيل هلي‌كوپترهاي نيروبر ، هواپيما ، تانكهاي ضدشورش و مستشاران نظامي‌به آن كشور گسيل داشته‌اند . ( 4 )
960
سيداحمد مدني ( استاندار خوزستان ) در تلگرامي‌به وزير كشور از روابط مشكوك كنسول عراق در خرمشهر با عناصر محلي خبر داد . متن كامل تلگرام چنين است : جناب آقاي احمد صدرحاج سيدجوادي ! طبق اطلاعيه رسيده ، آقاي كنسول كشور عراق در خرمشهر با بعضي عناصر محلي روابط مشكوك داشته و تماسهايي برقرار مي‌نمايد . خواهشمند است از طريق وزارت امورخارجه اقدام فرماييد تا به نامبرده تذكر لازم داده شود . ( 5 )
منابع و مآخذ 15/2/1358
1 - عبدالعلي بازرگان ، مشكلات و مسائل اولين سال انقلاب از زبان بازرگان ( تهران : دفتر نهضت آزادي ، چاپ دوم ، سال 1362 ) ، ص ص 34 -28 .
2 - روزنامه اطلاعات ، 16/2/1358 ، ص 2 .
3 - روزنامه اطلاعات ، 15/2/1358 ، ص 12 ،
يونايتدپرس .
4 - روزنامه كيهان، 15/2/1358 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
5 - سند شماره 10 - 114613 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : تلفنگرام استاندار خوزستان به وزارت كشور با شماره 15/2/58 / 270 / م
