روزشمار
شنبه
1 ارديبهشت 1358
23 جمادي‌الاول 1399
21 آوريل 1979
801
براي دومين روز متوالي زد و خورد در شهر نقده ادامه يافت . در اين روز شهر وضعي بحراني داشت و ارتباط تلفني آن با تهران و ديگر شهرهاي ايران قطع گرديد . شهر بين دو طرف درگير تقسيم شده است . دو گروه در برابر هم جبهه گرفته و به سوي يكديگر تيراندازي مي‌كنند . روزنامه اطلاعات گزارش داد : « بحران وقايع نقده شدت گرفت و با دخالت عناصري كه هويتشان هنوز روشن نيست ، جنگ به صورت خانه به خانه در آمد و چهار خانه به وسيله بمبهاي آتش‌زا بر سر ساكنين آن ويران شد . » در پي تشديد بحران نقده ، راديو مهاباد از ساعت 9 صبح به زبانهاي فارسي ، كُردي و تركي اقدام به پخش پيامهاي عزالدين حسيني ( امام‌جمعه مهاباد ) كرد . در اين پيامها از دو طرف خواسته مي‌شد كه از برادركشي دست بردارند …
استاندار آذربايجان غربي با بيان اينكه مذاكرات دو طرف هنوز به نتيجه نرسيده ، اعلام كرد براي پايان بخشيدن به اين درگيريها و خواباندن آشوب ، هرچه زودتر بايد نيروهاي انتظامي‌اقدام كنند … وي تاكيد نمود اقدامهايي از سوي استانداري آذربايجان‌غربي در جريان است تا آتش‌بس بين دو گروه درگير در شهرستان نقده برقرار شود … عباسي استاندار آذربايجان‌غربي افزود كه از افراد حزب دمكرات كردستان كه روز جمعه براي برگزاري ميتينگ به نقده آمده بودند ، خواسته شد اين شهر را ترك كنند و به مخاصمه پايان دهند …
از سوي ديگر ، با اوجگيري نبردها ، گروهي از سربازان اروميه براي فيصله دادن به درگيريهاي نقده عازم اين شهر شدند . روزنامه اطلاعات در اين باره نوشت : « هنوز گزارشي كه حاكي از دخالت آنها در عمليات باشد ، نرسيده است … » . ( 1 ) فرمانده لشكر اروميه تاكيد كرد كه زد و خورد شديد در نقده ادامه دارد و به علت بارندگي شديد در منطقه ، پروازهاي شناسايي از طرف لشكر اروميه انجام نشد . ( 2 ) در عين حال به نوشته روزنامه اطلاعات ، اشخاصي با بلندگو در اروميه به راه افتاده‌اند و مردم را به جنگ عليه كردها تشويق مي‌كنند . ( 3 )
802
با تشديد درگيريها در نقده ، عزالدين حسيني به عنوان رئيس شوراي انقلاب اسلامي‌مهاباد تلگرامي‌به حضور امام خميني ، آيت‌الله طالقاني و مهندس بازرگان ( نخست‌وزير دولت موقت ) ارسال كرد كه در آن آمده است : « از چند روز قبل به تحريك عده‌اي از عوامل ارتجاع و ضدانقلاب ، اختلاف و جنگي ناخواسته بين ساكنان ترك و كرد شهرستان نقده به وجود آمده كه منجر به از بين رفتن تعدادي مردم بي‌گناه و مسلمان گرديده و از آنجا كه ادامه اين [ جنگ ] موجب خسارت بيشتر و لطمات جبران ناپذير به طرفين و انقلاب راستين خلق ايران مي‌باشد ، تقاضا دارد در اتخاذ تدابير شايسته اقدام مقتضي و عاجل معمول فرماييد . » ( 4 )
803
احمد صدرحاج‌سيدجوادي ( وزير كشور ) با انتشار اطلاعيه‌اي اقداماتي را كه در مورد درگيري نقده انجام خواهد شد ، اعلام كرد . متن اطلاعيه به شرح زير است : « هموطنان عزيز ساكن شهرستان نقده ! درگيري و زد و خوردي كه مدت دو روز است در آن شهرستان اتفاق افتاد ، موجب كمال تاثر و تأسف دولت موقت جمهوري اسلامي ايران است . فعاليتهاي سياسي و انتظامي‌آقاي استاندار آذربايجان‌غربي‌تاكنون به نتيجه مثبتي نرسيده است و به علت اينكه دولت حافظ جان و مال هموطنان عزيز مي‌باشد و در قبال كشت و كشتار ساكنان نقده نمي‌تواند سكوت و بي تفاوتي اختيار نمايد ، بنابراين به كليه افراد و طرفين درگير در قضيه اخطار مي‌شود كه جدا دست از برادركشي و زد و خورد بردارند و به دستورهاي هيأت اعزامي‌از طرف دولت توجه نمايند و در صورتي كه تا ساعت چهار عصر روز يكشنبه دوم ارديبهشت به درگيري خود خاتمه ندهند ، ناچار ارتش جمهوري اسلامي‌براي جدا كردن طرفين دعوا از يكديگر و جلوگيري از خونريزي وارد عمل خواهد شد » . ( 5 )
804
كميته مركزي حزب دمكرات كردستان كه درگيري نقده با ميتينگ مسلحانه افتتاحيه دفتر اين حزب شروع شد ، در اطلاعيه‌اي كميته انقلاب اسلامي‌نقده را مسؤول آغاز درگيري اين شهر اعلام كرد . در اطلاعيه آمده است : « به دعوت قبلي حزب دمكرات كردستان روز جمعه 31 فروردين ميتينگ بزرگي در شهرستان نقده برگزار شد … و منظور از آن صرفا گشايش دفتر حزب … بود … موقعي كه برناه ميتينگ در حال شروع بود ، دست خبيثي از آستين خيانت بيرون آمده … اجتماع هواداران حزب ما را به هم زد و جنگ ناخواسته‌اي را به مردم كرد و آذربايجان تحميل كرد … مسببين اين واقعه اسفناك بدون ترديد عناصر ضدانقلابي در ميان افراد كميته انقلابي شهرستان نقده و عناصري از قبيل " آقاي حسني " ( عضو كميته اروميه ) مي‌باشد … ضروري است فرزندان برومند دو ملت ( خلق كرد و آذربايجان ) مسببان اين واقعه خونين را از هر دسته و گروهي كه باشند شناسايي نموده و آنان را به سزاي خيانتشان برسانند … ما از دولت آقاي بازرگان درخواست مي‌نماييم كه به تحريكات حسني‌ها و صفدري‌ها خاتمه داده و اجازه ندهند بيش از اين در گوشه و كنار مملكت جنگهاي برادركشي به خاطر حفظ منافع دشمنان مردم ايران به راه‌انداخته شود . » ( 6 )
عزالدين حسيني نيز مانند حزب دمكرات كردستان افراد كميته را مسؤول حادثه نقده اعلام كرد .
عزالدين حسيني با اشاره به درگيري نقده گفت : « هنوز عناصر اخلالگر و ضدمردمي‌در ميان مردم و كميته‌ها پيدا مي‌شوند و چنين مسائلي را پيش مي‌آورند ، چنانكه در سنندج و تركمن‌صحرا پيش آوردند … ضرورت دارد حكومت موقت اسلامي… اين عناصر را شناسايي و مورد مجازات شديد قرار دهد تا نتوانند در محلهاي ديگر هم چنين حوادث تألم باري پيش بياورند . » ( 7 ) از سوي ديگر ، نماينده حزب دمكرات كردستان در تهران اعلام كرد : « عاملين اصلي وقايع خونين اين شهر فئودالهايي هستند كه در روستاي " صوماي برادوست " دهقانان را از زمينهايشان بيرون راندند . » وي افزود : « جريان حتي در گفتگو با نخست‌وزير نيز مطرح شد و دولت در جريان اين امر قرار گرفت . در واقعه خونين نقده نقش اساسي را فئودالها دارند كه با عناصر ارتجاعي از قبيل پاليزبان و اويسي در ارتباطند و در تلاش فراهم آوردن زمينه‌اي هستند كه نيروهاي مترقي را سركوب كنند . » ( 8 )
805
در بازتاب حوادث نقده ، راديو بيبيسي ادعا كرد : « طياره‌هاي بمب‌افكن رژيم ونيز هلي‌كوپترهاي مسلسل‌دارش برفراز نقده پرواز مي‌كنند . » در عين حال اين راديو تصريح كرد كه هنوز بدرستي معلوم نيست كي با كي مي‌جنگد ، اما حزب دمكرات كردستان كه مهمترين سازمان كردستان براي به دست آوردن خودمختاري داخلي است ، در اين ميان شركت مستقيم دارد . ( 9 )
806
حزب دمكرات كردستان ايران در بيانيه‌اي كه در كيهان امروز منتشر شد ، اعلام كرد : « بنا به دعوت ياسر‌عرفات از حزب دمكرات كردستان ، قرار بود هيأتي به رياست دبير‌كل حزب ( دكتر عبدالرحمن قاسملو ) به منظور تجديد دوستي ميان حزب ما و جبهه آزادي بخش فلسطين به لبنان مسافرت كنند ، اما هنوز اداره گذرنامه حاضر به صدور گذرنامه براي دكتر قاسملو نشده است . هيأت نمايندگي حزب ما با اظهار تأسف و با ابراز معذرت از دوستان فلسطيني ، به ناچار مسافرت هيأت را به تاخير مي‌اندازد . » ( 10 )
807
نيروي دريايي آمريكا از كنگره اين كشور خواسته است چهار ناوشكني كه شاه مخلوع ايران به امريكا سفارش داده بود ، به نيروي دريايي آمريكا تحويل شود . به گزارش آسوشيتدپرس ، دولت جديد ايران اين سفارش و ديگر سفارشهاي تسليحاتي را لغو كرده است . ( 11 )
808
سفارت آمريكا در تهران در گزارشي به قلم كاردار " ناس " با عنوان " موضوع : نشستن روي تكه چوب شكستة آمريكا در ايران " براي وزير امورخارجه آن كشور نوشت : « نظر ايرانيان درباره ايالات متحده دستخوش يك تحول منفي شده است . بسياري از آنها از داشتن تماس علني با ما هراسناكند . دشمنان ما غرق در شادي هستند و به طور تعرض‌آميزي ضدآمريكايي شده‌اند . هرچند تعيين يك سفير جديد آمريكا فرصت فراواني براي ما فراهم مي‌كند ، ولي احتمال نمي‌رود كه پيوندهاي آمريكا و ايران به صميميت مناسبات در گذشته برسد . ما بايد تطبيق اوضاع خود را با اين
وضع جديد آغاز كنيم و تغيير سياست را به حداقل كاهش دهيم و كوششهاي خود را درباره آنچه مي‌توانيم در وضعيت جديد محدودتر انجام دهيم ، به حداكثر برسانيم .
… تاريخ احتمالاً نظر لطف بيشتري نسبت به افكار عمومي‌درباره ما خواهد داشت ، ليكن اين بيمارگونگي انقلابي - كه به نحو بي‌سر و صدا و در عين حال با نهايت توانايي در نتيجه تبليغات خصمانه تشديد شده است - نفوذ تاريخي ما را در اين جا براي مدتي كاهش داده است . ما به دليل مداخله نداشتن در سياست داخلي ، هرگز كسب اعتبار نخواهيم كرد . براستي هيچ ايراني باور نمي‌كند كه ما دخالتي نداشته‌ايم و اگر آنها مي‌گويند كه باور مي‌كنند آنها آنگاه مي‌گويند كه از آن چه بي‌اعتنايي ما دربارة منافع حياتي خودمان - و آنهاست - بشدت تحت تاثير قرار مي‌گيرند . شواهد محسوس به‌اندازة كافي وجود دارد ( ديدار هايزر ؛ اداي شهادت بعضيها در دادگاهها براي نجات شخص خود ؛ غيره و غيره ) كه از اين مدعا پشتيباني مي‌كند . حتي آنهايي كه دربارة بردباري ما اطلاع دارند ، علاقه ندارند كه پرونده را روشن كنند . انقلابيون موفق مانند يزدي ، انتظام و بازرگان بدون شك در روشن شدن موضوع كار نمي‌كنند و اطرافيان خميني به نحو متعصبانه‌اي با چنين كاري مخالف خواهند بود .
ما معتقديم كه يكي از دلايل عمدة خصومت انتقام‌آميز خميني اين است كه او ظرف سه ماه گذشته در ايران كشف كرده است كه پيوندهاي آمريكا با ايران تا چه‌اندازه عميق است . اتومبيل‌هاي او آمريكايي است و كودكان نزديكترين همكاران او در ايالات متحده تحصيل مي‌كنند . حتي عده‌اي از دوستان نزديك او مراجعه كرده و تقاضا كرده‌اند كه براي اخذ رواديد نزد سفارت آمريكا اقدام كنند . همه اينها بايد بسيار دردناك باشد … آنچه ما بايد انجام بدهيم اين است كه تا مدتي با جريان امور هماهنگي داشته باشيم و يزدي و انتظام هر دو با كاردار دربارة " آغاز جديد " - كه با ورود سفير جديد عملي خواهد شد - صحبت كرده‌اند . اشخاص طرف تماس در ميان جامعه روحانيت نيز به ساير كارمندان سفارت اشاره كرده‌اند كه اين امر ( مقصود ، ورود سفير جديد است . ) فرصتهايي فراهم خواهد كرد . همگي اصرار بر آن داشته‌اند كه اين امر هرچه زودتر صورت گيرد . اين امر در ايران به عنوان يك دگرگوني از كهنه به نو تلقي خواهد شد ، هرچند تا‌اندازه‌اي يك دگرگوني آرايشي خواهد بود . اين عيناً چيزي‌است كه براي آغاز فرايند عادي‌شدن اوضاع مورد‌نياز خواهد‌بود …
اين نكته كاملاً روشن است كه مناسبات ايران و آمريكا از ماهيت صميمي‌به ماهيت رسمي تغيير كرده است . اين امر مستلزم آن خواهد بود كه ابزارها شكل و مفهوم جديدي پيدا كنند . همچنين تعديلهاي بوروكراتيك ( ديوانسالاري ) صورت گيرد تا اثرهاي ناهنجار سياست ما در اين جا و در منطقه به حداقل برسد و آنچه را ما بتوانيم در اوضاع و احوال محدود كنوني انجام دهيم ، به حداكثر برسانيم . » ( 12 )
809
يونايتدپرس گزارش داد كه آمريكا سفير جديدي را به ايران خواهد فرستاد . به گزارش اين خبرگزاري ، بزودي رئيس جمهور آمريكا از سنا خواهد خواست كه با انتصاب والتر كاتلر 47 ساله (سفير فعلي اين كشور در زئير ) به عنوان سفير آمريكا در ايران موافقت كند . وزير خارجه آمريكا در اين‌باره گفته است : « به منظور ترميم مناسبات ايران با آمريكا سوليوان به واشنگتن احضار شده است . » ( 13 )
از سوي ديگر ، دولت آمريكا بار ديگر موضع خود را در قبال اقامت شاه مخلوع در آن كشور تغيير داد و اعلام كرد كه پس از تثبيت روابط ايران با آمريكا شاه مي‌توند در آمريكا اقامت كند ، ولي دولت آمريكا هنوز نتوانسته است تاريخي را كه شاه مي‌تواند به آمريكا برود ، تعيين كند . به گزارش آسوشيتدپرس ، چند هفته پيش دولت آمريكا به شاه مخلوع كه در كشور مغرب اقامت داشت ، اطلاع داد كه فعلاً از سفر به آمريكا صرفنظر كند . گفته مي‌شود دولت آمريكا از دولت باهاما خواسته بود كه به شاه ويزاي ورود به آن سرزمين را بدهد . ( 14 )
810
كويت هر نوع طرح دخالت خارجي براي تامين امنيت منطقه خليج‌فارس ( فارس ) و چاههاي نفت آن را محكوم كرد . بنا به گزارش خبرگزاري فرانسه جمعي از مسؤولان كويتي با توجه به مطالب اخير روزنامه نيويورك تايمز مبني بر طرح وزارت دفاع آمريكا براي اعزام ده هزار سرباز به منطقه خليج( فارس ) ، اظهار داشتند كه دفاع از اين منطقه را بايد ملتهاي منطقه انجام دهند و كويت با دخالت بيگانگان - به هر شكل كه باشد - مخالفت مي‌كند . ( 15 )
منابع و مآخذ 1/2/1358
1 - روزنامه اطلاعات ، 2/2/1358 ، ص 2 .
2 - روزنامه كيهان ، 2/2/1358 ، ص 7 .
3 - مآخذ شماره 1 ، ص 2 .
4 - مآخذ شماره 2 ، ص 7 .
5 - مآخذ شماره 1 ، ص 2 .
6 - پيشين .
7 - روزنامه اطلاعات ، 3/2/1358 ، ص 2 .
8 - روزنامه اطلاعات ، 1/2/1358 ، ص 2 .
9 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 2/2/1358 ، ص ص 5 -3 راديو بيبيسي .
10 - روزنامه كيهان ، 1/2/1358 ، ص 8 .
11 - مآخذ شماره 8 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .
12 - دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي آمريكا ، شماره 34 ( تهران : نشر لانه جاسوسي ، شماره 34 ) ، ص ص 75 -74 .
13 - مآخذ شماره 8 ، ص 5 ، يونايتدپرس .
14 - مآخذ شماره 1 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .
15 - مآخذ شماره 9 ، ص 10 ، خبرگزاري فرانسه ، نيويورك‌تايمز .
