اگرچه خرمشهر به اشغال دشمن درآمد ولی شاهد حماسه‌ها، ایستادگی‌ها و جانبازی‌هایی بود که داغ اشغال سه‌روزه خوزستان را بر گرده حکومت عراق و داغ سقوط نظام جمهوری اسلامی را بر تارک مستکبران غرب و شرق و حکومت‌های مزدورشان گذاشت.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چهارم آبان ۱۳۵۹ پایان حماسه خونین‌شهر است، حماسه‌ای که از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد و طی ۱۵ ماه در مقابله با عوامل داخلی دشمن که قصد داشت خرمشهر و خوزستان را بدون وارد شدن در یک جنگ مستقیم و بدون پرداخت بهایی سنگین، تجزیه کند، ناکام گذاشت و در طول دو ماه برخورد کج دار و مریز، به ایجاد آمادگی و ارزیابی برای هجوم مستقیم پرداخت و با تهاجم سراسری در آخر شهریور ۱۳۵۹، جنگی همه‌جانبه را با مردمی بی‌دفاع آغاز کرد.
چهارم آبان ماه ۱۳۵۹، روز کامل شدن اشغال شهری است که رزمندگانش نزدیک دوماه نبرد و تلاش شبانه‌روزی کوشیدند با انجام دادن تکلیف الهی خود، دشمن را از گسترش تجاوز به میهن اسلامی بازدارند.
اگرچه خرمشهر به اشغال دشمن درآمد ولی شاهد حماسه‌ها، ایستادگی‌ها و جانبازی‌هایی بود که داغ اشغال سه‌روزه خوزستان را بر گرده حکومت عراق و داغ سقوط نظام جمهوری اسلامی را بر تارک مستکبران غرب و شرق و حکومت‌های مزدورشان گذاشت.
حماسه‌آفرینان خرمشهر با مقاومت خود، استراتژی جنگ سریع یا پیروزی برق‌آسای دشمن را به شکست کشاندند و عراق را در تکمیل هدف و طرح جدید خود، یعنی اشغال خرمشهر و جزیره آبادان ناکام گذاشتند.
گریه مدافعان به خاطر عقب‌نشینی
دستور عقب‌نشینی برای رزمندگان خیلی سنگین است. بغض می‌کنند و گریه سر می‌دهند: بخشی از شهر دست ماست، پس چرا عقب‌نشینی کنیم؟! بالاخره با پذیرش تخلیه شهر، تصمیم می‌گیرند که در نقاط مختلفی که میسر است، باقی‌مانده مهمات خود را به‌سوی دشمن شلیک کنند تا هم خبر کردن و جمع‌آوری نیروهایی که احتمالاً بی‌اطلاع مانده‌اند، ممکن شود، هم مهاجمان گستاخ نشوند.
یکی از فرماندهان قوای مهاجم، از آخرین ساعات تهاجم نیروهای عراقی چنین گزارش می‌دهد:
هنوز مقاومت‌های پراکنده‌ای در نزدیک پل (خرمشهر) و مسجد جامع وجود داشت که در منطقه مسجد جامع از شدت بیشتری برخوردار بود. نیروهای ما پس از اجرای آتش سنگین توپخانه توانستند به این منطقه حمله کرده، آن را به تصرف درآورند. مدافعان با شجاعت جنگیدند و از طریق رودخانه کارون عقب‌نشینی کردند و به‌این‌ترتیب مسجد جامع به تصرف ما درآمد.
بدین ترتیب در چهارم آبان ۱۳۵۹، تلاش شبانه‌روزی جوانان و پاسداران خرمشهر، برخی ارتشیان غیور و دیگر رزمندگانی که برای ادای تکلیف به این مشهد آمده بودند، به اتمام می‌رسد و بازماندگان این حماسه عظیم می‌روند تا مشهدی دیگر بیابند و کسب آمادگی کنند تا خونین‌شهر را از چنگال دشمن رهایی بخشند و منتظر قضای الهی شوند تا در کدام میدان به انجام دادن وظیفه بپردازند.
درود بر آنان که از جان خود مقاوم‌ترین سپر و سلاح را در برابر دشمن ساختند و به بهانه کمبود سازوبرگ، میدان را خالی نکردند.
منبع:
خرمشهر در جنگ طولانی، جمعی از نویسندگان، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ چهارم صفحات ۴۶۶، ۴۶۸، ۴۶۲
