در نشست معرفی کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» مطرح شد که به‌محض پیروزی انقلاب، شاهد حوادثی هستیم که جنگ است، به‌عنوان نمونه خلق عرب در منطقه خوزستان، خلق بلوچ در سیستان و بلوچستان، خلق ترک در آذربایجان و در مناطق مختلف کردستان نیز خلق کرد فعال می‌شوند...
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، در ادامه سلسله نشست‌های دفاع مقدس، نشست معرفی کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین؛ تاخت‌وتازهای ضد انقلاب و ارتش عراق در قصر شیرین، سرپل ذهاب و گیلان غرب (۱۳۵۷_ ۱۳۵۹)» چهارشنبه (نهم مهرماه) با حضور نویسنده اثر اسدالله احمدی و سجاد محقق در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
«دست‌های خالی پاهای خونین» روایت مرگ و زندگی
در ابتدای این نشست سجاد محقق با خواندن بخشی از این کتاب اظهار کرد: «دست‌های خالی پاهای خونین» پژوهشی است که صرفاً برای پژوهشگران نوشته نشده و پر است از روایت‌های مردمی، این امر کمک می‌کند که مخاطبان عام و خاص را باهم داشته باشد. در این اثر روایت‌های مرگ و زندگی کنار یکدیگر آمدند و چنین بخش‌هایی در کتاب دیده می‌شود که ازاین‌جهت برای مخاطبان عام جذاب است.
او همچنین بیان کرد: بخش عمده‌ای از کتاب شاید حدود ۷۰ درصد مطالب از مصاحبه‌های مردمی با افرادی که در منطقه به‌عنوان رزمنده یا اهالی آن منطقه بودند را شامل می‌شود. در واقع برای این کتاب به‌نوعی از منابع دست اول استفاده‌شده است.
احساس نیاز در نگارش کتابی درباره جبهه میانی
اسدالله احمدی با بیان این‌که امیدوارم بتوانیم مطالب ناگفته‌ای که حتی‌المقدور در دوران دفاع مقدس کمتر شنیده‌شده را مطرح کنیم، گفت: در طول جنگ و در میان آثار متعدد به منطقه غرب به‌ویژه جبهه میانی و به‌صورت خاص دو استان کرمانشاه و ایلام کمتر پرداخته‌شده است آن‌هم به این دلیل است که با شروع جنگ و راهبری که فرماندهان انتخاب کردند منطقه جنوب استان خوزستان به‌عنوان جبهه اصلی برای ادامه جنگ انتخاب شد.
این پژوهشگر اظهار کرد: پس از گذشت چندماه از جنگ در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تحقیق را شروع کردیم و با افراد نظامی، سپاهی، ارتشی یا زنان و مردان عادی که در جنگ حضور داشتند و مطلع بودند گفت‌وگو کردیم. هدف ما کسب اطلاعاتی در خصوص قبل جنگ و بعد از جنگ بود؛ در نهایت تصمیم بر این شد تا در حین جنگ و عملیات و در کنار فرماندهان به‌صورت زنده حوادث را ثبت و ضبط کنیم و چنین نیز شد.
او درباره دلیل نگارش کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» عنوان کرد: فلسفه فعالیت و اقدامات ما تدوین تاریخ جنگ بود؛ بنابراین از همان ابتدا هدف جمع‌آوری اطلاعات و مطالبی بود که روزی باید به‌عنوان تاریخ جنگ تبیین شود و طبیعتاً هرچه پیش‌تر می‌رفتیم دامنه کار گسترده‌تر می‌شد. مرحوم اردستانی نیاز نگارش چنین کتابی را احساس می‌کرد و سال ۹۱ پیشنهاد تدوین کتابی را درباره منطقه میانی ارائه داده و مصر بودند که این کار انجام شود و از همان سال این کار آغاز شد. البته پیش از آن کتاب‌هایی در قالب خاطره‌نگاری نوشته‌شده بود یا در برخی از آثار اشاراتی به آن شده بود اما اثری که دربرگیرنده همه جوانب آن منطقه باشد نداشتیم.
شروع جنگ ۶ ماه پیش از شهریور
اسدالله احمدی درباره اهمیت جبهه میانی اظهار کرد: در اصطلاح نظامی منطقه میانی اهدافی که در نوار مرزی وجود دارد تعیین‌کننده است. نزدیک‌ترین مسیر به بغداد جبهه میانی بود؛ از طرف دیگر ارتفاعات جبهه میانی یا همان استان ایلام و کرمانشاه سمت عراق بود و ازاین‌رو دفاع در این منطقه راحت‌تر و به همین نسبت هجوم آسان‌تر است.
وی افزود: یعنی متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیم هر منطقه‌ای یگان‌های نظامی را شکل می‌دادند؛ بنابراین ارزش خود منطقه جبهه میانی ازاین‌رو بود؛ به همین جهت عراق تصمیم به حمله گرفته و سعی می‌کند ما را از جبهه میانی عقب براند و خود در ارتفاعات و مناطقی مستقر شود که به‌راحتی بتواند دفاع کند تا ما نیز نتوانیم هم بغداد را تهدید کنیم و هم آن مناطق را پس بگیریم.
او با بیان این‌که جنگ در جبهه میانی پیش‌تر از ۳۱ شهریورماه آغاز شده است، بیان کرد: به‌محض پیروزی انقلاب ما شاهد حوادثی هستیم که جنگ است، به‌عنوان نمونه خلق عرب در منطقه خوزستان، خلق بلوچ در سیستان و بلوچستان، خلق ترک در آذربایجان و در مناطق مختلف کردستان نیز خلق کرد فعال می‌شوند؛ در منطقه میانی نیز به دنبال ایران آزاد بودند.
این نویسنده همچنین گفت: در آن زمان وقتی مردم قصد سفر به شهرهای دیگر کردستان را داشتند، جرئت نمی‌کردند یا اگر می‌خواستند تردد کنند به اجبار این کار را انجام می‌دادند. به‌عنوان‌مثال برای تردد از قصرشیرین به سمت کرمانشاه باید پیش از غروب و تاریکی هوا از منطقه عبور می‌کردند تا با حملات نیروهای ضد جنگ مواجه نشوند لذا این خودش جنگ بود و شرایط جنگی بر اکثر مناطق حاکم بود.
وی افزود: وقتی این درگیری‌ها در قصرشیرین آغاز می‌شود عده‌ای از منطقه خارج می‌شوند و برخی نیز معتقد بودند که باید بمانند؛ لذا این عنوان قبل از جنگی که بنده انتخاب کردم از دو جهت بود، یکی این‌که نشان دهد مردم منطقه چه قدر صبور و مقاوم بودند و دیگر بگویم جنگ ۶ ماه قبل از ۳۱ شهریور در این مناطق آغاز شده است.
۹۰ درصد مطالب «دست‌های خالی پاهای خونین» ناب است
احمدی با اشاره به این‌که درحالی‌که عراق وعده زندگی در عراق با امنیت و وسایل خود را به مردم داد اما مردم زندگی بدون امکانات در کشور خود را انتخاب کردند، گفت: این امر نیز یکی از نکات بارزی است که می‌توان در مردم آن منطقه دید و این‌که حتی در اسارت نیز حاضر نیستند دست از اعتقادات خود بردارند.
او در ادامه بیان کرد: عراق متناسب با انسان‌های هر منطقه یگان‌هایی را فرستاد؛ به‌عنوان نمونه یگانی که به قصر شیرین حمله می‌کنند کرد زبان هستند. یعنی شناختی نسبت به هم داشتند. لذا وقتی به قصر شیرین حمله می‌کنند نیروهای عراقی به زبان کردی مسلط هستند در واقع اغلب در مناطق مرزی مراودات و همبستگی‌هایی برقرار است و در این منطقه نیز چنین بود. اما مردم قصرشیرین حاضر نبودند برای مایحتاج خود اعتقادات و تعهد به اسلام و ایران را کنار بگذارند.
این پژوهشگر درباره منابع و تحقیقات این کتاب اظهار کرد: عمده منابعی که برای نگارش این کتاب استفاده کردم تحقیقات میدانی بود که بنده و تعدادی از دوستان دیگر از سال ۶۰ شروع و جمع‌آوری کردیم. همچنین در «دست‌های خالی پاهای خونین» از مصاحبه‌های خود و دیگران، از اسناد نظامی بسیار کم و سایر کتاب‌هایی که در این حوزه نگارش شده بهره گرفتم اما به‌جرئت می‌توانم بگویم حدود ۹۰ درصد مطالب کتاب ناب است.
احمدی با اشاره به این‌که نقش هوانیروز در مقاومت سرپل ذهاب نقشی به سزا و تعیین‌کننده بود، بیان کرد: مقاومت‌هایی که ما در پاسگاه‌های مختلف داشتیم، همچنین حرکتی که هوانیروز و نیروهای پیاده در شهر سرپل ذهاب انجام دادند باعث ناکام ماندن عراق و خروج از این شهر شد؛ چون نمی‌توانستند دفاع کنند و در ارتفاعات مستقر شدند.
اسدالله احمدی در پایان گفت: در کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» حوادث کل جبهه تا پایان ۵۹ را مطرح نکردیم، بلکه به حوادث مردمی که در قصر شیرین بودند مربوط می‌شود. در این کتاب بحث تجاوز عراق و شروع جنگ را تا زمانی که دشمن مناطقی را اشغال می‌کند و مقاومت‌های ابتدایی صورت می‌گیرد اشاره شده است. ادامه این مطالب و سایر عملیات‌ها را در کتاب دیگری که در دست تألیف است آورده‌ایم.
