در یک مأموریت موفقیتآمیز، چند جنگنده ایرانی اسکلههای نفتی البکر و العمیه عراق در شمال خلیجفارس را بمباران کردند و سالم به پایگاههای خود بازگشتند.
ﻋﻤﻠﯿﺎت «ﺑﯿﺖاﻟﻤﻘﺪس» که در اداﻣﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ عملیاتهای آزادﺳﺎزى ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎﻟﻰ ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر ﻃﺮاﺣﻰ و اﺟﺮا ﺷﺪ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﺼﻠﻰ ﺟﺪﯾﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی را در روﻧــﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﻰ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد. در پی ﭘﯿﺮوزى اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت و آزادﺳﺎزى ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ، ﺗﺤﻮﻟﻰ راﻫﺒﺮدى در روﻧﺪ ﺟﻨﮓ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق در دﺳﺘﯿﺎﺑﻰ ﺑﻪ اﻫﺪاف تجزیهطلبانهاش در اﯾﺮان و ﺑﺮاﻧﺪازى ﻧﻈﺎم ﻧﻮﭘﺎى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳــﻼﻣﻰ ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ آزادى ﺧﺮﻣﺸــﻬﺮ ﺟﺮاﺣﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاﺛﺮ اﺷﻐﺎل آن ﺑﺮ روح و ﺟﺴﻢ ﻣﻠﺖ اﯾﺮان وارد ﺷﺪه ﺑﻮد، اﻟﺘﯿﺎم ﯾﺎﻓﺖ و ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎد ﺷﮑﺴﺖ و ﺣﻘﺎرت ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺻﺪام و ﭘﯿﺮوزى ﻣﻠﺖ اﯾﺮان ﺷﺪ. اﯾﻦ روﯾﺪاد ﻣﻬﻢ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺛﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﻰ در داﺧﻞ اﯾﺮان و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪاى و ﺟﻬﺎﻧﻰ ﮐﺸﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق را ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮى ﺗﻬﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر میآمد، ﺑﻪ ﮐﺸﻮرى بیثبات ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد. با توجه به اینکه عملیات بیتالمقدس از دهم اردیبهشت سال 1361 تا سوم خردادماه 1361 انجام شد، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بر آن شده است تا اتفاقات این رویداد بزرگ و مهم را بهصورت روزبهروز از کتاب روزشمار جلد نوزدهم جنگ ایران و عراق با عنوان «آزادسازی خرمشهر» بهصورت گزارش بیان کند.
عقبنشینی ١٥ تانک و نفربر عراقی از دژ مرزی
ساعت ٠٦:٣٠ صبح امروز پسازاینکه مواضع نیروهای تیپ٤١ ثارالله (ع) سپاه و تیپ٥٨ ذوالفقار ارتش (قدس٤) در محور کوشک (در ٥ کیلومتری شرق دژ مرزی) زیر آتش شدید توپخانه دشمن قرار گرفت، ١٥ تانک و نفربر عراقی با پشتیبانی ٢ بالگرد از دژ مرزی بهطرف عمق خاک ایران پیشروی کردند، لیکن پس از طی حدود دو کیلومتر، با مقاومت نیروهای خودی در ساعت ٠٩:٠٠ متوقف شدند و با تحمل خساراتی ازجمله سرنگونی ٢ بالگرد و انهدام یک تانک و یک خودرو ناچار به عقب بازگشتند.[1]
دستورالعمل قرارگاه مرکزی کربلا به قرارگاههای عملیاتی تحت امر خود مبنی بر آمادگی برای آزادسازی و تأمین شلمچه و خرمشهر
تحرکات اخیر ارتش عراق در محورهای کوشک و طلائیه موجب شد قرارگاه مرکزی کربلا در دستورالعملی به قرارگاههای عملیاتی تحت امر خود، از آنها بخواهد ضمن استقرار یک خط پدافندی مطمئن در نوار مرزی طلائیه تا شلمچه، برای آزادسازی و تأمین شلمچه و خرمشهر آماده باشند. محسن رضایی فرمانده سپاهی این قرارگاه نیز با تشریح آرایش و تقویت قوای عراقی، حملهای دیگر از سوی آنها را محتمل دانست.
در دستورالعمل امروز قرارگاه مرکزی کربلا به قرارگاههای عملیاتی آمده است: «تهدیدات متجاوز در منطقه کوشک طلائیه و کوشک پاسگاه کیلومتر٢٥ [مقابل ایستگاه ٩٠] رو به افزایش بوده و یگانهای خودی مستقر در این مناطق هدف تکهای محدود و آتش دشمن قرار گرفته و قصد متجاوز برای قطع جاده مواصلاتی اهواز خرمشهر بهمنظور برهم زدن سازمان و گسترش ما برای تأمین خرمشهر و یا ایجاد تأخیر و توقف در ادامه عملیات کربلای٣ [بیتالمقدس] بسیار محتمل میباشد. بنابراین استقرار یک پدافند مطمئن در طول خط مرز در نواحی مذکور و جلوگیری از هرگونه پیشروی مجدد متجاوز در نقاط آزادشده ضرورت دارد.»
این دستورالعمل که سه قرارگاه قدس، فتح و نصر و نیز قرارگاه فجر٣ را نیز مورد خطاب قرار داده است، مأموریت محوله به این قرارگاهها را چنین اعلام کرده است:
قرارگاه قدس باید برای تأمین نوار مرزی از طلائیه تا کیلومتر٢٥ و جلوگیری از هرگونه تهدید دشمن برای دستیابی به جاده اهواز خرمشهر یا اختلال در عبور و مرور آن بهوسیله آتش توپخانه دشمن با اجرای آتشهای ضدآتشبار تلاش کند.
قرارگاه فتح باید مأموریت پدافند در نوار مرزی کیلومتر٢٥ تا شمال شلمچه و نیز آمادگی برای تأمین شلمچه و قطع راه و تقویت دشمن در خرمشهر را با تیپهای ١٤ امام حسین (ع) و ٨ نجف اشرف بر عهده گیرد. (این دو تیپ میبایست با یک مانور احاطهای از حاشیه غربی نوار مرزی بهطرف شلمچه، آنها را آزاد و تأمین کنند.)
قرارگاه نصر از نوار مرزی شمال شلمچه تا امتداد خط تماس با دشمن در شمال جاده شلمچه خرمشهر پدافند کند و نیز ضمن تأمین جناح جنوبی خود در امتداد ایستگاه گرمدشت تا رودخانه کارون، برای اجرای تک بهمنظور تأمین و پاکسازی خرمشهر آماده باشد.
قرارگاه فجر٣ نیز باید از جاده اهواز خرمشهر بهطرف غرب، حداکثر به عرض ٦ کیلومتر، در شمال سیلبند عرایض پدافند کند و برای اجرای تک در منطقه غرب نهر عرایض و کمک به قرارگاه نصر در تأمین خرمشهر آماده باشد.[2]
همچنین، در ساعت ٢١:١٥ پس از دریافت خبر پست شنود مبنی بر استقرار واحدهای جدید دشمن در منطقه و احتمال حمله آنها تا ٢٤ ساعت آینده، محسن رضایی فرمانده سپاهی قرارگاه کربلا با احضار تعدادی از فرماندهان، خطاب به آنان اظهار داشت: «الآن احساس میشود که عراق احتمالاً فردا میخواهد یک حملهای به ما داشته باشد. یک مسئله دیگر هم این است که ازنظر عقلی هم که خودمان بررسی کنیم میبینیم دشمن خرمشهر را تقویت کرده است. ... با درنظرگرفتن اینکه خرمشهر را دارد تقویت میکند نمیشود بگوییم که دشمن همینطور بخواهد خرمشهر را در محاصره نگه داشته و هیچ کاری نکند؛ یا خرمشهر را باید خالی بکند، یا اینکه باید یک پاتکی به ما بزند. اما شاید علت اینکه تابهحال پاتک هم نکرده، یا به خاطر بازسازی بوده و یا اینکه میخواسته یک مقدار تقویت نیرو بشود و امکانات و تشکیلات و سازمان پیدا بکند و هرچه هم پاتک کوچک کرد دید هیچ فایدهای ندارد؛ یعنی دید هیچ کاربردی ندارد و بهجز تلفات و خساراتی که به او وارد میشود این پاتکها هیچ فایدهای ندارد. لذا دست نگه داشت و شاید یکسری مسائل سیاسی هم بود که میخواست حل بشود و شاید اینها را یک جمعبندی کرده که فردا بخواهد کاری کند.»
پس از سخنان محسن رضایی، فرماندهان به بررسی آخرین وضعیت محورها و راههای مقابله با حمله احتمالی دشمن پرداختند.[3]
بمباران اسکلههای نفتی البکر و العمیه توسط جنگندههای ایرانی
به گزارش نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، ٣ فروند از هواپیماهای عراقی در منطقه جنوب کشور هدف قرار گرفته و سرنگون شدند. بهاینترتیب و بر اساس اطلاعیه شماره ٩٠٨ ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، تعداد هواپیماهای سرنگونشده دشمن از آغاز عملیات بیتالمقدس تاکنون به ٣٧ فروند رسید.[4]همچنین، در یک مأموریت موفقیتآمیز، چند جنگنده ایرانی اسکلههای نفتی البکر و العمیه عراق در شمال خلیجفارس را بمباران کردند و سالم به پایگاههای خود بازگشتند.[5]
هواپیماهای دشمن نیز چندین بار مواضع قرارگاه نصر را با بمبهای معمولی و خوشهای موردحمله قرار دادند که از تلفات و ضایعات احتمالی گزارشی در دست نیست.[6]
دستور فرمانده کل سپاه به فرماندهان مبنی بر اعزام نیروی بیشتر برای اجرای چهارمین مرحله از عملیات بیتالمقدس
فرمانده کل سپاه پاسداران که تأخیر بیشتر در اجرای چهارمین مرحله از عملیات بیتالمقدس را به دلیل انتظار ملت ایران برای آزادسازی هرچه سریعتر خرمشهر و نیز تقویت روزافزون نیرو و مواضع دشمن در نوار مرزی و شمال شلمچه و خرمشهر، جایز نمیداند، از فرماندهان مناطق کشوری سپاه پاسداران خواست تا اعزام نیروی بیشتر به این منطقه عملیاتی را تسریع کنند.
محسن رضایی فرمانده کل سپاه و فرمانده سپاهی قرارگاه مرکزی کربلا، امروز در پیامی فوری به فرماندهان مناطق دهگانه سپاه در سراسر کشور اعلام کرد: «نظر به نیاز شدید جبهههای جنوب به نیروهای آموزشدیده سپاهی و بسیجی، ضرورت ادامه عملیات تا رسیدن به پیروزی نهایی و با توجه به اینکه بایستی دشمن روبهزوال را پیدرپی مورد ضربات قاطع و کوبنده حزبالله قرار دهیم، لازم است تا درصد بیشتری از نیروهای سپاهی، تا ٧٥ درصد [از نیروهای موجود در هر منطقه]، و به هر تعداد نیروهای اعزام مجدد بسیج در ظرف ٢٤ ساعت آینده به جبهه جنوب اعزام گردند. نصر من الله و فتح قریب.»[7]
هشدار امام خمینی (ره) به کشورهای عرب منطقه به سقوط صدام حسین و رهبران کشورهای حامی وی
اطمینان دادند که اگر از حکومت عراق حمایت نکنند و با ایران رفتار اسلامی داشته باشند، دولت و ملت ایران با آنها برادر است. ایشان همچنین با پیشبینی سقوط صدام حسین در آینده نزدیک هشدار دادند که رهبران کشورهای حامی وی نیز به همین سرنوشت دچار خواهند شد.
امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران، صبح امروز در جمع اعضای شورای عالی تبلیغات اسلامی در سخنانی با تأکید بر اینکه هیچ انقلابی تاکنون بهاندازه انقلاب اسلامی مورد هجوم تبلیغاتی و تسلیحاتی واقع نشده است، اظهار داشتند: «تمام رسانههای بزرگ دنیا الآن یا با صراحت و یا با تلویح با این جمهوری اسلامی و اسلام مخالفت میکنند و در هر شب و روز، ساعات بسیاری را برای سرکوبی جمهوری اسلامی صرف میکنند؛ و از آنطرف اشخاصی امثال صدام را ـ که من از اول گفتم این آدم، آنوقت هم که ما در نجف اشرف مشرف بودیم، آن را یک مرد خطرناکی معرفی میکردند و یک جنون عجیبی در این آدم هست که برای خودخواهی خودش حاضر است که تمام ملتهای دنیا را به خاکوخون بکشد اینها را وادار کردهاند که با ما مخالفت کنند و حمله کنند. و امروز هم به خواست خدای تبارکوتعالی و تأییدات او، جبهه جنگ دارد تکلیفش معین میشود و سقوط صدام و انشاءالله حزب بعث نزدیک میشود. رسانههای گروهی که نمیتوانند منکر این بشوند که پیشرفتهایی ایران کرده است؛ معذلک از راههای دیگری مشغول سمپاشی شدهاند، از این راه که اگر این جمهوری موفق بشود و غلبه پیدا کند بر عراق، بر رژیم عراق، آیا با منطقه چه خواهد کرد، آیا با شیخنشینان حکومتهای منطقه چه خواهد کرد. این حرفها الآن رایج شده است و در رسانههای گروهی گفته میشود و تمامش برای این است که آنها را وادار کنند به یک کاری در مقابل ایران، در مقابل جمهوری اسلامی. و من امروز برای خاطر اینکه در تاریخ مسئله بماند، عرض میکنم که دولت ایران و ملت ایران با همه ملتها و با همه دستگاههایی که انحراف ندارند، مخالفت ندارد و از اول هم اعلام کرده است که ما به زمینهای دیگران هیچ نظری نداریم، و پیش ما اصلش زمین و طبیعت و مادیت اینقدرها نیست که به ازای او با مسلمانان جهان به جنگ برخیزیم. این یک برنامهای است که مخالفان اسلام دارند و سرکشان دنیا و اربابهای آنها دارند که باید سرکوب کرد تمام مستضعفان جهان را تا به قدرت رسید و به نوایی رسید. و اسلام یک همچو امری را محکوم میکند، و ما که تابع اسلام هستیم و ملت ما که ملتی است تعهد دارد به تبعیت از احکام اسلام، هرگز مخالفت با احکام اسلام نمیکند. و ما اعلام میکنیم که این حکومتهایی که در منطقه هستند یا خارج منطقه هستند توجه داشته باشند که آنها را دارند وادار میکنند که خودشان را به هلاکت بیندازند، برای خاطر امریکا یا بلوک دیگر.»
رهبر انقلاب در ادامه سخنان خود با اعلام اینکه کشورهای منطقه برای همراهی با صدام آلت دست ابرقدرتها قرارگرفتهاند، به آنها هشدار دادند: «شما بدانید که اگر صدام نجات پیدا کند و قدرت به دست بگیرد، آدمی نیست که قدرشناسی از امثال شما بکند؛ آدمی است که جنون بزرگبینی خودش را دارد و با این جنون با شما که با او هم همراهی کردی به جنگ برمیخیزد و شما را اگر قدرت داشته باشید، تباه خواهد کرد.»
ایشان سپس به کشورهای منطقه اطمینان دادند: «من و دولت ایران و ملت ایران اعلام میکنیم که شما چنانچه با صدام همراهی نکنید و چنانچه بهطور اسلامی با ما رفتار کنید و به برنامههای قرآن کریم با ما رفتار کنید و با ملتها رفتار کنید، دولت ایران و ملت ایران با شما برادر است و از شما حمایت خواهد کرد. لکن چنانچه ـ خداینخواسته ـ انحرافی عمل کنید و خودتان را به این دام بیندازید، مطمئن باشید که شما از صدام قدرتمندتر نیستید، و آنهایی که مثل دولت مصر میخواهند به او کمک کند، آنها هم تجربه کنند ببینند که چه خواهد شد. و من نصیحتشان میکنم که این تجربه را نکنند و جوانهای بیگناه مردم را به تباهی نکشند و جوانها را نیاورید در یک میدانی که عاقبتش برای آنها هلاکت است.»
امام خمینی در پایان سخنان خود ضمن تجلیل از رزمندگان ارتشی، سپاهی و بسیجی خطاب به آنها اظهار داشتند: «مطمئن باشند که این نفسهای آخری که صدام و صدامیان و طرفداران آنها دارند میکشند، اینها آن نفسهایی است که محتضر میکشد. و امیدوارم که اسلام در همهجا چهره نورانی خودش را نمایش بدهد و خداوند تبارکوتعالی نصرت بدهد به آنها و قوت بدهد به آنها. و ملت هم در دنباله آنها هستند و آنها را تأیید میکنند و آنها را پشتیبانی میکنند، و مبلغین هم آنها را پشتیبانی میکنند. آنها با قلب پاک خودشان و بازوهای بزرگ خودشان و قوی خودشان به کارشان ادامه بدهند که انشاءالله نصرت نزدیک است، و ماالنصر الا من عندالله.»[8]
دعوت کمیته بررسی و افشای جنایات صدام در هویزه از سازمانهای بینالمللی و سفرای خارجی برای بازدید از هویزه
با تشکیل کمیته بررسی و افشای جنایات صدام در هویزه، این کمیته با صدور اولین اطلاعیه خود از مجامع و سازمانهای بشردوست بینالمللی، سفرای کشورهای خارجی در ایران و شهرداران شهرهای اشغالی فلسطین برای مشاهده این جنایات دعوت کرد.
بهدنبال تخریب شهر هویزه از سوی ارتش عراق، امروز ستاد تبلیغات جنگ کمیتهای تحت عنوان «کمیته بررسی و افشای جنایات صدام در هویزه» تشکیل داد. این کمیته نیز پس از تشکیل اولین جلسه خود در وزارت امور خارجه اطلاعیهای به این شرح صادر کرد: «رژیم جنایتکار عراق بار دیگر دست به جنایتی هولناک زد و برخلاف ابتداییترین حقوق بینالمللی و موازین اسلامی اقدام به تخریب شهر هویزه، محل اسکان بیش از ١٥٠٠ خانوار از هموطنان عربمان در خوزستان کرد. سردمداران رژیم عراق که با ادعای حمایت از هموطنان عرب و ایرانیمان جنگی ناخواسته را بر امت مسلمان ایران و عراق تحمیل کردهاند و بیش از دو میلیون آواره و صدها کشته و مجروح و میلیاردها ریال خسارت برجای گذاشتهاند و همچنان در جهت اجرای اهداف امپریالیسم امریکا و صهیونیسم جهانی و انتقام از هموطنان عربمان که به خیالهای واهی صدام مبنی بر حمایت از ارتش متجاوز عراق پاسخ کوبندهای دادهاند، از هیچگونه وحشیگری فروگذار نکرده و دیوانهوار اقدام به تخریب مناطق مسکونی میکنند. کمیته بررسی افشای جنایات صدام در هویزه جهت افشای ماهیت رژیم بغداد و نشان دادن اعمال ضد انسانی آنان در هویزه به جهانیان، از کلیه مجامع بینالمللی، سازمانهای بهاصطلاح بشردوست بینالمللی، سفرای کشورهای خارجی در ایران و شهرداران شهرهای اشغالی فلسطین دعوت میکند تا با بازدید از هویزه، شهر مقاومت و ایثارها، نظارهگر ظلم رفته بر هموطنان عربمان که تنها جرمشان دفاع از خانه و کاشانه خود بوده است، باشند.»[9]
هفتهنامه ساندی تایمز: نوشت تصرف مجدد خرمشهر به دست ایرانیها گواهی بر پایان جنگ نخواهد بود
هفتهنامه ساندی تایمز (چاپ لندن) در شماره امروز خود به تلاش عراق برای حفظ خرمشهر و نیز جلوگیری از ورود نیروهای ایرانی به داخل خاک آن کشور اشاره کرده و نوشته است: «تصرف مجدد خرمشهر [از سوی ایرانیها] الزاماً گواهی بر پایان جنگ نخواهد بود. ایرانیها آتش توپخانه خود را روی حاشیه و اطراف بصره، بزرگترین بندر عراق که تنها در ٢٥ مایلی غرب خرمشهر قرار گرفته، گشودهاند و این مسئله اعراب را بر آن داشته تا در مورد دخالت دیگر کشورها، بهویژه مصر، به طرفداری از عراق در این جنگ فکر کنند.»[10]
همچنین روزنامه نیویورکتایمز به نقل از دیپلماتهای غربی و عرب در بغداد آورده است: «تقریباً تمامی دولتهای عربی که ایالاتمتحده مناسبات خوبی با آنها دارد شدیداً به بقای رژیم صدام حسین علاقهمندند و از چشمانداز پیروزیهای نظامی ایران که امکان دارد انقلاب اسلامی آیتالله روحالله خمینی را بهصورت نیرویی در کشورهای همسایهاش درآورد میترسند. این هراس در مورد تمامی دولتهای کشورهای نفتخیز خلیجفارس و حسین پادشاه اردن صدق میکند و در مورد مصر نیز صادق است که طی هفتههای اخیر با افزایش یاریهای نظامیاش به عراق به شریک اصلی نظامی آن کشور تبدیل میشود.»
نیویورکتایمز سپس با اشاره به اینکه سربازان ایرانی خود را آماده بازپسگیری خرمشهر میکنند، اضافه کرد: «برخی از دیپلماتهای غربی مقیم بغداد پیشبینی میکردند که پس از عقبنشینی نیروهای عراقی به داخل مرزهایشان ممکن است گفتوگوهای صلح بین دو کشور آغاز شود، ولی چنین به نظر میرسد که رژیم آیتالله خمینی برنده پرسخاوتی نخواهد بود و از هماکنون برخی از روحانیون پرنفوذ در تهران به نیروهای نظامی فشار میآورند که دامنه جنگ را تا آنسوی مرز کشانده و اماکن مقدس شیعیان را در جنوب عراق به تصرف خود درآورند.»[11]
روزنامه هرالد تریبیون (چاپ لندن) هم در مقاله امروز خود با اشاره به تمایل ایران برای سرنگون کردن رژیم صدام حسین نوشته است: «شکستهای نظامی هنوز پیامدهای آشکار سیاسی در داخل عراق نداشته است. حزب بعث کنترل اوضاع را در دست دارد و به نظر میرسد صدام حسین با مبارزهطلبی روبهرو نیست. کنترل فزاینده رژیم بر رسانههای گروهی که با سیستم امنیتی سخت و بیرحمانه تشدید میشود، هماهنگی و تطبیق با رژیم را تضمین میکند. احساسات عمیق ضد ایرانی در جامعه عرب سنی عراق را نمیتوان بهعنوان عاملی که برای بقای رژیم صدام حسین مبارزه میکنند، نادیده گرفت. ... همچنین بهراحتی میتوان تصور کرد که حتی اگر اکثر شیعیان عراق خواهان مداخله سیاسی ایرانیها باشند، در عراق اینک نوعی احساس تعلق بر کشور مشهود است؛ ازاینرو ادامه حکومت صدام حسین احتمالاً بهتر از تسلط ایرانیها به نظر خواهد رسید.»[12]
منابع:
[1] سند شماره ١١٨٠٦٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت قرارگاه قدس، ٢٦/٢/١٣٦١؛ و - سند شماره ٧٥٩٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای رکن٢ قرارگاه کربلا، شماره ٤٨٦، ٢٦/٢/١٣٦١، ص١.
[2] سند شماره ٧٥٩٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دستور جزءبهجزء قرارگاه کربلا، شماره ٨، ٢٦/٢/١٣٦١، صص ٤ - ١.
[3] سند شماره ٤٩٩٠/پن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ٤٠ - ١٩؛ سند شماره ٣٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه کربلا در عملیات بیتالمقدس، ٢١/٢/١٣٦١ تا ٣٠/٢/١٣٦١، عبدالله درویشی، صص ٢٨٦ - ٢٨٤.
[4] سند شماره ٧٥٩٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١؛ و - روزنامه اطلاعات، ٢٧/٢/١٣٦١، ص٣.
[5] سند شماره ٧٦٤٦٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خلاصه اطلاعاتی رکن٢ قرارگاه نصر، شماره ٣٣، ٢٨/٢/١٣٦.
[6] سند شماره ٧٦٠٦ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خلاصه اطلاعاتی رکن٢ قرارگاه نصر، شماره ٣٠، ٢٦/٢/١٣٦١.
[7] سند شماره ٤٣٥٨٦٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی کل سپاه پاسداران به فرماندهی مناطق دهگانه سپاه، ٢٦/٢/١٣٦١.
[8] مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی (ره))، جلد ١٦، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، صص ٢٥٤ - ٢٥٠.
[9] روزنامه کیهان، ٢٧/٢/١٣٦١، ص١٦.
[10] اداره کل مطبوعات و رسانههای خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره ١٩١، ٢٣/٢/١٣٦١، ص٢٣، هفتهنامه ساندیتایمز، ٢٦/٢/١٣٦١.
[11] واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٦/٢/١٣٦١، صص ٢ و ٣، رادیو صدای امریکا، ٢٦/٢/١٣٦١.
[12] خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٥٩، ٢٨/٢/١٣٦١، صص ٨ - ٦، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٧/٢/١٣٦١.