کتاب «از قلم تا قناسه» توسط نشر مرز و بوم منتشر و وارد بازار نشر شد.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، معلمی شغل انبیاست و به‌حق که معلمین وظیفه هدایت انسان‌ها را بر عهده دارند. در کشور ما ایران، آموزش‌وپرورش به‌عنوان یک نهاد مؤثر برای تربیت فرزندان و تثبیت آرمان‌های انقلاب اسلامی نقش بسزایی را بر عهده دارد. این نکته هیچ‌گاه فراموشمان نخواهد شد که این نهاد مؤثر، به دنبال تهاجم رژیم بعث عراق، به پایگاهی برای دفاع از میهن اسلامی ایران مبدل شد و معلمين، کارکنان و دانش آموزان به‌عنوان عناصر اصلی قدرت و سرمایه آموزش‌وپرورش در طول ۸ سال دفاع مقدس نقش‌های بارز و شایسته‌ای در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل ایفا کردند.
در سال‌های دفاع مقدس دانش آموزان با اطاعت از امام خمینی (ره) رهبر انقلاب، خود را برای حضور در جبهه آماده می‌کردند و فرهنگیان آموزش‌وپرورش علاوه بر حضور در خط مقدم جبهه‌های نبرد علیه باطل، با شرکت در جلسات بحث در خصوص ایدئولوژی انقلاب و تفکر انقلابی، به مبارزه با فقر فرهنگی می‌پرداختند و اذهان عمومی علی‌الخصوص جوان‌ها را به تمدن اسلامی و ایرانی سوق داده و با ایجاد حس خودباوری در جوانان و نوجوانان به مقابله با توطئه‌های فرهنگی دشمنان می‌پرداختند. درحالی‌که دشمن آرزو داشت تا آموزش‌وپرورش به دلیل درگیری بدنه اصلی‌اش با دفاع مقدس رو به رکود کاری و آموزشی گذارده، کشور از عقبه و آینده علمی خود عقب بماند اما کارکنان آموزش‌وپرورش با انجام وظایف خود، مانع از آن شدند تا دستگاه فرهنگی و فرهنگ‌ساز کشور در گیرودار مسائل جنگ تحت‌الشعاع قرار گیرد.
انتشارات مرز و بوم به‌تازگی کتابی با عنوان «از قلم تا قناسه» منتشر کرده است که در خصوص نقش فرهنگیان قزوین در دفاع مقدس می‌باشد، به همین مناسبت بر آن شدیم تا با نویسنده کتاب ابوالحسن کبیری به گفتگو بپردازیم.
ابوالحسن کبیری در ابتدا درباره ضرورت نگارش این کتاب گفت: بنده از سال 1392 وارد پژوهش در حوزه دفاع مقدس شدم و چون مسئولیت‌های مختلفی در مجموعه‌های سپاه و یگان رزم و فرماندهی تیپ 82 حضرت صاحب‌الامر (عج) را عهده‌دار بودم، خلأیی در استان قزوین احساس می‌کردم مبنی بر اینکه ما فاقد کارهای پژوهشی، مستند و در واقع پیاده‌سازی و تاریخ شفاهی استان هستیم.
وی تصریح کرد: یکی از دلایل این نقص هم این بود که استان قزوین از بدو شروع فعالیت خودش، هیچ فعالیتی را به‌صورت ثبت و ضبط شده نداشت. با آغاز جنگ تحمیلی، به دلیل اینکه قزوین از زیرمجموعه‌های استان زنجان بود رزمندگان این استان تا سال 1363 در لشکر 17 فعال بودند و مأموریت انجام می‌دادند، از سال 1364 تا اوایل 1365 یعنی عملیات والفجر 8 را نیروهای این استان در لشکر عاشورا بودند و از سال 1365 وارد لشکر 8 نجف شدند. این پراکندگی باعث شده بود تا اسناد و مدارک مرتبط با یگان‌های رزمی استان قزوین در آن یگان‌ها باقی بماند.
65 پروژه اصلی در ذیل پروژه مستندسازی نقش استان قزوین در هشت سال دفاع مقدس
نویسنده کتاب «از قلم تا قناسه» افزود: لذا این احساس نیاز شد تا ما بخواهیم کار مستندسازی را انجام بدهیم و من با پژوهش‌ها و مصاحبه‌های اولیه‌ای که انجام دادم در سال 1394 طرح کلانی را نوشتم و حدود 65 پروژه اصلی را در ذیل پروژه مستندسازی نقش استان قزوین در هشت سال دفاع مقدس و تأمین امنیت و پایداری مناطق شمال غرب و غرب کشور تعریف کردم. برای این طرح، تیم‌هایی را آماده کردیم و آموزش‌های مختصری را برای جمع‌آوری و انجام پژوهش انجام دادیم و برای اینکه این کار عملیاتی شود در ستاد کنگره شهدای قزوین مجموعه‌ای را راه‌اندازی کردیم و ادارات و استانداری را پای‌کار آوردیم.
وی افزود: اگر بخواهیم ببینیم که استان قزوین چه نقشی در دفاع مقدس داشته است این استان متشکل از مجموعه‌هایی از جمله یک یگان رزم متشکل از گردان‌های رزم است و یک بخش هم گردان‌های پشتیبانی رزم مانند مخابرات، ادوات، توپخانه، نیروی انسانی، تدارکات و بهداری هستند. در بخش سوم، اقشار را در نظر گرفتیم و برای هرکدام پروژه‌ای را به‌صورت جداگانه تعریف کردیم.
کتاب «از قلم تا قناسه» در باره نقش فرهنگیان استان قزوین در دفاع مقدس است
کبیری با بیان اینکه کتاب «از قلم تا قناسه» یکی از این پروژه‌ها بود و 170 کتاب دیگر ذیل این 65 پروژه پیش‌بینی شده است، گفت: این کتاب اولین اثر ما است که توانستیم با همت عزیزانمان در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ برسانیم. البته چند اثر دیگر آماده انتشار هستند.
وی افزود: کتاب «از قلم تا قناسه» در باره نقش فرهنگیان استان قزوین در دفاع مقدس است. در این پژوهش نقش فرهنگیان در پشت جبهه و در جبهه و در آموزش‌وپرورش محور اصلی کتاب است. و با توجه به اینکه من توفیق داشتم و در مقاطع مختلفی در جبهه‌ها حضور داشتم و از نزدیک شاهد بودم که فرهنگیان چه نقشی دارند، توانستم نسبت به سؤالات مربوط به پژوهش بهتر عمل نمایم.
خانم زهرا عبداللهی هم در نگارش این کتاب نقش اصلی را ایفا کردند
نویسنده کتاب «از قلم تا قناسه» یادآور شد: خانم زهرا عبداللهی هم در نگارش این کتاب نقش اصلی را ایفا کردند و نگارش اولیه و پیاده کردن مصاحبه‌ها بر عهده ایشان بود و سپس با راهنمایی بنده با مشخص شدن فصل‌بندی، فصول را تکمیل می‌کردند.
وی به وجه‌تسمیه عنوان کتاب اشاره کرد و توضیح داد: معلم و فرهنگیان با قلم شناخته می‌شوند از طرفی حضور فرهنگیان در جبهه‌های نبرد زمانی که سلاح برای دفاع از سرزمین خود به دست می‌گیرد را با قناسه مطرح کردیم.
کبیری متذکر شد: ما در نگارش کتاب «از قلم تا قناسه» فرض را بر این می‌گذاریم که مخاطب ما، کسی است که اصلاً دوران دفاع مقدس را درک نکرده و نمی‌داند در دفاع مقدس چه گذشته است و هیچ آگاهی ندارد و فکر می‌کند که مثلاً فقط یک عده‌ای کاری نداشتند یا نظامی بودند، به جبهه رفته‌اند. درحالی‌که ما می‌خواهیم بگوییم یک فرهنگی هم به جبهه اعزام شده است. بنابراین اولین سؤالی که به ذهن این فرد خطور می‌کند این است که یک شخص فرهنگی در جبهه چه‌کار می‌کرده است؟ آیا این افراد به آنجا می‌رفتند و کلاس دایر می‌کردند، آنجا که اصلاً کلاسی نبوده است؟
وی افزود: در کتاب «از قلم تا قناسه» در ابتدا به نقش فرهنگیان در مقاطع مختلف پرداخته‌ایم. حتی به این موضوع پرداخته‌ایم که اگر فرهنگیان می‌خواستند به جبهه بروند آیا مثل یک فرد معمولی درس‌ومشق و همه را رها می‌کردند و می‌آمدند ثبت نام می‌کردند؟ چه کسی این افراد را اعزام می‌کرده است؟ آیا رؤسای ادارات، آموزش‌وپرورش، مدیران مدرسه به‌راحتی می‌پذیرفتند که یک فرهنگی کلاس را رها کند و به جبهه برود؟ آن‌وقت کلاسش چه می‌شد؟
نویسنده کتاب «از قلم تا قناسه» با تأکید بر این نکته که منظور ما از فرهنگیان صرفاً معلمان نیستند، اظهار کرد: کادر آموزش‌وپرورش، معلمین و کسانی که حتی در کارهای پشتیبانی آموزش‌وپرورش هم هستند به‌عنوان جامعه موردپژوهش با عنوان کلی فرهنگیان در این کتاب موردنظر بوده‌اند.
وی در مورد محتوای کتاب توضیح داد و گفت: کتاب «از قلم تا قناسه» متشکل از شش فصل است. در فصل اول به نحوه اعزام فرهنگیان به جبهه اشاره شده است و در فصل دوم به کارهای تبلیغی فرهنگیان و آگاهی بخشی به دانش آموزان پرداخته شده است. یکی از کارهایی که ما در این کتاب انجام داده‌ایم این بود که صرفاً نیامدیم یک شرح وظایف معلمین در پشت جبهه و جبهه را به‌عنوان یک دستورالعمل و روش جاری مطرح کنیم بلکه برای هر موردی که بیان کرده‌ایم خاطره‌ای ذکر کرده‌ایم و یا برایش مصداقی آورده‌ایم.
کبیری به فصل سوم اشاره و اظهار کرد: در این فصل نقش‌ها و وظایف فرهنگیان در جبهه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. کار فرهنگی این اشخاص چه بود؟ و سپس اشاره کرده‌ایم که فرهنگیان چطور از فرصت‌های بیکاری رزمنده‌ها استفاده می‌کردند و کلاس‌های تقویتی می‌گذاشتند. اصلاً چطور از دانش‌آموزانی که در جبهه‌ها حضور داشتند امتحان می‌گرفتند.
وی افزود: در فصل چهارم نقش فرهنگیان در امور پشتیبانی و تدارکاتی دفاع مقدس بررسی شده است. اینکه فرهنگیان در پشتیبانی از دفاع مقدس چه می‌کردند؟ در آن دوران قلک‌هایی به خانواده‌ها می‌دادند و یا کامواهایی با قیمت پایین خریداری می‌کردند و به خانواده‌ها می‌دادند و آن‌ها برای رزمندگان شال و کلاه و دستکش می‌بافتند. در واقع به‌نوعی آموزش‌وپرورش در پشتیبانی، فعال کردن خانواده‌های دانش آموزان و راه‌اندازی مدارس ایثارگران فعال بود. حتی نحوه مواجهه با دانش‌آموزانی که وسط سال تحصیلی از جبهه به مدرسه برگشته نیز در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده کتاب «از قلم تا قناسه» بیان کرد: در فصل پنجم هم شهدای فرهنگیان معرفی شده‌اند. مختصری از زندگی‌نامه شهدای فرهنگی و یا وصیت‌نامه آن‌ها را آوردیم و به منابعش هم اشاره کرده‌ایم. فصل ششم نیز سخن پایانی نویسنده است.
مساعدت و همراهی بسیج فرهنگیان برای تحقیق و پژوهش
وی با اشاره به همکاری بسیج فرهنگیان استان قزوین در نگارش کتاب «از قلم تا قناسه» گفت: در هر پروژه به‌منظور پیشبرد آن از بسیج آن صنف کمک گرفتیم. برای تحقیق و پژوهش کتاب «از قلم تا قناسه» نیز از بسیج فرهنگیان کمک خواستیم تا با ارتباطات نزدیکی که با مسئولین آموزش‌وپرورش داشتند، اسناد و مدارک در اختیار ما قرار دهند و یا با هماهنگی‌هایی که می‌کردند با برخی از ایثارگران فرهنگی مصاحبه و گفتگوهایی داشتیم.
