شکستن امنیت آسمان بغداد

این عملیات هوایی باعث شد تا فضای بغداد برای برگزاری اجلاس سران غیر متعهد ناامن جلوه کند. در اوایل شهریورماه ۱۳۶۱ عراق رسماً اعلام کرد که از میزبانی کنفرانس غیر متعهدها انصراف داده است.

به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، شهید عباس دوران سال ۱۳۲۹ در شهر شیراز متولد شد. وی سال ۱۳۵۱ وارد دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش شد و پس از طی دوره مقدماتی در ایران برای ادامه تحصیل و طی دوره تکمیلی به آمریکا اعزام شد و پس از اخذ نشان و گواهینامه خلبانی به ایران بازگشت.
او در ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ آغاز تحمیل جنگ  به ایران در پست افسر خلبان شکاری و معاونت عملیاتی فرماندهی پایگاه سوم شکاری (شهید نوژه) انجام‌وظیفه می‌کرد.

شهید دوران در طول جنگ بیش از ۱۲۰ پرواز جنگی داشت. وی هفتم آذرماه سال ۱۳۵۹ در یک عملیات متهورانه دو ناوچه نیروی دریایی عراق را در حوالی اسکله «الامیه» و «البکر» غرق کرد، چنانچه می‌گفتند و به اثبات هم رسید نیروی دریایی عراق را سرهنگ خلبان عباس دوران و سرهنگ خلبان خلعتبری به نابودی کشاندند.

زمانی که اسرائیل به لبنان حمله کرد وی اولین خلبانی بود که آمادگی خود را جهت نبرد با صهیونیست‏ها اعلام کرد.

ناکامی تشکیل کنفرانس غیر متعهدها در بغداد

قرار بود نشست سران کشورهای عضو کنفرانس غیر متعهدها در شهریورماه ۱۳۶۱ در بغداد پایتخت عراق تشکیل شود. ایران تشکیل چنین اجلاسی در بغداد را خروج از بی‌طرفی کشورهای عضو پیمان عدم تعهد می‌دانست و با برگزاری این اجلاس در عراق مخالفت کرد.

با عدم توجه مسئولین برگزارکننده اجلاس، جمهوری اسلامی به دلیل وجود جنگ بین دو کشور، بغداد را محیط ناامنی برای برگزاری این نشست اعلام کرد.

متقابلاً عراق اعلام نمود که سلامت سران و شرکت‌کنندگان در این کنفرانس را تضمین نموده و هیچ جنگنده ایرانی قادر به عبور از حلقه پدافند هوایی عراق نیست و این کشور امنیت هوایی بغداد را برقرار خواهد کرد.

این مرده زنده نخواهد شد

امام خمینی (ره) در سخنان خود در ۱۱/۳/۱۳۶۱ نسبت به برگزاری کنفرانس غیر متعهدها در بغداد هشدار دادند و فرمودند:

این دسته‌جاتی که می‌خواهند صدام را زنده کنند یا تطهیر کنند، چه در بغداد بروند، غیر متعهدین به‌اصطلاح مجتمع بشوند و چه نروند، مطلب از این‌ها گذشته است. این مرده زنده نخواهد شد. اگر هم بغداد بروید، یک‌مرده را رئیس خودتان قرار دهید، یک جنایتکار مرده را انتخاب کرده‌اید و این عار برای شما غیر متعهدها تا قیامت بر پیشانی‌تان منقش است.

شکستن امنیت آسمان بغداد

با به نتیجه نرسیدن اقدامات سیاسی ایران در ۳۰ تیرماه ۱۳۶۱، دو فروند جنگنده f4 نیروی هوایی، هواپیمای اول به خلبانی سرگرد شهید عباس دوران (کابین جلو) و سروان کاظمی (کابین عقب) و هواپیمای دوم به خلبانی سرگرد محمود اسکندری، وارد آسمان بغداد شده و از ارتفاع پایین اقدام به بمباران پالایشگاه الدوره کردند.

این عملیات در روزی که اجلاس وزرای خارجه کشورهای غیر متعهد در هتل الرشید بغداد تشکیل‌شده بود تا دستور کار جلسه سران غیر متعهدها را تهیه کنند، انجام شد.

متأسفانه هر دو هواپیما هدف قرار گرفت. هواپیمای اول در نزدیک هتل الرشید سقوط کرد و براثر آن خلبان عباس دوران به شهادت رسید؛ اما خلبان دوم هواپیما بیرون پریده و به اسارت درآمد. هواپیمای دوم هم مورد اصابت قرار گرفت ولی درحالی‌که آسیب‌دیده بود، توانست خود را به ایران برساند.

این اقدام باعث شد تا فضای بغداد برای برگزاری اجلاس سران غیر متعهد ناامن جلوه کند. با مخالفت‌ها و اقدامات ایران، در اوایل شهریورماه ۱۳۶۱ عراق رسماً اعلام کرد که از میزبانی کنفرانس غیر متعهدها انصراف داده است.

امام خمینی دراین‌باره در سخنرانی خود در ۹/۶/۱۳۶۱ فرمودند:

صدام با تمام قوا کوشش کرد به اینکه سران کشورهای غیر متعهد را در بغداد جمع کند و این جمهوری اسلامی و این قدرت اسلام در این گوشه دنیا باعث شد که سران کشورها توجه کنند و دست رد به سینه صدام بزنند. بعد هم باکمال وقاحت می‌گوید: من برای اینکه وحدت اسلامی محفوظ باشد از این مطلب گذشتم و من عقیده‌ام این است که ایشان برای وحدت مسلمین به جهنم برود.

به‌هرحال با تلاش‌های ایران و با مخالفت برخی از کشورهای عضو، این اجلاس در ۱۷ اسفندماه ۱۳۶۱ در کشور هند برگزار شد.

منبع:

علایی حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد اول)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، چاپ دوم ۱۴۰۱، صفحات ۶۰۲، ۶۰۳، ۶۰۴