پزشکان بیمارستان‌ها مجروحان را معالجه نمی‌کردند، به همین دلیل رژیم عراق دکترها را بازداشت کرد. در روز عملیات، مردم شهرهای مذکور ضمن اعتصاب، بسیار خوشحال بودند و می‌گفتند: امروز ارتش اسلام وارد خاک ما و شهرهای ما شده است.
آزادسازی مناطق استراتژیک یا انهدام کامل قوای دشمن، لازمه پیروزی در جنگ است. توقف پیشروی ارتش عراق، اگرچه مانع از دستیابی آن‌ها به اهداف خود شد، به معنای شکست نظامی ارتش عراق نبود؛ به‌ویژه اینکه عراق بخش مهمی از مناطق و شهرهای مرزی ایران را در اشغال داشت و از این طریق، ایران را برای دادن امتیاز تحت‌فشار قرار می‌داد. بنابراین آزادسازی مناطق اشغالی پس از تثبیت و زمین‌گیر شدن ارتش عراق ضروری بود.
این امر در منطقه شمال غرب وضعیت خاصی داشت؛ زیرا نیروهای خودی علاوه بر رویارویی با ارتش عراق لازم بود در گام نخست با نیروهای ضدانقلاب به‌عنوان بازوی عملیاتی ارتش عراق در منطقه مقابله می‌کردند.
با توجه به این امر، پاک‌سازی مناطق فعالیت گروه‌های ضدانقلاب، مقدمه‌ای برای آزادسازی مناطق اشغالی و مقابله با ارتش عراق محسوب می‌شد.
ضرورت‌های سیاسی- راهبردی، پس از مرحله پاک‌سازی، به‌منظور تهاجم نظامی به دشمن در چارچوب استراتژی آزادسازی سرزمین‌های اشغالی و تأمین مرزهای بین‌المللی و همچنین ورود به خاک دشمن و تحمیل ضرباتی بر آن، به طرح‌ریزی سلسله عملیات‌هایی انجامید. ازجمله این عملیات‌ها، عملیات محمد رسول‌الله (ص) بود که در ۱۲ دی‌ماه سال ۱۳۶۰ در منطقه شمال غرب و در محورپاوه-نوسود (جنوب غربی کردستان و شمال غربی استان کرمانشاه) آغاز شد.
نظر به اینکه این عملیات، اولین عملیات نیمه گسترده در این محور بود و با توجه به اهداف فرا مرزی آن‌که مستلزم عبور نیروها از مرز و ورود به خاک عراق در دوره آزادسازی مناطق اشغالی بود، اهمیت راهبردی خاصی داشت.
نتایج و ارزیابی عملیات
ازآنجاکه هدف عملیات مزبور، انهدام نیروهای عراقی، پاک‌سازی ضدانقلاب منطقه و تأمین امنیت شهرهای مرزی بود، رزمندگان ایران باوجود عبور از مرز بین‌المللی و ورود به خاک عراق که همراه با وارد آوردن تلفات و صدمات شدید به آن‌ها بود، در نقاط تصرف‌شده در داخل خاک عراق مستقر نشدند و به مواضع خود در داخل ایران بازگشتند.
دستیابی نیروهای خودی در جبهه مریوان به ارتفاع توانیر و بخشی از مواضع دشمن در منطقه بیاره، پس از طی مسافتی زیاد در بین برف و سرما و ورود رزمندگان جبهه نوسود به دروازه شهر طویله، از نظر تاکتیکی بسیار مهم بود و حکایت از توان رزمی و روحیه خوب رزمندگان داشت.
سقوط چندین پایگاه دشمن و فرار افراد آن، ضربه مهلکی بر روحیه نیروهای رزمی دشمن بود و سازمان‌دهی نیروهایش را به هم‌ریخت.
بنابراین می‌توان گفت که عملیات محمد رسول‌الله (ص) توانست جبهه جدیدی ر ا در برابر ارتش عراق گشوده، آرایش و سازمان‌دهی نظامی نیروهای دشمن را به هم بریزد.
با درگیر شدن برخی از نیروهای دشمن در این جبهه، فشار دشمن بر جبهه جنوب کاهش یافت؛ ازاین‌رو، رزمندگان جبهه جنوب توانستند دستاوردهای عملیات طریق‌القدس را که به آزادسازی شهر بستان انجامید، به‌خوبی حفظ کنند.
از سوی دیگر، اجرای این عملیات، تأثیرات راهبردی در روند جنگ ایفا کرد.
اجرای یک عملیات فرا مرزی در مقطع آزادسازی مناطق اشغالی می‌توانست آغازگر مرحله جدیدی از جنگ باشد، مرحله‌ای که در عین اینکه توان رزمندگان اسلام را در آزادسازی مناطق اشغالی و تأمین مرزهای بین‌المللی به اثبات می‌رساند، اراده جمهوری اسلامی را در طراحی عملیات‌های برون‌مرزی، عبور نیروها از مرز و ضربه زدن به دشمن را در خاک این کشور برای اولین بار در طول جنگ تحمیلی گوشزد می‌کرد.»[1]
همراهی مردم عراق با رزمندگان ایرانی
«در این نبرد بیش از ۱۰۰۰ نفر از افراد دشمن کشته و حدود ۴۵۰ تن از آنان مجروح شدند. شایان‌ذکر است، بر اساس اطلاع موثق، این مجروحان در بیمارستان‌های شهرهای سلیمانیه، دربندی خان، سید صادق و حلبچه عراق بستری شدند.
نکته جالب در این خصوص این بود که پزشکان بیمارستان‌ها مجروحان را معالجه نمی‌کردند، به همین دلیل رژیم عراق دکترها را بازداشت کرد. در روز عملیات، مردم شهرهای مذکور ضمن اعتصاب، بسیار خوشحال بودند و می‌گفتند: امروز ارتش اسلام وارد خاک ما و شهرهای ما شده است»[2]
منابع:
[1] فصلنامه تخصصی نگین ایران، شماره ۵۵، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، زمستان ۱۳۹۴، صفحات ۹۱، ۱۰۳، ۱۰۵، ۱۰۶
[2] سلیمانی خواه، نعمت‌الله، روزشمار جنگ ایران و عراق: نبرد در شیاکوه (جلد ۱۷)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، سال ۱۴۰۰، صفحه ۳۱۱
