در هریک از علوم و فرهنگ‌های نوشتاری تعاریف به نسبت واحدی از اطلس ارائه شده است. به دلیل وابستگی اطلس به علم جغرافیا و کاربردی که در نقشه نگاری دارد، از گذشته‌های دورجغرافی دانان پرچم‌دار تألیف و تدوین اطلس بوده‌اند. در علم جغرافیا، اطلس (ATLAS )مجموعه‌ای از نقشه‌ها همراه با متن است که درآن پدیده‌های جغرافیایی تفسیر شــده است. در اطلس با بهره‌گیری از نوشتار، نقشــه، دیاگرام، جدول و تصاویر، موضوعات گوناگونی درچارچوب‌های علمی تبیین و تفسیر می‌شود. ایده تدوین اطلس حماسی شهرها به اوایل دهه ۸۰ در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برمی‌گردد که در این راستا ۱۲ جلد اطلس راهنمای شهری و استانی در این مرکز به چاپ رسید.
استقبال از این اطلس‌های فشرده که ناشی از صحت مطالب و نیز تأیید آنها از سوی برخی خبرگان حوزه دفاع مقدس بود، مسؤلان مرکر اسناد و تحقیقات دفاع مقدس را به ادامه کار ترغیب کرد. بدین ترتیب، تدوین اطلس‌های مبسوط شهری برای شهرهای مهم و مقاوم دوران دفاع مقدس که با روحیه حماسی دربرابر تجاوز دشمن بعثی مقاومت می‌کردند و برگ زرینی در کارنامه درخشان مردمان این شهرها به یادگار گذاشتند، در دستورکار بخش جغرافیای نظامی مرکز قرار گرفت.
