روزشمار
سه‌شنبه
7 فروردين 1358
28 ربيع الثاني 1399
27 مارس 1979
506
درگيري مسلحانه در گنبدكاووس كه در ساعات پاياني ديروز كاهش يافته بود از ساعت 5 صبح امروز با شدت هر چه بيشتر آغاز شد و بتدريج سراسر شهر را در برگرفت . به گزارش مطبوعات با تشديد درگيري گروهي پاسدار از مشهد و چند شهر مازندران از جمله مينودشت ، آزادشهر و علي‌آباد به قصد كمك به پاسداران انقلاب گنبد وارد اين شهر شدند . نيروهاي كمكي از كميته‌هاي مشهد ، قم و تهران نيز به گنبد اعزام شده‌اند . ( 1 ) از سوي ديگر ، براي طرف مقابل نيز نيروهاي كمكي ، سلاح و امكانات از شهرهاي ديگر ارسال مي‌شود . از جمله يك كاروان هشتاد نفري كه به نوشته كيهان قصد داشت مقاديري اسلحه و مواد و تسهيلات دارويي و درماني وارد گنبد كند ، از سوي دهها نفر مسلح در كيلومتر پنج جاده گنبد به آزادشهر ، متوقف شد . كاروانيان پس از يك ربع ساعت مقاومت و درگيري مسلحانه ، راه خود را به سوي گنبد گشودند . ( 2 )
نشريه كار ، ارگان سازمان چريكهاي فدايي خلق ، درباره درگيريهاي امروز گنبد در گزارشي كه براي افكار عمومي‌خارج از گنبد تنظيم شده ، چنين نوشته است : « از صبح روز سه‌شنبه هفتم فروردين ، تعرض تركمنهاي خشمگين شروع مي‌شود و تا شب هنگام حدود دو سوم شهر به تصرف آنها درمي‌آيد و اين در شرايطي بود كه عباس هاشمي‌كه مي‌توانست در كنترل وضع نقش مؤثري ايفا كند و جلوي خونريزي را بگيرد ، بازداشت شده بود . در اين روز پاسداران انقلاب با بي‌تجربگي تأسف‌انگيزي ، علي‌رغم توصيه‌هاي مكرر افراد پرتجربة نظامي‌و غيرنظامي‌كه در محل بودند به تحريك " عمادي " الله‌اكبرگويان به ميان خيابان آمده و به سوي منطقه تركمن‌نشين يورش مي‌برند . متاسفانه در اين روز چندين نفر از اين جوانان پرشور به شهادت مي‌رسند . اين جوانان با تصور اينكه فرمانده ژاندارمري كه به آنها توصيه ميكند : « بدين‌گونه نبايد جلوي گلوله رفت . » ضدانقلابي است ، او را بازداشت مي‌كنند و در پادگان ، جزو اسرا به حبس مي‌كشند . توطئه كاملاً به موفقيت رسيده بود . از شهرهاي مازندران ، خراسان و تهران جوانان نادانسته به كشتار مردمي‌كه براي دفاع از خود و احقاق حقوق خود بپاخاسته بودند ، فرستاده مي‌شدند . » ( 3 )
به گزارش كيهان ، نيروهاي معارض جاده گنبد به مينودشت را تحت كنترل درآوردند و در شهر شايع شد كه ساختمان شهرباني و ژاندارمري گنبد به اشغال عناصر سازمان فرهنگي - سياسي خلق تركمن درآمده است . در اين ميان ، آيت‌الله طالقاني طي تماس تلفني با خوشرويي سرپرست فرمانداري گنبد ، توصيه كردند كه هرچه زودتر شوراي موقت 5 نفره‌اي از طريق انتخابات آزاد از سوي مردم كه مورد قبول تركمنها باشد ، تشكيل شود و اداره امور اين شهر را به دست گيرد . سرپرست فرمانداري گنبد گفت : « قرار است يك نفر از اعضاي شواري موقت از سوي حضرت آيت‌الله طالقاني به عنوان رئيس شورا تعيين شود و شورا به جاي كميته‌ها اداره امور شهر را به عهده گيرد . » از طرف ديگر هيأتي از سوي نخست‌وزير به سرپرستي رادنيا وارد گنبد شد تا براي حل اختلافات تلاش كند . اين هيأت پس از گفتگو با كساني كه استاندار مازندران آنان را " معتمدين محل " ناميد ، توافق كردند كه آتش‌بس برقرار شود . ( 4 ) خبرگزاري پارس در اين باره گزارش داد : « از ساعت 6 بعدازظهر آرامش نسبي در شهر برقرار گرديد و شب با امضاي يك توافقنامه 6 ماده‌اي بين نمايندگان تركمنها و كميته مركزي و دولت قرار شد آتش‌بس درگنبد برقرار شود » . ( 5 ) با وجود اين ، سرپرست فرمانداري گنبد اعلام كرد : « شب‌هنگام نيز درحالي كه مذاكره براي برقراري آتش‌بس در جريان بود ، درگيري بين نيروهاي متخاصم ادامه داشت و سرگرد ده نژاد ، رئيس شهرباني توسط نيروهاي تركمني دستگير شد . » ( 6 )
استاندار مازندران درباره درگيريهاي امروز در تماس تلفني با روزنامه كيهان گفت : « از ساعت 5 صبح اوضاع مجدداً وخيم شد و تيراندازي در شهر شدت گرفت . از بامداد تا ساعت ده و نيم شب ، دوازده كشته و حدود چهل زخمي‌بر جاي ماند . بين 50 تا 70 نفر از تركمنها كه گفته مي‌شود بعضي از آنها از فعالان كانون فرهنگي - سياسي خلق تركمن هستند ، دستگير شده‌اند . شايع است كه در ميان آنها افراد تحصيل كرده و گروهي چپ‌گرا وجود دارند . » وي افزود : پيش از اين ، هيأتي از سوي نخست‌وزير به سرپرستي رادنيا وارد گنبدكاووس شد و براي حل اختلافات تلاش مي‌كرد و حتي با معتمدان محل توافق كرده بود كه آتش‌بس برقرار شود ، اما متاسفانه تا اين ساعت ( 30 : 10 شب 7/1/58 ) اين تلاشها به نتيجه نرسيده است . » ( 7 )
507
در پي تشديد درگيري مسلحانه در گنبدكاووس ، وزارت كشور هيأتي را براي رسيدگي و يافتن راه حل اختلافات به منطقه اعزام ميكند . احمد صدرحاج‌سيدجوادي وزير كشور در پيامي‌خطاب به اهالي گنبد و حومه اين خبر را اعلام كرد . در پيام وزير كشور آمده است :
بسمه تعالي ؛ اهالي محترم گنبدكاووس و حومه وقوع حوادث ناگوار منطقه گنبدكاووس همه ملت ايران مخصوصاً دولت موقت انقلاب اسلامي را به سختي متأثر و متالم نموده است . گزارشهاي مردمي‌و اخبار تاييد شده حاكي از آن است كه درگيري چند روزه اخير ، بين ساكنين آن منطقه بوده و هيچ‌يك از واحدهاي انتظامي‌دخالتي در اين اتفاقات نداشته‌اند و نيز آرامش اين گوشه از كشور عزيز متأسفانه به تحريك عده‌اي از افراد وابسته به رژيم سفاك و استبداد سابق و عناصر ضدانقلابي بر هم خورده است و برادران عزيز تركمن و اهالي محترم گنبد هم بدون توجه به اين تحريكات به روي هم آتش گشودند و به خونريزي ادامه مي‌دهند و تلاش فراوان گروههاي منتخب براي وساطت و جلوگيري از برادركشي به جايي نرسيده است. دولت موقت انقلاب اسلامي‌با عرض تسليت به بازماندگان كشته‌شدگان زد و خوردهاي چند روزه اخير ، از هموطنان عزيز ساكن شهرستان گنبدكاووس تقاضا مي‌بايد هم‌اكنون دست از برادركشي برداشته و جان يكديگر را بي‌جهت تلف ننمايند و فرصتي دهند تا هيأتي مركب از 3 نفر از كارمندان عالي‌مقام صبح روز چهارشنبه 8/1/58 به طرف شهرستان گنبدكاووس اعزام گردند و هيأت مزبور با برقراري آتش‌بس بين طرفين ، مسائل و مشكلات منطقه را رسيدگي كرده و راه‌حلهاي عاقلانه و صحيح را پيدا كرده و براي اخذ تصميم نهايي به دولت پيشنهاد نمايند . ( 8 )
508
دولت رسماً اعلام كرد كه گروههاي كمونيستي را عامل تحريك و درگيريهاي گنبد و كردستان مي‌داند و عوامل ساواك و دربار نيز با آنها اقدام و نقشه مشترك دارند . مهندس بازرگان ، نخست‌وزير دولت موقت در يك مصاحبه راديويي درباره قضاياي گنبدكاووس گفت : « اختلافها و اجحافها كه در اين ايام عنوان مي‌شود ، آن هم نه از طرف تمام اهالي بلكه از ناحيه گروههاي معدود ، در حقيقت بهانه است و احياناً مبالغه . اما در باطن ، اين سروصداها و بگومگوها و متأسفانه زد و خوردها ، بنا به عقيده و اطلاعات دولت ، معلول تحريكات ناجوانمردانه و توطئه‌هاي نابكارانه‌اي است كه كه عموماً از داخل به عمل مي‌آيد . از ناحيه گروههاي كمونيستي و غيرملي و ضداسلامي‌كه بيش از همه سنگ آزادي و طرفداري از خلق و ضديت با استعمار را به سينه مي‌زنند و از هر طرف بر طبق نقشه‌هاي پيش پراخته به نواحي مورد نظر سرازير و به مراكز محلي ملحق مي‌شوند و همچنين از ناحيه عوامل و ايادي زخمي‌شده و كمين كرده ساواك و دربار است كه عالماً ، عامداً يا تصادفاً با اوليها همكاري و نقشه مشترك دارند و از اسلحه‌هاي غارت شده [ از ] داخل يا وارد شده ازخارج استفاده مي‌نمايند . همان داستان توده‌اي نفتي زمان مرحوم دكتر مصدق و تحريك مردم ساده تكرار مي‌شود . »
بازرگان در پاسخ به اين سؤال كه دولت در برابر اين توطئه و تحريكها چه اقدامي‌كرده و ميكند ، اظهار داشت : « افراد ملي و مبارز موجه به محلها رهسپار شده‌اند و حتي هيأتهاي رسمي نمايندگي از طرف امام خميني يا از طرف دولت و روحانيت و گروههاي سياسي اعزام شده و مي‌شوند . ولي متاسفانه ناچارم بگويم بعضي از گروهها و دسته‌هاي ناباب و غيراصيل در موارد مختلف متعرض همشهريها و همسايگان خود مي‌شوند يا كلانتريها ، پاسگاهها و پادگانها را مورد حمله مسلحانه قرار مي‌دهند و به خلع سلاح و كشتار مي‌پردازند . در چنين شرايط بديهي است كه وظيفه طبيعي ، قانوني ، انساني و ديني هر دولت مسؤول در هر اجتماع شرافتمند دفاع كردن است. در مقابل اسلحه ، ناچار بايد اسلحه به كار برده شود . … خوشبختانه دولت و ارتش و نيروهاي انتظامي‌علي‌رغم صدمات و لطماتي كه ديده‌اند ، آنقدر نيرومند و مصمم هستند كه مردانه و شرافتمندانه از استقلال و تماميت كشور و آزادي و حقوق ملت دفاع نمايند » . ( 9 )
509
آيت‌الله طالقاني طي پيامي‌درباره حوادث منطقه گنبد ، خواستار ترك مخاصمه بين طرفهاي درگير شد . در اين پيام آمده است : « متأسفانه هنوز از مشكل كردستان و تثبيت امور آن سامان فارغ نشده بوديم كه اخبار ناگواري از خطه گنبد راجع به احوال برادران تركمن مي‌رسد . به نظر مي‌آيد كه دشمنان خالق و خلق در اين ايام از هيچ فتنه‌گري و تحريكي در قبال پيشرفت انقلاب ما فروگذار نكرده و عليه آن به انواع طرق دسيسه مي‌كنند . دسايسي كه حاليه و در نخستين مرحله ، متوجه تنوعات قومي و فرهنگي ملت ما شده و به يقين در نقاط ديگر هم نيز دامن زده خواهد شد … بارها از طرف حضرت امام خميني ، پيش واي انقلاب ايران و نيز اينجانب تاكيد شده است براي ما و مكتب ما ، مرزبندي ميان ترك و فارس و كرد و عرب و بلوچ و تركمن و امثالهم هيچ اعتباري ندارد » . آيت‌الله طالقاني در پايان از تركمنها و دولت خواست كه موارد زير را رعايت كنند :
« 1 - ترك هر نوع مخاصمه و برخورد قهرآميز و تعرض و دخالت نظامي‌از جانب هر فرد يا گروه و ايجاد آرامش در سراسر منطقه تا محيط مسالمت‌آميز مناسبي براي گفتگو و تفاهم و حل مسائل فراهم گردد ؛
2 - درد برادران و فرزندان تركمن ما ، اساساً و بطور اعم همان درد همه مردم رنجديده و مظلوم ساير نقاط و ايالات كشور بوده و چيزي جز عوارض فقر و محروميت ناشي از حكومت طاغوت نيست ؛
3 - مردم ما در اين منطقه بطور اخص از يك مسأله ارضي و تقسيم نامناسب زمين رنج مي‌برند كه بايستي بطور عادلانه حل و فصل شود . رژيم طاغوتي بخاطر منافع خود و در راس آن دربار در اين ناحيه حتي از آن اصلاًحات ارضي كذايي نيز ابا كرد ، لذا از دولت انتظار داريم كه اقدام در اين مورد را به نحو مقتضي در راس برنامه‌هاي خود در اين ناحيه قرار دهد ؛
4 - چنانچه در مورد ساير استانهاي كشور و بويژه كردستان مقرر شد ، اداره امور داخلي ايالات و ولايات بايستي تا سرحد امكان به وسيله خود مردم و با مشورت و تشكيل انجمنهاي شهري و روستايي صورت گيرد ؛
5 -حداكثر احترام نسبت به آداب و سنن و فرهنگ ناحيه بايد مراعات شود ؛
6 - به لحاظ تعقيب و مجازات مجرمين احدي حق ندارد بدون اجازه مقامات ذيصلاح قضايي ايجاد مزاحمت كند .
7 - از برادران و فرزندان با ايمان تركمن مخصوصاً جوانان غيور انتظار دارم كه به هرگونه تفرقه‌اندازي و عنوان كردن مسائلي نظير شيعه و سني كه به لحاظ اصول و حقوق ، هيچ تفاوتي در نظر ما ندارد بي‌اعتنايي نموده و با متانت و شكيبايي لازم ، كفات و هوشياري خود را براي تصدي امور خودشان و پيشرفت در مسير مصالح انقلاب اسلامي‌تمام كشور به ثبوت برسانند . » ( 10 )
510
به دنبال انتشار اخبار مربوط به دخالت سازمان چريكهاي فدايي خلق در حوادث گنبد ، اين سازمان با انتشار بيانيه‌اي يك خبر خارجي را براي نقد انتخاب نموده و تلاش كرد با عبارات كلي و دو پهلو فشار افكار عمومي‌را تعديل نمايد . در اين بيانيه آمده است : « امشب " صدا و سيماي انقلاب اسلامي ايران " از قول خبرگزاريهاي خارجي اعلام كرد كه سنندج ، گنبد و برخي از مناطق ديگر توسط سازمان چريكهاي فدايي خلق ايران تسخير شده است . براي ما اين سؤال مطرح است كه چرا صدا و سيماي انقلاب اسلامي ايران به جاي اينكه اخبار واقعي حوادث كردستان و گنبدكاووس را كه تاكنون صدها تن كشته و زخمي‌داشته است پخش كند ، اخبار تحريك‌آميز و دروغين خبرگزاريهاي خارجي را كه در پي ايجاد جنگ داخلي و تحكيم مجدد سلطة امپرياليزم در ايران هستند ، منتشر ميكند . آيا پخش اين‌گونه اكاذيب خبرگزاريهاي خارجي بدون پخش اخبار واقعي به توطئه‌گران كمك نمي‌كند ؟ و خود تحريكات جديدي را در پي خواهد داشت ؟ ما همان‌گونه كه بارها گفته‌ايم ، رويدادهاي سنندج ، گنبد و ديگر شهرهاي ميهن را نتيجه تحريكات و دسيسه‌هاي نوكران امپرياليزم و عوامل مزدور ساواك كه با گشودن آتش بر روي مردم همراه با پخش شايعات تحريك‌آميز ، زمينه جنگ داخلي و كشتار خلقهاي ايران را به وجود مي‌آورند ، مي‌دانيم . مسلم بدانيم كه از تشديد هر نوع درگيري و مخاصمه بين صفوف مردم ، تنها و تنها دشمنان خلقها سود خواهند برد . يك بار ديگر با صراحت و قاطعيت تمام اعلام مي‌كنيم كه سازمان چريكهاي فدايي خلق ايران، دستور حمله به هيچ‌يك از پادگانها و مراكز نظامي‌ديگر را صادر نكرده و نمي‌كند . ما همواره در برابر توطئه‌هاي ارتجاع و امپرياليزم در كنار مردم ، تا آخرين قطره خون خود از منافع خلقهاي ايران دفاع خواهيم كرد . » ( 11 )
511
روزنامه كيهان در گزارشي از آخرين وضعيت شهر سنندج نوشت : « به دنبال پايان درگيري مسلحانه در سنندج و تشكيل شوراي 5 نفره [ كميته موقت ] ، اين شهر چهره عادي خود را باز يافت و گروههاي مختلف مردم به جمع‌آوري اجساد كشته‌شدگان اطراف پادگان كه در جريان درگيري قادر به انتقالشان نبودند ، پرداختند و اجساد به گورستان سنندج حمل شد . از سوي ديگر ، شوراي پنج نفري در سنندج طي بيانيه‌اي از مجاهدين و مبارزين دعوت به پاسداري و حفظ نظم شهر كرد . اين شورا سرگرم تهيه مقدمات انتخابات شوراي 11 نفري انقلاب است كه ظرف دو هفته آينده انجام خواهد شد .
مدارس سنندج كه در پي درگيريهاي مسلحانه تعطيل شده بود ، هنوز باز نشده‌اند . يك سخنگوي شوراي مذكور خبري را كه درباره كشته شدن بيش از 200 نفر در منازعات سنندج انتشار يافته است ، تكذيب كرد و گفت : هنوز آمار رسمي‌و دقيق از تعداد كشته‌شدگان در دست نيست . » ( 12 )
512
نظاميان متحصن در مسجد‌جامع سقز اعلام كردند تا تحقق خواسته‌هايشان به اعتصاب ادامه خواهند داد . در اطلاعيه شماره 5 اين گروه آمده است : « ما افسران ، درج داران و سربازان مقيم
پادگان سقز كه در مورخه 2/1/58 در مسجد‌جامع سقز متحصن شده‌ايم ، به هيچ گروه و دسته‌اي وابسته نيستيم و اعلام مي‌داريم هدف از تحصن ما مواردي است كه در قطعنامه مورخه 1/1/1358 پيشنهاد گرديده است . بديهي است تا اجراي خواستهاي به حق قطعنامه مذكور ، ما همچنان به تحصن خود ادامه خواهيم داد . » در بخش ديگري از اطلاعيه آمده است : « طبق اطلاع رسيده به سربازان غير بومي‌تلقين گرديده كه نظر افسران ، درجه داران و سربازان متحصن خارج نمودن نظاميان غيربومي‌از پادگان مي‌باشد . لذا اين گفته كاملاً غيرمنطقي را صراحتاً تكذيب مي‌كنيم و با صداي رسا اعلام مي‌داريم كه هدف از تحصن ، تشكيل ارتش ملي - خلقي مي‌باشد ، تا خداي نخواسته وقايعي چون فاجعه شهر سنندج در شهر و ديگر شهرستانها تكرار نشود . لذا بار ديگر اعلام مي‌داريم كه كشتار وحشيانه مردم بي‌دفاع سنندج را بشدت محكوم نموده و گفته‌هاي كاذب و تحريكات افراد ضدخلقي را محكوم مي‌نماييم و تا اجراي كليه خواستهاي قانوني كه در قطعنامه مذكور پيشنهاد گرديده است ، به تحصن ادامه خواهيم داد . ضمناً به اطلاع سربازان و درجه داران و افسران مقيم پادگان سقز مي‌رسانيم كه در ميان ما افراد آزاديخواه غيربومي[ نيز ] به پشتيباني از ما متحصن شده‌اند » . ( 13 )
513
راديو لندن طي تفسيري درباره سياستهاي دولت موقت در كردستان گفت : « دولت بعد از اشتباه معروف خود در غدغن كردن پخش برنامه‌هاي كردي از راديوهاي كردستان و بعد از جنگ سنندج ، موافقت كرد كه كردها حق‌دارند از زبان خود در‌تدريس و مراسلات‌اداري استفاده‌نمايند . دولت مي‌خواهدكه موافقتنامه خود با مردم‌كردستان را درباره عمده‌ترين مليت غيرفارسي ايران اجرا‌نمايد . » ( 14 )
514
صادق‌وزيري كه روزنامه كيهان وي را " عضو هيأت رئيسه كانون وكلا و نماينده اعزامي جمعيت كردهاي مقيم مركز به سنندج " خواند ، در مصاحبه‌اي اختصاصي با اين روزنامه در مورد تلاشهاي دو هيأت روحاني و دولتي اعزامي به سنندج و آثار آن گفت : « من با هواپيمايي كه قرار بود وزير كشور و همراهان ايشان را به سنندج ببرد ، حركت كردم . اين هواپيما به جاي اينكه به سنندج برود ، ما را به كرمانشاه و پايگاه هوانيروز برد . در آنجا به خوبي احساس مي‌شد كه جو غالب بر فضا مايل نبود كه ما زودتر به سنندج برويم ، ولي اصرار زياد من كه هيأت هرچه زودتر بايد به سنندج برسد ، موجب شد كه تقريباً پس از دو ساعت انتظار به طرف سنندج حركت كنيم . بايد يادآوري كنم كه وزير كشور نيز شخصاً مايل نبودند كه ما زودتر به سنندج وارد شويم . »
وي افزود : « اعزام اين دو هيأت در مجموع بسيار مثبت بود … از اين نظر كه به آقايان اعضاي هيأتهاي روحاني و دولتي امكان داد كه از نزديك با حقايق اوضاع آشنا شوند و از طرف ديگر به مردم كردستان و نمايندگان آنان نيز فرصت داد كه از نزديك با نمايندگان قدرتهاي حاكم در عرصه سياست مملكت پس از پيروزي انقلاب آشنايي پيدا كنند . ماموريت هيأتها در ايجاد آرامش نيز موفقيت‌آميز بود . اگر تدارك دقيق‌تري براي نحوه پذيرايي هيأتها بخصوص هيأت روحاني داده مي‌شد ، آثار سفر هيأت بسيار مثبت‌تر بود . همچنين مكانيسم ارتباط با مركز و اجراي تصميمات هيأتها اگر دقيقاً تنظيم مي‌شد ، نتايج كار هيأتها را بسيار بارورتر مي‌كرد ، زيرا تقريباً از ظهر روز دوم فروردين هيأتهاي دولتي و روحاني به اين نتيجه رسيده بودند كه مي‌بايست زندانيان و يا به اصطلاح اسراي محلي آزاد شدند و در اين باره اقدام كردند ، ولي تا ساعت 4 بامداد روز پنجم فروردين آزادي زندانيان عملي نشد . اگر اين زندانيان مقارن ورود هيأت يا همان روز دوم فروردين آزاد مي‌شدند ، هيأتها فرصت داشتند در محيط آرام و خالي از سوء تفاهم از نزديك با بسياري از مسائل ديگر بخوبي آشنا شوند و ازدحام كسان زندانيان در برابر جايگاه اقامت هيات روحاني خود به خود از بين مي‌رفت ، چيزي كه موجب شده بود مقدار زيادي سختگيري براي ايجاد ارتباط با هيأت ، بطور قهري ايجاد شود و اين عامل تقريباً باعث شد كه ارتباط هيات روحاني با مردم تقريباً از كانال مشخص برقرار گردد كه اين خود براي توفيق هيات عامل منفي بود . »
صادق‌وزيري در مورد علل درگيري سنندج گفت : « علت اصلي وقايعي كه در سنندج روي داد و به يك فاجعه تبديل گرديد ، بطور عمده مربوط به شكل‌بندي و عملكرد ارگاني بود كه پس از پيروزي انقلاب ، تحت نام " ستاد عملياتي انقلاب اسلامي‌در كردستان " به تنها نيروي حاكم در شهر تبديل شده بود . برخورد با اين واقعيت براي اعضاي هيأت روحاني مي‌تواند در سطح مملكت و در رابطه با ماهيت كميته‌ها و طرز عملكرد آنها آموزنده باشد . »
وي ادعا كرد : « ستاد ارتش در اجراي تصميمات متفق وزير كشور و حضرت آيت‌الله‌العظمي طالقاني تا آخرين ساعات پايان مأموريت طفره رفت و موجب شد از وقت هيات و نيروي آن ، آنطور كه بايد و شايد استفاده نشود و مانور و قدرت‌نمايي فانتومها به عنوان عامل بسيار تحريك‌كننده و منفي بر جريان مذاكرات اثر گذاشت و همين آثار و ايجاد محيط آكنده از سوء‌ظن مي‌باشد كه در بيانيه هيأت اعزامي‌روحاني نيز بي‌تأثير نبوده و چنين عنوان شده كه گويا مردم نسبت به مقاصد دولتي انقلابي آنطور كه بايد توجه نشده‌اند . » ( 15 )
515
" سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي" با انتشار نخستين بيانيه خود اعلام موجوديت كرد . متن كامل اين بيانيه به شرح زير است :
«طاغوت در گسترش " جهل " و " جور " و " جوع " انسان را به " فاجعه " مي‌كشيد ، امّا فرياد سرخ و شب‌شكن شهيدان چونان تازيانه‌اي شعله ور بر فرق سلطه‌گران فرود آمد … قلب تاريخ تپيدن آغاز كرد و انقلاب اسلامي ايران به ياري لايزال و لطف بي‌چون پروردگار ، همراه ايثارها و شهامتهاي شگفت‌آورِ ملت مسلمان به رهبري پيامبرانة قائداعظم ، امام خميني تا بدين مرحله پيش تاخت .
اينك براي حراست [ از ] روند راستين و گسترش دستاوردهاي چنين انقلابي كه مي‌تواند و بايد نجات و فلاح تمام مستضعفين را به ارمغان آورد و براي جلوگيري از تحرك اهريمني ضدانقلاب و رخنة موريانه‌اي مرتجعان و فرصت‌طلبان و مهمتر از همه در جذبة تسليم به فرمانهاي انقلابي قرآن و احادث معتبر امامان كه زندگي مسلمانان را همواره بر پاية جهاد در راه حق مي‌خواهد ، ما در پيش گاه خدا و شهيدانمان ايستاده‌ايم تا راهشان را ادامه دهيم و پس از هر پيروزي ، باز از آن نقطة پاياني بياغازيم و هرگز مبادا كه گام از راه رضاي خدا وانهيم و به دشمنان خدا و خلق كه اينك چون گرگان زخمي‌و روبهان گوش خوابانده در كمين انقلاب نشسته‌اند ، فرصت دهيم كه دوباره زوزه كشند و حيله بسازند تا خط خون گرده‌هامان دوباره بشكفد و شب سنگين ظلم دوباره خيمه گذارد .
از اين‌رو بر اساس چنين ضرورتي حياتي و فرمان " وعتصموا بحبل‌الله جميعاً و لاتفرقوا " و به نشانه عمل به توصيه‌هاي رهبر آگاه انقلاب بر " توحيد كلمه " تاكنون هفت گروه انقلابي اسلامي‌كه در سالهاي اختناق و روزهاي انقلاب با ياد خدا در دل ، بر طاغوتيان شوريدند و بي‌وسوسة نام و شائبة خودبيني بار سنگين مسؤوليت مبارزه‌اي الهي را بر پايه تزكيه و تقوا بر شانه‌هاي خويش كشيدند ، براي هرچه گسترده‌تر و و پربارتر نمودن و تداوم انقلاب اسلامي‌به هم پيوسته‌اند .
گروههاي انقلابي : امت واحده ، توحيدي بدر ، توحيدي صف ، فلاح ، فلق ، منصورون و موحدين اكنون با تاييدات خداوند متعال و در سايه توجهات هدايتگر ولي عصر ( عج ) از طريق تشكيل " سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي" وحدت خويش را به همه خلقهاي مستضعف جهان اعلام مي‌دارند . سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي‌خود را برابر خدا و خلق مسؤول پاسداري از دستاوردهاي انقلاب اسلامي و تكامل و گسترش آن در جهان مي‌داند .
اين سازمان متعهد است كه با عناصر ، سازمان ها ، حكومتها ، ابرقدرتها و هر جرياني كه عليه گسترش و تحقق انقلاب اسلامي عمل كند ، از امپرياليستهاي جهانخوار است و چپ و يا متجاوزان صهيونيست گرفته تا عناصر منافق ، منحرف و فرصت‌طلب داخلي مبارزه ايدئولوژيك - سياسي نموده و در صورت لزوم ، قاطعانه و با يقين به ياري خدا با تمامي‌قدرت دست به حملات نظامي بزند و اميدواريم در اين راه به مصداق آية « فما و 10هنوا لما اصابهم في سبيل الله و ما ضعفوا و ما استكانوا » با پشتوانه همه هستي كه در بينش توحيدي سازمان است در برابر همه سختيها و مشكلات استوار و كوبنده بايستيم ( ان‌شاء‌الله ) .
اينك اعلام مي‌كنيم در مراسمي‌كه در آستانه طلوع جمهوري اسلامي‌به شكرانة اين پيروزي بزرگ و براي گراميداشت شهيدان چهارده قرن سراسر خون و عصيان برگزار مي‌شود ، مواضع و نقطه نظرهاي سازمان را اعلام خواهيم كرد تا بدين طريق ميراث گرانمايه‌شان را پاس داريم كه در آستانه جمهوري اسلامي، فريادها و خواستهاي شهيدان شيعه را از سياهچالها و قتلگاههاي 1400 سال پرخوف و خون در برابر مي‌بينيم و آرزويي را كه با آن به نماز ايستادند ، شمشير بر كمر بستند و با آن در خون خويش سجده نمودند ، اينك در آستانه واقيعت مي‌يابيم .
قلبهايمان در اين شوق مي‌تپد كه جمهوري اسلامي‌ما به ياري خدا ، زمينه‌اي براي آن حكومت واحد و عدالت‌گستر جهان به رهبري منجي بشر ولي عصر ( عج ) مهدي موعود جهان باشد . » ( 16 )
516
راديو مسكو گزارش داد : « ايران چند قرارداد خريد تجهيزات نظامي‌از غرب را يك طرفه فسخ كرده است . علي اردلان ، وزير اقتصاد و دارايي در اين باره گفت : دولت ايران تاكنون از خريد جنگ‌افزار من جمله موشك و هلي‌كوپتر آمريكايي ، تانك چيفتن انگليسي و سلاحهاي ديگر ، جمعاً به مبلغ بيش از 10 ميليارد دلار صرف‌نظر كرده است . به گفته راديو مسكو وي افزود : « ايران خسارات شركتهاي خارجي را به خاطر لغو قراردادهايشان پرداخت نخواهد كرد . » ( 17 ) مدني ، وزير دفاع ايران نيز در مصاحبه با روزنامه آمريكايي واشنگتن پست گفته است : « ايران تصميم دارد بعضي از سلاحهايي را كه شاه سابق از آمريكا خريده بود از جمله هواپيماي اف - 14 را دوباره به امريكا بفروشد . » واشنگتن پست اضافه كرد كه درياسالار مدني گفته است كه ارتش ايران نصف خواهد شد و در صورت لزوم بعضي از مستشاران آمريكايي خواهند توانست به ايران بازگردند . ( 18 )
517
دولت موقت علي‌رغم تمايل ابراز شده ، هنوز در جمع آوري سلاحهايي كه در روزهاي انقلاب به دست مردم افتاده است ، موفقيتي نداشته است . خبرگزاري آسوشيتدپرس در اين باره گزارش داد : « دولت ايران مكرراً از مردم خواسته كه 300 هزار قبضه اسلحه‌اي را كه از زرادخانه‌هاي كشور برده‌اند به نيروهاي انتظامي‌بازگردانند ولي تنها در حدود يك سوم اين ميزان كه عمدتا از نوع سلاحهاي كمري و خودكار هستند ، بازگردانده شده است . » ( 19 )
518
دكتر صادق طباطبايي ، معاون وزارت كشور در مصاحبه‌اي با خبرنگار روزنامه كيهان‌رؤوس مهم پيش‌‌نويس قانون اساسي جديد ايران را تشريح كرد و گفت : « در قانون اساسي جديد ايران ، حقوق فردي و اجتماعي كليه افراد و آحاد ملت ايران رعايت شده و اصالت آزادي براي همه افراد و گروهها مورد نظر قرار گرفته است . گرچه تا يكي دو هفته ديگر اصول مطرح شده در پيش‌‌نويس قانون اساسي ايران براي آگاهي عموم منتشر مي‌شود ولي به دستور امام خميني ما رؤوس مطالب را در اختيار عموم ملت ايران قرار مي‌دهيم .
علاوه بر اينكه در قانون اساسي ايران ، اسلام به عنوان دين رسمي‌و منبع و منشاء تمام اصول قانون اساي ماست ، اديان يهودي ، مسيحي و زرتشتي نيز به عنوان اديان رسمي‌شناخته شده است .
اقليتها چه از نظر ملي ( كردها ، تركها ، بلوچها ، تركمنها … ) و چه اديان غير از اسلام ( مسيحي و … ) و گروههاي سياسي هيچ‌گونه محدوديتي نخواهند داشت و همه آنها از نظر قانون اساسي ايران بار ديگر افراد كشور برابر هستند . » وي افزود : « در پاريس از آيت‌الله خميني سؤال شده بود كه اقليتها چه وضعي خواهند داشت ، آيا دولت مركزي براي آنها براساس حكومت اكثريت تعيين تكليف ميكند ؟ ايشان پاسخ دادند : خير . آنها مصالح خود را خودشان تعيين مي‌كنند و تحت حاكميت ملي و با رعايت تماميت ارضي ايران ، همه آنها حق تعيين سرنوشت خود را دارند و حقوق تضييع شده آنها مجددا پس داده مي‌شود . »
طباطبايي اضافه كرد : « اين مسأله در قانون اساسي ايران نيز رعايت شده و به آنها آزادي كامل در امور فرهنگي عقايد ، آداب و سنن و اداره امور خودشان داده مي‌شود . دولت موقت انقلابي از محروميتهايي كه اقليتها داشته‌اند ، رنج مي‌برد و مطمئن باشيد كه قانون اساسي ايران طوري خواهد بود كه حقوق ضايع شده اقليتهاي ملي به آنها پس داده مي‌شود . تمام اقليتهاي سياسي هم مانند ماركسيستها از كليه آزاديهاي سياسي مانند آزادي بيان ، تشكيل اجتماعات و احزاب و عمل برخوردار خواهند بود و هيچ‌كس و هيچ گروهي نبايد متعرض هيچ گروهي بشود . كسي حق توهين به عقايد ديگران را ندارد و اگر توهين به مرحله عمل يعني توطئه در بيايد ، مطابق قانون اساسي جلوي آن گرفته مي‌شود . در مورد توطئه بين مسلمان و غيرمسلمان فرقي نيست و هركس توهين يا توطئه عليه گروهي بكند ، تحت تعقيب قرار خواهد گرفت . قرآن مي‌گويد " فبشر عبادالذين يستمعون القول و يتبعون احسنه " اين آيه در تدوين قانون‌اساسي ايران مورد نظر ما قرار گرفته و به همه گروهها آزادي كامل داده مي‌شود . ماركسيستها همانطوري كه حالا هم مي‌بينيد در ايران از آزاديهايي برخوردارند كه حتي اين آزاديها را در كشورهاي كمونيستي ندارند و قانون اسياسي ايران اين روش را تداوم مي‌بخشد و آزادي آنها و ديگر گروهها را تضمين ميكند . »
طباطبايي در ادامه گفت : « در قانون اساسي جديد ايران اصالت رهبري به جمع تفويض شده و جمع از جانب خدا كه رهبر واقعي مي‌باشد ، كشور را اداره خواهد كرد . رئيس‌جمهور مستقيماً به وسيله مردم انتخاب مي‌شود و فاقد مسؤوليت نيست و مأموريت اجرايي خواهد داشت . او رئيس قوه مجريه خواهد بود و دولت و رئيس جمهور در برابر پارلمان مسؤوليت مشترك خواهند داشت . » طباطبايي افزود : « اداره كشور ما در آينده به صورت شورايي خواهد بود و به هيچ‌يك از نظامهاي حكومتي موجود در جهان امروز شبيه نخواهد بود . مردم مستقيما بر امور اجرايي نظارت مي‌كنند و استيضاح دولت و رئيس جمهور هم حق مردم و هم حق پارلمان است . رئيس جمهور هيچ امتياز خاصي ندارد و مردم حق انتقاد ، بازخواست و استيضاح اسلامي‌او را دارند . در نظام سياسي آينده ايران ، ما مجلس سنا كه افرادي در آن جمع مي‌شوند و حمد و ثنا مي‌گفتند ، نخواهيم داشت . »
معاون وزير كشور در مورد تفكيك قوا در نظام حكومتي آينده ايران گفت : « تفكيك قوا بشدت رعايت خواهد شد و قوه قضاييه از استقلالي برخوردار خواهد بود كه در تاريخ ايران هيچ‌گاه سابقه نداشته است . » وي گفت : « دادگستري ايران با اين تصور كه اكنون در ذهن مردم نسبت به دادگاههاي اسلامي‌و عرفي فعلي دادگستري وجود دارد ، وجود نخواهد داشت و قضات از استقلال كاملي برخوردار خواهند شد . هيچ خطري قضات فعلي را تهديد نمي‌كند ولي تمام ادارات دولتي و از جمله دادگستري مشمول تصفيه قرار خواهند گرفت . »
وي گفت : « در نحوه برگزاري رفراندوم هيچ‌گونه تغييري داده نشده است و اوراق راي در شهرستانها توزيع شده است . » طباطبايي گفت : در قانون اسياسي جديد ايران چون به همه مخالفين اجازه هرگونه فعاليت علني و مثبت داده شده است ، آنها بايد با دولت همكاري كنند و بهانه به دست ضدانقلاب ندهند . وي در مورد آزادي مطبوعات تاكيد كرد كه اين آزادي كاملاً رعايت خواهد شد. معاون وزارت كشور افزود : « در قانون اساسي ايران زن و مرد از تساوي حقوق كامل برخوردار مي‌باشند … مجلس شوراي ملي غير از تصويب قوانين ، وظايف ديگري از نظر نظارت بر اجراي قوانين و نيز كنترل دولت خواهد داشت . » ( 20 )
519
امام خميني رهبر انقلاب اسلامي‌با اشاره به اوضاع كشور و ناآراميهاي موجود گفتند : « ما الآن باز پيروزي مطلق برايمان حاصل نشده است ، ما نصف راه را رفتيم . الان مملكت ما باز آشوب است ، آشفته است . مفسدين در اطراف مملكت شلوغ كاري مي‌كنند . بايد به همت شما جوانان ، هركدام در هر كجا كه هستيد ، مرزهاي اين مملكت را حفظ كنيد ، دست خرابكارها را كوتاه كنيد . »
امام در خصوص مسأله كردستان اظهار داشتند : « ما اميدواريم كه امر كردستان هم با صلح و صفا آرام بگيرد و همه ما با هم برادر باشيم . ما با كردستانيها هم برادر هستيم . با آذربايجان هم برادر هستيم ، با همه حدود و ثغور اينجا برادر هستيم و همه با هم مي‌خواهيم كه يك مملكت اسلامي‌با احكام اسلامي‌باشد كه به هيچ‌كس جور نشود ، به هيچ‌كس ظلم نشود و حكومت نتواند تعدي كند ، ارتش نتواند تعدي بكند . » ( 21 )
منابع و مآخذ 7/1/1358
1 - روزنامه كيهان ، 8/1/1358 ، ص 3 .
2 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
3 - نشريه كار ، ارگان سازمان چريكهاي فدايي خلق ، سال اول ، شماره 5 ، 16/1/1358 ، ص 7 .
4 - مآخذ شماره 1 .
5 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 ، خبرگزاري فرانسه .
6 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
7 - مآخذا شماره 1 ، ص 3 .
8 - مآخذ شماره 1 ، ص 3 .
9 - مهندس عبدالعلي بازرگان ، مسائل و مشكلات نختسين سال انقلاب ( تهران : دفتر نهضت آزادي ايران ، سال 62 ) ص ص 15 - 13 .
10 - سند شماره 1112587 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : مجموعه اسناد گنبدكاووس .
11 - روزنامه اطلاعات ، 8/1/1358 ، ص 8 .
12 - روزنامه كيهان ، 7/1/1358 ، ص 3 .
13 - دفتر هواداران سازمان چريكهاي فدايي خلق ، جنگ
خونين سنندج و دست آورد آن ( سنندج دفتر سازمان چريكهاي فدايي ، سال 1358 ) ص 109 .
14 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 8/1/1358 ، ص 5 ، راديو لندن .
15 - مآخذ شماره 12 ، ص 3 .
16 - بيانيه شماره 1 سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ ، مجموعه اعلاميه‌هاي سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي.
17 - مآخذ شماره 12 ، ص 8 ، راديو مسكو .
18 - مآخذ شماره 1 ، ص 2 ، آسوشيتدپرس .
19 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 8/1/1358 ، ص 108 ، آسوشيتدپرس
20 - مآخذ شماره 12 ، ص 2 .
21 - مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، صحيفه نور ، مجموعه رهنمودهاي امام خميني ( تهران : وزارت ارشاد اسلامي، جلد پنجم ، سال 1361 ) ، ص ص 214 - 213 .
