روز نهم
تشديد روحيه انقلابي و ستيز عليه متجاوز در مردم
8 مهر 1359
20 ديقعده 1400
30 سپتامبر 1980
در نهمين روز ، آبادان و خرمشهر زير آتش سنگين‌تري قرار گرفتند و حملات نيروهاي عراقي به اين شهرها تشديد شد و براثر آتش توپخانه و بمبارانهاي دشمن خسارات جاني و مالي فراواني در آبادان به بار آمد . درمحور خرمشهر نيروهاي دشمن علاوه بر اجراي آتش ، تلاش بيشتري برايپيشروي به سوي شهر كرده ، از جوانب مختلف به شهر نزديك شدند . در محور سوسنگرد ، به دنبال ورود روز گذشته عراقيها به اين شهر ، شهر از سكنه خالي شد و تلاش دشمن براي پيشروي به سمت حميديه ادامه يافت .در محور انديمشك نيروهاي دشمن پشت كرخه به تجديد‌قوا پرداختند .گزارشهاي متعددي حاكي از نفوذ كماندوهاي عراقي به اهواز و فعاليتعوامل داخلي دشمن در منطقه است . در محور گيلانغرب نيروهايخودي شكست سنگيني به دشمن وارد و آنها را مجبور به عقب‌نشينيكردند .
در اين روز با وجود فعاليت هواپيماهاي دشمن در جبهه‌هاي نبرد و مخصوصاً در منطقه خرمشهر و آبادان و بمباران نقاط مسكوني آبادان و شوش ، در ديگر مناطق كشور فعاليت چشمگيري نداشتند . نيروي هواييارتش جمهورياسلامي عملياتي را عليه اهداف نظامي و تاسيسات نفتيدشمن به انجام رساند .
حملات و درگيريهاي زميني
جبهه جنوبي
قبل از شروع نهمين روز ، اجراي انواع آتش دشمن روي خرمشهر و اطراف آن تشديد شد . عراقيهاكه با مقاومت نيروهاي خودي در روز گذشته ، تا حدودي مجبور به عقب‌نشيني شده بودند . شروع به پيشروي كرده ، از محورهاي مختلف به شهر نزديك شدند . سپاه خوزستان ، ظهر امروز وضعيتخرمشهر را چنين اعلام كرد : «نيروهاي سبك ارتش عراق در روستاي مندوان و نيروهاي سنگين در نخلهاي روستاي عرايض مستقر هستند . شهر مرتب به توپ بسته مي‌شود . نيروهاي دشمن تا پاسگاهجلو آمده‌اند . حدود 20 تانك در سمت راست خارجي شهر مستقر شده‌اند . دشمن از طريق پل‌نو نيزدر حال پيشروي است و تعدادي از افراد خودي را شهيد كرده يا به اسارت گرفته‌اند . » 1
تا شب وضع به همين صورت است در ساعت 50/19 ، ژاندارمري اوضاع را چنين گزارشكرد «وضع خرمشهر خراب و نيروهاي دشمن بين پل‌نو و شلمچه در نزديكي صددستگاه و پشتگمرك خرمشهر و راه‌آهن هستند ، اكثر تانكهاي دشمن كه در اطراف پادگان دژ و پليس راه بودند ، منهدميا پراكنده شدند ، ولي بعضي از آنها جمع شده ، به طرف جاده اهواز حركت كرده‌اند . وضع اطراف دژ و پليس‌راه خرمشهر فعلاً عادي است .در منطقه پل‌نو و شلمچه اكثر تانكهاي دشمن در محل دوربندتجمع كرده‌اند ...» 2
در محور آبادان ، اجراي آتش و گلوله‌باران شهر و اطراف آن ، از ساعت 3 بامداد به شدت آغازگرديد و در طول روز بمباران هم به آن افزوده شد و خسارات فراواني به بار آورد . 3 به گزارش سپاهخوزستان : «هر نيم‌ساعت شهر بمباران مي‌شود و مورد حمله زميني قرار مي‌گيرد . خسارات جاني و مالي بسيار زياد بوده است . در شهر كمبود مهمات وجود دارد . »
گزارش ديگر تلفات آبادان را تاكنون حدود 200 شهيد و 10000 مجروح ذكر كرده است . . 4
در محور اهواز ، گزارش سپاه خوزستان از فعاليت دشمن و عوامل داخليش در منطقه عمومي اهوازچنين است : «توپخانه مركزي دشمن از پادگان حميد ، كيلومتر 40 ، به سمت سيد‌خلف با روستاي سيدمحمد دوب سليمان در شمال پادگان پشت تپه‌هاي شني از پادگان تا روستاي طاهر ، مستقراست . در جبههجنگل ، نزديك نورد ، اوضاع آرام و روحيه خوب است و عده‌اي غيرنظامي مزاحم نيروهاي خوديمي‌شوند . عراق 500 نفر كماندو براي حمله به مراكز مهم به اهواز گسيل داشته كه ظاهراً موتور سيكلت
دارند . نيروهاي داخلي عرب‌زبان كه با عراق همكاري مي‌كنند ، زيادند و عراقيها بين آنها اسلحه پخشكرده‌اند . عوامل داخلي با چراغهاي چشمك‌زن مناطق حساس را به دشمن نشان مي‌دهند . نيروهايچپي و مناطق و ضدانقلاب دراين روز فعاليت چشمگيري در سطح شهر از خود نشان داده‌اند . اعضايشوراهاي اسلامي بازداشت شده و به زنهاي آنها در چند جا تجاوز شده است . 5
گزارش ديگري از اداره مركزي اطلاعات سپاه حاكي است كه « نيروهاي مهاجم از 3 طرف : جادهخرمشهر اهواز ، سمت سوسنگرد و در امتداد رود كرخه به سمت اهواز در حركت هستند و تا 20كيلومتري اهواز رسيده‌اند و 300 تانك دارند . اگر نيروي هوايي اقدام نكند ، اهواز سقوط خواهدكرد . » 6
در محور سوسنگرد ، در پي ورود روز گذشته نيروهاي دشمن ، به شهر ، شهر از سكنه خالي شده و افراد خلق عرب به كلاشينكف مسلح شده‌اند . عراقيها مردم بومي را تشويق به جنگ عليه فارسهامي‌كنند ، دشمن تپه‌ا ... اكبر را گرفته و در آنجا متوقف شده است . از سوي ديگر عراقيها همچنان به سمت حميديه در حال پيشروي هستند و توپخانه آنها در كوت سيد نعيم مستقر است 40 نفر از برادرانسپاه و بسيج همچنان مقاومت مي‌كنند . 7
گزارشهاي متعددي از منطقه خوزستان رسيده كه عوامل داخلي دشمن در اطراف مناطق درگيري به انحاء مختلف دشمن را كمك مي‌كنند ، از جمله گزارش شهرباني خوزستان حاكي است : «عده‌اي ازاهالي سوسنگرد و دهات اطراف كه كشاورز و قاچاقچي هستند ، با اتومبيلهاي خود به اهواز مراجعهمي‌كنند و با حلب 4 ليتري بنزين و گاز و نفت‌سفيد مي‌گيرند و آن را در اختيار دشمن مي‌گذارند . » 8
در محور انديمشك ، نيروهاي دشمن پشت رودخانه كرخه و مستقر و مشغول تجديد‌قوا و سازماندهيهستند . 9 عصر هنگام عراقيها در اين محور شروع به پيشروي مي‌كنند . شهرباني انديمشك در ساعت45/16 اعلام كرد : «ارتش دشمن در منطقه شروع به پيشروي نموده و به 10 كيلومتري شهر نزديكشده‌است . نيروي خودي در بيابانها پراكنده است و عده‌اي نيز تا شهر انديمشك عقب‌نشينيكرده‌اند . » 10
در گزارش ديگري چنين آمده است : «شايعاتي كه مورد تاييد بخشدار و سپاه پاسداران نيز قرارگرفته ، مدعي است مديريت در تيپ زرهي دزفول بسيار ضعيف است و نيروي خودي در جبهه جنگ ازنظر آذوقه و مهمات بخوبي تغذيه نمي‌شود . » 11
جبهه مياني
به گزارش سپاه غرب : «در ساعت 21 تاريخ 8/7/59 ، حدود 100 كيلومتري دشمن از طريقكلات به سمت علي‌غربي و از آنجا به طرف نوار مرزي موسيان و دهلران در حركت بودند . » 12
در محور گيلانغرب گزارشها حاكي از موفقيت امروز نيروهاي خودي در منطقه است . مردمگيلان‌غرب با بستن سنگر در شهر ، به كمك برادران پاسدار و نيروهاي نظامي ، تعداد زيادي از تانكهايدشمن را منهدم و تعدادي از تانكها و خودروهاي آنها را به تصرف خود درآوردند . در پي اين مقابلهدليرانه و فرار نيروهاي دشمن ، 80 نفر از سربازان و خدمه تانكها تسليم نيروهاي خودي شدند . 13 طبقاعلام سپاه غرب : «نيروهاي عراقي در تنگه حاجيان گير افتاده‌اند و نيروهاي خودي از دو سمت گيلانغرب و پادگان سرپل‌ذهاب ، عراقيها را زير آتش خود قرار داده‌اند و با زدن كمين به ستونهاي پشتيبانيكه براي اين نيروها ارسال مي‌شود ، آنها را در تنگنا قرار داده‌اند . » 14
در محور قصرشيرين : «اجراي آتش روي دشمن از قصرشيرين تا پاسگاه پرويز‌خان بسيار موثرواقع شده و نيروهاي عراقي تقاضاي كمك سريع كرده‌اند .» 15 گزارش ديگري حاكي است : «تانكها و خودروهاي دشمن از قصرشيرين به طرف چم امام‌حسن ( جنوب قصرشيرين ) انتقال يافته و استتارشده‌اند . » 16
برابر اخبار رسيده : «قرار است تعداد زيادي از ضدانقلاب به كرمانشاه حمله كنند ، براي همينتمامي ارگانهاي انتظامي و نظامي به حال آماده‌باش كامل درآمده‌اند . » 17
حملات و درگيريهاي هوايي
بهبهان : به گزارش سپاه خوزستان ، ساعت 13 يك ميگ عراقي در بهبهان سقوط كرد . 18
شوش : بعدازظهر امروز 3 ميگ عراقي با تجاوز به شهر شوش ، تعدادي از نقاط مسكوني اينشهر را بمباران كردند . 19
دزفول : ساعت 18 امروز يك هواپيماي دشمن كه به منطقه دزفول تجاوز كرده بود ، سرنگونشد . 20
بغداد : به گزارش ستاد مشترك ارتش بر اثر حمله امروز جنگنده‌هاي جمهورياسلامي به شهربغداد ، بخشي از لوله‌هاي گاز منهدم و نيروگاه برق بغداد به شدت صدمه ديد و يك فروند هواپيمايخودي بر اثر اصابت موشك‌سام ، در بغداد سقوط كرد . 21
خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش جمهورياسلامي
اطلاعيه 100
... . در ساعت 11 روز سه‌شنبه 8/7/59 ، توسط رزمندگان دلاور نيروهاي مسلح جمهورياسلامي ، 6 تانك در غرب و دو دستگاه كاميون نيروهاي عراق هدف گلوله قرار گرفته و منهدم شدند ،حملات رزمندگان به نيروهاي زرهي عراق همچنان ادامه دارد . 22
اطلاعيه 101
مزدوران عراق ... . به عناوين مختلف ثابت كرده‌اند كه دشمن واقعي اسلامند ، از جمله در حملاتروز 8/7/59 به شهرهاي خرمشهر و آبادان ، علاوه بر وارد آوردن خسارات جزيي به فرودگاه و پالايشگاه نفت ، مسجد شبستانيها را با راكت هدف قرار دادند ... 23
قسمتي از اطلاعيه 163
فعاليتهاي نيروي هوايي به مورخ 8/7/59 :
1 يك رادار عراقي به كلي منهدم و به تاسيسات نفتي حمام العليل و پالايشگاه قياده و كياده خساراتسنگيني وارد شد .
2 بر اثر حمله هواپيماهاي نيروي هوايي به پادگان زاخو ، به محل تجمع هليكوپترهاي عراقيخساراتي وارد آمد . 24
خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق
بيانيه 54
نيروهاي عراقي روز سه‌شنبه ( 8/7/59 ) ، سه هواپيماي ايراني را در مرز سرنگون كردند . همچنينتوپخانه صحرايي و يك مسلسل سنگين نيروهاي ايراني منهدم و چندين سرباز دشمن كشته شدند . دراين نبرد 9 عراقي كشته ، 8 نفر ناپديد و 27 نفر زخمي شدند . 7 تانك و 6 خودروي ارتش عراق نيزمنهدم شد . 25
راديو بغداد 8/7/59 :
يك فرمانده نيروهاي عراقي گفت : « نيروها به سوي گيلانغرب پيشروي كرده ، آنجا را به اشغالخود درآوردند ... . دشمن انتظار نداشت ما به اين زوديها وارد گيلانغرب شويم ، سربازان عراقي ،
اسيران و اسلحة زيادي از دشمن به دست آورده‌اند . 26
بازتاب حملات و درگيريها
خبرگزاري رويتر : افسران عراقي قبلاً گفته بودند كه پيش‌بيني مي‌كنند خرمشهر را ظرف چندساعت تصرف كنند ، امّا آخرين گزارش شاهدان عيني ، اين موضع را مورد ترديد جدي قرار داده است .عراقيها بيش از يك هفته است كه خرمشهر و آبادان را در محاصره گرفته‌اند . 27
راديو امريكا : نيويورك تايمز نوشت : در اواخر هفته گذشته ، مقاومت ايرانيان در اطراف خرمشهرو آبادان شدت يافت . چندي است كه از شدت حملات عراقيها كاسته شده است . دفاع ناهماهنگعناصر دو لشكر ايراني براي برگرداندن موج حملات عراقيها كفايت نكرد . 28
راديو لندن : عراق حمله تازه‌اي را به آبادان آغاز كرده است . راديو آبادان از مردم خواست به كندنسنگر و ساختن كوكتل مولوتف اقدام كنند . پس از آن طي بيانيه‌اي اعلام كرد كه پيشروي نيروهايعراقي متوقف شده است . 29
راديو اسراييل : ارتش عراق امروز حملات شديدي را عليه بندر آبادان آغاز كرد و هم‌اكنون در فاصله يك كيلومتري از حومه اين شهر قرار دارد . عراق روزهاي گذشته ادعا كرده بود كه آبادان و خرمشهر را به تصرف درآورده ، ولي خبر امروزشان نشان مي‌دهد كه ادعاي مزبور بي‌اساس بوده است . در مورد خرمشهر نيز ارتش عراق اعلام كرد كه واحدهاي نظامي عراق از رود كارون گذشته ، به خرمشهر وارد شده‌اند و جنگهاي بياباني در اين بندر ادامه دارد . به گزارش آسوشيتدپرس ، عراق انتقالواحدهاي بزرگي از نيروهاي خود را از قصرشيرين به سوي آبادان و خرمشهر آغاز كرده و صدها كاميونعراقي هم‌اكنون به سوي نواحي جنوبي ايران خركت مي‌كنند . كارشناسان نظامي مي‌گويند اين انتقالاتنشان مي‌دهد كه عراق نسبت به استحكام وضع خود در جبهه قصرشيرين اطمينان حاصل كرده مي‌كوشدبر آبادان و خرمشهر نيز مسلط شود . 30
خبرگزاري فرانسه : از بيانيه‌هاي نظامي عراق چنين برمي‌آيد كه فعاليتهاي نيروي زميني اين كشوراز 36 ساعت پيش كند شده است . آخرين پيشرفت عراقيها در خاك ايران به روز يكشنبه ( 6/7/59 )مربوط مي‌شود كه براساس بيانيه نظامي عراق ، يك پايگاه هوايي مجهز به ايستگاه رادار به داخل شهردزفول به تصرف نيروهاي اين كشور درآمد . 31
خبرگزاري رويتر : معاون فرمانداري دزفول در يك مكالمه تلفني با رويتر گفت : ادعاي عراق در
مورد تصرف پايگاه هوايي و ايستگاه رادار دزفول دروغ محض است . پيشروي دشمن روز گذشته در 20كيلومتري شهر توسط نيروي هوايي و زميني ارتش متوقف شد و تعدادي از سربازان عراقي به اسارتدرآمدند . . نيروهاي عراقي 10 كيلومتر عقب رانده شدند . 32
راديو اسرائيل : خبرگزاري فرانسه گزارش داد : هواپيماهاي فانتوم نيروي هوايي ايران امروز مركزاتمي عراق در نزديكي بغداد را بمباران كردند . خلبانان ايراني در جريان اين بمباران نتوانستند كوره اتمي عراق را كه براي توليد بمبهاي هسته‌اي در دست ساختمان است ، منهدم سازند ، ولي به ساختمانهايمركز اتمي عراق صدماتي وارد د . اين هواپيماها پالايشگاه بزرگ گاز مجاور بغداد و انبارهاي بزرگنفت را نيز بمباران كردند . گفته مي‌شود كه پادگان الرشيد ، در جنوب غربي بغداد ، نيز بمباران شدهاست . 33
راديو لندن : جتهاي ايراني حوالي ظهر امروز به كارخانه‌اي در حومه شهر بغداد حمله كردند .حمله امروز جتهاي ايران اولين حمله آنها به بغداد در دو روز گذشته بود و نتيجه استراتژي ايران داير بر حمله به تاسيسات نظامي و نفتي يا كارخانه‌هاي مولد برق عراق است ، گرچه اين بار عده‌اي از مردمعادي هم كشته شدند .
خبرنگار بي‌بي‌سي از بغداد گزارش داد : هواپيماهاي ايراني ، در حمله امروز خود به يك ايستگاهتصفيه گاز در بغداد به دفاع ضدهوايي عراق كوچك‌ترين فرصت عمل را ندادند و 6 هواپيماي حملهكننده به آساني ايستگاه نامبرده را بمباران كرده ، پس از آن به فرودگاه بغداد حمله كردند و سپس سالم راهايران را در پيش گرفتند . 34
راديو لندن : خبرگزاري عراق گزارش داد : « سه ملوان خارجي در اثر حمله هواپيماهاي جنگيايران به كشتي‌هاي آنها كشته شدند . اين خبرگزاري اضافه مي‌كند كه ناخداي 3 كشتي كه ژاپني و يونانيو كويتي هستند ، مي‌گويند حمله زماني صورت گرفت كه كشتي آنها در پايگاه دريايي ام القصر ( عراق )پهلو گرفته بودند . 35
بازتاب حملات هوايي عراق
خبرگزاري آسوشيتدپرس : مقامات رسمي شركت ميتسويي گفتند طي چندين حمله هوايي كه روزسه‌شنبه ( 8/7/59 ) ، توسط جنگنده بمب‌افكنهاي عراق انجام شد ، بخش مركزي مجتمع پتروشيمي3 ميليارد دلاري ايران و ژاپن آسيب ديده و به 3 كارخانه از 13 كارخانه مجتمع به شدت آسيب وارد شد .
اين مقامات گفتند خسارات ناشي از اين حمله هوايي كه دومين حمله ظرف يك هفته بود ، مي‌تواندتكميل طرح را كه طبق برنامه ، بهار 1361 تعيين شده بود ، به تاخير اندازد .
ملاحظه : در اين حمله به هيچيك از 750 كارگر ژاپني كه در اردويي در 30 كيلومتري كارخانهبودند ، صدمه‌اي وارد نشد . 36
خبرگزاري رويتر : در جريان حملات هوايي عراق به ايران ، دو هواپيماي عراقي سرنگون شدند ،ولي هواپيماها به تاسيسات نظامي ايران در عمق خاك اين كشور خسارات شديدي وارد كردند . اهدافعراق شامل يك ستون تانك در شمال دهلران و مواضع نظامي در بوشهر بوده است ، ضمناً توپخانه ايراندر منطقه اهواز منهدم و 3 پل در شمال دزفول براي جلوگيري از عقب‌نشيني نيروهاي ايراني ويرانگرديد . 37
خبرگزاري آسوشيتدپرس : اگر ادعاي عراق در مورد هواپيماهاي سرنگون شدن ايران صحتداشته باشد ، ايران اكنون بيش از 40 هواپيما در اختيار ندارد . 38
روزشمار سياسي 8/7/59
جمهورياسلامي ضمن تاكيد بر تحميلي بودن جنگ ، آن را مثبت تلقيكرده است و اعتقاد دارد كه اين جنگ همبستگي اجتماعي و روح انقلابيجامعه را تداوم مي‌بخشد و منجر به تحكيم حكومت اسلامي و خلع سلاحضدانقلاب داخلي مي‌گردد . علاوه بر اين ، جمهورياسلامي جنگتحميلي را نبرد بين اسلام كفر و مبارزه حق و باطل دانسته ، و ضمن تهديدحاميان رژيم عراق از دولتهاي اسلامي مي‌خواهد با حمايت از ايران و محكوم كردن تجاوز عراق ، حق را ياري نمايند .
امّا حكام كشورهاي اسلامي و خصوصاً كشورهاي حاشيه خليج‌فارس دركنار حمايت ضمني از عراق ، براي تقويت توان نظامي خود به خريد سرسامآور سلاحهاي پيشرفته پرداخته ، تلاشهايي را براي ايجاد ساختار امنيتيمنطقه آغاز كرده‌اند . امريكا نيز براي حفظ رژيمهاي وابسته و نيز تحكيمموقعيت خود در منطقه ، با تقويت پتانسيل دفاعي كشورهاي منطقه ، تلاشمي‌كند از طريق كنفرانس اسلامي ابتكار صلح را به دست گرفته ، در مقابلهيأت‌هاي ميانجي تمايل به شرق كه خواهان خاتمه جنگ هستند ، واردعمل شود .
جمهورياسلامي ايران ( اوضاع داخلي ، مواضع و ... )
مواضع مسئولين
بيانات امام ( در جمع مردم مرزنشين ) : بعضي قضاياست كه انسان گمان مي‌كند اين شر است، لكن برحسب واقع خير است . در اين قضاياي اخير كه دولت جابرعراق تحميل كرد بر ايران ، بايدبگويم « الخير في‌ماوقع » براي اين كه چند مطلب را ثابت كرد . يكي اين كه ضدانقلاب در ايران شايعمي‌كردند ارتش ايران ارتشي است كه از بين رفته است و ديگر نمي‌تواند در مقابل دشمن‌ها مقاومت كندو شايعه‌افكني مي‌كردند ارتش لازم نيست . ارتش بايد به هم بخورد ...
در اين جنگ تحميلي ثابت شد كه ارتش نيرومند است و ارتش با ساير قواي مسلحه با هم هستند ...باز در اين جنگ ثابت شد كه سراسر كشور با هم هستند . و مردم به همان روح‌انقلابي باز باقي هستند و الان از همه جاهايي كه جوانهاي ما هستند ، از همه اقطار كشور ، پيشنهاد مي‌كنند كه به جنگ بروند ،لكن احتياجي نيست الان آنها ( بروند ) ، اگر خداي نخواسته يك وقت احتياج شد ، آن وقت معلوممي‌شود كه چه خواهد شد .
. . در هر صورت جنگ خيلي خوب است از يك جهت و آن اين است كه انسان را شجاعتي كه در باطن انسان است بروز مي‌دهد و تحرك براي انسان حاصل مي‌شود . انسان از آن خمودي بيرون مي‌آيدو ملت ايران بايد توجه داشته باشد كه براي اسلام دارند خدمت مي‌كنند ... ما انگيزه‌مان اسلام است .اشخاصي كه در اسلام خدمت كردند و جنگ كردند و فداكاري كردند ، از صدراسلام تا حالا ،تاريخشان محفوظ است ...
... اين آدم ( صدام ) همان آدمي است كه براي اربعين ، وقتي كه زوار حضرت سيدالشهداء حركتكردند ، آنها را به توپ و تفنگ بستند و آن قدر جنايت كردند .
... صدام حسين دستش را دراز كرده براي اين كه با ما مصالحه كند . ما با او مصالحه نداريم . يكآدمي است كه كافر است . يك آدمي كه فاسد است ، مفسد است و مفسد را ما نمي‌توانيم با او مصالحهكنيم . ما تا آخر با آنها جنگ خواهيم كرد و انشاءالله پيروز خواهيم شد ... . تكليف ما اين است كه از اسلام صيانت كنيم و حفظ كنيم اسلام را ، كشته شويم تكليف را عمل كرده‌ايم ، بكشيم هم تكليف را عمل كرده‌ايم . 29
رئيس مجلس شوراي اسلامي ( آقاي هاشمي ) : ... ما هرگز خواهان توسعه جنگ نبوده و نيستيم ، چرا كه صدور انقلاب با جنگ و ستير ميسر نمي‌شود ... اين جنگ را كه عراق شروع كرد ، در واقع براي جلوگيري از صدور انقلاب بود ، زيرا اين رژيم از جهاتي شبيه رژيم گذشتة ايران است .
. . ما هرگز قصد جنگ نداشتيم و اصولاً از جنگ متنفريم . امّا اين جنگ براي ما ثمرات خوبي هم به بار آورد و افكار خيالاتي ضدانقلابيون شكست خورد .
... ما اين جنگ را شروع نكرده‌ايم كه حالا با مسأله آتش بس را مطرح كنند . كشوري به ما تجاوزكرده و آنچه ما كرده‌ايم ، دفاع و ضربه متقابل بوده است و بايد تجاوزي كه شده ، دقع شود . . درآن صورت تازه بايد ببينيم چگونه بايد متجاوز را تنبيه كرد و حقوقي كه از ملت ايران و عراق تضييع شده ،چگونه جبران مي‌شود . 40
اقدامات ديپلماتيك
وزارت خارجه جمهورياسلامي با فراخواندن سفرا و كاردان كشورهاي مختلف به تشريحمواضع ايران در قبال جنگ پرداخت و اعلام نمود :
... . جمهورياسلامي ايران اميدوار است اخباري كه در برخي از كشورهاي عربي انتشار يافته ،همانند اعطاي تسهيلات‌بندي و سوخت‌گيري و ساير كمكها ، اعم از كشوري و لشكري به عراق ،مقرون به حقيقت نباشد . چون در اين صورت دانسته يا ندانسته در صف دشمنان ما قرار گرفته‌اند ... . دراين صورت ما هرگز نمي‌توانيم فرقي بين اينان و حكام بعث قائل شويم ، لذا دشمني آنان را آن‌گونه كهلازم باشد ، جواب خواهيم داد .
... . . چون تجاوزات دولت بعث به اين حد رسيده است ، ما هيچگاه آمادگي نشستن بر سر يك ميز را با رژيم ملحد صدام ندارييم و وساطتي را در اين زمينه نمي‌پذيريم .
...خلاف آنچه كه وسايل تبليغاتي عراق مي‌گويند ، اين نبردها درگيري فارس و اعراب نيست ،بلكه درگيري اسلام و كفر و مبارزه حق و باطل است .
... . اكنون وقت آن نيست كه كسي بخواهد يا بتواند بي‌طرفي اختيار كند . يا بايد به حكومت بعثمتجاوز و سفاك عراق را تاييد كند يا اين كه جانب اسلام و توحيد را بگيرد ، وگرنه دو گوش را با انگشتان پوشاندن و ديدگان را برهم گذاردن يا رياكارانه دم از اسلام زدن و در نهان رژيم صدام را تائيدكردن ، چيزي نيست كه دولت جمهورياسلامي ايران بتواند تحمل نمايد . 41
كاردار سفارت ايران در بروكسل : عراق بايد نيروهاي خود را به مرزهاي تثبيت شده باز گرداند ،آتشبس را به طور كامل اجرا كرده ، براي عدم مداخله در امور داخلي ايران تضمين كافي بدهد . 42
مواضع و اقدامات ضدانقلاب
حزب رنجبران ايران : ... با درهم شكستن تجاوز عراق ، نقشه توطئه‌گران امپرياليسم و سوسيالامپرياليسم را كه عليه كشورمان طراحي شده ، در هم مي‌ريزيم ، زيرا ما با درهم شكستن تجاوز عراقطرح بعث عراق و حاميان بين‌المللي آن را كه مي‌خواهند رژيم جمهورياسلامي ايران را ساقط كنند ،
درهم مي‌ريزيم . 43
سازمان مجاهدين خلق ( منافقين ) : ... . در شرايط حساس و خطيري كه بر ميهن ما مي‌گذرد و وحدت و يكپارچگي صفوف تمام اقشار ملت و كليه نيروها را براي مقابله با تهاجم و تجاوز خارجيايجاب مي‌كند ، ما در كمال تاسف شاهد برخي عملكردها و تبليغات تفرفه‌افكنانه و ناقض وحدت عملو فشار بر نيروهاي انقلابي هستيم . 44
سازمان پيكار : ... اين جنگ ، جنگي است كه سرمايه‌داران ايران و عراق براي دفاع از منافع خود به راه انداخته‌اند كه با برادر‌كشي و گوشت دم توپ قراردادن زحمتكشان ايران و عراق ، جيبهاي خود را پركنند . 45
راديو مسكو : ضدانقلابيون ايراني ( سلطنت‌طلبها ) كه به پشتيباني گسترده امپرياليستم آمريكا و صهيونيزم اسرائيلي متكي هستند ، به موازات ادامه اختلاف ايران و عراق فعاليت خود را تشديدكرده‌اند ، اويسي در برخي از كشورهاي اروپا و خاورميانه رفت و آمد مي‌كند . بختيار به دسيسه‌جوييعليه رژيم ايران پرداخته و ارتشبد آريانا ، زاهدي سفير سابق ايران در آمريكا و بسياري ديگر در جهتاستفاده از اوضاع به نفع خود هستند . 46
راديو صداي ملي : خطر اساسي كه متوجه استقلاب و آزادي وطن ماست ، از جانب آمريكاست .ولي برخي از آقايان در به ميان كشيدن پاي اتحاد شوروي در تصادفات نظامي بين ما و عراق كوشا هستندو از به اصطلاح توطئه‌هاي شرق و غرب سخن مي‌گويند . بهانه آنها اين است كه قسمتي از سلاحهايارتش عراق ساخت شوروي است ، در حالي كه اين سلاحها در طول سالهاي گذشته خريداري شدهاست . 47
عراق ( اوضاع داخلي ، مواضع ... )
وزير خارجه عراق : عراق براي برقراري صادرات نفت به كشورهايي كه در جنگ با ايران صدمهديده‌اند ، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد و از كشورهاي ديگر نفتي براي كم كردن تاثيرات جنگ دراقتصاد جهاني درخواست افزايش توليد خواهد كرد . 48
وزير خارجه عراق : هر كشوري كه به ايران كمك نظامي مي‌كند ، به هر وسيله و هر ميزاني كه باشد ، اقدام خصمانه مستقيم عليه عراق تلقي مي‌شود . 49
تلاشهاي صلح
در 30 سپتامبر ( 8 مهر ) ، شوراي امنيت سازمان‌ملل جهت بررسي جنگ ايران و عراق تشكيل جلسهداد و براساس قطعنامه 479 ، دبيركل گزارشي تقديم شورا كرد . وي گفت كه پاسخ عراق در قبالقطعنامه 479 را دريافت داشته و ايران نيز به او خبرداده كه پاسخ خود را اول اكتبر( 9 مهر) تسليم خواهدكرد . وي اضافه كرد كه رئيس‌جمهور پاكستان به او اطلاع داده كه هيأتي از سوي كنفرانس اسلامي بهايران و عراق اعزام شده‌اند . با اين حال وي تاكيد كرد كه گزارشهاي رسيده نشان‌دهنده ادامه جنگاست . 50
قبل از ظهر امروز صدام حسين رئيس جمهوري و فرمانده كل نيروهاي مسلح با ضياءالحق رئيس جمهور پاكستان و رئيس كنفرانس اسلامي به مذاكره پرداخت . در اين مذاكرات ، مساعي جهان اسلامجهت پايان بخشيدن به جنگ عراق و ايران به طور مسالمت‌آميز در چارچوب حقوق قانوني و مقرراتبين‌المللي بررسي شد . 51
مواضع و اقدامات كشورها
معاون سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا : امريكا مثل كشورهاي ديگر جهان خواستار آتشبس فوري بين دو كشور است . شرايط و چگونگي برقراري آن منوط به مذاكرات و توافقهايي است كه بين ايران و عراق انجام خواهد گرفت . 52
كارتر : اگر به جنگ جمهورياسلامي و عراق پايان داده نشود ، به زودي تبديل به بحران بزرگيبراي جهانيان خواهد شد ... در صورت لزوم ما از ملت خود خواهيم خواست كه نيرويي متشكل از داوطلبان به خليج‌فارس اعزام دارد . 53
سناتور جاكوب جاويتس در جلسه رهبران كنگره در كاخ سفيد : آمريكا از متحدانش انتظاردارد كه در عمليات حفاظت از منابع نفتي در خليج‌فارس شركت داشته باشند ، هرچند توانايي نظاميشانكمتر از آمريكا باشد . 54
دولت كارتر چند نقشه احتياطي تدارك ديده تا از مصالح آمريكا و متحدانش در خليج‌فارس دفاعكند . يكي از اين راهها مستقر ساختن بخشي از نيروي دريايي آمريكا در نزديكي خليج‌فارس است تا اگرلازم شد ، به كمك ناوهاي جنگي متحدان آمريكا تنگه هرمز را روي نفتكشها باز نگه دارند . راه ديگر ،
ارسال كمك نظامي اضطراري به عربستان سعودي است تا آن كشور بر قدرت تدافعي خود بيفزايد . 55
وزير خارجه آمريكا در مقر سازمان‌ملل با سعدون حمادي وزير خارجه عراق ملاقات كرد و از ايران نيز ديدار مشابهي دعوت به عمل آورد . وي بار ديگر بي‌طرفي آمريكا را مورد تاكيد قرار داده ،افزود بي‌طرفي به معناي بي‌تفاوتي نيست . 56
ادموند ماسكي ملاقاتهايي در مورد جنگ ايران و عراق با يوسف علوي ، معاون وزارت خارجهعمان ، وزير خارجه بحرين ، آقاشاهي مشاور در امور خارجه پاكستان و پطروس غالي وزير خارجه مصرداشته است . وي در اين گفتگوها اظهار داشت : واشنگتن ترجيح‌مي‌دهد به كوششهاي ميانجيگريكنفرانس اسلامي و سازمان‌ملل تكيه كند . 57
وزير خارجه آمريكا پس از ديدار با وزير خارجه عراق در يك مصاحبه مطبوعاتي از پاسخ به اينسوال كه آيا ملاقات با حمادي خبر از پايان سياست بي‌طرفي ايالات متحده در جنگ ايران و عراقمي‌دهد يا خير ، خودداري ورزيد و گفت : آمريكا مذاكره و گفتگو را به درگيري ترجيح مي‌دهد و همواره به خاطر منافع خود از دوستانش حمايت مي‌كند . 58
تام روس ، سخنگوي پنتاگون : آمريكا چهار فروند هواپيماي آواكس براي حفاظت از چاههاينفت منطقه در مقابل حمله هوايي احتمالي ايران به عربستان سعودي ارسال خواهد كرد . هواپيما به درخواست دولت رياض ارسال خواهند شد و اين عمل تنها جنبه دفاعي دارد . اين هواپيماها تا زماني كهجنگ ايران و عراق ادامه داشته و موقعيت منطقه خطرناك باشد ، در عربستان سعودي باقي خواهندماند . 59
براساس گزارش كنگره ايالات متحده ، اين كشور در مقابل قطع چشمگير مواد نفتي كه ممكن استدر اثر جنگ ايران و عراق پيش بيايد ، آمادگي ندارد . 60
سفير امريكا در ژاپن و وزير تجارت و صنايع بين‌المللي ژاپن توافق كردند امريكا و ژاپن كوششهاييبراي جلوگيري از وخيم‌تر شدن جنگ ايران و عراق به عمل آورند و به تبادل اطلاعات در اين بارهبپردازند . 61
لئونيدبرژنف ، رهبر شوروي در مورد جنگ ايران و عراق ، امريكا را مقصر دانست و از طرفينخواست براي پايان دادن به جنگ مذاكره كنند . وي گفت : نه عراق و نه ايران از انهدام متقابل ،خون‌ريزي و آسيب‌زدن به اقتصاد يكديگر بهره‌اي نخواهند برد . فقط طرف سوم است كه منتظر بهرهبرداري است . ايران و عراق هر دو روابط دوستانه‌اي با شوروي دارند . برخي مي‌كوشند اين نبرد را به
سود خود جهت دهند و كنترل خود را بر نفت خاورميانه برقرار سازند و روياي تبديل ايران را به پايگاهنظامي و ژاندارم امپرياليسم در سر مي‌پرورند ... بهتر است ايران و عراق آنچه را كه حل آن در حالحاضر امكان دارد ، فوراً حل كنند و آنچه را كه نمي‌توان حالا حل كرد ، به فردا موكول كنند كه ممكناست حل آن آسان‌تر باشد . 62
گنشر ، وزير امور خارجه آلمان فدرال : احتمال دخالت نظامي قدرتهاي بزرگ در خليج‌فارس در كنفرانس ايالات متحده و پنج كشور متحده به هيچوجه مطرح نخواهد شد ... . . ايران و عراق به اهميتمعبر دريائي هرمز براي كشورهاي صنعتي كاملاَ آگاهند و . . رهبران دو كشور به عواقب كار توجهكنند . 63
برونو كرايسكي ، صدراعظم اتريش : اگر جنگ ايران و عراق به برخوردهاي نظامي دولتاسرائيل و كشورهاي همسايه‌اش اضافه شود ، صدور نفت به غرب قطع خواهد شد . 64
دولت عربستان سعودي با توجه به جنگ ايران و عراق از واشنگتن خواسته است كه هواپيماهايي باوسايل ارتباطي بسيار پيچيده در اختيار آن كشور قرار دهد . به موجب بيانيه دولت رياض ، اين كشور ازايالات متحده براي تجهيز سيستم دفاع هوايي و ايستگاههاي رادار هشدار دهند ، هواپيماهائيدرخواست كرده است . اين هواپيما آواكس نام دارد و مجهز به سيستم ارتباطي هوابرد و كنترل پيچيدهاست و قادر است به عنوان مركز كنترل جنگ عمل كند . 65
شيخ زائد ، رئيس امارات متحده عربي در ديدار با شمس اردكاني فرستاده ايران گفت : ما به هيچ يك از طرفين درگيري كمك نظامي تداركاتي نخواهيم كرد و در عوض حاضريم تمامي امكاناتاقتصادي و انساني خود را در صورت پايان زد و خورد در اختيار ايران و عراق بگذاريم . 66
سخنگوي دولت عمان : دولت عمان در سراسر جنگ بي‌طرفي خود را حفظ كرده است و هيچگاهكمك به هيچيك از طرفين را مدنظر قرار نداده است . 67
تيپ زرهي اردن مركب از حداقل 40 تانك براي كمك به نيروي زميني عراق وارد خاك اين كشورشده است . 68
يمن جنوبي از ايران و عراق خواست به جنگ خاتمه بخشيده ، اختلافات خود را صلح‌آميز حلكنند . كميته مركزي حزب حاكم يمن جنوبي اعلام كرد : ادامه جنگ شديداً به دو كشور خسارات واردخواهد كرد ، در حالي كه ايران و عراق بايد نيروهاي خود را عليه رژيم اشغالگر قدس بسيج كنند . 69
وزير خارجه اسرائيل : جنگ ايران و عراق اين اعتقاد ساده لوحانه را كه حل مسأله خاورميانه به نفع
اعراب ، ادامه جريان نفت را تضمين مي‌كند ، باطل كرد ... جنگ عراق و ايران كه به وسيله رژيمهايافراطي و غيرمسئول و جنگ‌طلب اداره مي‌شود ، امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي را تهديد مي‌كند . 70
ضياءالحق ، رئيس جمهور پاكستان در مصاحبه با روزنامه انقلاب‌اسلامي : ابرقدرتها نه دوستايران و نه دوست پاكستان و نه دوست كشور ديگري هستند . به خاطر رقابت ابرقدرتها در منطقه است كه ايران و عراق وادار به جنگ شده‌اند . به تصور من هر دو ابرقدرت در جنگ دست دارند و ايجاد تمايزميان آنها مشكل است . در مورد ايران مي‌توانم بگويم شوروي همچون روباه درصدد است ايران را به چنگ آورد . 71
وزير خارجه پاكستان : مداخله يك دولت خارجي در منطقه خليج‌فارس عواقب بسيار خطرناكي درپي خواهد داشت ... بازنگه داشتن تنگه هرمز منحصراً به كشورهاي ساحل منطقه مربوط است . 72
سخنگوي دولت تركيه : گزارشهاي مربوط به درخواست ايران از تركيه در مورد خريد قطعات يدكيبراي سلاحهاي ساخت امريكا ، عاري از حقيقت بوده و ايران تاكنون هيچگونه تماسي در اين زمينه با دولت تركيه نداشته است . 73
مسائل خليج‌فارس و اقتصاد بين‌الملل
معاون وزارت دفاع آمريكا : آمريكا بايد در صورت لزوم با كمك متحدان خود آزادي رفت و آمدكشتيها را تنگه هرمز تامين كند . وزارت دفاع آمريكا به ناوگان اقيانوس هند و نيروهاي ويژه دستورداده به تدريج به خليج‌فارس نزديك شوند . 74
ويليام كريستوفر ، معاون وزير خارجه آمريكا : اگر كسي بر تنگه هرمز فشار وارد كند ، آمريكادست به اقدامات لازم خواهد زد . 75
به دنبال قطع صدور نفت ايران و عراق ، دولت سوريه قيمت نفت خود را از 15/29 دلار به 67/30دلار افزايش داد . سوريه اولين كشوري است كه در بهاي نفت خود تجديد‌نظر كرده است . 76
رئيس كميته فرعي انرژي محيط زيست و منابع طبيعي در مجلس نمايندگان آمريكا : اگر جنگ ايرانو عراق براي يك ماه يا بيشتر ادامه يابد ، حدود 31 توليد نفت جهان كاهش خواهد يافت . 77
قيمت نفت در بازارهاي آزاد به طور ناراحت‌كننده‌اي روبه افزايش است كه هشدار‌دهنده و محرككشورهاي صادر‌كننده نفت در افزايش قراردادي است . 78
تفسيرها و تحليلها
واشنگتن پست : واشنگتن پست در مقاله خود تحت عنوان عراق از روابط خود با كشورهاي ميانه روي عرب استفاده مي‌كند ، مي‌نويسد : مدتهاست صدام با دقت درصدد توسعه روابط خود با رژيمهايسلطنتي محافظه‌كار عربي است كه تا چندي پيش اين رژيمها ، رژيم بعث راديكال عراق و روابطش با شوروي را با سوءظن و تنفر نگاه مي‌كردند . اكنون با تحكيم روابط و خصومت ديرنيه ايرانيان و اعراب ، دولتهاي محافظه‌كار عرب با پيشروي نيروهاي عراق به عمق خاك ايران با قاطعيت اعجابانگيزي به حمايت از صدام برخاسته‌اند . عربستان سعودي ، اردن ، مراكش ، قطر ، كويت ، اماراتعربي‌متحده و يمن شمالي از نقش صدام نه تنها در خاورميانه بلكه در بين كشورهاي غير‌متعهد پشتيبانيمي‌كنند . بيش از همه شاه حسين ، پادشاه ردن به بسيج و پشتيباني از صدام مشغول است . وي معتقداست اگر عراق در اين جنگ برنده شود ، در عرض پنجاه سال گذشته اين نخستين‌بار خواهد بود كه عربها دست به عمليات نظاامي موفقيت‌آميز زده‌اند . به نظر او اگر اعراب بتوانند عليه ايرانيها متحدشوند ، مي‌توانند عليه اسرائيل هم متحد شوند . 79
راديو لندن : صدام با علاقه بسيار تاكيد مي‌كند كه به خاطر آرمان اعراب مي‌جنگد نه به خاطرادعاهاي ارضي عراق ، و يكي از اهداف جنگ با ايران و دفاع از خصوصيت عربي خليج فارس در مقابلتوسعه‌طلبي ايران مي‌خواند . اين موضوع سبب شده كشورهاي عربي خليج‌فارس در اختلاف ايران و عراق درگير شوند . البته كشورهاي عربي خليج‌فارس مايل نيستند در اين اختلاف شركت كنند و تاكنوناز دخالت آشكار در جنگ خودداري كرده‌اند . ضمن اين كه آنها از لحاظ اقتصادي و نظامي در خطرند و جمعيت قابل توجه شيعيان در اين كشورها ممكن است ناآراميهايي را تحت رهبري روحانيون شيعه به وجود آورد . به علاوه ، كشورهاي منطقه نسبت به اهداف و اميال حزب سوسياليست بعث عراق و صدامسوءظن دارند . 80
راديو كلن : عراق از يك برگ برنده مهمي برخوردار است و آن وجود خبرنگاران و فيلمبردارانراديوها ، تلويزيونها و جرايد آژانسهاي خارجي در عراق است . هر روز گزارشها و فيلمهاي خبري از تلويزيون بغداد در معرض تماشاي جهانيان قرار مي‌گيرد ، چنان كه پيشروي عراق در خاك ايران ، به طوروسيع در جهان منعكس شد . در حالي كه ايران خبرنگاران خارجي را از خاك خود اخراج كرده است . 81
راديو مسكو : ... . همان قدر كه دخالت آمريكا در منطقه براي انقلاب ايران نگران‌كننده است ، براي
كشور و ملت عراق نيز نگران‌كننده است . اقدام ايران براي جلوگيري از تاراج منابع و ثروتش و نيزتلاش جهت استقلال ، براي آمريكا قابل هضم نيست ، براي همين است كه آمريكا عليه منطقه دست به تهديد زده و به توسعه پايگاهها و تحرك نيروهايش اقدام كرده است . آمريكا براي استتار مقاصد واقعيخود در مورد ايران و موجه نشان دادن حضور نظامي‌اش در منطقه ، مي‌خواهد يك پايه حقوقي ايجادكند . در حال حاضر در خليج‌فارس بيش از سي‌ناو نيروي دريايي آمريكا از جمله ناو هواپيما‌بر متمركزشده است . واشنگتن به تهيه مقدمات نظامي براي صدور منظم نفت از منطقه خليج‌فارس به غربمشغول است . 82
واشنگتن پست : به نفع آمريكاست كه براي سرنگوني رژيم فعلي ايران اقدام كند و رژيمي وابسته به غرب را در تهران سركار آورد . چنين رژيمي مي‌تواند نگرانيهاي آمريكا را در منطقه بزدايد و مشكلاتيكه اكنون امريكا با آنها روبروست ، از ميان بردارد . 83
راديو آمريكا : واشنگتن پست : ممكن است ديوانگي ايران گل كند و حوزه‌هاي نفتي عربستان را نيزاز بين ببرد . بنابراين آمريكا نبايد ساكت بنشيند ... جنگ ايران و عراق يكي ديگر از نتايج سقوط شاهاست ، زيرا عراق در زمان شاه جرات نداشت كوچك‌ترين حرفي بزند . غرب و جهان اسلام مايل نيستندايران به سرنوشت افغانستان مبتلا شود . 84
راديو اسرائيل به نقل از نيويورك تايمز : پس از تجاوز شوروي به افغانستان هر‌گونه صدمه‌اي ازسوي ارتش سرخ به ايران به مثابه تهديد مستقيم عليه غرب خواهد بود ... .
ستاره سرخ ، ارگان ارتش شوروي : بازديد رئيس ستاد ايالات متحده از عربستان سعودي ، تمايلآمريكا را براي دخالت نظامي در جنگ كنوني نشان مي‌دهد . 85
راديو اسرائيل : بازنده‌هاي اصلي جنگ كنوني عراق و ايران ، سوريه و سازمان آزاديبخشفلسطين هستند ، زيرا همة سعي اعراب در مبارزه عليه ايران به كار گرفته شده است نه عليه اسرائيل . 86
خبرگزاري فرانسه به نقل از روزنامه الانباء چاپ كويت : خودداري متكبرانه رهبران ايران از پذيرفتن برقراري مناسبات منصفانه با عراق ، براي ما اين تصور را پيش مي‌آورد كه ديد سياسي آنها با ديدسياسي شاه فرقي ندارد ، زيرا شاه در جستجوي راهي براي تسلط بر منطقه بود .
روزنامه الراي العام : ايران شرايط بسيار سختي را براي پايان دادن به جنگ برادر‌كشي ارائه دادهاست ، شرايطي كه هيچ مسلماني به مسلمان ديگر پيشنهاد نمي‌كند . 87
خبرگزاري فرانسه : روزنامه البعث ارگان حزب بعث سوريه : ايالات متحده و عاملان آن درصدد
پنجه افكني كامل به نفت منطقه هستند . 88
خبرگزاري فرانسه : تاس خبرگزاري رسمي روسيه ، انگلستان را متهم كرد كه در تدارك دخالتمستقيم در جنگ ايران و عراق است . به ادعاي خبرگزاري مذكور ، اعزام دو فروند ناو جنگي انگليس به منطقه اقيانوس هند ، همزمان با درخواست واشنگتن جهت گفتگو پيرامون استقرار يك نيروي درياييمشترك براي تضمين رفت و آمد كشتي از تنگه هرمز صورت گرفته است . 89
خبرگزاري رويتر : نهضت كماندوئي فلسطين و متحدين تندروي عرب آن ، جنگ ايران و عراق رانمايشي تهديد‌كننده در جنگ خود با اسرائيل به حساب مي‌آورند . چنانچه جنگ در خليج فارس منجر به سرنگوني آيت‌الله خميني و برقراري رژيمي تحت سرپرستي حاميان شاه مخلوع شود ، ضربه سختي به فلسطين خواهد خورد . از سوي ديگر جنگ براي سوريه نيز به عنوان نزديك‌ترين متحد عربي ايران و مخالف عراق نگراني به وجود آورده است . 90
راديو لندن : با وجود ذخيره بسيار زياد نفت در كشورهاي غربي ، نگراني درباره امنيت راههاي انتقالنفت به كشورهاي مصرف‌كننده ، باعث افزايش قيمت آن شده است . در اين ميان ، نگراني كشورهايجهان سوم از احتمال قطع راههاي انتقال نفت به خاطر جنگ ايران و عراق ابعادي وسيع‌تر پيدا كردهاست . قطع درازمدت جريان نفت از ايران و عراق ، ضرر اصلي را متوجه كشورهاي در حال رشدخواهد كرد . آژانس بين‌المللي انرژي اعلام كرد اگر ايران و عراق تا پايان سال جاري ميلادي موفق به ازسرگرفتن جريان نفت صادراتي خود نشوند ، ميزان ذخاير موجود هنوز يك سوم از ميزان متعارف ذخيرهبيشتر خواهد بود . 91
مآخذ 8/7/59
1 سپاه خوزستان ( واحد اطلاعات ) سند 001035
2 ژاجا . سند 001040
3 « گزارشهاي روز » استانداري خوزستان ، 8/7/59 .به نقل از شهرباني خوزستان سند 001042
4 سپاه آبادان ( واحد اطلاعات ) . سند 001035
5 تا 7 ماخذ 1 ، سند 001035
8 ماخذ 3 ، همان .
9 شاجا . سند 001036
10 ، 11 ماخذ 3 ، همان سند
12 سپاه غرب ( واحد اطلاعات )
13 پيشين
14 سپاه غرب ( مركز فرماندهي ) سند 041766
15 سماجا 3 ( مركز فرماندهي ) سند 041765
16 ستاد مركزي سپاه . مركز فرماندهي سند 050334
17 ستاد مركزي سپاه سند 000374
18 ماخذ 1 ، سند 010358
19 روزنامه انقلاب‌اسلامي ، 10/7/59
20 روزنامه جمهورياسلامي ، 9/7/59
21 سماجا ، سند 001324
22 ، 23 ماخذ 20 ، همان .
24 خبرگزاري پارس ، بولتن خبرها و گزارشهاي ايران ،شماره 200 ، 19/7/59
25 خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 9/7/59 ، به نقلاز خبرگزاري فرانسه .
26 تا 35 خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 9/7/59
36 ، خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 11/7/59
37 ، 38 ماخذ 26 .
39 وزارت ارشاد اسلامي ، صحيفه نور ، جلد 13 ، ص 106
40 ، 41 روزنامه اطلاعات ، 8/7/59
42 ماخذ 26 ، به نقل از خبرگزاري رويتر
43 نشريه رنجبر ( ارگان حزب رنجبران ايران ) ، شماره107 ، 8/7/59
44 اطلاعيه سازمان مجاهدين خلق ايران ، 8/7/59
45 اطلاعيه سازمان پيكار در راه آزادي طبقه كارگر ،8/7/59
46 ، 47 ماخذ 26
48 روزنامه جمهورياسلامي ، 8/7/59 ، خبرگزاريرويتر
49 ماخذ 26 ، به نقل از راديو اسرائيل
50 ـ. year book , sep 1980 N. U
51 ماخذ 26 ، به نقل از راديو صوت‌الجماهير
52 خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 9/7/59 . راديوامريكا
53 پيشين ، به نقل از راديو ايران
54 ، 55 پيشين . به نقل از راديو لندن
56 خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 11/7/59 . راديوامريكا
57 ماخذ 52 . به نقل از خبرگزاري فرانسه
58 روزنامه كيهان 9/7/59 . خبرگزاري فرانسه
59 روزنامه اطلاعات ، 8/7/59 ، خبرگزاري فرانسه
60 روزنامه جمهورياسلامي ، 8/7/59 . خبرگزرايآسوشيتدپرس
61 پيشين . خبرگزاري فرانسه
62 روزنامه اطلاعات ، 9/7/59 . خبرگزاري يونايتدپرس
63 روزنامه جمهورياسلامي ، 9/7/59 . خبرگزاريفرانسه
64 ماخذ 59 . خبرگزاري آسوشيتدپرس
65 روزنامه جمهورياسلامي ، 10/7/59 .
خبرگزاري يونايتدپرس .
66 ماخذ 63 ، خبرگزاري پارس
67 ماخذ 52 . راديو لندن
68 ماخذ 63 . خبرگزاري پارس .
69 ماخذ 63 ، خبرگزاري رويتر
70 ماخذ 52 . خبرگزاري آسوشيتدپرس
71 روزنامه انقلاب اسلامي ، 8/7/59
72 ماخذ 59 . همان
73 ماخذ 52 . راديو اسرائيل
74 ماخذ 59 . همان
75 ماخذ 52 ، راديو مسكو
76 روزنامه انقلاب اسلامي ، 9/7/59 . خبرگزاريفرانسه
77 ماخذ 71 . خبرگزاري آسوشيتدپرس
78 ماخذ 62 . همان
79 روزنامه انقلاب اسلامي ، 14/7/59
80 و 83 و 85 تا 87 خبرگزاري پارس ، نشريه ويژه ، 9/7/59
84 روزنامه انقلاب اسلامي ، 9/7/59
85 روزنامه جمهورياسلامي ، 9/7/59
89 ماخذ 84
90 روزنامه ميزان ، 8/7/59
91 ماخذ 80
