روزشمــــار
سه شنبه
22 خرداد 1358
17 رجب 1399
12 ژوئن 1979
395
مدني استاندار خوزستان و فرمانده نيروي دريايي در ديدار با عشاير عرب اين استان اعلام كرد كه تقسيم عادلانه اراضي در خوزستان صورت مي‌گيرد . وي در اين باره گفت : « در خوزستان در اراضي تقسيم شده تجديدنظر به عمل خواهد آمد . اين تجديدنظر ، شركت‌هاي كشت و صنعت و شركت‌هاي سهامي زراعي را شامل خواهد شد و به خصوص از اجراي آن ، كساني برخوردار مي‌شوند كه اراضي آنها در رژيم گذشته غيرعادلانه گرفته شده است . » وي اين مطلب را شب گذشته در ملاقاتي با نمايندگان عشاير طايفه‌هاي سعدي ، آل كثير و بني كعب كه در اطراف شهرستان‌هاي شوشتر و دزفول اسكان دارند اعلام كرد .
در اين ملاقات كه به منظور تجديد همبستگي عشاير با جمهوري اسلامي صورت گرفت ، استاندار خوزستان گفت : « در جمهوري اسلامي به طور عادلانه كار خواهد شد و سعي بر اين است كه ستم‌هاي گذشته نيز كه به عده‌اي شده است جبران شود و از برنامه‌ها ، توده مردم نصيب داشته باشند . » تيمسار مدني افزود : « با برنامه دولت در اين استان ، اميدواريم كشاورزي منطقه به طور عادلانه گسترش پيدا كند و زمين از دست زمين خواران بزرگ در طول زمان خارج شود . »
مدني در قسمتي ديگر از سخنانش گفت : « امر به معروف و نهي از منكر از وظايف ماست ، پس شما اگر مي‌بينيد كساني در خدمت انقلاب نيستند ، آنها را پيدا كنيد و توجه داشته باشيد تنها وفاداري خودمان به جمهوري اسلامي كافي نيست ، بلكه آگاهي دادن به ديگران نيز ضروري است ؛ مثلا اگر ديديد كسي اسلحه قاچاق وارد مي‌كند ، او را از اين كار منع كنيد و در صورت لزوم وي را معرفي نماييد و اين يك مسئوليت شرعي است و اجتماعي . »
تيمسار مدني در مورد خلع سلاح گفت : « پاسداران از اين امر مستثني هستند و هر كس مومن به انقلاب باشد ، بدون شك پاسدار آن نيز خواهد بود . »
در اين جا چند تن از نمايندگان عشاير با اعلام پشتيباني از جمهوري اسلامي ايران ، گفتند : « هر موقع و در هر زمان كه دولت اعلام كند ما بدون درنگ سلاح‌هاي خود را تسليم خواهيم كرد ،
چون ما به عنوان پاسدار انقلاب در خدمت انقلاب خواهيم بود . ما اسلحه را به‌امر امام براي انقلاب خريداري كرديم و اكنون نيز آماده تحويل آن هستيم . »
اين عشاير همچنين اعلام كردند : « ما به جز ايران و به جز جمهوري اسلامي ايران به چيز ديگري فكر نمي‌كنيم و دين و كشورمان را به چيز ديگري نمي‌فروشيم . » در پايان اين ملاقات نيازمندي‌هاي عشاير اين مناطق مورد بررسي قرار گرفت . ( 1 )
396
پنجمين و ششمين دور مذاكرات كنفرانس خودمختاري كردستان در سنندج امروز برگزار شد . به گزارش مطبوعات اولين سخنران عبدالكريم رسول آبادي از پاوه بود كه با توصيه به عدم پراكندگي مفتي زاده و شيخ عزالدين و مسائل خودمختاري ، افزود : ما خواهان شركت كردها در كابينه دولت هستيم و انتظار داريم مذهب تسنن رسميت يابد .
محمدشهيد پيرخفران از بخش “ كوماسي “ اورامانات درباره وحدت صحبت كرد . سپس عبدالكريم كريمي از “ بوكان “ با اشاره به‌اين كه مسئله خودمختاري كردستان در سايه جمهوري اسلامي‌بايد تحقق يابد ، افزود : انتظار دارم نتايج اين كنفرانس به دولت ابلاغ شود و در قانون اساسي مذهب رسمي اسلام باشد و لاغير .
بهاءالدين رباني حقوق دان و وكيل دادگستري طي سخناني گفت : طرح خودمختاري آقاي مفتي زاده ، كاملترين طرح پيشنهادي است .
يوسف اردلان عضو شوراي شهر سنندج در ادامه كنفرانس طي سخنان مبسوطي گفت : مي‌بايست از شورا براي شركت در كنفرانس رسم دعوت به عمل مي‌آمد . ما به عنوان شوراي شهر نيامديم بلكه به مثابه عضوي از اين شورا به كنفرانس آمده‌ايم و به ميهماني ناخوانده مي‌مانيم . وي افزود : خودمختاري بدون اين كه رنجبران بتوانند از امكانات فرهنگي و رفاهي بهره‌مند شوند بي فايده است . مسئله زبان مطرح است . بعضي‌ها نوكري دستگاه را قبول كردند و خلق كرد را فروختند تا خود حاكم بر ملت خود باشند ؛ مثلا همان بلايي كه ملا مصطفي بارزاني … [ اعتراض جمعيت ] طبيعي است كه شما با اين حرف من مخالفت مي‌كنيد ولي اين نظر شخص من است نه شوراي شهر . اردلان افزود : خودمختاري فقط استقلال اقتصادي و فرهنگي نيست و ما آن نوع خودمختاري را كه‌امريكا ، اسرائيل و ساواك مي‌دهد نمي‌خواهيم .
سپس مفتي زاده در پاسخ به يكي از شركت كنندگان كنفرانس كه گفته بود به حزب دمكرات توهين شده است گفت : حزب دمكرات از جمله احزابي است كه هدف ملي و مردمي‌دارد و حركتش در جهت احقاق حقوق كردهاست و با گروه‌هاي كوچك و بزرگي كه چپ روي مي‌كنند به هيچ وجه قابل مقايسه نيست .
آن گاه دكتر سيدالشهدايي به عنوان نماينده گروهي از مردم سنندج به بيان طرح خودمختاري پرداخت و در بخشي از سخنان خود گفت : « به نظر شما عامل شكست بارزاني چه بود ؟ مخالفينش همان كاري راكردند كه او كرد . يك روز بارزاني به بعث پناهنده مي‌شد و روز ديگر
جلال طالباني . ننگ است اگر رهبري شكست خورد پيروانش او را‌ترك كنند . زندگي بارزاني روشن است و در اين كه چند سال از عمر خود را در آغوش ساواك سپري كرد شكي نيست ، اما برادران من منطقي و بي غرض تجزيه و تحليل كنند ؛ كاري كه او كرد آيا طرف مقابلش هم نكرد ؟ » آخرين سخنران اين كنفرانس عبدالكريم سردوشي از مريوان بود كه در مورد چگونگي خودمختاري و جنبه‌هاي مختلف آن سخن گفت .
ملاشيخ عبدالله سوري از بخش “ شوش “ ، ملاشريف جوانبخت از “ دشتسال “ ملاسيد محمدجلال حسيني از بخش “ پهلويدژ “ از توابع شهرستان بانه كه در كنفرانس سنندج شركت كردند ، اين خبر را كه همه روحانيان بانه كنفرانس را تحريم كرده‌اند ، تكذيب و اعلام كردند كه امضاءكنندگان تحريم نامه به جز يك يا دو نفر ، عضو شوراي روحانيون منطقه بانه نيستند و اساس اين شورا منحل است و قادر به انجام وظيفه نمي‌باشد . ( 2 )
سرانجام پس از ساعت‌ها بحث و مذاكره و سخنراني ، طرح تصويبي اولين كنفرانس هماهنگي كردستان درباره خودمختاري ، در 15 ماده اعلام شد تا به نظرخواهي ساير گروه‌ها نيز گذاشته شود . ( 3 ) در مقدمه قطع‌نامه كنفرانس آمده است :
« نتيجه كلي ده‌ها طرح و پيشنهاد شفاهي و كتبي مطرح شده در مدت برگزاري اجتماعات و با توجه به همه طرح‌ها و قطع‌نامه‌هاي گذشته ، و خلاصه صدها ماده و تبصره بزرگ و كوچك ، در اين قطع‌نامه به عنوان دستور كار و خطوط اصلي اهداف ملت كرد و محصول تلاش كنفرانس خلاصه مي‌شود و به تصويب شفاهي هزاران نفر شركت كننده و امضاي نمايندگان منتخب آنان مي‌رسد ، و سپس چند نفر مورد اعتماد مردم از نقاط مختلف كردستان به عنوان نمايندگان صادق انتخاب مي‌شوند تا طرح تفصيلي و فني خودمختاري كردستان در چهارچوب جمهوري اسلامي ايران را با همكاري و مشورت كارشناسان رشته‌هاي گوناگون تهيه و براي تحقق آن و ساير اهداف مهم مردم كردستان ، وارد اقدام شوند . اين طرح مي‌تواند نمونه و الگويي براي ديگر ملت‌هاي ايران باشد . »
مهمترين مواد اين قطع‌نامه ، مواد 2 ، 5 ، 10 ، 13 و 14 آن بود كه متن كامل آنها به قرار زير است :
ماده 2 ـ اقليت مذهبي برابر قوانين اسلام براي ديانت‌هاي غيراسلامي اطلاق مي‌شود ، اما تسنن و تشيع دو شاخه از اسلامند كه در بين آن دو تعبير اقليت و اكثريت ما صدق اسلامي ندارد ، بنابراين هر دو مذهب در كنار هم در كار تدوين قانون اساسي و وضع قوانين مختلف مملكتي و در اداره‌امور كشور بدون امتياز فعاليت خواهند داشت .
ماده 5 ـ چون حكومت در اسلام عبارت است از شورا يا قوه مقننه ، طريقه معقول تامين خودمختاري براي ملت‌هاي مسلمان ايراني ، به وجود آمدن شوراهاي خودمختار است كه هر يك از اين شوراها در هر نقطه قوه مجريه ( دولت ) ، قوه قضائيه و قوه ماليه را جدا از هم تاسيس خواهد كرد و سپس نمايندگان اين شوراها به نسبتي معقول ( به نسبت اهليت يا جمعيت ) ،
شوراي مركزي را تشكيل مي‌دهند ؛ شوراي مركزي ، قوه دفاعيه ( يا ارتش ) را تشكيل مي‌دهد ، خط مشي سياست خارجي ايران را تعيين مي‌كند ، قوانين عمومي را وضع و تدوين مي‌كند ، اقتصاد عمومي را تنظيم مي‌نمايد ، درآمد را به نسبت احتياج به طوري تقسيم مي‌كند كه مردم در همه خودمختاري‌هاي مملكت در يك سطح زندگي كنند .
ماده 10 ـ حدود خودمختاري كردستان و ساير مناطق به مقتضاي خواست و تمايل مردم بدون كمترين تحميل معين خواهد شد .
ضمن در ماده 13 آمده است : پس از پايان كار اين كنفرانس ، به خاطر جلوگيري از تفرق ، تلاش خواهد شد كه زمينه براي برگزاري يك كنفرانس ديگر با شركت برادراني كه در اين اجتماعات شركت نكرده‌اند فراهم گردد .
در ماده 14 نيز گفته مي‌شود : نمايندگاني كه در اين كنفرانس انتخاب مي‌شوند ، كوشش خواهند نمود تا با مشورت اشخاص متخصص طرحي دقيق و مفصل براي خودمختاري كردستان تهيه نمايند و پس از كنفرانس ديگر - كه‌اميدواريم بزودي تشكيل گردد تا ملت از سرگرداني و تفرق نجات يابد - نمايندگان ديگر نيز به نسبتي معقول انتخاب خواهند شد تا عموم كاملترين طرح را براي تصويب آماده سازند .
قطع‌نامه با عبارت زير خاتمه مي‌يابد : توفيق انقلاب اسلامي ايران را در رفع همه گونه استثمار فردي و گروهي و طبقاتي از خداي متعال خواستاريم . به‌اميد پيروزي و بهروزي همه جانبه ـ والحمدلله رب العالمين . ( 4 )
397
راهپيمايي حزب جمهوري خلق مسلمان به دستور آيت الله شريعتمداري به لحاظ آنچه “ احتياط در مسائل مملكتي “ خوانده شد ، لغو گرديد . به نوشته مطبوعات ، حزب جمهوري خلق مسلمان پريروز طي اطلاعيه‌اي خواستار برگزاري تظاهراتي در روز جمعه 25/3 شد ( در روزشمار 19/3/58 خبر آن درج شده است ) ، متعاقب خواست فوق ، گروه‌هاي زيادي از آن استقبال و اعلام آمادگي و شركت وسيع در اين تظاهرات نمودند . مهمترين گروه‌هاي پيوسته به‌اين جريان ، جبهه دمكراتيك ملي ، حزب كارگران سوسياليست ، فرقه آزادي خواه آذربايجان مي‌باشند كه ضمن اعلام همبستگي با اين جريان و تاكيد به موارد اشاره شده در اطلاعيه حزب مزبور ، اعلام كردند كه در اين تظاهرات شركت خواهند كرد .
اما ديروز به دستور حضرت آيت الله العظمي شريعتمداري اين راهپيمايي ملغي گرديد . ايشان اعلام نمودند : به لحاظ احتياط در مسائل مملكتي و مساعد نبودن شرايط فعلي ، اين تظاهرات برگزار نخواهد شد . ( 5 )
398
امروز جواد منصوري فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ـ ستاد مركز ـ احكام اعضاي ستاد فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي شهرهاي اهواز و آبادان را صادر كرد . براساس اين احكام ، ستاد فرماندهي سپاه در اهواز عبارتند از :
1 ـ علي شمخاني ، مسئول واحد عمليات و فرمانده سپاه .
2 ـ غلامرضا كارتاب ، مسئول واحد تحقيقات و اطلاعات ؛ حسين علم الهدي جانشين .
3 ـ سيد محمد كياوش ، مسئول واحد آموزش ؛ وهاب سينحراوي جانشين .
4 ـ سيد محمد كاظم علم الهدي مسئول واحد تداركات .
5 ـ حجت الاسلام موسوي جزايري ، مسئول واحد ارتباطات اجتماعي .
6 ـ عبدالله ساكيه مسئول واحد اداري و مالي . ( 6 )
در نخستين جلسه‌اين شورا ، پس از بحث و
علي شمخاني فرمانده مسئول واحد عمليات سپاه اهواز
گفت وگو درباره اهداف سپاه ، اعضاي شورامتعهد شدند با رعايت كليه ضوابط مندرج در اساس نامه و آيين نامه و با توجه به اصل اولويت تشكيل سپاه پاسداران طبق فرمان امام و زير نظر شوراي انقلاب ، تحت فرماندهي سپاه مركز درآموزش افراد و حفظ مسائل مربوط به سپاه در منطقه اهواز و حومه اقدامات لازم را انجام دهند . در همين جلسه تصويب شد كه آقاي علي شمخاني موقت فرماندهي سپاه اهواز را به عهده داشته باشد . ( 7 )
از سوي ديگر ، احكام اعضاي ستاد سپاه آبادان نيز به شرح زير صادر شد :
1 ـ برادر غلامحسن اعرابي فرمانده سپاه و مسئول عمليات . 2 ـ ركن الدين جولاي مسئول تحقيقات و اطلاعات . 3 ـ شيخ حسن صفار مسئول آموزش . 4 ـ عباسعلي تشكري مسئول اداري ( مالي ) . 5 ـ خليل واعظ مسئول تداركات . 6 ـ صالح تاري مسئول ارتباطات اجتماعي . ( 8 )
399
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي جهت بيان پاره‌اي توضيحات درباره تشكيلات و اهداف و نقش سياسي - نظامي و امنيتي سپاه كنفرانسي مطبوعاتي برپا كرد كه در آن آقايان لاهوتي ، فروتن ( مسئول روابط عمومي و سخن‌گوي سپاه ) و ابوشريف ( مسئول عمليات سپاه ) شركت داشتند . حجت الاسلام لاهوتي درباره ضرورت و چگونگي تشكيل سپاه گفت : بيش از هركس و پيش از هركس ضرورت تشكيل سپاه پاسداران انقلاب را شخص رهبر ( امام خميني ) تشخيص داده‌اند و امر به تشكيل سپاه پاسدار فرموده‌اند . ضرورت تشكيل سپاه پاسدار براي افرادي كه دست‌اندركار مبارزات ايران بوده و هستند و اطلاعاتي از مبارزه دارند بديهي است ، چرا كه هر نهضتي و
مصاحبه مطبوعاتي مسئولان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران - از راست به چپ : يوسف فروتن ( مسئول روابط عمومي سپاه ) ، حجت الاسلام لاهوتي ( نماينده‌امام در سپاه ) ، ابوشريف ( فرمانده عمليات سپاه )
انقلابي كه به ثمر مي‌رسد قطع عده‌اي از داخل يا خارج مملكت كه در آن جا انقلاب مي‌شود نمي‌توانند زندگي خودشان را با انقلاب هماهنگ كنند ؛ براساس نفع‌طلبي‌هاي شخصي و وابستگي‌ها دست‌اندركار خلافكاري‌ها و به هم زدن اساس انقلاب مي‌شوند و تاريخ هم نشان داده انقلاب هرچه صحيح باشد و رهبر هرچه آگاه باشد ، در بطن انقلاب در داخل يا خارج افرادي براي ساقط كردن انقلاب فعاليت مي‌كنند . در مملكت ما كه مطمع نظر استعمارگران و ابرقدرت‌ها بوده و هست طبيعي است كه ابرقدرت‌ها به سادگي حالت طماعي خودشان را از دست نمي‌دهند و در‌انديشه و انتظار روزي هستند كه بار ديگر نيروهاي خودشان و وابستگان خودشان را در اين مملكت در مسند بنشانند تا بتوانند از ذخاير مادي و معنوي ما بهره برداري كنند … براين اساس بود كه‌امام ضرورت تشكيل سپاه پاسداران راتشخيص دادند و امر به تشكيل آن كردند و مردم هم فهميده‌اند كه سپاه پاسداران يكي از ضرورياتي است كه انقلاب به آن احتياج دارد . » وي افزود : سپاه پاسداران در تهران و اغلب شهرستان‌ها با فرماندهانشان تعيين و مشغول كار شده‌اند و كارشان هم به خوبي پيش مي‌رود .
وي درباره شرايط عضويت در سپاه گفت : « كسي كه در سپاه پاسداران استخدام مي‌شود در درجه اول بايد داراي ايمان و ايدئولوژي صحيح و سالم اسلامي‌باشد و پاسداري انقلاب بالاتر از مسائل مادي و زندگي شخصي برايش ارزش داشته باشد و به گفته‌امام افرادي كه به عنوان
سپاهي در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي فعاليت مي‌كنند 90 درصد از فعاليتشان بايد از طريق عمل ، اخلاق و ايمان اسلامي‌باشد و فقط 10 درصد با نيروي بازو و اسلحه به پاسداري از انقلاب بپردازند . » وي اضافه كرد : تا حدودي موفق شده‌ايم افرادي مومن به انقلاب و سالم دعوت كنيم . اولويتي براي افراد كميته‌ها در نظر گرفته شده ؛ براي افرادي كه مايلند در سپاه استخدام شوند ، سرپرست كميته‌ها آنها را به ما معرفي مي‌كنند و ما گروه تحقيقي داريم كه وظيفه آنها پرس و جو و تحقيق در مورد افراد سپاه مي‌باشد كه‌اين تحقيق براي شناسايي بسيار دقيق و حساب شده است . وقتي افراد سالم معرفي شدند آنها را دعوت به كار مي‌كنيم و برايشان يك دوره شبانه روزي ده روزه تعليم ابتدايي نظامي و ايدئولوژيكي قرار مي‌دهيم كه در حدود 15 يا 16 ساعت در 24 ساعت را با آنها كار مي‌كنيم كه 4 يا 5 ساعت آن مربوط به‌ايدئولوژي است و بقيه صرف تعليمات نظامي مي‌شود و بدين‌ترتيب زماني كه صلاحيت اخلاقي و ايماني و سلامت روحي و جسمي شخص تشخيص داده شد و دوره ده روزه را با موفقيت گذراند ، كارت سپاهي به او داده مي‌شود و رسم به استخدام سپاه پاسدار درمي آيد . حقوق اين افراد هم براساس نياز آنهاست ، ممكن است كسي به دليل داشتن زن و بچه و افراد تحت تكفل ، بيشتر از كسي كه مجرد است حقوق دريافت كند .
آقاي فروتن مسئول روابط عمومي سپاه پاسداران نيز توضيح داد : « سپاهيان پاسدار فقط رزمنده نيستند بلكه مبلغ هم هستند . افراد سپاه تنها كار عملياتي و مبارزه را انجام نمي‌دهند بلكه كارهاي تبليغ و ارشادي ايدئولوژي اسلامي را نيز به عهده دارند . زماني كه لازم باشد براي تبليغ اسلام از زبانش استفاده مي‌كند و زماني هم براي مقابله با دشمن اسلام و انقلاب از نيروي بازو . سپاهيان پاسدار با يك ديد باز وارد اين سپاه مي‌شوند و هيچ‌گونه محدوديتي از لحاظ مدت خدمت برايشان وجود ندارد و آن قدر آگاهي به آنها داده مي‌شود تا لحظه‌اي اطاعت كوركورانه نكنند و با يك خط مشي صحيح و مردمي به پاسداري از انقلاب اسلامي بپردازند . اين سپاه فكر مي‌كنم در آينده سپاه نمونه‌اي بشود كه در جهان نظير نداشته باشد ، به دليل اين كه پرسنل ارتش در تمام دنيا رزمندگان جسمي هستند و حال آن كه سپاهيان پاسدار در درجه اول از نيروي ايمانشان استفاده مي‌كنند . » فروتن در مورد مدت شروع فعاليت سپاه گفت : سپاه پاسداران به دستور امام و با نظارت شوراي انقلاب تاسيس شده كه در حال حاضر 6 هفته از فعاليت آن مي‌گذرد كه نتايج چشم‌گيري عايد شده است و در حدود 29 شهر رسم سپاه پاسدار در آن به وجود آمده كه كار خود را شروع كرده‌اند و بيش از 40 شهر ديگر هم به زودي در آن سپاه پاسدار ايجاد خواهد شد . سپاه هفت نفر مسئول دارد كه به دستور امام و شوراي انقلاب انتخاب شده‌اند و نماينده دولت و نماينده شوراي انقلاب كار اين مسئولين را كنترل مي‌كنند . سپاه از وجود خواهران مجاهد هم در امر خدمات استفاده مي‌كند . لباس پاسداران انقلاب در سرتاسر ايران يك رنگ و يك جور بوده و داراي آرم مخصوص سپاه است .
ابوشريف مسئول عمليات سپاه در مورد عمليات‌هاي سپاه گفت : « ماه گذشته سپاه به
شهرهاي چابهار ، انارك ، گنبد ، سرپل ذهاب ، خرمشهر و اهواز نيرو اعزام كرده و آشوبگران را دستگير و از اغتشاش آنان جلوگيري به عمل آورده است . طبق اخبار رسيده ، مزدوران پاليزبان در سرپل ذهاب مبادرت به سرقت‌هاي مسلحانه مي‌كردند و شبانه به قصرشيرين و اطراف آن حمله مي‌كردند و احشام مردم را به سرقت مي‌بردند و هدفشان اين بود كه منطقه را از ساكنين آن جا خالي كنند كه در موقع مناسب توطئه‌هاي خود را در آن منطقه به مرحله اجرا درآورند . ما با اعزام نيروهاي ضربتي خود توانستيم جلو اين اشخاص مزدور را بگيريم كه عده زيادي هم در اين درگيري از ضدانقلابيون كشته شدند و جالب اين جاست كه‌اينها حتي يك نفر از كشته‌هاي خود را باقي نمي‌گذاشتند ، چنانچه موفق نمي‌شدند اجساد كشته شدگان را از محل خارج كنند ، سر آنها را بريده با خود مي‌بردند كه بعد شناسايي نشوند كه البته تعدادي از افسران وابسته به رژيم سابق در اين زد و خوردها كشته شده‌اند كه ما آنها را از روي لباسشان شناختيم .
در خرمشهر هم نيروهاي سپاه با عوامل ضدانقلاب و آشوبگر مبارزه كرده و توانسته نظم شهر را برقرار كند و عده‌اي از آنها را هم دستگير كند . »
مسئول روابط عمومي سپاه در ادامه سخنان ابوشريف گفت : گروه‌هايي را سپاه پاسداران انقلاب دستگير كرده و اسناد زيادي هم در دست هست كه از فرقاني‌ها هستند . اين افراد تحت بازجويي هستند و يك خبر هم از يك منبع موثق به دست ما رسيده كه در يكي از شهرستان‌ها گروه مركزي فرقان شناسايي شده و تحقيقات ادامه دارد و حتي برادراني كه به طور غيرمستقيم در رابطه با سپاه هستند توانسته‌اند به نحو جالبي جلو يكي از‌ترورهاي فرقان را بگيرند و اين پيروزي بزرگي است براي ما كه در وقت مناسب توضيح خواهيم داد . ( 9 )
همچنين سخن‌گوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در گفت وگويي ديگر در مورد نوع ارتباط سپاه با دولت گفت : « براساس اساس نامه‌اين سپاه ارتباطمان با دولت به نحوي است كه استقلال سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به سبب وابستگي مالي به دولت ، محدود نشود ؛ چنانچه زماني احساس كنيم كه ممكن است اين استقلال محدود شود ، ارتباط خود را با دولت قطع خواهيم كرد . » آقاي فروتن در مورد ضرورت تشكيل سپاه گفت : « سپاه پاسداران انقلاب تشكيل گرديد كه از انقلاب پاسداري كند ؛ چرا كه بعد از ايجاد انقلاب ، مرحله دوم ، نگه‌داري از انقلاب است و ديده شده كه در اين مرحله ، انقلاب به انحراف كشانده شده است ، براي اين كه جلو اين انحراف گرفته شود ، به دستور امام و با نظارت شوراي انقلاب سپاه تشكيل شده و ما اميدواريم با اين هدف به خواست خدا و به همت همه برادران و خواهران كه در اين سپاه خدمت مي‌كنند ، ان شاءالله پاسداري انقلاب كنيم . » سخن‌گوي سپاه اضافه كرد : « فعاليت پاسداران انقلاب عمدتاً در زمينه نظامي است اما در زمينه‌ايدئولوژيكي و سياسي هم گسترش پيدا مي‌كند و اين نگه‌داري و حفاظت انقلاب در همه سطوح است . » وي در مورد نقش سپاه گفت : مهمترين و عالي‌ترين نقش اين سپاه در جنوب بود كه خوش بختانه سپاه نقش عمده‌اي را ايفا كرد و توانست در اسرع وقت جلو اغتشاش را بگيرد و به خصوص در خرمشهر و آبادان و ناحيه جنوب و نواحي
مثل گنبد و نقده و ساير جاهاي ديگر توانست با موفقيت كامل كار كند و مفيد واقع بشود . ( 10 )
400
امام خميني در جمع وزير امورخارجه و سفيران ايران در كشورهاي خارج سفارش اكيد كردند كه در برخورد نبايستي مرعوب شوند ، لازم است از موضع قدرت حركت كنند . ايشان فرمودند : « آقايان حالا دارند تشريف مي‌برند به ممالك خارجه و بيشترش به ممالك غرب است ، اين جهت در نظرشان باشد كه آن خودباختگي‌ها را كه دولت سابق و دولت‌هاي سابق داشتند و “ چشم‌گو “ بودند ، هرچه آنها مي‌گويند ، قبول بكنند ، آنها ديگر نبايد باشند . همان‌طوري كه‌ايشان ( وزيرخارجه ) سفير امريكا را رد كرد و هيچ كاري هم نمي‌توانند بكنند … . ما الان يك مملكتي هستيم كه مستقليم ، كسي در ما دخالت نمي‌تواند بكند . شما هم الان نماينده هستيد از يك مملكتي كه مستقل است ، احتياج اصلا نداريد ، آنها به ما احتياج دارند ما احتياجي به آنها نداريم . آن جا كه مي‌رويد با كمال استقلال عمل كنيد ، اين طور نباشد كه آن جا وقتي شما رفتيد باز هم حرف‌هاي سابق باشد و همان چيزهايي كه سابق آنها مي‌آمدند … آنها ممكن است بخواهند باز سوءاستفاده بكنند ، محكم بايستيد در مقابلشان ، مسائل را به طور جدي و به طور اين كه يك ابرقدرت با يك ابرقدرت دارد صحبت مي‌كند ، نه يك ضعيف با يك قوي . ماالان هيچ ضعفي از خودمان نشان نمي‌توانيم بدهيم و نمي‌دهيم و ابرقدرت‌ها را هم كنار زده‌ايم و خودمان هم مستقل داريم كار خودمان را انجام مي‌دهيم . » امام اضافه كردند : شما اين جهت ايمان و اسلام را حفظ كنيد . در سفارتخانه‌هايتان رنگ اسلامي بدهيد ، نترسيد از اين كه بگويند اينها عقب افتاده‌اند . آنها عقب افتاده‌اند ، آنها [ كه ] مردم را مي‌كشند به عصر حجر ، عقب افتاده‌اند ؛ نه ما كه مي‌خواهيم مردم را بكشيم به تمدن ، به تمدن به معناي واقعي‌اش … آن جهات غربي‌اش را اصلاح كنيد ، هرچه جهات اسلامي‌اش [ را بيشتر ] بكنيد ، آنها بيشتر از شما حساب مي‌برند . هرچه طرف غرب برويد ، آنها از شما بهره مي‌برند … اگر شما يك قدم كناربرويد ، يك قدم عقب برويد ، آنها جلوتر مي‌آيند … بيشتر از شما توقع دارند … سفارت خانه‌هايتان ، [ را ] سفارت خانه اسلامي‌كنيد ، در كاغذهايتان “ بسم الله الرحمن الرحيم “ باشد ، حذف نكنيد از اين كه به ما مي‌گويند چي ، همين تعليمات آنهاست كه ما را غرب زده كرده كه مي‌ترسيم كه “ بسم الله الرحمن الرحيم “ را بنويسيم روي كاغذهايمان … در هر صورت … آن جور مجالسي كه آن طاغوت داشت ، نداشته باشيد ، آن مهماني‌هاي كذا را نكنيد ، مهماني اگر كرديد ساده باشد … جهات سياسي‌اش هم آقاي دكتر و خود شما بهتر اطلاع داريد . آن كه من زياد به نظرم اهميت دارد اين است كه آقايان از غرب نترسيد ، اين قدر ما را كه‌ترسانده‌اند ، در غرب هم خبري نيست . ( 11 )
401
محورهاي اساسي روابط انقلاب و جمهوري اسلامي‌با اتحاد شوروي ، در سخنان امام خميني در ملاقات امروز سفير شوروي با ايشان به نحو زير‌ترسيم شد . امام فرمودند : « ما مي‌خواهيم با كساني كه مي‌خواهند با ما روابط دوستانه داشته باشند روابط دوستانه داشته باشيم و اميدواريم
كه كشور و دولت شما احترام متقابل را حفظ كند و طوري عمل كند كه در ايران منعكس نشود كه شما در امور كشور ما دخالت داريد . من ميل ندارم كه وانمود شود در اهواز دخالت داشته‌ايد . رفتار شما بايد طوري باشد كه رفع سوءتفاهم شود ، نبايد كاري انجام شود تا وانمود گردد از شوروي اسلحه وارد مي‌شود و اگر اين مسئله درست باشد ، من از شما گله دارم .
ايران در سابق بيشتر تجارتش با روسيه بود ، سابق كه اصلا آمريكايي در كار نبود و ما هم مايليم با شما روابط حسنه و روابط اقتصادي و سياسي داشته باشيم و اين موكول است به [ اين كه ] احترام متقابل رعايت شود . ما از شما مي‌خواهيم مسائلي كه باعث مي‌شود عده‌اي بعضي چيزها را بگويند ، پيش نيايد و مهمش همين قضيه رساندن اسلحه است . و ما از شوروي مي‌خواهيم در افغانستان دخالت نكند . باز تكرار مي‌كنيم كه خواستار روابط دوستانه هستيم . »
امام در بخش ديگري از بياناتشان فرمودند : « كساني كه در ايران و افغانستان اعمالي به اسم كمونيست انجام مي‌دهند ، به نفع شوروي نيست گرچه اعتقاد من اين است كه كمونيست‌هايي كه در ايران هستند روابطشان با آمريكا بيشتر است . در افغانستان حكومت فعلي فشار زيادي به نام كمونيست به مردم وارد مي‌آورد و به اطلاع ما رسيده كه حدود پنجاه هزار نفر از مردم در افغانستان كشته شده‌اند و علماي اسلام را در آن جا دستگير كرده‌اند . اگر “تره كي “ همچنان به راه خود ادامه دهد ، سرنوشتش سرنوشت محمدرضا خواهد بود و من ميل ندارم كه كشورهاي اسلامي‌روابطشان با شوروي غيرحسنه شود . » ( 12 )
402
نقيب فرماندار سردشت در مصاحبه‌اي با خبرنگار روزنامه كيهان در اروميه گفت : « حمله هواپيماهاي عراقي به خاك ايران كاملا عمدي بوده است و اين موضوع بايستي از طريق دولت ايران در سازمان‌هاي بين‌المللي مورد رسيدگي قرار گيرد . » وي اضافه كرد : « هواپيماهاي عراقي از نظر ديپلماسي حق نداشتند وارد خاك ايران شوند ولي به طوري كه مشاهده گرديد آنها به مرز ايران تجاوز نموده و روستاها را بمباران كردند . » نقيب در پاسخ اين سوال كه چه دلايلي براي عمدي بودن اين حمله دارد ، گفت : « اولا هواپيماهاي عراقي روز قبل از حادثه نيز وارد خاك ايران شده بودند ؛ ثاني تجاوز چهار بار متوالي صورت گرفته و ثالث دولت عراق از دو سال قبل روستاهاي مرزي خود را خالي از سكنه كرده و هم اكنون در روستاهاي مرزي عراق كسي وجود ندارد ، بلكه‌اين روستاهاي مرزي ايران هستند كه داراي سكنه مي‌باشند و هواپيماهاي عراقي نيز با دقت كامل فقط روستاهاي مملو از سكنه را بمباران نمودند . » وي آمار دقيق كشته شدگان را 6 نفر اعلام كرد كه همگي اهل يك روستا بودند .
فرماندار سردشت در پايان اضافه نمود كه طبق اطلاع رسيده ، يكي از بمب‌ها كه مابين روستاهاي كانيزه و توكان‌انداخته شده ، منفجر نگرديده و هم اكنون در اين منطقه وجود دارد . اين بمب 12 وجب طول و 8 وجب قطر دارد . ( 13 )
403
السامرايي سفير عراق در تهران در ملاقات با مهندس بازرگان نخست وزير موقت و دكتر يزدي وزير امورخارجه‌ايران ، رسم از بمباران مرزي جنگنده‌هاي عراقي - كه در روزهاي اخير صورت گرفت - عذرخواهي كرد و آن را خطا دانست و آمادگي دولت عراق را براي جبران هر نوع خسارتي اعلام كرد . سفير دولت عراق در ايران پذيرفت كه به طور رسمي در اين مورد نظر دولت عراق را كتب به دولت موقت جمهوري اسلامي ايران اطلاع دهد . ( 14 )
در اين حال روزنامه الثوره ارگان حزب بعث عراق در مقاله‌اي به رهبران ايران اخطار كرد كه در مناسبات ايران و عراق قدم در جاي پاي شاه سابق نگذارند و در روابط خود با عراق از بازي با آتش پرهيز كنند . روزنامه مزبور هشدار داد : « چنانچه تهران تغييري در سياست خود ندهد ، مناسبات ايران و عراق مي‌تواند وخيم‌تر گردد . » الثوره نوشت : « در حالي كه اعراب به دنبال موفقيت انقلاب ايران شادمان شدند ، اينك نشانه‌هايي در دست است كه رهبران جديد ايران پاي در جاي پاي شاه مخلوع گذارده‌اند . و اينك تنها هدف ، باز پس گرداندن جزاير ابوموسي ، تنب كوچك و بزرگ واقع در دماغه استراتژيك هرمز است . » اين روزنامه افزود : ايران نمي‌تواند با گشودن دفتر سازمان آزادي‌بخش فلسطين در تهران و پخش شعارهاي ضدصهيونيستي از راديو دولتي ، نقش خود را تغيير دهد ؛ نقش ژاندارم منطقه تنها زماني مي‌تواند پايان يابد كه آن جزاير آزاد شوند . مادام كه‌ايران به‌اشغال اين سه جزيره ادامه دهد ، اين مسئله تهديدي براي اعراب و به ويژه عراق و ممالك حوزه خليج محسوب خواهد شد . در زمان رژيم شاه‌ايران نقش ژاندارم منطقه را ايفا كرد و اگر رهبران كنوني اين كشور براي استرداد جزاير ابوموسي و تنب بزرگ و كوچك اقدام نكنند ، اين نقش همچنان حفظ خواهد گرديد .
به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس ، الثوره خطاب به رهبران ايران نوشت : « به‌اين بازي خطرناك و پر مخاطره دست نزنيد ، اين بازي جدي‌تر از آن است كه شما تصور مي‌كنيد . » ( 15 ) الثوره در ادامه مقاله خود مي‌نويسد : « ايران بايد براي نشان دادن حسن نيت خود در قبال اعراب ، سه جزيره تنب كوچك و بزرگ و ابوموسي را به اعراب كه مالكان واقعي آنها هستند بازگرداند و از اين طريق نشان دهد كه‌اين كشور ديگر ژاندارم منطقه نيست . » در بخش ديگري از اين مقاله آمده است : ما همان‌طوركه در سال 1969 اين كار را كرديم ، به رهبران ايران در شهرهاي تهران و قم اخطار مي‌كنيم كه در مورد روابط خود با عراق با آتش بازي نكنند . ( 16 )
راديو صوت الجماهير نيز در تفسيري گفت : موازنه قوا با گشايش دفتر سازمان آزادي‌بخش فلسطين در تهران و عنوان كردن اخباري از راديو تهران عليه موجوديت صهيونيستي ، تغيير نمي‌كند بلكه زماني عملا تغيير مي‌كند كه‌ايران به طور كامل جناح شرقي امت عرب را مشغول نكند تا امت عرب همه وزنه سياسي و نظامي و اقتصادي و انساني خود را در راه نبرد عليه دشمن صهيونيستي به كار گيرد . اين موازنه قوا زماني تغيير مي‌كند كه‌ايران دست از مطامع اقليمي‌خود كه در خليج عربي [ ؟ ] است دست بكشد و جزاير عربي را به صاحبان آن مسترد
دارد . اين جزيره‌ها فقط مقداري زمين نيستند بلكه پايگاهي است كه به نيروهاي ايران امكان مي‌دهد از آن جا نقش پليس را ايفا كنند . كسي كه مي‌گويد از اين به بعد نقش پليس را ايفا نخواهد كرد بايد پايگاه را به صاحبان آن مسترد دارد . اما ابقاي اين پاسگاه و گفتن اين كه ما نقش پليس را ايفا نخواهيم كرد مسئله‌اي است كه با حقيقت و منطق وفق نمي‌دهد . ما همان‌طور كه در سال 1969 تا 10 سال بعد از اين تاريخ عمل كرديم به حكام در تهران و غير تهران ، از ديگر شهرهاي ايران ، نصيحت مي‌كنيم كه‌اين بازي آزاردهنده را نكنيد و فريب اوهام را نخوريد ؛ اين بازي به مراتب خطرناك‌تر از آن است كه مي‌پندارند . ( 17 )
404
خبر دستگيري آيت الله سيد محمد باقر صدر در عراق - كه‌امروز از خبرگزاري پارس اعلام شد - بازتاب گسترده‌اي در محافل و رسانه‌هاي گروهي ايران داشت . روزنامه كيهان در شماره‌امروز خود در صفحه اول با تيتر درشت نوشت : « رهبر شيعيان عراق دستگير شد . » اين روزنامه به نقل از خبرگزاري پارس افزود : بنابه اخبار رسيده از منابع موثق ، در پي تاييد حضرت آيت الله سيد محمد باقر صدر از جمهوري اسلامي ايران به رهبري امام خميني ، حكومت بعث عراق تضييقات و فشارهايي بر ايشان وارد كرد . ايشان قصد خروج از كشور نمود و از اين جهت رهبر انقلاب اسلامي ايران امام خميني تلگرامي مبني بر بقا و حفاظت از حوزه علميه نجف اشرف به ايشان ارسال داشتند .
روزنامه كيهان در قسمت ديگري از گزارش خود نوشت : « هزاران زن و مرد مسلمان عراقي جهت اعلام پشتيباني از سيد محمد باقر صدر راهي نجف اشرف شده و دست به راهپيمايي زدند . راهپيمايان پس از حركت در خيابان‌ها عازم منزل رهبر شيعيان عراق شده و پس از شنيدن سخنراني ايشان و استيضاح حكومت بعث ، متفرق مي‌شوند . لذا در دو روز 19 و 20 خردادماه سازمان امنيت عراق منزل حضرت آيت الله سيد محمد باقر صدر را در محاصره خود قرار مي‌دهد و ماموران مستقر در اطراف منزل آيت الله صدر افرادي را كه از منزل ايشان خارج مي‌شوند دستگير مي‌كنند . در پي اين حادثه حضرت آيت الله صدر به نشانه اعتراض عليه حكومت بغداد ، در خانه خود دست به تحصن زدند تا اين كه صبح امروز رئيس سازمان امنيت عراق با 200 نفر مسلح به منزل معظم له حمله برده و ايشان را دستگير نمودند . » روزنامه مزبور علت دستگيري آيت الله صدر را تظاهرات شيعيان عراق عليه دخالت‌هاي نظامي عراق در ايران و اعتراض حضرت آيت الله سيد محمد باقر صدر به دولت عراق اعلام كرد . ( 18 )
روزنامه اطلاعات نيز با تيتر كردن اين خبر كه « مرجع شيعيان عراق توسط سازمان امنيت عراق بازداشت شد . » نوشت : « در پي راهپيمايي مردم عراق و استيضاح حكومت بعث ، ماموران امنيت عراق منزل آيت الله صدر را محاصره [ كردند ] و رفت و آمد را تحت كنترل خود درآوردند و در اولين ساعات امروز ماموران رژيم عراق ايشان را بازداشت [ كردند ] و به مكان نامعلومي انتقال دادند . اين عمل باعث اعتراض هزاران نفر از شيعيان شد كه گروهي در مقابل منزل ايشان
متحصن شدند . » روزنامه اطلاعات يادآور شد : « آيت الله صدر حدود دو هفته قبل قصد‌ترك عراق را داشتند كه بنابه توصيه‌امام خميني اعلام كردند در عراق خواهند ماند . » اين روزنامه در اين باره در مقدمه‌اي بر مقاله “ انقلاب ايران و اقتصاد اسلامي “ اثر آيت الله سيد محمد باقر صدر ، خاطرنشان كرد : چند روز قبل ناگهان خبر رسيد كه‌ايت الله سيد محمد باقر صدر كه مقيم نجف هستند در نظر دارند از عراق خارج شده و در كشور ديگري سكونت اختيار كنند . درباره علت مهاجرت ايشان گفته مي‌شود كه در هفته‌هاي اخير مقامات عراقي براي آيت الله صدر تضييقاتي به وجود آورده‌اند . در اين زمينه‌امام خميني طي تلگرافي از آيت الله صدر خواستند با توجه به موقعيت خاصي كه در عراق دارد ، كماكان در نجف اشرف بمانند و تضييقات مسئولان عراقي را با بردباري خنثي نمايند . ( 19 )
به دنبال دستگيري آيت الله سيد محمد باقر صدر ، آيت الله سيدعبدالله شيرازي - كه از نجف به‌ايران مهاجرت كرده است - از مشهد تلگرافي براي آيت الله خويي در نجف اشرف مخابره كرد كه در آن آمده است : « اخبار واصله در اين روزها مبني بر اقدام هيئت حاكمه عراق به تضييق و فشار مجدد بر مسلمانان آن جا و حوزه علميه نجف اشرف ، بالخصوص خبر امروز داير بر دستگيري حضرت آيت الله آقاي سيد محمد باقر صدر موجب تاثر و تالم شديد گرديد . اين جانب اين گونه رفتار وحشيانه و اعمال غاصبانه‌اي كه به دست عمال خائن استعمار در عراق صورت مي‌گيرد شديد محكوم مي‌نمايم و به اولياء امور عراق هشدار مي‌دهم كه دست از اين گونه اعمال خلاف شرع و قانون برداشته و ملت را در تشخيص مسير و اظهارنظر و اتخاذ تصميمات خود آزاد بگذارد . » درقسمت ديگري از اين تلگراف آمده است : « مالا سرنوشت حكام عراق همانند سرنوشت طاغيان و نوكران بيگانگان در ايران خواهد بود و ما اقدام ملت غيور عراق را در مبازه عليه ظلم و استبداد و دفاع آنها از جمهوري اسلامي ايران … تقدير مي‌نماييم … و از هرگونه حمايت از ملت مبارز عراق خودداري نخواهيم نمود . »
علاوه بر اين ، سيد محمد شيرازي نيز كه روزنامه كيهان از وي با عنوان “ مرجع تبعيدي شيعيان عراق “ نام برد ، با صدور اعلاميه‌اي در شهر قم ضمن محكوم كردن عمل دستگيري آيت الله سيد محمد باقر صدر در عراق ، از ملت عراق و ديگر مسلمانان كشورهاي اسلامي دعوت كردند كه با قيام عليه رژيم بعث عراق حكومت اين كشور را ساقط كنند . در جاي ديگري از اين اعلاميه‌امده است : از بين بردن حرمت رهبران مذهبي در زماني كه ملت نياز شديدي به رهبريت دارد اقدامي است خطرناك و بر ملت مسلمان عراق و تمام امت اسلامي است كه به‌اين مسئله اهميت داده و هرچه زودتر جهت نجات آيت الله سيدباقرصدر اقدام كنند و مبارزه را تا برقراري حكومت الله ادامه دهند .
همچنين به دنبال انتشار خبر دستگيري آيت الله سيد محمد باقر صدر گروهي از علما و طلاب ايراني و لبناني و عراقي و ساير كشورهاي اسلامي مقيم حوزه علميه قم در منزل مرجع عالي قدر حضرت آيت الله گلپايگاني اجتماع كردند . در اين اجتماع سخنرانان به فجايعي كه
به دست عمال بعثي عراق انجام شده اعتراض كردند و به ويژه سلب آزادي از حضرت آيت الله سيد محمد باقر صدر روحاني متعهد را محكوم كردند . براساس اين گزارش ، آيت الله العظمي گلپايگاني ضمن تقدير از مجاهدات و خدمات علمي و ارزنده‌ايشان ، از اين واقعه شديد اظهار تاسف كردند و آن را تحرك بخش و قيام آفرين شمردند . با دستگيري آيت الله صدر ، آيت الله شريعتمداري نيز خطاب به دولت عراق گفت : « حكومت عراق بايد متوجه باشد كه نمي‌تواند با ايشان معاملاتي را كه با ديگر مظلومين مي‌كند ، انجام دهد . مقام شامخ ايشان ايجاب مي‌كند عراق متوجه باشد براي مصلحت خود او هم كه شده است نبايد شيعيان را بيش از اين ناراحت كند . » آيت الله مرعشي نجفي نيز با مخابره تلگرافي براي آيت الله خويي اعلام كرد : خبرناگهاني و غيرمنتظره تجاوز ناجوانمردانه به حريم منزل آيت الله صدر و دستگيري معظم له را از طرف رژيم بعث عراق با قلبي آكنده از تاثر و‌اندوه دريافتم . ما اين رژيم استبدادي را از عذاب خدا و خشم ملت مسلمان بر حذر داشته و از جهان اسلام خواستاريم كه اقدام لازم به عمل آورده و تبهكاران را در جاي خود بنشانند .
اخبار دستگيري آيت الله صدر كه از عراق در مطبوعات داخلي ايران منتشر مي‌شود نيز بخشي از بازتاب اين واقعه است . مطابق اين اخبار : در پي حادثه دستگيري آيت الله صدر ، بازارهاي اكثر شهرهاي عراق به حال تعطيل درآمد و در نجف اشرف ، كربلا ، بصره ، شاميه ، شطره و ديگر نقاط عراق تظاهرات خشونت آميزي به وقوع پيوست كه صدها هزار مسلمان عراقي در آنها شركت داشتند . پليس عراق در اين تظاهرات به سوي مردم تيراندازي كرد و تعداد زيادي از مردم كشته و زخمي شدند . از هم اكنون پليس با همكاري نيروهاي انتظامي ، ارتش و ماموران سازمان امنيت نقاط حساس شهرها را تحت كنترل گرفته و درهاي صحن و حرم نجف اشرف و كربلا را بسته است . از سوي ديگر ، طلاب و فضلاي حوزه علميه نجف اشرف به عنوان اعتراض به دستگيري آيت الله صدر و كشتار مسلمانان بي گناه عراق و حمله عراق به روستاهاي مرزي ايران ، دست به تحصن در مسجد الحضراي نجف زدند . در محله فقيرنشين الثوره در بغداد نيز تظاهراتي برپا شد ، اين تظاهرات در پي بازداشت شيخ عفيف نابلسي امام جماعت محله فوق انجام شد كه در آن عده‌اي كشته و زخمي شدند . در كوفه نيز زنان مسلمان اين شهر پس از تجمع در مسجد كوفه دست به تظاهرات زدند كه با دخالت پليس متفرق شدند و پس از اين تظاهرات ، در كوفه و نجف مقررات منع رفت و آمد اجرا گرديد . در شهرهاي نجف اشرف ، كوفه و بغداد نيز مردم مسلمان به عنوان اعتراض به دستگيري آيت الله صدر به راهپيمايي پرداختند و شعارهايي به طرف‌داري از انقلاب اسلامي ايران و امام خميني و تاييد حضرت آيت الله سيد محمد باقر صدر سر دادند . عمال دولت بعث براي سركوبي تظاهرات به تيراندازي هوايي و ضرب و جرح تظاهركنندگان اقدام كرد و درگيري شديدي بين دو طرف به وجود آمد كه به مجروح شدن گروهي از مردم منجر شد .
در همين حال روزنامه كيهان اعلاميه “ حركت انقلاب اسلامي عراق “ را به چاپ رساند كه در
آن آمده است : مدت‌هاست حكومت بعث عراق - كه مستقيم از امپرياليسم شرق و غرب دستور مي‌گيرد - برادران مسلمان را در فشار و اختناق قرار داده است . هزاران تن از جوانان مبارز و مسلمان در زندان‌ها بسر مي‌برند . به دنبال همه ستم گري‌ها ، امروز ( 22/3/58 ) آيت الله العظمي سيد محمد باقر صدر رهبر شيعيان عراق را دستگير كرده و ايشان را به جاي نامعلومي‌برده‌اند . با كسب اجازه از رهبر عالي قدر انقلاب امام خميني و مراجع عظام ، از مسلمانان مبارز و غيور قم به عنوان اعتراض به حكام بعث عراق دعوت مي‌شود كه در راهپيمايي عصر روز چهارشنبه 24/3/58 شركت فرمايند . ( 20 )
راديو لندن نيز درباره دستگيري آيت الله صدر گزارش داد : طبق گزارش راديو ايران ، آيت الله سيد محمد باقر صدر رهبر شيعيان در عراق دستگير شده است . دستگيري آيت الله صدر به دنبال تظاهرات شيعيان عراق بر ضد دخالت نظامي عراق در ايران و همچنين اعتراضات آيت الله صدر به دولت عراق انجام گرفت . بر طبق اين گزارش آيت الله صدر پشتيباني خود را از انقلاب ايران اظهار داشته بود و ده روز پيش همكاران ايراني‌اش مانع رفتن وي از عراق شدند . آنان از آيت الله صدر خواستند كه در نجف - شهري كه در آن جا دستگير شده - بماند تا اماكن مقدس را محافظت كند . به گزارش اين راديو ، هزاران تن از مردم عراق به راهپيمايي پرداختند و خواستار انقلاب اسلامي در عراق شدند . ( 21 )
405
سايروس ونس وزير امورخارجه‌امريكا گفت : هيچ‌گونه نشانه‌اي از اين كه عراق قصد داشته باشد مستقيم در امور داخلي همسايه خود “ ايران “ مداخله كند ، مشاهده نمي‌شود . ونس تاكيد كرد كه اوضاع مرزي دو كشور ايران و عراق مبهم است و در اين نقطه حادثه‌اي روي نداده است كه دلالت بر قصد مداخله مستقيم عراق در امور ايران داشته باشد . ( 22 )
406
خبرگزاري رويتر در تفسيري تحت عنوان “ بررسي مناسبات ايران و عراق “ گزارش مفصلي تهيه و پخش كرده است كه به دليل جمع‌آوري اطلاعات متنوع ، نوع خاص جانب داري از عراق و جمع بندي‌هايي كه غربي‌ها مايلند مورد توجه‌ايران قرار گيرد ، داراي اهميت است . در اين گزارش آمده است : « كشمكش‌هاي مرزي ماه جاري بين دو كشور همسايه مسلمان ايران و عراق بار ديگر حساسيت وضع امنيتي منطقه‌اي را كه نفت آن براي اقتصاد دنياي غرب حياتي است ، مورد توجه قرار داد . ايران در اعلاميه‌هاي رسمي و گزارش‌هاي مطبوعاتي مختلف اعلام داشته است كه “ هواپيماهاي عراقي دهكده‌هاي مرزي ايران را بمباران كرده‌اند ؛ نيروهاي عراقي در طول مرز استان ناآرام خوزستان تمركز يافته‌اند و به سوي گشتي‌هاي ايران تيراندازي نموده‌اند ؛ همچنين عراق و كويت از طريق مرزهاي ايران براي اعراب ناراضي اسلحه قاچاق ارسال داشته‌اند . “ اما عراق به سهم خود كوتاه‌امده و سعي كرده است از درگيري در يك جنگ لفظي دوري جويد . اين كشور تعدادي از اتهامات وارده را تكذيب و در مواردي نيز سكوت كرده است و از وارد كردن
اتهامات متقابل به حكومت انقلابي ايران خودداري كرده است . مقامات رسمي در بغداد و سفارت عراق در تهران - كه روز جمعه شاهد تظاهرات ضدعراقي بودند - گفتند سياست آنها براساس عدم دخالت در امور داخلي كشورهاي همسايه استوار است . ولي اين مقامات نگراني عراق را در مورد ثبات منطقه خليج ( فارس ) كه با حوادث چند ماه گذشته‌ايران و سقوط شاه و روي كار آمدن يك دولت انقلابي مورد تهديد قرار گرفته است ، تاكيد كردند .
رويتر افزود : آشفتگي و ناهماهنگي قدرت در ايران ، مشكلاتي رابراي سفارت عراق و ساير هيئت‌هاي خارجي - كه اغلب مطمئن نيستند كداميك از اين دستگاه‌ها مسئول اصلي هستند - به وجود آورده است . اين مسئله در گزارش‌هايي كه از حمله هوايي عراق در چهارم ژوئن به چند دهكده كردنشين استان آذربايجان غربي منتشر گرديد ، نشان داده شد . عبدالمالك آل ياسين ( سفير عراق در تهران ) اظهار داشته است : در صبح چهارم ژوئن ( 14 خرداد ) مقامات عراقي به‌ايران اطلاع دادند نيروهاي عراقي در منطقه مرزي كه در آن جا مبارزات ضدچريكي بر عليه شورشيان كرد در جريان است ، نقل و انتقالاتي انجام خواهند داد . دو روز بعد روزنامه‌هاي تهران گزارش حمله مذكور رامنتشر ساختند و اعلام داشتند سفير عراق به وزارت كشور فراخوانده شده است تا اعتراض ايران را دريافت كند . سفير عراق گفت وي هرگز به وزارت كشور فراخوانده نشده است ولي او به اختيار خود براي دريافت اطلاعات بيشتر در مورد اتهامات ايران ، به وزارت امورخارجه رفته است . سفير عراق اظهار داشت وزارت امورخارجه هيچ‌گونه اعتراضي در مورد حادثه گزارش شده ، نكرد . رويتر افزود : وقوع اين حادثه از طرف بغداد نه تاييد و نه تكذيب شد .
خبرگزاري مزبور در قسمت ديگري از گزارش خود نوشت : مشكل جدي‌تر ايران اوضاع استان جنوب غرب اين كشور يعني استان خوزستان است كه در راس خليج ( فارس ) قرار دارد و ذخاير عظيم نفتي در آن است و اكثريت جمعيت آن را اعراب تشكيل مي‌دهند . در زد و خوردهاي ماه جاري خرمشهر ، آبادان و اهواز كه بين اعراب خواستار خودمختاري و جنگجويان دولتي روي داد ، بيش از صدنفر كشته شدند . مقامات تهران كه با تهديدي در كنترل نفت خود رو‌به‌رو بودند شديد عكس العمل نشان دادند و دريادار مدني استاندار خوزستان يك سري اتهامات عليه عراق عنوان كرد كه هيچ كدام از آنها مورد تاييد قطعي قرار نگرفت . مدني ادعا كرد كه يكي از برادران صدام حسين ( مرد نيرومند عراق ) در قاچاق اسلحه از طريق شطالعرب براي اعراب خوزستان دست دارد و نيروهاي عراقي در طول شطالعرب تقويت شده و تمركز يافته‌اند و دكتر جرج حبش رهبر جبهه خلق براي آزادي فلسطين كه با عراق روابط نزديكي دارد در خوزستان ديده شده است . مقامات عراقي اين اتهامات را بي اساس خواندند و آن را رد كردند . سفير عراق در تهران گفت ايران از زمان انقلاب اين كشور چندين بار از عراق خواسته است كه بر مرزهاي مشترك دو كشور نظارت بيشتري اعمال نمايد تا از خروج غيرقانوني ايرانيان از كشور جلوگيري كند . علي‌رغم ماهيت شديد عربي خوزستان ، عراق هيچ ادعايي نسبت به‌اين استان ندارد و همچنين هيچ منفعت آشكاري نيز در به وجود آوردن ناآرامي در خوزستان يا به طور كلي
در ايران ندارد . منابع نفتي خوزستان ممكن است اين فكر را به وجود آورد كه ذخاير مذكور ارزش ماجراجويي عراق در اين قسمت از ايران را داشته باشد ولي عراق خود منابع نفتي عظيمي‌دارد و در حال حاضر كمتر از 60 درصد ظرفيت خود را توليد مي‌كند و سياست كنترل شديد بر سرازير شدن درآمدهاي نفتي را اعمال مي‌كند تا از تورم داخلي و مشكلات ناشي از ثروت ناگهاني كه باعث ناآرامي‌هاي اجتماعي در ساير كشورهاي عربي گرديده ، جلوگيري كند . مي‌توان گفت نه كنترل نفت خوزستان و نه شانس گسترش خط ساحلي باريك كنوني اين كشور [ عراق ] براي عراق آن ارزش را دارد كه خطر عظيم انجام اين اقدام ماجراجويانه را تقبل نمايد . رهبران حزب بعث عراق سياست درازمدت توسعه و عمران داخلي را كه محتاج ثبات منطقه‌اي است دنبال مي‌كنند . در سياست خارجي ، رهبران حزب بعث قويا به دنبال آن هستند كه به عنوان نيروي رهبري كننده اعراب جانشين مصر گردند كه در حال حاضر عملا به دنبال امضاي معاهده صلح با اسرائيل منزوي گرديده است . يك عامل مهم در اين سياست ، به دست آوردن اعتماد عربستان سعودي است كه زماني دشمن عراق بود . رهبران محافظه كار عربستان سعودي اخيراً لحن دوستانه‌تري نسبت به بغداد در پيش گرفته‌اند . دخالت آشكار عراق در خوزستان بار ديگر اين‌ترس را در رياض به وجود خواهدآورد كه عراق مي‌خواهد ژاندارم راديكال خليج باشد و مي‌تواند باعث گردد كه عربستان بار ديگر به منظور جلب حمايت اردوگاه مصر و ايالات متحده ، [ به آن سمت ] كشيده شود .
يك دليل مذهبي قوي نيز براي عدم دخالت عراق در امور ايران وجود دارد : اكثريت قريب به اتفاق ايرانيان شيعه هستند و لااقل نيمي از جمعيت عراق نيز شيعه مي‌باشند . در شهرهاي نجف و كربلاي عراق اكثر اماكن مقدس اهل تشيع قرار دارند كه پيروان آن را در بيشتر كشورهاي عرب فقرا و تهيدستان تشكيل مي‌دهند . مقامات عراقي مي‌گويند كه كشور آنها توجهي به فرقه گرايي نداشته و تفاوتي ميان شيعه‌ها و سني‌ها كه اكثريت مسلمانان را دربر مي‌گيرد ، قائل نيست . لكن قدرت روحاني حاكم در عراق بيشتر از سني‌ها تشكيل مي‌شود و ديپلمات‌هاي خارجي مقيم بغداد معتقدند كه شيعيان اين كشور احتمالا با دشواري‌هاي سياسي و اقتصادي مواجهند كه مي‌تواند مورد بهره برداري منافع خارجي يا كمونيست‌هاي محلي كه مورد حملات بعثي‌ها هستند ، قرار گيرد . نشانه هشدار به عراق زماني بروز كرد كه در روز جمعه تظاهركنندگان در مقابل سفارتخانه عراق در تهران به راهپيمايي پرداخته و شعارهايي در تاييد تظاهرات ضددولتي در شهر نجف با خود حمل نمودند و از مردم خواستند عليه مقامات بغداد به شيوه انقلاب اسلامي ايران قيام كنند . چنانچه قرار باشد انقلابي در عراق صورت گيرد ، قصد اصلي و اوليه‌اش متوجه شيعيان خواهد بود . چنين اقدامي‌براي حكمرانان بعث عراق مي‌تواند جدي باشد . سفير عراق در تهران در اين ارتباط گفت : اظهارات فتنه انگيز مردم ايران بايد توسط مقامات ايراني ممنوع شود . نداي انجام انقلاب در عراق هنوز در سطحي رسمي انعكاس نيافته و چنين تحولي منجر به بروز بحران شديد در روابط ايران و عراق خواهد شد . سفير عراق خبر تظاهرات
در نجف را عاري از حقيقت دانست و گفت چنانچه اين اتهام غلط از طرف دولت ايران وارد آيد ، در واقع مداخله عمده در امور داخلي عراق محسوب شده و ما مي‌دانيم كه چگونه عكس العمل نشان دهيم . ( 23 )
407
رويتر گزارش داد : انتظار مي‌رود حافظ اسد رئيس جمهوري سوريه و احمد حسن البكر رئيس جمهوري عراق روز شنبه ( 26/3/58 ) به منظور مذاكره پيرامون تصويب فرمول قانون اساسي براي طرح اتحاد دو كشور ، در بغداد ملاقات نمايند . كميته عالي متشكل از رهبران دو كشور و مشاوران آنها در پي آشتي دو كشور كه توسط احزاب رقيب بعث سوسياليست اداره مي‌شود ، اواخر سال گذشته
احمد حسن البكر رئيس جمهور عراق
به وجود آمد . آشتي بين دو كشور تقريب يك هفته قبل از تشكيل كنفرانس سران عرب در نوامبر گذشته در بغداد و نيز در پي اقدامات صلح خاورميانه توسط انورسادات پيش آمد . بنابر شايعات ، پس از مذاكرات روز شنبه كه عبدالحليم خدام معاون نخست وزير سوريه و صدام حسين معاون فرماندهي انقلاب عراق نيز حضور دارند ، اعلاميه‌اي مبني بر گام مهم اتحاد دو كشور انتشار خواهد يافت . روزنامه الراي در امان نوشت كه پس ازديدار روز شنبه احتمالا تشكيل يك دولت كوچك مركزي متشكل از وزراي دفاع ، خارجه واطلاعات اعلام خواهد شد . ( 24 )
408
وزارت خارجه‌امريكا اعلام كرد كه‌امريكا و عربستان سعودي در مورد مذاكرات صلح خاورميانه اختلافاتي دارند اما روابط استوار و دوجانبه خود را حفظ خواهند كرد . هودينگ كارتر گفت : “ ما به كار مشترك خود با عربستان براي ساختن يك پايگاه استوار و قوي ادامه خواهيم داد . اين چيزي [ است ] كه ما مي‌خواهيم و عربستان نيز همين را مي‌خواهد . “ به گزارش آسوشيتدپرس ، در بيانيه‌اي كه در واشنگتن پست انتشار يافت ، آمده است كه‌امريكا فشار خود را بر عربستان براي حمايت از پيمان صلح مصر و اسرائيل متوقف ساخته و به جاي آن به تلاش براي بهبود روابط خود با عربستان پرداخته است . ( 25 ) در اين حال بنابه گزارش يونايتدپرس ، سخن‌گوي وزارت امورخارجه‌امريكا گفته است : آمريكا و عربستان سعودي داراي آن چنان هدف‌هاي مشترك هستند كه برتر از اختلاف‌هاي آنها بر سر پيمان صلح مصر و اسرائيل است . با رهبران عربستان سعودي آشكارا درباره‌اين پيمان سخن گفته‌ايم و غالب بين ما سري وجود نداشته است كه مانع عدم تفاهم بشود . ( 26 )
منابع وماخذ روزشمار 22/3/1358
1 ـ روزنامه كيهان ، 23/3/1358 ، ص 3 .
2 ـ روزنامه اطلاعات ، 23/3/1358 ، ص 3 .
3 ـ روزنامه اطلاعات ، 24/3/1358 ، ص 3 .
4 ـ سند شماره 209932 : مركز مطالعات و تحقيقات جنگ ، متن قطع‌نامه كنفرانس خودمختاري كردستان در سنندج ، 22/3/1358 .
5 ـ روزنامه كيهان ، 22/3/1358 ، ص 2 .
6 ـ سند شماره 113519 ، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : احكام اعضاي ستاد فرماندهي سپاه اهواز صادره از ستاد مركز .
7 ـ سند شماره 131183 ، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : متن صورت جلسه شوراي فرماندهي اهواز .
8 ـ سند شماره 113538 ، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : احكام اعضاي ستاد سپاه آبادان صادره از ستاد مركز .
9 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 4 .
10 ـ ماخذ شماره 5 ، ص 2 .
11 ـ مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي ، صحيفه نور ، مجموعه رهنمودهاي امام خميني ، جلد7 ( تهران : وزارت ارشاد اسلامي ، سال 61 ) ، ص ص 85 تا 88 .
12 ـ ماخذ شماره 11 ، ص ص 90 تا 91 .
13 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 3 .
14 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 1 .
15 ـ خبرگزاري پارس ، “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 81 ، 23/3/1358 ، ص ص 5 و 4 ، يونايتدپرس .
16 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 3 .
17 ـ خبرگزاري پارس ، “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 81 ، 23/3/1358 ، ص 8 .
18 ـ ماخذ شماره 5 ، ص 2 .
19 ـ روزنامه اطلاعات ، 22/3/1358 ، ص 12 .
20 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 3 .
21 ـ ماخذ شماره 15 ، ص 12 ، راديو لندن .
22 ـ خبرگزاري پارس ، “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 83 ، 25/3/1358 ، ص 23 ، رويتر .
23 ـ ماخذ شماره 15 ، ص 1 تا 8 .
24 ـ ماخذ شماره 5 ، ص 8 ، رويتر .
25 ـ ماخذ شماره 1 ، ص 8 ، آسوشيتدپرس .
26 ـ ماخذ شماره 2 ، ص 8 ، يونايتدپرس .
