روزشمــــار
چهارشنبه
16 خرداد 1358
11 رجب 1399
6 ژوئن 1979
331
در پي مذاكرات مدني استاندار خوزستان و شبيرخاقاني توافق نامه‌اي در 8 ماده در خصوص حل مسائل خوزستان علي الخصوص خرمشهر به‌امضاء رسيد . درباره اين توافق نامه ، آيت الله شبيرخاقاني ، محمدرضا علوي فرماندار خرمشهر و مهندس اصغر ابراهيمي فرماندار اهواز اعلاميه‌اي به شرح زير انتشار دادند :
بسمه تعالي ؛ در ارتباط با رويدادهاي اخير خوزستان و به منظور بررسي و حل مشكلات استان مذكور ملاقاتي در ساعت 23 : 30 روز سه شنبه 15 خرداد فيمابين حضرت آيت الله محمد طاهر آل شبير خاقاني و جناب آقاي دكتر سيد احمد مدني استاندار خوزستان صورت گرفت . اين ملاقات كه با حضور حضرت آيت الله سيد محمد جعفر مروج و حجت الاسلام شيخ عيسي خاقاني و ساير حجج اسلام آقايان سيد جواد الياسي و آيت الله زاده مروج و همچنين سرهنگ محمد حسين حقيقي فرمانده لشكر خوزستان و آقاي سيد محمد رضا علوي فرمانده و آقاي زرگر دادستان انقلاب انجام گرفت ، در ساعت 2 بامداد روز چهارشنبه 16 خرداد ماه 1358 پايان يافت و در طي آن ، مسائل و مشكلات خوزستان مورد بررسي قرار گرفت و موارد زير به اتفاق آرا تصويب گرديد :
1 ـ به مصداق آيه شريفه " ان اكرمكم عندالله اتقيكم " بايد انتخاب و انتصاب افراد در مشاغل سازمان‌هاي دولتي بر مبناي ملاك‌هاي اسلامي و معيار شايستگي و صلاحيت و ايمان و اعتقاد به ضوابط انقلاب اسلامي ملت ايران از برادران عرب و غير عرب باشد .
2 ـ تحقيق و شناسايي و دستگيري فوري مسببين و محركين حوادث اخير و محاكمه آنها اعم از مامورين دولتي و غيردولتي و آقاي دادستان انقلاب تكليف دارد بلافاصله اجراي اين بند را عملي نمايد .
3 ـ رسيدگي به خانواده‌هاي شهدا و مقتولين و مجروحين حادثه اخير خرمشهر و آبادان ، و كساني كه سرپرست خانواده خود را از دست داده‌اند تحت حمايت دولت قرار گيرند .
4 ـ برقراري امنيت و حفظ انتظامات شهر و روستا زير نظر شهرباني و ژاندارمري منطقه انجام پذيرد و كليه شوراها ، كميته‌ها و كانون‌ها و ساير سازمان‌ها و جبهه‌هاي انتظامي بومي منحل و امور انتظامي از طريق سازمان‌هاي مسئول فوق انجام گيرد و در صورت نياز از پاسداران غيربومي استفاده گردد .
5 ـ به عمليات عمراني شهر و روستا در منطقه توجه خاص مبذول گردد و در اين زمينه با توجه به‌امكانات موجود ، يك سلسله برنامه‌هاي عمراني به فوريت در سراسر منطقه پياده گردد .
6 ـ كليه فعاليت‌هاي فرهنگي كه در چارچوب اهداف و ضوابط انقلاب اسلامي ملت ايران صورت مي‌گيرد تاييد مي‌شود و اين قبيل فعاليت‌ها بايستي با داشتن اساسنامه‌اي كه با انقلاب اسلامي ملت ايران منطبق باشد صورت پذيرد .
7 ـ ضمن اظهار تاسف از حمله‌اي كه به منزل حضرت آيت الله العظمي شيخ محمد طاهر آل شبيرخاقاني صورت گرفته ، مقرر گرديد كه موضوع بررسي و تعقيب شود و عاملان تحت پي گرد قانوني قرارگيرند .
8 ـ همان طور كه تاكنون تعداد 46 نفر از دستگيرشدگان آزاد شده‌اند ، به وضع بقيه نيز رسيدگي فوري به عمل آيد .
اين توافق نامه توسط شبيرخاقاني و سيد محمد رضا علوي فرماندار خرمشهر و مهندس اصغرابراهيمي فرماندار اهواز از طرف مدني استاندار خوزستان امضا شده بود . ( 1 )
پس از امضاي توافق نامه قرارشد مواد مورد توافق در جمع متحصنان مسجد امام جعفرصادق ( ع ) قرائت شود . به نوشته مطبوعات : متحصنين ضمن اعتراض به مفاد توافق نامه ، گفتند : « زماني دست از تحصن برمي‌داريم كه ابتدا دولت اسراي عرب را آزاد نمايد و پاسداران انقلاب از خرمشهر بيرون رانده شوند و نيز عاملان كشتار اعراب دست گير و محاكمه شوند . » اعرابي كه در مسجد امام جعفرصادق ( ع ) خرمشهر دست به تحصن زده‌اند ، در پايان گفتند : « چنانچه خواست‌هاي ما مورد قبول واقع شود دست از تحصن برخواهيم داشت . » اين عده در ابتداي تحصن خود 48 ساعت به دولت فرصت داده بودند كه بعد به مهلت پنج روزه تبديل شد و سپس 48 ساعت ديگر تمديد گرديد كه تا ظهر 18/3/58 تمام مي‌شود . ( 2 )
332
مدني استاندار خوزستان ، عراق را به همكاري با عناصر سلطنت طلب در ارسال سلاح براي عناصر تجزيه طلب در خوزستان ، متهم كرد . وي در يك مصاحبه مطبوعاتي گفت : براساس مطالعاتي كه به دست آمد و پس از تشخيص نوع اسلحه‌هايي كه به دست آمده بود ، متوجه شديم كه اين اسلحه‌ها از مرز عراق به ايران وارد مي‌شود . پس از اطلاع از اين امر هيئتي مامور بررسي شدند كه نتيجه بررسي‌ها چنين نشان مي‌دهد كه شاه مخلوع حدود يك ميليارد دلار در اختيار يك گروه ويژه به سرپرستي اردشير زاهدي قرار داده است كه وي و ديگر همراهانش براساس اطلاعات به دست آمده به طور مرتب در رفت و آمد به عراق هستند . اين عده با
استخدام مزدور ، اسلحه قاچاق از مرزهاي جنوبي كشور وارد ايران مي‌كنند و برنامه تشنج در منطقه قبلا توسط اين عده طرح‌ريزي شده و به اجرا درآمد . ( 3 )
333
در اقدامي غيرمستقيم عليه عناصر مشكوك خلق عرب ، “ ابوالقاسم ستاريان “ دادستان انقلاب اسلامي استان خوزستان “ طي اطلاعيه‌اي اعلام كرد :
به كليه اعضا و همكاران ساواك منحله استان خوزستان اخطار مي‌شود از تاريخ طبع و نشر اين آگاهي ظرف 48 ساعت با مراجعه به ادارات و سازمان‌هاي مربوطه اعلام استعفا نمايند تا در تعيين مجازات آنان تخفيف داده شود ، در غير اين صورت علاوه بر اين كه از كار اخراج مي‌شوند ، تحت تعقيب قرارگرفته و هيچ ارفاقي نسبت به آنان منظور نمي‌شود و شديد مجازات خواهند شد . ( 4 )
334
روزنامه مردم ارگان حزب توده ايران طي تحليلي از اوضاع خوزستان نوشت : امپرياليسم و ارتجاع ، محرك رويدادهاي خونين خوزستانند . تا عمال امپرياليسم ، صهيونيزم ، ساواكي‌ها و بازرگانان رژيم پهلوي سركوب نشوند ، آرامش واقعي برقرار نخواهدشد . تا خودمختاري اداري و فرهنگي براي خلق عرب در چهارچوب حفظ وحدت ملي و تماميت ارضي ايران تامين نگردد ، زمينه براي توطئه و تحريك وجود خواهد داشت . مردم عرب مثل همه ملت‌هاي ديگر ساكن ميهن ما حق دارند به تساوي با ساير خلق‌ها در ميهن خود ايران با برخورداري ازتمام حقوق و خودمختاري‌هايي كه شوراهاي پيشنهادي عرضه مي‌دارد ، زندگي كنند .
مسئله‌اي كه در خوزستان مي‌گذرد بايد توسط انقلاب ايران و به خاطر انقلاب ايران حل شود وگرنه دشمنان انقلاب و امپرياليست‌ها از آن بر ضد خود انقلاب سوءاستفاده خواهندكرد . … در همين جرياناتي كه خرمشهر و آبادان را به آتش و خون كشيد ، انگشت امپرياليسم و دست ساواكي‌ها و شيوخ مرتجع محلي و عناصر مشكوك در رهبري و تدارك انجام و آشوب به خوبي پيدا بود . اين عواملي بودند كه از حق طلبي كاملا بجا و راستين خلق عرب و از وضع بسيار ناهنجار و دشوار زندگي آنان نهايت سوءاستفاده را كردند و دست به تحريك زدند . ( 5 )
335
امروز در سقز جلسه‌اي تشكيل شد كه در آن نمايندگان يه كيه تي جوتياران ( اتحاديه دهقانان ) ، شوراي انقلاب سقز ، جمعيت زحمتكشان و حزب دمكرات كردستان ، هواداران سازمان چريك‌هاي فدايي خلق ، شوراي هماهنگي روحانيون مناطق سقز ، تكاب ، ديوان دره و شاهين دژ و كميته انتظامات اسلامي سقز ، و روساي دادگستري و ساير ادارات دولتي شركت داشتند و پس از بحث و گفت وگو در خصوص موارد زير به توافق رسيدند :
1ـ به محمد صديق جاف كه فعلا با تفنگ چي‌هاي خود در منطقه سرشيد ( بسطام و دگاگا ) براي مردم منطقه مزاحمت و دردسر فراهم نموده و به كمك عناصر ژاندارمري و فئودال ها و
مرتجعين ضد كرد اسلحه‌هاي گروهان بسطام را غصب و ضبط نموده است اخطار مي‌شود كه ظرف ده روز اسلحه‌ها را به شوراي انقلاب سقز تحويل نمايد و اگر ژاندارمري با مردم است ، دست از همكاري با مشاراليه كنده و نارضايتي خود را از اعمال ايشان اعلام نمايد .
2ـ تمام گروه‌هاي مذكور و مترقي سقز بايد مقدمات انتخابات شوراي 11 نفري شهرستان سقز را هر چه زودتر تهيه و به مرحله عمل در آورد ، بعد از آن درباره كميت و كيفيت استقرار ژاندارمري در شهر و روستاهاي سقز اتخاذ تصميم خواهد نمود و در مورد شهرباني نيز تصميم خود را اتخاذ مي‌نمايد . بديهي است تا انتخابات شوراي 11 نفري شهرستان ، مسئولين ژاندارمري و شهرباني از هرگونه تصميمي‌خوداري نمايند .
3ـ هيچ نيروي خارجي به هيچ عنواني حق مداخله در امور داخلي ايران و كردستان عزيز را ندارد زيرا خودمختاري كردستان ايران مربوط به كردهاي ايران و برادران ايراني است ، ديگر كردهاي عراقي بايد در عراق خود دنبال خودمختاري كردستان عراق بروند و نبايد بهانه تجزيه طلبي را به دست استثمارگران بدهند .
4ـ انحلال كميسيون پنج نفري انتصابي كه در دادگستري مشغول كار شده‌اند و بايد اعضا به انتخاب واقعي مردم باشند . ( 6 )
336
به دنبال بروز ناآرامي در روستاهاي گنبدكاووس و جلوگيري گروهي از برداشت محصول و نيز در جهت برقراري حاكميت دولت و به دست گرفتن ابتكار عمل در تشكيل شوراها و مقابله با تحريكات خودسرانه كانون‌هاي وابسته به گروه‌هاي چپ غيرمذهبي در منطقه تركمن صحرا ، نماينده وزير كشور دو اطلاعيه انتشار داد . در اطلاعيه نخست آمده است : پيرو اهداف مترقيانه دولت موقت جمهوري اسلامي مبني بر واگذاري كار روستا به روستاييان ، اقدمات لازم براي تشكيل شوراهاي روستايي در منطقه گنبدكاووس و گرگان شروع شده است . بديهي است كه نمايندگان و مسئولان واقعي دولت براي كارهاي عمراني و آباداني در روستاها ، همين شوراها خواهدبود . به همين منظور نمايندگاني از طرف مسئولان براي نظارت بر حسن انتخابات شوراها تعيين خواهدشد و يادآور مي‌شود كه از هرگونه عكس العمل ارتجاعي و ضدانقلابي كه مانع انجام اين مهم شود جلوگيري خواهد شد و در اين مورد از روستاييان درخواست مي‌شود هوشياري خود را حفظ كرده و هر گونه تحريك و تشنج از طرف ضدانقلابيون را به سرعت شناسايي و مقامات مسئول را مطلع كنند .
اطلاعيه دوم نيز تاكيد دارد اخير مشاهده شده كه عده‌اي سودجو به عناوين مختلف در منطقه گنبدكاووس از برداشت محصول جلوگيري مي‌كنند ، بدين وسيله به كليه افراد فوق الذكر اخطار مي‌شود كه اين گونه اعمال خلاف شرع بوده و از عمل آنها شديد جلوگيري خواهدشد و در صورت ارتكاب به اين عمل ، ضدانقلاب محسوب مي‌شوند . در صورتي كه اختلافي در مورد محصول و يا زمين بين زارع و مالك وجود داشته باشد مي‌توانند جهت حل اختلاف به مراجع
ذي صلاح مراجعه كنند . ( 7 )
337
در جلسه هيئت دولت كه تيمسار فربد رئيس ستاد ارتش نيز در آن شركت داشت ، حوادث مرزي ايران و عراق مورد بررسي قرار گرفت . در اين جلسه جزئيات و انگيزه تجاوز هواپيماهاي عراقي به حريم ايران تشريح شد و رئيس ستاد ارتش جمهوري اسلامي ايران گزارش كامل حوادث 24 ساعت اخير در مرز را به اطلاع نخست وزير و اعضاي دولت رساند . همچنين موضوع اعتراض وزارت امورخارجه ايران به حمله جنگنده‌هاي عراق به خاك مرزي ايران بررسي گرديد و نيز تقويت نيروهاي ستاد كل ارتش جمهوري اسلامي در مناطق مورد حمله جنگنده‌هاي عراق مورد تاكيد قرارگرفت . قرار شد از طريق استانداري آذربايجان غربي در مورد حمله جنگنده‌هاي عراقي تحقيقات وسيعي انجام گيرد و به كميسيون گزارش شود . ( 8 )
338
با گذشت چند روز از بمباران دهكده‌هاي مرزي ايران در حمله هواپيماهاي عراقي ، مقامات محلي جزئيات بيشتري از حادثه را بيان مي‌كنند . در اين باره فرماندار سردشت گفت : « آنچه مسلم شده هواپيماهاي عراقي حدود 10 تا 15 كيلومتر به حريم فضايي ايران تجاوز كرده و تعدادي از روستاها را بمباران و اهالي آنها را به مسلسل بستند . » وي در جواب اين كه آيا آنها در پي افراد “ قياده موقت “ بوده‌اند ؟ گفت : « اگر توجه كرده باشيد محل‌هاي مسكوني و مزارع مورد حمله قرار گرفته است . » ( 9 )
فرماندار سردشت افزود : « در تحقيقاتي كه به عمل آورديم معلوم شد كه هواپيماهاي عراقي نزديك به 15 كيلومتر به خاك ايران تجاوز كردند و اين حمله در چهار مرحله صورت گرفت . در مرحله اول يك فروند هواپيما در مناطق مرزي ايران به كار شناسايي پرداخت و متعاقب آن ، دو فروند هواپيما از نوع سوخو به مدت 25 دقيقه به بمباران روستاهاي بي دفاع ما پرداختند . پس از آن ، دو فروند هلي‌كوپتر در آسمان روستاها ظاهر شد و با رگبار مسلسل روستاها را به گلوله بستند و در آخرين مرحله نيز چهار فروند هواپيماي ديگر بين 25 تا 30 دقيقه هشت روستاي منطقه مرزي ايران را بمباران كردند . » وي افزود : براساس بررسي‌هاي صورت گرفته ، ما اين عمل را عمدي مي‌دانيم زيرا هواپيماها حتي باغات و مزارع و احشام مردم را از بين برده‌اند به طوري كه هم اكنون يك حالت رواني بين مردم اين منطقه به وجود آمده و از ترس قادر به سكونت در خانه‌هاي خود نيستند . ( 10 )
بمباران دهكده‌هاي مرزي ايران به وسيله هواپيماهاي عراقي ، در رسانه‌هاي گروهي جهان تفاسير مختلفي داشته است ، از جمله در گفتار امروز راديو لندن به نقل از روزنامه تايمز مالي ، اين تحركات اقدامي در ادامه سركوب كردهاي عراقي تحليل گرديد . در اين تحليل آمده است : حمله هواپيماهاي عراقي به دهكده‌هاي مرزي ايران تقريب ادامه‌اي است از زد و خوردهاي شديدي كه در خلال سه هفته گذشته در شمال عراق در جريان است و اين نشان مي‌دهد كه
دولت عراق تعرض نويني را عليه كردهاي عراقي آغاز كرده است . نبودن نيروهاي ايراني در مرز عراق و ايران ، عراقي‌ها را بر آن داشته است كه نواحي مرزي را براي عمليات خود عليه كردها آزاد تصور كنند . همه مي‌دانند كه شورشيان كرد در داخل خاك ايران پناه مي‌گيرند . آندرو وتيلي گزارش مي‌دهد در گفت وگويي كه با يكي از اعضاي حزب دمكرات كردستان عراق داشته ، مدعي شده است كه عراق و تركيه براي سركوبي احساسات قومي‌كردها عليه خودمختاري كه از ايران نضج مي‌گيرد ، متفق وارد عمل شده‌اند . ( 11 )
خبرگزاري فرانسه نيز طي تحليلي تقريب مشابه ، به خسارات وارد بر ايران ، همچنين تيرگي روابط عراق با ايران به نحو زير اشاره كرده است : « شش نفر در اثر بمباران دهكده‌هاي ايران به وسيله هواپيماهاي عراقي ، جان خود را از دست دادند . در اين حادثه چهار نفر نيز زخمي شده‌اند و خسارات فراواني به كشاورزي اين منطقه وارد آمده است . ميزان اين خسارات را 5/31 ميليون دلار برآورد كرده‌اند . » خبرگزاري فرانسه مي‌افزايد : صدرحاج سيدجوادي وزير كشور ، سفير عراق در تهران را احضار كرده و عليه اين اقدام دولت عراق به او اعتراض كرده است . سفير عراق در پاسخ گفته است كه هيچ گونه اطلاعي درباره اين حادثه نداشته و قول داده است توضيح بيشتري در اين مورد از بغداد بخواهد . نظير چنين حملاتي از سوي نيروي هوايي عراق به دهكده‌هاي مرزي ايران واقع در منطقه مسكوني كردستان به ويژه در سال‌هاي گذشته در زمان شورش كردهاي عراق عليه رژيم بغداد مكرر صورت گرفته است . اين حادثه زماني رخ مي‌دهد كه روابط ايران و عراق پس از حادثه خرمشهر مرحله سختي را گذرانيده است . دريادار احمد مدني گفته بود : بعضي از عوامل عراق نسبت به حوادث اخير خرمشهر كه جامعه عرب را به جان نيروهاي انتظامي انداخت ، بيگانه نبوده‌اند . ( 12 )
اين خبرگزاري همچنين گزارش داد : سفير عراق در تهران اخبار مربوط به اين كه دولت ايران به سفارت اعتراض فرستاده است يا وزارت خارجه ايران سفير عراق را احضار كرده باشد ، تكذيب كرد . السامرائي گفت : دولت عراق روز دوشنبه هفته گذشته مقامات ايران را از نقل و انتقال عادي نيروهاي عراقي در مرز دو كشور آگاه ساخته است . ( 13 )
339
سازمان مجاهدين خلق به نحو زير و همراه با طرح كردن تعدادي از موضوعات مورد توجه خويش ، در قبال مجلسي كه قرار است قانون اساسي را بررسي و تصويب كند ، به اعلام موضع پرداخت :
« امروز فقط يك موسسان صددرصد واقعي ، فقط با دعوت كردن از نمايندگان گروه‌هاي مختلف اجتماعي ، سياسي و قومي و نژادي مختلف مردم امكان پذير است .
و اما اگر به دليل گسترش و وسعت گروه‌ها و اصناف و اقشار مختلف مردم تشكيل چنين مجلسي را سخت و يا حتي غيرممكن بدانيم ، در اين صورت مي‌توان موسسان واقعي مورد نظر را به بهترين صورت از طريق شوراهاي مردمي جامه عمل پوشاند .
اگر باز هم به دلايلي ( البته براي ما ناشناخته و غيرقابل قبول است ) مجلس موسسان مورد نظر از طريق برپا كردن شوراها عملي نشود ، تنها راه بالنسبه عادلانه تري باقي مي‌ماند ، همانا انتخابات عمومي سراسري است … زيرا تنها از اين طريق مي‌توان تا حدودي مطمئن شد كه نمايندگان عموم مردم و به ويژه كارگران و دهقانان مي‌توانند به طور انتخابي در مجلس موسسان حضور يافته و حرفشان را بزنند ، در غير اين صورت بديهي است كه يك طبقه يا گروه يا حزب از مردم حرف خود را به كرسي مي‌نشاند و سايرين را هم ناديده مي‌گيرد .
… اين جاست كه عطف به اين مطالب بايستي قوي ابراز تاسف نمود و پرسيد : چرا دولت در اجراي يكي از مهمترين وظائفي كه به خاطر آن مامور خدمت شده است ، تا كنون درمانده است ؟
آيا مردم ايران حق ندارند بدانند ريشه‌هاي اين مشكل علي‌رغم تاكيدات مكرر رهبرشان در كجاست ؟ آيا دولت انتظار داشته است كه جزئيات نحوه تشكيل موسسان را هم امام مشخص كنند ؟ اگر چنين نيست ، پس بايد ديد كه در عمق و در اساس چه اشكالاتي اجراي فرمان صريح و روشن و از پيش اعلام شده‌امام را به تاخير انداخته ؟
قابل توجه است كه اغلب ، وقتي بر نابساماني‌هاي امور و اوضاع انگشت گذاشته مي‌شود ، پاسخ مي‌شنويم كه علت در موقتي بودن وضعيت است و اين كه وظيفه اصلي دولت ، انتقال قدرت از طريق ايجاد مجلس موسسان و تصويب قانون اساسي است ؛ مثلا وقتي كه به مسائل و جزئيات نامعين داخل ارتش اشاره مي‌شود ، يا وقتي كه از گروه‌هاي ارتجاعي فشار كه در راديو و تلويزيون ذي نفوذند صحبت به ميان مي‌آيد ، همان گروه‌هايي كه گفته مي‌شود خود دولت را هم در مواردي سانسور مي‌كنند و گويا تازه سرپرست اين سازمان نيز از مهارناپذيري اين گروه‌ها شكايت دارد ؛ يا وقتي كه به شكنجه و زندان انقلابيون اصيل مسلمان نيز اعتراض مي‌كنيم ، انقلابيوني كه هنوز آثار زندان‌ها و شكنجه‌هاي آريامهري ازتن آنها پاك نشده ؛ يا وقتي كه هنوز معلوم نيست كه به پيشنهاد و امضاي چه كسي عده‌اي نويسنده مبارز بدون هيچ منطق قابل قبولي از زندگي ساقط مي‌شوند ، آن هم متاسفانه تحت لواي مطهر اسلام . » ( 14 )
340
اعضاي هيئت اجرائيه حزب كارگران سوسياليست در يك مصاحبه مطبوعاتي ، آزادي 9 نفر از اعضاي اين حزب را كه اخير در ارتباط با وقايع اخير خوزستان دستگير شده‌اند ، خواستار شدند . بابك زهرايي و هرمز رحيميان در اين گفت وگوي مطبوعاتي ضمن تشريح چگونگي دستگيري اين افراد ، گفتند : « طي چند روز گذشته حملات شديدي عليه حزب كارگران سوسياليست در اهواز آغاز شده است . مقامات كميته‌ها ، پاسداران و استانداران تا كنون حداقل 9 نفر از رهبران و اعضاي اين حزب در اهواز را دست گير كرده‌اند . جان همه آنها در خطر است و از محل نگه‌داري و سرنوشت هيچ يك از آنها خبري در دست نيست . اين دست‌گيري‌ها و حملات بلافاصله پس از بروز مخاصمات در خرمشهر شروع شده و تاكنون منجر به دستگيري و ضرب و شتم تعداد
زيادي از اعضاي اين حزب شده است .
تا كنون دلايل دستگيري اين 9 نفر از طرف كميته ارائه نشده و اتهامات وارده به آنان نيز روشن نيست ، به علاوه اين عده تاكنون هيچ گونه فعاليت خلاف قانون نداشته‌اند كه دليلي براي دستگيري آنان باشد . فعاليت‌ها و برنامه حزب كارگران سوسياليست كاملا علني ، روشن و قانوني است و هيچ مجوزي براي دستگيري اين عده وجود ندارد . »
در مورد موضع حزب كارگران سوسياليست درباره وقايع اخير خرمشهر ، بابك زهرايي گفت : « حزب ما اعلام كرده است كه كشتار خلق عرب بايد خاتمه پيدا كند و حكومت نظامي نيز بايد لغو شود و اين در اعلاميه حزب كارگران سوسياليست نيز ذكر شده است . »
در جواب اين سوال كه دولت چه كمكي به شما براي آزادي اين افراد به عمل آورده است ؟ پاسخ داده شد : « ما وقتي با مقامات دولتي صحبت مي‌كنيم آنها مي‌گويند به ما ربطي ندارد ، به دادگاه‌هاي انقلاب مربوط است . و دادگاه‌هاي انقلاب نيز جواب قانع كننده‌اي به ما نمي‌دهد . »
در مورد اين سوال كه براي آزادي افراد دست گيرشده چه اقداماتي خواهيد كرد ؟ پاسخ داده شد : «مي‌خواهيم حقايق را روشن كنيم . رهبران حزب سوسياليست در سراسر ايران يكي از فعاليت‌هاي اصلي خود را دفاع از حق اين 9 نفر مي‌دانند و با اعتراضي كه روز شنبه جلو نخست وزيري صورت خواهد گرفت ، مبارزه پي گير و دامنه داري كه مي‌خواهيم هم در سطح ايران و هم در سطح جهاني صورت گيرد ، آغاز مي‌كنيم . اين مبارزه براي موجوديت قانوني همه احزاب سياسي در داخل ايران است . ( 15 )
341
رئيس قرارگاه مركزي سيا در واشنگتن در تلفنگرامي به قرارگاه سيا در تهران با قيد سري ـ حساس ، ضمن دادن چارچوب و تعيين جايگاه متفاوت براي افراد مختلف مرتبط با سفارت نظير حسن شريعتمداري ، خسرو قشقايي و ديگران ، بر ضعف اطلاعات آمريكا در اوضاع كنوني ايران و ضرورت دست يابي به اطلاعات بيشتر در مورد روند جريان امور در ايران تاكيد مي‌كند . در اين تلفنگرام آمده است :
به دنبال تحولاتي كه در ارتباط با تمايل شريعتمداري به برقراري تماس از طريق پسرش حسن سريع روي مي‌دهند ، در 11 خرداد جلسه‌اي بين طرف‌هاي ذي نفع ستاد برگزار شد تا جهت حركت خود را تعيين نماييم . اجماع آرا بر اين بود كه ما هنوز اطلاعات كافي در اختيار نداريم تا درباره مسير آينده اقدام سياسي در ايران قضاوت صحيح نماييم و ممكن است براساس خبرهاي محدود موجود ، سريع تر از حد خود به سوي اقدام سياسي پيش برويم ، به علاوه ما خطر از دست دادن كنترل اوضاع را متوجه منابع ذخيره خود مي‌كنيم كه ممكن است خود ، منافع و مقاصد سياسي خاصي داشته باشند . اگر چه منافع خود ما عموم با منافع اس . دي . جانوس 13/ [ نام اصلي ، سرتيپ يا سر لشكر فرازيان ] ، اس . دي . وليد / ا [ نام اصلي ، نامعلوم ] و اس دي راتر / 4 [ اسم واقعي ، خسرو قشقايي ] اشتراك دارد اما ديدگاه‌هاي آنها در مورد نحوه نيل به اين
مقاصد و سرعت حركت بدون شك با ديدگاه‌هاي ما تفاوت دارد .
با ملاقات قرارگاه با حسن پسر شريعتمداري موافقت مي‌شود . از گلكروف درخواست مي‌شود خود را مقيد كند به اين كه نقش يك كارمند سياسي را ايفا نمايد كه علاقه مند به ملاقات با يكي از شخصيت‌هاي اصلي ايران است و براي حفظ شهرت و آينده سياسي شريعتمداري تاكيد دارد براين كه ملاقات با احتياط برگزار گردد . در اين مقطع نبايد هيچ گونه وعده پشتيباني به طور غيرمستقيم ابراز شود يا موضوع مذاكره قرار گيرد ، هر چند كه اگر اين موضوع از جانب حسن مطرح شد ، لزومي هم ندارد گفته شود كه هيچ نوع آن در آينده‌امكان پذير نيست . مقاصد تماس را عبارت مي‌دانيم از اين كه حسن به عنوان منبع گزارشگر بالقوه سنجيده شود ، ارتباط را بر مبناي مخفي قرار دهيم و امكان حمايت احتمالي از شريعتمداري در يك زمان آينده را فراهم كنيم .
در رابطه با اس . دي . راتر / 4 ، ما علاقه وافر داريم به اين كه فعاليت‌هاي سياسي او و هر گونه اطلاعات ناشي از آن را اداره كنيم . ما با فكر وسيله ارتباط جمعي به عنوان طرح پيشنهادي براي كمك به گردآوري ميانه‌روهاي طرف‌دار آمريكا از حوزه‌هاي ديني ، غيرديني ، سياسي و نظامي موافقت داريم .
هرگاه روزنامه وي تاسيس گردد ، ما خواهيم توانست مقالاتي براي آن تهيه كنيم . تحت شرايط مناسب ما مي‌توانيم در صورتي كه خواسته شود ، امكان دادن توصيه‌هاي تخصصي را در نظر بگيريم .
براي آن كه اطلاع موثقي از گروه‌هاي قدرت در ايران به دست آوريم و با اين وسيله به مسئولين سياسي ، آگاهي بهتري بدهيم درباره اين كه منافع آمريكا در كجا تامين مي‌شوند و كدام راه حل ها اقدامي واقع بينانه هستند ، احتياج به توسعه استعداد گزارشگري داريم . تنها تحت اين شرايط مي‌توانيم اقدام سياسي گسترده تري را ( براي قرارگاه ) پيش‌بيني كنيم .
كمال مطلوب اين است كه و … منابع ذخيره گزارشگر در ساير مراكز عمده كشور ، گزارش‌هاي بيشتر درباره قبايل و ارتش ، منابعي بين بازرگانان و ساير گروه‌هاي قدرت داشته باشيم ، در عين حالي كه خود اذعان داريم اين يك برنامه درازمدت است ولي بعضي منابع هم اكنون در موقعيتي قرار دارند كه مي‌توان تشويقشان كرد در آينده نزديك اطلاعات سياسي تهيه كنند .
ما از بار اضافي كه بر دوش يك قرارگاه دونفره گذارده شده آگاهيم و به عنوان بهترين كاري كه از ما در اين جا برمي‌آيد تا كوشش‌هاي تهران راتكميل كنيم اين است كه همچنان به شناسايي منابع بالقوه ادامه دهيم . ( 16 )
342
سفارت امريكا در تهران طي گزارشي به وزارت امورخارجه آن كشور در مورخه 6 ژوئن 1979 با تاكيد سري و موضوع “ ميانه‌روها عليه انقلاب اسلامي “ ، از زبان يك استاد دانشگاه به بررسي
نقش اتحادي از ارتش و ميانه‌روها در آينده انقلاب پرداخته است . در اين گزارش مي‌خوانيم :
« سيروس الهي استاد دانشگاه ملي گفت او و ديگران ـ كه در رژيم سابق داراي مناصب مهمي نبودند و در بسياري موارد ضدشاه هم بودند ـ با هم متحد مي‌شوند . آنها مي‌دانند كه گروه حساس ، ارتش است مخصوص افسران باقي مانده . آنها با افسراني كه در حال تقويت واحدهاي خود براي نبرد مي‌باشند تماس گرفته‌اند . الهي گفت كه‌امريكايي‌ها بايد براي روزي كه ميانه‌روها شانس به قدرت رسيدن را پيدا كنند ، ارتش را مستحكم كنند . مامور سياسي ( سفارت ) كاملا اين مطلب را كه‌امريكا در نظر دارد كه با ارتش بازي كند ، آن چنان كه الهي اظهار كرده بود ، رد كرد . الهي گفت كه ميانه‌روها براي سازمان دهي خود ، فعاليت خواهند كرد ولي عنصر لازم براي هر گروهي كه بخواهد با خميني به مخالفت برخيزد ، نيروي ارتش است . براي اين كار ، افسران لازم مي‌باشند . مامور سياسي به منبع يادآور شد كه شاه ارتش قوي داشت ، اما پايگاه سياسي را فاقد بود . او متعجب بود كه چگونه ميانه‌روها ( الهي و غيره ) مي‌خواستند مسئله را به اين طريق حل كنند . الهي گفت كه گروه او و بقيه‌اميدوارند كه با شريعتمداري متحد شوند . او گفت كه قره باغي ( رئيس سابق ستاد ارتش ) تحت حمايت شريعتمداري در خفا بسر مي‌برد كه اين مسئله اين اميد را به ميانه‌روها داده است كه وقتي شريعتمداري وضع را مناسب ببيند با آنها كنار خواهد آمد .
نظريه : اين صحبت‌ها شبيه به مذاكراتي بود كه در گذشته با افراد ديگر داشتيم و به طور مشروح گزارش شده است . از صحبت‌هايش خيلي واضح بود كه آنهايي كه مانده‌اند و مارك فساد در گذشته را نخورده‌اند ، اميدوارند كه در پيشرفت آينده ايران تاثير بگذارند . » ( 17 )
343
ايران رسم خواستار عضويت در جنبش عدم تعهد شد . “ ارنست كورا “ سخن‌گوي جلسه دفتر هماهنگي جنبش كشورهاي غيرمتعهد اعلام كرد كه ايران رسم درخواست عضويت خود را تسليم جنبش كشورهاي غيرمتعهد كرده است . كورا اعلام كرد : « ابراهيم يزدي وزير امورخارجه ايران درخواست رسمي عضويت را به عنوان دولت سري لانكا رئيس كنوني جنبش غيرمتعهد ارسال داشته است . » به گزارش خبرگزاري فرانسه در جريان ماه‌هاي اخير دولت مهدي بازرگان چندين بار اعلام كرده بود كه خود را غيرمتعهد مي‌داند ، به خصوص بعد از لغو پيمان نظامي سنتو كه متمايل به‌امريكا بود . درخواست ايران در دفتر هماهنگي مورد بررسي و مطالعه قرار خواهد گرفت و بعد به كنفرانس سران غيرمتعهد كه در هاوانا تشكيل خواهد شد توصيه به رسيدگي خواهد شد . ( 18 )
344
در چارچوب سياست تبليغاتي شوروي درباره نظام جديد و تشديد ابعاد ضدامريكايي آن ، راديو مسكو در گفتاري به تحليل “ نقشه‌هاي آمريكابراي سرنگوني دولت جديد ايران “ پرداخت . اين راديو گفت : هفته گذشته “ جرج بال “ يكي از شخصيت‌هاي معروف سياست خارجي امريكا كه براي احراز مقام وزارت امورخارجه‌امريكا كوشش مي‌كند ، با مخالفان ايران نو هم آواز شد . در
واشنگتن غالب از “ جرج بال “ به عنوان سازمان ده گروه خود ويژه آتش نشاني براي رفع اوضاع بسيار بحراني استفاده مي‌كند كه گاه گاهي سياست آمريكا دچار آن مي‌شود ، البته وي اين ماموريت‌هاي خود را با موفقيت انجام نمي‌دهد . وقتي كه سال گذشته مردم ايران عليه استبداد به پا خاستند ، جرج بال و گروه تحت سرپرستي وي ماموريت يافتند نقشه‌هايي براي نگه‌داري شاه مخلوع در مسند حكومت و در درجه اول براي حفظ مواضع غارتگري انحصارهاي آمريكايي ـ كه جرج بال از منافع آنها دفاع مي‌كند ـ تنظيم نمايد ، اما اين نقشه‌ها با شكست مواجه شد . تلاش اخير سناي امريكا كه قطع‌نامه ضدايراني صادر كرده ، به نتيجه مطلوب واشنگتن نرسيد . رويدادهاي هفته گذشته از جمله تظاهرات ضدآمريكايي نشان داد كه مردم ايران عزم راسخ دارند زير امر و نهي آمريكا نروند . ابراهيم يزدي وزير امورخارجه صريح گفت اگر مداخله ايالات متحده ادامه يابد ايران تمام مناسبات خود را با آن قطع خواهد كرد . در اين اوضاع و احوال باز هم جرج بال به صحنه‌امد و در روزنامه نيويورك تايمز پيش‌بيني كرد كه رژيم موجود حتماً سقوط خواهد كرد چون كه قادر به اداره‌امور اقتصادي كشور نيست . حل مسائل اقتصادي كه ايران با آنها رو به روست كاري است واقع بسيار دشوار ، اما اين دشواري‌ها ـ كه جرج بال درباره آنها سكوت مي‌كند ـ نتيجه سال‌ها فعاليت انحصاري امپرياليستي و سلسله پهلوي است كه كمر خدمت آنها را بسته بود … اما درباره رهبران كنوني ايران مي‌بايد گفت كه آنها در برابر مشكلات تسليم نمي‌شوند و در مقابل امپرياليست‌ها پا به عقب نمي‌گذارند . ( 19 )
منابع و ماخذ روزشمار 16/3/1358
1 ـ روزنامه اطلاعات ، 17/3/1358 ، ص 2 ؛ روزنامه كيهان ، 17/3/1358 ، ص 3 .
2 ـ روزنامه اطلاعات ، 17/3/1358 ، ص 2 .
3 ـ روزنامه بامداد ، 17/3/1358 ، ص 1 .
4 ـ روزنامه كيهان ، 17/3/1358 ، ص 8 .
5 ـ روزنامه مردم ( ارگان حزب توده ايران ) ، شماره 23 ، 17/3/1358 ، ص ص 1 و 5 .
6 ـ سند شماره 131252 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ : صورت جلسه نشست مشترك گروه‌هاي ذكر شده در خبر .
7 ـ روزنامه اطلاعات ، 16/3/1358 ، ص 3 .
8 ـ ماخذ شماره 4 ، ص 3 .
9 ـ ماخذ شماره 4 ، ص 3 .
10 ـ ماخذ شماره 4 ، ص 8 .
11 ـ خبرگزاري پارس ، “ گزارش‌هاي ويژه “ ، نشريه شماره 76 ، 18/3/1358 ، ص 6 ، راديو لندن .
12 ـ ماخذ شماره 3 ، ص 1 ، خبرگزاري فرانسه .
13 ـ ماخذ شماره 11 ، ص 1 ، خبرگزاري فرانسه .
14 ـ سازمان مجاهدين خلق ، مجموعه اعلاميه‌ها و موضع گيري‌هاي سياسي مجاهدين خلق ايران ( 2 ) ( تهران : سازمان مجاهدين خلق ، 1359 ) ص ص 18 ـ 16 .
15 ـ ماخذ شماره 4 ، ص 8 .
16 ـ دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي آمريكا ، جلد55 ( تهران : نشر لانه ، بي تا ) ص ص 74 ـ72 .
17 ـ دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي امريكا ، جلد28 ( تهران : نشر لانه ، بي تا ) ص ص 61 ـ58 .
18 ـ روزنامه كيهان ، 16/3/1358 ، ص 8 .
19 ـ ماخذ شماره 18 ، ص 8 .
