روزشمار
دوشنبه
20 فروردين 1358
11 جمادي‌الاول 1399
9 آوريل 1979
655
آخرين خبرها از گنبد حاكي است كه اين شهر و نقاط تركمن‌نشين آرام است ، ولي در گنبد مدارس ، مغازه‌ها و ادارات تعطيل است . مدارس آق‌قلعه ( پهلودژ سابق ) و بندر تركمن ( بندر شاه سابق ) نيمه‌تعطيل است . مديركل آموزش و پرورش مازندران در اين‌باره گفت : حل مسأله آموزش و پرورش گنبد و ساير مناطق تركمن‌نشين به حل كليه مسائل تركمن‌صحرا بستگي دارد و از آنجايي كه دولت موقت انقلاب كوشش بسيار مي‌كند تا هرچه زودتر وضع مساعدي در اين منطقه به وجود آورد تا معلم و محصل بتوانند با برخورداري از امنيت لازم به تعليم و تعلم بپردازند . بنابراين مقتضي است كه ما منتظر فرصتي باشيم كه اين خواست هرچه زودتر تحقق پيدا كند و اميدواريم دولت در به وجود آوردن وضعيت مناسب با خودياري و همت برادران تركمن توفيق يابد . بنابراين منتظر تصميم‌گيريهاي بعد ي باشند . ( 1 )
از سوي ديگر ، اعلام شد كه در ادامه تلاشهاي انجام شده براي حل و فصل بحران تركمن‌صحرا ، 661 تركمن و غير‌تركمن - كه در بازداشت نيروهاي مسلح دولتي بودند - آزاد شدند . 200 تن از آزادشدگان غير‌تركمن هستند و بزودي 20 تركمن ديگر نيز - كه در پادگان چهل دختر شاهرود زنداني هستند - آزاد خواهند شد . اين عده در آزادشهر به اسارت درآمده بودند . ( 2 ) در اين حال دولت موقت در اطلاعيه‌اي - كه مطلوب نيروهاي ضدانقلاب اسلامي‌بود - به افراد كميته شهرهاي آزادشهر ، مينودشت و كلاله تذكر داد كه فقط با عنوان مجاهد فعاليت كنند و از دخالت در امور امنيتي و انتظامي‌خودداري كنند . علاوه براين ، هيأت اعزامي وزارت كشور اعلاميه‌اي براي تشكيل شوراي امور شهري منتشر و از مردم درخواست كرده است كه براي بررسي تشكيل اين شورا ، چهار نماينده از بين اقشار و طبقات مختلف انتخاب كنند . متن اعلاميه به اين شرح است : « اهالي محترم گنبدكاووس ! اكنون كه به خواست پروردگار و همكاري همه مردم اوضاع شهر به حالت عادي بازگشته است ، از عموم مردم شريف تقاضا مي‌شود براي تشكيل شوراي امور شهري ، چهار نماينده از قشرهاي كشاورزان ، فرهنگيان ، روحانيان ، كارگران ، اصناف ، كارمندان يا صاحبان مشاغل آزاد انتخاب و تا ساعت 5 صبح روز سه‌شنبه 21 فروردين ماه به دفتر فرمانداري معرفي
كنند و منتخبان در ساعت مقرر در محل مذكور حضور به‌هم رسانند . »
امروز همچنين استاندار مازندران با صدور اعلاميه‌اي از كسبه درخواست كرده است كه مغازه‌هايشان را باز كنند . هرچند هم‌اكنون گنبد آرام است ، اما مغازه‌ها هنوز بسته هستند و شهر در حالت نيمه‌تعطيل به سر مي‌برد و نيز گروه زيادي از مردم شهر كه در جريان جوادث گنبد شهر را ترك كرده بودند ، هنوز بازنگشته‌اند . ( 3 )
در اين حال ، طرف مقابل درگيري به انحاء مختلف كوشش مي‌كند كه بدون تشديد كردن وخامت اوضاع عليه خويش ، با استفاده از اهرمهاي سياسي - تبليغاتي جريان قومي‌گنبد ، عدم تسليم و باقي ماندن برمواضع خود را با چاشني مظلوم‌نمايي تصريح و تأكيد كند ؛ از آن جمله مي‌توان به انتشار اطلاعيه‌اي با امضاي " كانون زنان تركمن‌صحرا " اشاره كرد . مضمون اعلاميه - كه نوعي اعلام مواضع غيرمستقيم محسوب مي‌شد - نشان‌دهنده اين امر بود كه عوامل بحران همچنان وجود دارند و نيز احتمال تداوم آن براي آينده‌اي نامشخص جدي است . در اين اطلاعيه چنين آمده بود :
« وقايع دردناك گنبد گوياي اين واقعيت بود كه ارتجاع براي رسيدن به مقاصد خود از هيچ كاري روگردان نيست . جنايت وحشتناكي كه در هفته گذشته اتفاق افتاد ، يادآور اعمال وحشيانه ساواك و مزدوران محمدرضا شاهي بود ، اما تاريخ نشان‌داده كه هيچ ملتي را تا ابد نمي‌توان تحت ستم قرار داده و صدايش را در گلو خفه كرد ؛ جنبش قهرمانانه خلق تركمن گواه اين مدعاست .
اين زمان كه برادران اسيرمان با سينه سپر كردن در برابر رگبار مسلسلها سد محكمي‌در مقابل عوامل ضدخلقي ايجاد كرده‌اند ، ما زنان تركمن ضمن محكوم كردن وقايع اخير ، خواستار شناسايي و مجازات مسببان اين اعمال بي‌شرمانه هستيم و اعلام مي‌داريم كه تا جان در بدن داريم دوش به دوش برادرانمان براي رسيدن به آرمان خلقمان خواهيم كوشيد . » ( 4 )
656
به گزارش خبرگزاري فرانسه، شيخ‌عزالدين حسيني كه اين خبرگزاري از وي با عنوان «رهبر مذهبي كُرد» نام برد ، ولي‌الله قره‌ني ( رئيس پيشين ستاد نيروهاي مسلح ايران ) را متهم كرد كه مستقيماً در قتل عام ساكنان سنندج واقع در شمال‌غرب ايران شركت داشته است . عزالدين حسيني كه در مصاحبه‌اي با هفته‌نامه " اميد ايران " سخن مي‌گفت ، ادعا كرد : « استعفاي تيمسار قره‌ني - كه ده روز پيش صورت گرفت - با برخوردهايي كه 250 كشته و 500 زخمي‌بر جاي گذاشت ارتباط مستقيم داشت . » وي در ادامه سخنان خود از خودمختاري كردها تحت لواي ايراني آزاد ، مستقل و دمكراتيك كه كردستان آزاد جزء لاينفك آن خواهد بود ، دفاع كرد . در مقابل ، تيمسار قره‌ني نيز برخوردهاي سنندج را به عنوان اقدامات ضدانقلابي مورد نكوهش قرار داد و گفت : « هركس حق دفاع از خانه خود را دارد ، پادگانها نيز به مثابه خانه سربازان است و آنها بايد بدون توجه به اين كه چه كسي حمله مي‌كند ، از آنها دفاع نمايند . » ( 5 )
657
امروز حدود 600 نفر از نظامياني كه در جريان درگيريهاي اخير سنندج خارج از پادگان بودند ، در خيابانهاي شهر راهپيمايي كردند و خواستار تامين جاني براي بازگشت به سرخدمت خود شدند . آنها اعلام كردند كه در صورت عدم توجه به خواستهايشان ، تحصن خواهند كرد . به گزارش روزنامه كيهان اين عده از نظاميان را از موقع پايان يافتن درگيريهاي سنندج تاكنون گروههايي تهديد مي‌كنند . براساس اين گزارش ، نظاميان تظاهركننده در محوطه استانداري كردستان اجتماع كردند و از استاندار خواستند كه به قطعنامه 10 ماده‌اي آنان - كه از مواد مهم آن تامين جاني براي آنان است - بسرعت رسيدگي شود . روزنامه كيهان در ادامه گزارش خود مي‌افزايد : سرهنگ اسحاق ( سرپرست لشكر كردستان ) تاكنون بارها اعلام كرده است : « نظامياني كه در جريان درگيريهاي اخير سنندج در پادگان نبودند ، مي‌توانند به سركار خود بازگردند . » اما اين گروه از نظاميان خواستار تضمينهاي مطمئن‌تري در اين زمينه هستند . آنها خواستار بازگشت سرهنگ صفري ( فرمانده پيشين لشكر كردستان ) به سركار و تخليه پاگان از پاسداران اعزامي‌نيز هستند . ( 6 )
658
در سيستان و بلوچستان جريانهاي مختلف سياسي - اجتماعي در حال شكل‌گيري است كه به صورت ناامني اجتماعي ، اختلافات شيعه و سني و يا درگيريهاي قومي‌و تحركات تجزيه‌طلبانه جلوه‌گر مي‌شود . اخبار و اظهار نظرهاي مندرج در مطبوعات تاييدي بر اين مدعاست ؛ از جمله ، به گزارش خبرگزاري پارس : « به دنبال وقوع چند سرقت مسلحانه در شهر زاهدان و گسترش ناامني در آن ، اصناف شهر با تعطيل كردن مغازه‌هاي خود به اتفاق گروه زيادي از فرهنگيان در ساختمان استانداري سيستان و بلوچستان اجتماع كردند و تقاضاي تأمين امنيت شهر را داشتند . اجتماع‌كنندگان با اعلام اين مطلب كه ماموران انتظامي‌و پليس به وظايف ملي و مذهبي خود به دقت عمل نمي‌كنند ، از مسؤولان خواستند در شهرباني را ببندند و اداره امور شهر را به پاسداران انقلاب واگذار كنند . » خبرگزاري پارس در ادامه گزارش خود با اشاره به وجود ناامني در شهر ، به نقل از يكي از معلمان اجتماع‌كننده نوشت : « وقتي به يك دانش‌آموز من - كه يك دختر بي‌گناه 8 ساله است - تجاوز مي‌شود و كسي نيست كه مجرم را شناسايي و تعقيب كند ، چگونه انتظار داريد ديگران در پناه انقلاب در اين شهر در امنيت زندگي كنند . »
آيت‌الله زنجاني در جمع اجتماع‌كنندگان گفت : « انتظار نداشتم در زمان انقلاب اسلامي‌در شهر زاهدان چنين مكافاتي براي ما پيش بيايد ؛ من اين جريان را به كميته امام در قم گزارش دادم . » وي پيشنهاد كرد براي تامين امنيت شهر ، كميته‌اي مركب از يك افسر شهرباني ، يك افسر ژاندارمري و ارتش ، يك نماينده از روحانيون و يك يا چند نماينده از طرف فرهنگيان و بازاريان تشكيل و با كمك چند نفر از جوانان مومن به انقلاب به عنوان پاسداران شهر ، امنيت زاهدان را زير نظر بگيرند .
فرمانده ژاندارمري زاهدان نيز ضمن تأكيد بر اينكه اسلحه بايد بشدت كنترل و از بين افراد جمع‌آوري شود ، گفت : « مسأله شيعه و سني بايد از بين برود و براي اين منطقه ، مردم و ماموران
انتظامي‌و پليس بايد با هم همكاري كنند . » ( 7 )
در همين حال ، اميرانتظام ( سخنگوي دولت ) اعلام كرد : عوامل بيگانه و ضدانقلاب در بلوچستان ايران دست به اقداماتي زده‌اند كه دولت كاملاً هوشيار است و تمام عوامل و كارهاي آنها را زيرنظر دارد و برادران بلوچ ما بايد توجه داشته باشند كه اين نداي تجزيه‌طلبي و استقلال بلوچستان از طرف عمال بيگانه ساخته شده است ، اجازه ندهند كه چنين اقداماتي در استان بلوچستان انجام شود . اميرانتظام افزود : عوامل ضدانقلاب در استان بلوچستان هم ايراني و هم خارجي هستند و تاكنون چند نفر از خارجيها نيز توقيف شده‌اند . وي در مورد ورود اسلحه از مرز سيستان و بلوچستان به ايران گفت : اين كار انجام شده ، اما در حد بسيار كم و نمي‌تواند وحشتي براي مردم ايجاد كند . ( 8 )
از سوي ديگر استاندار سيستان و بلوچستان نيز گفت : تحريكاتي را عوامل استعمار در منطقه انجام مي‌دهند كه با توجه به حساسيت و آسيب‌پذيري منطقه نبايد آز آن بسادگي بگذريم . مردم خواهان خودمختاري در حدودي كه آقاي نخست‌وزير به آن اشاره دارد ، هستند . وي اظهار اميدواري كرد كه دولت بتواند امكانات لازم را براي اجراي خواسته‌هاي مردم فراهم آورد . ( 9 )
659
بيش از صد تن از پاسداران انقلاب اروميه در محوطه دادگستري اروميه متحصن شدند و خواستهاي خود را در ده ماده به شرح زير اعلام كردند :
« 1 - تصفيه كامل هيأت رئيسه شوراي انقلاب اروميه و مجاهدين وابسته ؛ 2 - بديهي است كه مجاهدين معمم در كسوت روحانيت در تمام لحظات انقلاب عملاً كوشا بوده‌اند ؛ اكنون با توجه به اصل " الا هم‌في‌الاهم " و قبول واقعيتها پسنديده‌تر خواهد بود كه جهاد خود را در مسير تخصصي خود يعني آگاهي دادن به مردم اختصاص داده و از دخالت در امور غير‌تخصصي جدا خودداري كنند ؛ 3 - رسيدگي به اموال مقامات فاسد رژيم گذشته ؛ 4 - رسيدگي به وضع آنها [ مقامهاي فاسد رژيم گذشته ] اعم از محبوس و فراري ؛ 5 - تكريم از خانواده‌هاي شهداي گلگون كفن ؛ 6 - برچيدن بساط فروش اسلحه در سطح شهر و حومه ؛ 7 - جلوگيري از سوء استفاده بعضي از انقلابي‌نماهاي فرصت‌طلب از وسايل نقليه دولتي و ترخيص زندانيان بلاتكليف ؛ 8 - بركناري بعضي مقامات منطقه كه بقاياي عصر فاسد پهلوي هستند ؛ 9 - تعيين تكليف اسلحه ، مهمات و اموالي كه در جريان شكست و سقوط رژيم فاسد گذشته ، اشخاص متفرقه و غيرصالح كه اكثر آنها مشخص و معلوم هستند ، تصاحب كرده‌اند ؛ 10 - تعيين صورت اموال كليه ادارات دولتي جهت پيشگيري از هرگونه خداي نكرده اختلاس . » ( 10 )
660
تيراندازي شديدي كه از ساعت 3 بامداد امروز در خيابان نيروي هوايي تهران آغاز شده بود تا ساعت 4 بامداد ادامه يافت و بدون اينكه عوامل اين تيراندازي شناسايي شوند ، پايان يافت . روزنامه كيهان با اعلام اين خبر به نقل از يكي از مسؤولان كميته انقلاب منطقه نوشت : « ابتدا صداي تيراندازي از يكي از خيابانهاي فرعي نيروي هوايي بلند شد و پاسداران انقلاب - كه گوش به زنگ و آماده مقابله با هر نوع حادثه‌اي هستند - به جستجوي محل تيراندازي پرداختند و سپس با شليك گلوله ، به گلوله اول پاسخ دادند كه ناگهان صداي رگبار بلند شد و نزديك به يك ساعت ادامه داشت . » وي افزود : با تمام تلاش و كوشش كه براي شناسايي و دستگيري عامل تيراندازي انجام يافت ، معلوم نشد چه كسي باعث اين بلوا شده است . ( 11 )
661
وزارت امور‌خارجه جمهوري اسلامي ايران با انتشار اطلاعيه‌اي اعلام كرد : « سازمان وحدت افريقا در اجلاس اخير خود در نايروبي قطعنامه‌اي صادر كرد كه در آن ضمن اشاره به امتناع رژيم سابق ايران از پذيرفتن خواستهاي كميته تحريم سازمان وحدت افريقا ، از اقدامات مؤثر و دوستانه دولت انقلابي ايران در تحريم ارسال نفت به افريقاي جنوبي و اسرائيل قدرداني و اظهار خوشوقتي كرده است . » در ادامه اطلاعيه آمده است : « وزراي افريقايي در اين اجلاس از ايران و ساير اعضاي اوپك تقاضا كرده‌اند كمپانيهاي بين‌المللي نفتي را مجبور به اجراي تصميم سازمان ملل متحد مبني‌بر تحريم فروش نفت به افريقاي جنوبي چه بطور مستقيم و چه بطور غيرمستقيم نمايند . در اين قطعنامه همچنين از كميته تحريم سازمان وحدت افريقا خواسته شده است با دولت ايران و اعضاي ديگر اوپك و ساير كشورهاي توليد‌كننده و صادر‌كننده نفت خام و تصفيه‌شده به منظور تامين طرق موثر تحريم فروش نفت به افريقاي جنوبي تماس حاصل نمايد . » ( 12 )
662
كشورهاي آلمان‌غربي ، انگلستان ، آمريكا ، اسپانيا ، بلژيك ، هلند و فرانسه و نيز دبير كل سازمان ملل و مشاور وي از اعدام هويدا ابراز نارضايتي كردند .
دولت انگلستان با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد : « جاي تاسف بسيار است اگر در اعدام اميرعباس هويدا ( نخست‌وزير سابق ايران ) عدالت رعايت نشده باشد . » علاوه بر اين يك سخنگوي وزارت خارجه انگليس اظهار داشت : « جاي تاسف بسيار است اگر از محاكمه منصفانه و رعايت عدالت در مورد دكتر هويدا دريغ شده باشد . » به گزارش آسوشيتدپرس اين سخنگو افزود كه ديويد اوئن ( وزير خارجه انگليس ) مخالفت كلي خود را با محاكمات مختصر اعلام كرده و عقيده وي اين است كه اكنون اساس حقوق بشر در ايران بايد تضمين شود ؛ بدين معني كه محاكمات آنهايي كه تحت نظر قرار دارند ، بايد مراحل قانوني خود را طي نمايد . ( 13 )
دولت بلژيك نيز در بيانيه‌اي از اين كه وضعيتي كه منجر به اعدام هويدا شد به وي اجازه نداده است تا از حق دفاع خود كاملاً استفاده نمايد ، اظهار تاسف كرد . ( 14 )
وزارت خارجه آمريكا با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد كه با توجه به حقوق بشر و نحوة اجراي عدالت ، از اعدام اميرعباس هويدا ( نخست‌وزير سابق ايران ) اظهار تأسف مي‌نمايد . در اين اعلاميه وزارت خارجه آمريكا اين اتهام عنوان شده است كه در مورد هويدا روند قانوني مقرر اجرا نگرديده است . ( 15 )
از سوي ديگر يك سخنگوي وزارت خارجه اسپانيا اظهار داشت : به نظر مي‌رسد يك دادگاه انقلابي هويدا را محكوم به مرگ كرد بدون آنكه به وي اين حق را بدهد كه در يك دادگاه علني از خود دفاع كند . ( 16 )
وزارت خارجه هلند نيز با صدور بيانيه‌اي اعدام هويدا را محكوم و اعلام كرد : دولت هلند نگران اوضاع قضايي كنوني ايران مي‌باشد . ( 17 )
همچنين وزارت خارجه آلمان‌غربي از رهبران جديد ايران درخواست كرد تا اطمينان حاصل نمايند كه دادگاههاي انقلابي آنان حقوق بشر را رعايت كرده و متهمان را منصفانه محاكمه مي‌نمايند . ( 18 )
در همين ارتباط ، پيتر كورتز ( يكي از اعضاي برجسته حزب سوسيال دمكرات آلمان‌غربي ) از دولت اين كشور و ساير دولتهاي اروپايي خواست براي متوقف ساختن موج اعدامهاي سياسي در ايران به دولت انقلابي فشار وارد سازند . ( 19 )
فرانسواميتران ( رهبر حزب سوسياليست فرانسه ) نيز ضمن محكوم كردن اعدام هويدا ادعا كرد : ايران به سوي يك اختناق خونين كه مغاير با اصول شناخته شده جهاني عدالت و حقوق بشر است ، كشيده مي‌شود . ( 20 )
كورت والدهايم ( دبير كل سازمان ملل متحد ) با ابراز تأسف از اعدام هويدا گفت : با وجود پيامهاي مكرر ما نسبت به گذشت ، يك نفر ديگر اعدام گرديد . سخنگوي دبير كل سازمان ملل تصريح كرد : دبير كل فوق‌العاده نگران تعداد مواردي است كه در آن به نظر افكار عمومي‌وسيع بين‌المللي نسبت به مسائل مربوط به ابتدايي‌ترين اصول حقوق بشر بي‌توجهي مي‌شود . ( 21 )
صدرالدين آقاخان ( از رهبران فرقه اسماعيليه و مشاور ويژه دبير كل سازمان ملل ) نيز در مقاله‌اي كه در روزنامه تريبيون دوژنو انتشار يافت اعدام اميرعباس هويدا ( نخست‌وزير اسبق ايران ) را يك تعبير مسخره از عدالت توصيف كرد و هشدار داد كه اين تعبير مسخره از عدالت به انگيزه اسلام لطمه زده و از سوي دشمنان آن مورد بهره‌برداري قرار خواهد گرفت . ( 22 )
663
سفارت آمريكا در تهران گزارشي با طبقه‌بندي محرمانه و موضوع " ملاقات با معاون نخست‌وزير " ( اميرانتظام ) و با امضاي ناس براي وزارت خارجه آن كشور فرستاد . در اين گزارش آمده است : « دو روز پيش ( هفتم آوريل ) براي عرض ادب با اميرانتظام ( معاون نخست‌وزير ) ملاقات كردم و او را مطلع ساختم كه بر مبناي ملاقات اخير وزير ( آمريكايي ) و كاردار جديد ايران در واشنگتن ، همچنين مكالمه‌هاي اخير من در وزارتخانه ، ايالات متحده علاقه‌مند است كه روابط خود را با ايران به حالت عادي برگرداند و نيز متذكر شدم كه علي‌رغم تغييرات انقلابي كه در ايران به وقوع پيوسته ، منافع مشترك مي‌تواند پايه‌هاي روابط خوبي در آينده باشد . استقلال ، ثبات ، تماميت ارضي و پيشرفت اقتصادي ايران براي ما داراي اهميت شاياني است . همچنين به او گفتم به دلايلي از زمان انقلاب تاكنون روابط ما در سطح پايين و محدودي بوده است . مهمترين دليل
اين بوده كه آبروريزي و مشكل و دردسري در روند روزمره دولت جديد پيش نيايد . من متذكر شدم كه در اين دورة مسؤوليتم از ارائه نظرهايي كه او و ديگران در مورد گامهايي كه هر دو طرف در جهت عادي كردن روابط مي‌توانند بردارند ، قدرداني مي‌كنم و نيز پيشنهاد كردم كه گفتگوهاي بي‌پرده‌اي در اينجا و در واشنگتن انجام ندهيم و اجازه نمي‌دهيم كه سوءظنها عميق‌تر شود . براي نمونه به تبليغاتي اشاره كردم كه شوروي در سراسر ايران به راه‌انداخته و در آن آمريكا را متهم به دخالت در كردستان و تركمن‌صحرا نموده است و مطبوعات ايران نيز اين تبليغات را تكرار مي‌كنند ؛ آيت‌الله خميني خود نيز اخيراً گفته كه عوامل آمريكا مسؤول ناآراميها در اين دو ناحيه هستند . من از او خواستم كه به آيت‌الله اطمينان بدهد كه علاقه اصلي آمريكا به استقلال و تماميت ارضي ايران است و ديگر اينكه در حال حاضر و در آينده عملي در جهت بي‌ثباتي ايران انجام نخواهيم داد .
اميرانتظام گفت كه دولت وي نيز همچنان خواهان روابط خوبي با آمريكاست و در عين حال خواهان روابط خوبي با ساير كشورها مي‌باشد . او متذكر شد كه بازرگان اخيراً اين تمايل را بطور علني اظهار داشته است . او گفت در عين حال ايالات متحده بايد اين را درك كند كه در طول 25 سال دولت آمريكا وابستگي نزديكي با رژيم سلطنتي سابق داشته و در سال 1953 ( 1332 ) علي‌رغم خواست مردم ، شاه را به قدرت رساند . به همين دليل اين موضوع قابل درك است كه احساسات ضدآمريكايي در ايران شديد و گسترده باشد و عادي كردن روابط بايد با دقت صورت گيرد . او از اطمينان خاطري كه آمريكا در مورد درگير نبودن در حوادث ناراحت‌كننده داد ، سپاسگزاري نمود و اظهار اميدواري كرد كه اين موضوع حقيقت داشته باشد . » ( 23 )
664
دولت آمريكا - كه اميدوار است بتواند روابط خود را با دولت انقلابي ايران بهبود بخشد - سفير پيشين خود در ايران را كه روابط نزديكي با شاه سابق داشت ، بركنار كرده است . خبرگزاري آسوشيتدپرس با اعلام اين خبر ، به نقل از دو مقام وزارت خارجه آمريكا فاش كرد كه ويليام سوليوان ( سفير آمريكا در ايران ) كه اكنون در واشنگتن است ديگر به ايران نخواهد رفت و جانشين او تعيين شده است . براساس اين گزارش شهريار روحاني ( نماينده ايران در واشنگتن ) از دولت آمريكا خواسته است كه سفير جديدي براي خود در ايران برگزيند كه مايه آبروريزي نباشد . آسوشيتدپرس در ادامه گزارش خود اضافه كرد : سفارت آمريكا در تهران در حال حاضر تا حدود زيادي در دست افراد ايراني مسلحي است كه در محوطه سفارت گشت مي‌زنند و و بر رفت و آمدها كنترل دارند . به نظر مي‌رسد كه در اين زمينه بين مقامات ايراني و مقامات آمريكايي ترتيباتي داده شده است . ( 24 )
از سوي ديگر زبيگنيو برژينسكي ( مشاور جيمي‌كارتر در مسائل امنيت ملي ) در مصاحبه‌اي با مجله " اخبار آمريكا و گزارشهاي جهان " با اشاره به انقلاب ايران درباره روابط آمريكا با رژيم تازه ايران اظهار داشت كه دو كشور منافع مشتركي دارند . وي گفت : ما معتقديم ايرانيان عميقاً مذهبي
و ميهن‌پرست هستند و نفعشان در حفظ استقلالشان است . برژينسكي افزود : ما تا حد امكان براي همكاري با حكومت ايران تلاش خواهيم كرد . با وجود اين وي تأكيد كرد ايالات متحده براي محافظت از منافع حياتي خود در استفاده از زور ترديد نخواهد كرد . وي با اشاره به اعزام ناوگانهاي آمريكايي به اقيانوس هند گفت : اين واكنشهاي آمريكا به كشورهايي كه به ما وابستگي دارند قوت قلب و اطمينان خاطر تازه‌اي داد و به ديگران ثابت كرد كه اگر منافع حياتي امريكا اقتضاء كند در توسل به زور درنگ نخواهيم كرد . ( 25 )
665
دولت آمريكا درصدد يافتن جايگزيني براي پايگاههاي استراق سمع آن كشور در ايران است . به گزارش يونايتدپرس براساس گزارشها ، مقامهاي آمريكا معتقدند پستهاي استراق سمع كه وظيفه بررسي كردن اين مسأله كه آيا شوروي نسبت به قرارداد محدود كردن توليد سلاحهاي استراتژيك وفادار است يا نه را داشتند ، براي آمريكا ضرورت حياتي داشت و دولت آمريكا اميدوار است پايگاههاي تركيه بتوانند قسمتي از عمليات جاسوسي پايگاههاي برچيده‌شده در ايران را انجام دهند . ( 26 )
همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه به نقل از روزنامه الوطن ، آمريكا خود را آماده مي‌كند كه يكي از پايگاههاي نظامي‌خود را از ايران به دوبي منتقل كند . ( 27 )
666
اداره بودجه كنگره آمريكا در گزارشي گفت با توجه به تعداد كنوني نيروهاي آمريكا - كه شامل بيش از 900 هواپيماي حمل و نقل است - 26 روز طول مي‌كشد تا دو لشكر ضربتي به خليج‌فارس منتقل شود . اين دو لشكر عبارتند از لشكر 82 چترباز و لشكر 101 هوابرد . طبق اين گزارش واحدهايي از لشكر 82 در دو روز مي‌توانند در محل حاضر باشند ، اما تا رسيدن بقيه نيروها ، حضور آنها بيشتر جنبه سياسي دارد تا نظامي.
به گزارش آسوشيتدپرس هارولد براون ( وزير دفاع آمريكا ) قبلاً گفته بود در صورت حمله كشوري به كشور ديگر خاورميانه يا خليج‌فارس با حمايت اتحاد شوروي ، آمريكا بايد با نيروي قابل ملاحظه‌اي در آن مداخله كند .
طبق گزارش ، سيزده روز طول مي‌كشد تا لشكر 82 با هواپيماهاي حمل و نقل نظامي‌و غيرنظامي وارد منطقه خليج‌فارس شود و براي اعزام يك لشكر مكانيزه 23 روز وقت لازم است . ( 28 )
667
به گزارش آسوشيتدپرس همراه با پايدار شدن و افزايش جنبشهاي جدايي‌طلب در مرزهاي شرقي تركيه ، اين كشور بيش از پيش نگران خطوط مرزي خود با عراق و ايران شده است ، براساس اين گزارش ، اجويت ( نخست‌وزير تركيه ) گفته است : عده‌اي خارجي منتظرند اوضاع تركيه نيز مانند ايران تحول يابد و بعضي عناصر داخلي فكر مي‌كنند كه مي‌توانند آغازگر اين تحول باشند .
آسوشيتدپرس افزود : ناآراميهاي چند هفته پيش سنندج دولت مركزي ايران را وادار به دادن امتيازهايي به اقليت كرد اين كشور كرد و اين امر در كردهاي عراق اميد به خودمختاري را زنده كرده است . هرچند مهدي بازرگان هرگونه فكر جدايي‌طلبي را مردود شناخته است ، اما تركيه - كه بزرگترين جمعيت كرد يعني حدود 6 ميليون آن را در بخشهاي خاوري خود دارد - از اين رويدادها سخت نگران است . ( 29 )
668
كشورهاي عربي قطعنامه‌هاي كنفرانس بغداد را درباره مجازات مصر - كه با اسرائيل قرارداد جداگانه امضاء كرده است - عملي مي‌سازند . به گزارش بخش فارسي راديو مسكو ، عراق اعلام كرد كه مركز بازرگاني و نمايندگيهاي شركتهاي تجاري خود را در قاهره بسته است . عراق و عربستان سعودي از استفاده لوله نفت سوئز - اسكندريه براي انتقال نفت خود صرفنظر كرده‌اند . اين دو كشور همچنين تصميم گرفتند ترعه سوئز را به عنوان راه حمل و نقل نفت تحريم كنند . شوراي مركزي سازمان آزادي بخش فلسطين تصميم گرفت به علامت مخالفت در معامله مصر و اسرائيل ، به مبارزه خود در سرزمينهاي اشغالي شدت دهد . ( 30 )
669
از راديو مسكو اعلام شد : امروز از امضاي پيمان دوستي و همكاري اتحاد شوروي و عراق هفت سال تمام مي‌گذرد ؛ بدين مناسبت دولت اتحاد شوروي و رهبران عراق تلگرافهاي شادباش مبادله كردند . در پيام شادباش شوروي گفته شد : اين پيمان ( 1972 ) شالوده محكمي‌براي تحكيم پايه‌هاي همكاري دو كشور ايجاد كرده كه به عامل موثري در مبارزه عليه امپرياليسم و استعمار براي استقرار صلح عادلانه در خاور نزديك مبدل گرديد . راديو مسكو اضافه كرد : در تلگرام واصله از بغداد گفته شد كه عراق كماكان به سياست گسترش مناسبات همه‌جانبه با اتحاد شوروي وفادار است . ( 31 )
670
خبرگزاري فرانسه گزارش داد : از منابع آگاه كرد در تهران اطلاع حاصل شد كه بتازگي بين نمايندگان صدام حسين تكريتي نايب رئيس شوراي فرماندهي انقلاب عراق و حزب دمكرات كرد عراق ( رهبري موقت ) مذاكراتي محرمانه انجام گرفته است . اين مذاكرات درباره چگونگي يك آتش‌بس - كه با تحقق يك خودمختاري واقع در كردستان عراق دنبال خواهد شد - بوده است . مذاكرات در شهرك سيدكان در كردستان عراق حدود ده روز پيش صورت گرفته است .
در سال 1975 در پي توافقهايي كه در الجزاير بين شاه سابق و صدام‌حسين انجام شد ، به كردهاي عراق خودمختاري اعطا شده بود ، اما به گفته رهبري موقت حزب دمكرات كردستان عراق ، اين خودمختاري هرگز بدرستي به كار بسته نشده است و كردها همچنان هدف فشارهاي عراق بوده‌اند . ( 32 )
منابع و مآخذ 20/1/1358
1 - روزنامه كيهان ، 20/1/1358 ، ص 7 .
2 - مأخد شماره 1 ، ص 3 .
3 - پيشين .
4 - كانون فرهنگي - سياسي خلق تركمن ، زندگي و مبارزه خلق تركمن ( گنبد : كانون فرهنگي سياسي ، 1358 ) ص 139 .
5 - نشريه ويژه خبرگزاري پارس ، 21/1/1358 ، خبرگزاري فرانسه ، ص ص 16 - 15 .
6 - روزنامه كيهان ، 21/1/1358 ، ص 7 .
7 - مآخذ شماره 5 ، ص ص 3 - 2 .
8 - روزنامه آيندگان ، 22/1/1358 .
9 - پيشين .
10 - مآخذ شماره 6 ، ص 7 .
11 - مآخذ شماره 1 ، ص 2 .
12 - پيشين .
13 - مآخذ شماره 5 ، ص 6 ، آسوشيتدپرس .
14 - مآخذ شماره 5 ، ص 7 ، رويتر .
15 - مآخذ شماره 5 ، ص ص 7 - 6 ، آسوشيتدپرس .
16 - مآخذ شماره 5 ، ص 7 ، يونايتدپرس .
17 - مآخذ شماره 5 ، ص 9 ، خبرگزاري فرانسه .
18 - مآخذ شماره 5 ، ص 7 ، رويتر .
19 - مآخذ شماره 5 ، ص 5 - 4 ، آسوشيتدپرس .
20 - مآخذ شماره 5 ، ص 8 - 7 ، رويتر .
21 - مآخذ شماره 5 ، ص ص 9 - 8 ، خبرگزاري فرانسه .
22 - مآخذ شماره 5 ، ص 5 - 4 ، آسوشيتدپرس .
23 - دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد لانه جاسوسي شماره 10 ، اميرانتظام جاسوسي سيا ( تهران : نشر لانه ، بي‌تا ) ، ص ص 57 - 56 .
24 - روزنامه آيندگان ، 21/1/1358 ، آسوشيتدپرس .
25 - روزنامه اطلاعات ، 20/1/1358 ، ص 8 ، خبرگزاري فرانسه .
26 - پيشين ، يونايتدپرس .
27 - مآخذ شماره 6 ، ص 2 ، خبرگزاري فرانسه .
28 - روزنامه آيندگان ، 20/1/1358 ، آسوشيتدپرس .
29 - مآخذ شماره 24 ، آسوشيتدپرس .
30 - مآخذ شماره 5 ، ص 21 ، راديو مسكو .
31 - مآخذ شماره 5 ، ص 19 ، بخش فارسي راديو مسكو .
32 - مآخذ شماره 24 ، خبرگزاري فرانسه .
