اوضاع سیاسی ایران در آغاز جنگ، در سال 1359 چگونه بود؟
با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 و روی كارآمدن دولت موقت، تلاش در جهت جایگزین كردن نظم جدید آغاز شد. اما اوضاع سیاسی ایران همچنان بی‌ثبات بود. از یك طرف سلطنت‌طلب‌ها و نیروهای امنیتی و نظامی به جا مانده از رژیم شاهنشاهی، به مخالفت با نظام انقلابی می‌پرداختند و از طرف دیگر، برخی گروه‌های سیاسی با تحریك و كمك بیگانگان، در مناطق مرزی به اختلافات داخلی دامن زده و خواهان تجزیه ایران بودند و برخی نظیر كمونیست‌ها، جبهه ملّی، حزب خلق مسلمان و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) خواهان براندازی نظام تازه تأسیس بودند. از سوی دیگر، اختلافات دولت موقت با نیروهای خط امام به تدریج تشدید می‌شد تا آنكه سرانجام اشغال سفارت امریكا به دست دانشجویان پیرو خط امام، در 13 آبان 1358، باعث سقوط دولت موقت شد.
با سقوط دولت موقت، شورای انقلاب به فرمان امام خمینی زمام امور را در دست گرفت. از جمله اقدامات شورای انقلاب در این دوره، اجرای همه‌پرسی عمومی و تصویب قانون اساسی، انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. اولین رئیس‌جمهور ایران در 8 بهمن 1358انتخاب شد و با شروع به كار مجلس شورای اسلامی در تیر 1359 زمینه برای تشكیل هیئت دولت فراهم گردید.
مجلس اول، در تابستان 1359، با دو موضوع اساسی روبه‌رو بود: یكی چگونگی حل مسئله گروگان‌ها و دیگری رأی اعتماد به نخست‌وزیر و كابینه. در مورد گروگان‌ها، لیبرال‌ها مانند گذشته، آن را موجب خدشه‌دار شدن هویت انقلاب و كشور و مغایر با حقوق بین‌الملل می‌دانستند. در حالی كه پیروان خط امام در این مورد مخالف هر گونه مذاكره‌ای بودند. این موضع‌گیری‌ها آغاز تحول در سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران بود، به طوری كه برخی معتقدند یكی از علل اساسی و زمینه‌ساز اقدام امریكا در تحمیل جنگ به ایران به شمار می‌رود.
انتخاب نخست‌وزیر از جمله مسائلی بود كه كشمكش نیروهای خط امام با لیبرال‌ها را تشدید كرد. رئیس‌جمهور وقت، ابوالحسن بنی‌صدر، و مجلس شورای اسلامی مدت‌ها برای انتخاب نخست‌وزیر اختلاف داشتند. مجلس به نخست‌وزیر پیشنهادی وی رأی اعتماد نمی‌داد تا در نهایت محمدعلی رجایی فرد مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی از طرف رئیس‌جمهور به مجلس معرفی شد. مجلس شورای اسلامی نیز در 20 مرداد 1359 به آقای رجایی رأی اعتماد داد. اما كارشكنی رئیس‌جمهور در معرفی وزیران، پیشرفت كار دولت را با وقفه و مشكل مواجه ساخت. این مشكلات علاوه بر دامن زدن به اختلافات داخلی، باعث كندی كار دولت می‌شد كه این مسئله نیز به عنوان یكی از عواملِ اصلی تصورِ غلط صدام از اوضاع داخلی ایران و ترغیب وی به تسریع در شروع جنگ علیه ایران، قلمداد شده است.
