دلایل حمله عراق به تأسیسات نفتی و زیربنایی ایران در جنگ چه بود و چه میزان از این تأسیسات تخریب شد؟
پس از اینكه ارتش عراق در جبهه زمینی از پیشروی باز ماند و بعد از آنكه ایران قطعنامه 540 شورای امنیت سازمان ملل درباره آتش‌بس را رد نمود(آبان 1362)، رژیم عراق استراتژی جدیدی برای وادار كردن ایران به سازش اتخاذ كرد و رسماً به شورای امنیت اعلام نمود كه حق كامل خود را برای حمله به هدف‌هایی در ایران، در هر كجا كه باشد، محفوظ می‌دارد. از هدف‌های اصلی این استراتژی جدیدِ عراق حمله به تأسیسات نفتی و شهرهای ایران بوده است.
عراق با حمله به نفتكش‌ها و بمباران تأسیسات نفتی ایران ـ كه با پیشرفته‌ترین هواپیماها و موشك‌ها انجام می‌شد ـ می‌كوشید از تولید و فروش نفت ایران جلوگیری كند تا هم درآمد ارزی ایران به حداقل برسد و هم تأمین نیازهای داخلی به فرآورده‌های نفتی با مشكل مواجه شود. كاهش درآمدهای ارزی، خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی و همچنین واردات كالاهای اساسی (مانند گندم و دارو) را با دشواری روبه‌رو می‌كرد. پیامدهای طبیعی چنین وضعیتی كاهش توان رزمی، افزایش نارضایتی عمومی و تشدید فشار بر نظام جمهوری اسلامی ایران بود. همه این فشارهایی كه عراق با همكاری امریكا و غرب بر ایران وارد می‌كرد، با امید به ساقط كردن نظام جمهوری اسلامی یا وادار كردن آن به سازش بود.
بخشی از اقدامات عراق در این زمینه چنین بود:
بعد از اینكه ایران قطعنامه 540 شورای امنیت را رد كرد، عراق در سال 1362 به 34 كشتی باری و نفتكش در خلیج‌فارس حمله كرد و در سالهای 1363 و 1364 نیز 83 كشتی در خلیج‌فارس هدف موشك‌های عراق قرار گرفت و منهدم شد. در سالهای بعد این روند با پشتیبانی یا سكوت غرب سیر صعودی یافت، طوری كه در سال 1365 تعداد 70 كشتی و سال 1366 نیز 95 كشتی مورد اصابت قرار گرفت. انهدام كشتی‌های نفتكش یكی از بزرگ‍ترین صدمات را به صدور نفت و اقتصاد ایران وارد آورد.
علاوه بر این، عراق برای نخستین بار در 14 مرداد 1364 حمله موفقیت‌آمیز خود را علیه پایانه نفتی ایران در خارك انجام داد و هر دو پایانه "تی" و "اچ" در دو سوی این جزیره را منهدم كرد و پس از یك سال نیز توانست سیستم دفاعی ضد هوایی پیچیده خارك را از كار بیندازد.
عراق مجدداً در اواخر شهریور 1365 و نیز یك ماه پس از آن به خارك حمله كرد. خارك حدود 12 لنگرگاه تحویل نفت داشت كه با وجود حملات مداوم عراق، سه تا چهار لنگرگاه آن همیشه فعال نگه داشته می‌شد. اما در آخرین حمله، عراق توانست برای یك روز صادرات نفت ایران از خارك را متوقف كند كه پس از آن ایران تصمیم گرفت تا نفت خود را از خارك با تانكر به دهانه خلیج‌فارس منتقل كند.
همراه با این تجاوزات، حملات عراق به پالایشگاه‌های نفت ایران نیز خسارت‌های مهمی بر تأسیسات نفتی ایران وارد می‌كرد. پس از حمله به پالایشگاه آبادان در همان روزهای اول جنگ و انهدام آن، ایران روزانه حدود صدهزار بشكه فرآورده‌های نفتی تصفیه شده وارد می‌كرد. واردات نفت تصفیه شده پس از بمباران پالایشگاه‌های دیگر سه برابر شد. درآمد ایران از نفت در اسفند 1364 حدود 420 میلیون دلار در ماه بود كه نسبت به درآمد 3/1 میلیارد دلاری ماهانه در سال قبل به یك سوم سقوط كرد.
عراق به سبب برتری نیروی هوایی، آزادانه هدف‌های اقتصادی را در عمق خاك ایران بمباران می‌كرد. تلمبه‌خانه نفت اصفهان و چندین كارخانه برق در كرمانشاه، از جمله نقاطی بود كه هدف قرار گرفت و خسارات زیادی به آنها وارد شد.
علاوه بر اینها، عراق تأسیسات زیربنایی، كارخانه‌ها، ساختمان‌ها و فرودگاه‌های متعددی را در نقاط مختلف ایران هدف حمله قرار داد كه خسارات فراوانی به اقتصاد ایران وارد آمد به گونه‌ای كه برخی آثار آن نیز همچنان برجاست.
