از جمله موارد پیچیده در طراحی مانورهای عملیاتی، تعیین نحوه عبور یک یگان مانوری از یگان مانوری دیگر است. این امر نیاز به هماهنگی های بسیار دقیق در زمان قبل از عملیات دارد. عقبه دو یگان باید نزدیک به هم قرار گیرد و فرماندهان یگان های جزء (گاه تا رده گردان و گروهان) باید با یکدیگر آشنا شده و فرکانس های بی سیمی یکدیگر را در اختیار داشته باشند. زمان عبور یگان دنبال پشتیبان را قرارگاه معین می کند. حتی بنا به تشخیص فرماندهی قرارگاه ممکن است که یگان دوم، در برخی مراحل اولیه عملیات با استعداد کم و اندکی، یگان اولیه را همراهی نماید.
در سندی با طبقه بندی بکلی سری از قرارگاه کربلا که مربوط به 4 روز قبل از عملیات بزرگ والفجر 8 است چنین آمده است: «لشکر 14 امام حسین (ع) در محدوده قرارگاه کربلا به عنوان دنبال پشتیبان لشکر 5 نصر وارد عمل شود.»
در این سند، نکات مهم و جالبی در نحوه هماهنگ سازی عبور یگان ها از هم دیده می شود. اما ضمن مشاهده نکات دقیق و ظریفی که دستورالعمل به آن اشاره کرده است، برای یک پژوهشگر آشنا به تاریخ دفاع مقدس این پرسش مطرح می شود که به چه دلیل به لشکر 14 امام حسین (ع) بعنوان یک یگان مانوری قوی و خط شکن، دراین عملیات ماموریت خط شکنی داده نشده است و این یگان را برای عبور از لشکر 5 نصر در نظر گرفتند؟
در پاسخ به این سوال، باید پژوهشگران را به مباحث قبل از عملیات والفجر 8 ارجاع داد. بخشی از این مباحث در مجله «نگین ایران» و همچنین در کتاب ها و آثار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. به عنوان نمونه می توانید به گزارش «تردید و ابهام درباره عملیات والفجر8 (جلسه فرماندهان عالی سپاه در آبان64)» و «تلاش برای آمادگی (جلسه فرماندهان سپاه با آقای هاشمی رفسنجانی دو ماه قبل از عملیات والفجر 8)» که در مجله نگین ایران منتشر شده است، مراجعه نمائید.
بر اساس این مباحث، شکل عملیات والفجر 8 در عبور از اروند و پیشروی در عمق، مورد تایید و قبول برخی از فرماندهان نبود. به همین دلیل، فرماندهی سپاه از این یگان ها برای حساس ترین بخش عملیات، یعنی خط شکنی، استفاده نکرد.
حسین علایی فرمانده وقت قرارگاه نوح در کتاب روند جنگ ایران و عراق خود در این باره می نویسد:
«بعضی از فرماندهان ارشد سپاه و از جمله تعدادی از فرماندهان لشکرهای خط شکن مثل لشکر های 14 امام حسین (ع) و 8 نجف اشرف درباره پشتیبانی و چگونگی تدارک این عملیات تردید داشتند و از موفقیت آن ناامید بودند. به همین خاطر فرمانده کل سپاه نتوانست برای این فرماندهان و این یگان ها ماموریت موثری را در مرحله اول عملیات والفجر 8 پیش بینی و تعیین کند. البته آنها در مراحل بعدی عملیات فعالانه شرکت داشتند. فرماندهان ارتش نیز در بازدیدی که پیش از آغاز عملیات ازاین منطقه داشتند، به این نتیجه رسیدند که اجرای این عملیات امکان پذیر نیست و آن را یک طرح نشدنی دانستند.» (دکتر حسین علایی -1391- روند جنگ ایران و عراق- ج 2- ص 149)
به این ترتیب، لشکر 14 در آخرین روزهای قبل از عملیات، آماده پیوستن به عملیات شد و با استقرار در عقبه تعیین شده، با سرعت و قدرت فراوان اقدام به انتقال تجهیزات و نفرات خود کرد.
اما این پایان ماجرا نبود؛ بر اساس گزارش محسن رخصت طلب، راوی مرکز تحقیقات در لشکر 14 امام حسین (ع)، فرماندهی این لشکر مایل به انجام ماموریت به عنوان دنبال پشتیبان و یا احتیاط یگان دیگر نبود. به همین جهت؛ همزمان با جایگیری لشکر 14 در عقبه تعیین شده و انجام اقدامات مهندسی بسیار شدید، فرماندهی این لشکر در جلسه با فرمانده کل سپاه و با اصرار فراوان توانست تا موافقت فرماندهی کل را برای دریافت ماموریت خط شکنی در خط حدی به میزان حدود پانصد متر دریافت کند و نهایتا نیز به عنوان یگان مانوری مستقل وارد عملیات شود.
از: فرماندهی قرارگاه کربلا
به: گیرندگان ذیل
موضوع: دستورالعمل
پیرو دستور شفاهی فرماندهی کل موارد زیر جهت اجراء ابلاغ می‌گردد.
- در طرح مانور لشکر 5 نصر هیچگونه تغییری حاصل نمی‌شود.
- ل14 امام حسین(ع) در امر شکستن خط به استعداد 15 نفر غواص و یک گروهان نیروی موج دوم به ل5 نصر کمک می‌نماید.
- ل14 امام حسین(ع) در امر کمک به ل5 نصر یک کیلومتر از جادة فاو-البحار یعنی از جناح چپ ل5 نصر تا الحاق با ل31 عاشورا (از جاده شنی اوّل تا پیچ جادة آسفالت) به محض اشغال تحویل گرفته و آماده شده تانک خود بسوی هدف واگذاری به لشکر ادامه دهند.
- ل14 امام حسین(ع) که احتیاط مرحلة اوّل ل5 نصر است در صورت نیاز ل5 نصر را در رسیدن به جاده اوّل کمک نماید.
- دو گروهان از گردان اوّل ل14 امام حسین(ع) بعنوان دنبال پشتیبان گردان ولیا... از ل5 نصر می‌باشند که زمان حرکت دنبال پشتیبان را قرارگاه با توجّه به میزان پیشروی و موفقیت ل5 نصر تعیین می‌نماید.
- ترابری سنگین ل14 امام حسین(ع) از نهر ناصر صورت می‌گیرد.
- عقبة ل14 امام حسین(ع) متکی به جاده نهر حمیصه مربوط به ل31 عاشورا می‌باشد.
تذکر: اسکله سازی با ل14 امام حسین(ع) مستقلاً می‌باشد.
- ترابری سبک دریایی ل14 امام حسین(ع) از کنار نهر ناصر می‌باشد.
- فرماندهی ق خاتم الانبیاء ومن الله التوفیق
- فرماندهی ل14 امام حسین(ع) فرماندهی قرارگاه کربلا
- فرماندهی ل5 نصر
فرماندهی ل31 عاشورا
